Jonas Gahr Støre: In defense of dialogue

Tłumaczenie: Marcin Mituniewicz Korekta: Monika Sulima

Amongst all the troubling deficits we struggle with today --

Wśród problemów z jakimi zmagamy się dziś,

we think of financial and economic primarily --

mamy na myśli przede wszystkim te finansowe i ekonomiczne.

the ones that concern me most

Problemem, który mnie interesuje najbardziej

is the deficit of political dialogue --

jest deficyt politycznego dialogu,

our ability to address modern conflicts

brak umiejętności odniesienia się

as they are,

do współczesnych konfliktów,

to go to the source of what they're all about

dotarcia do ich źródła i zrozumienia

and to understand the key players

kim są ich kluczowi gracze

and to deal with them.

i jak z nimi postępować.

We who are diplomats,

My, dyplomaci,

we are trained to deal with conflicts between states and issues between states.

jesteśmy wyszkoleni, aby radzić sobie z konfliktami pomiędzy państwami.

And I can tell you, our agenda is full.

Lista spraw do załatwienia jest zapełniona.

There is trade, there is disarmament,

Mamy handel, mamy umowy rozbrojeniowe,

there is cross-border relations.

stosunki transgraniczne.

But the picture is changing,

Ale obraz sytuacji się zmienia,

and we are seeing that there are new key players

widzimy, jak nowi kluczowi gracze

coming onto the scene.

wkraczają na scenę.

We loosely call them "groups."

Swobodnie nazywamy ich "grupami".

They may represent social, religious,

Mogą reprezentować rzeczywistość społeczną,

political, economic, military realities.

religijną, polityczną, ekonomiczną, czy militarną.

And we struggle with how to deal with them.

Zastanawiamy się, jak sobie z nimi radzić

The rules of engagement:

Zasady postępowania z nimi:

how to talk, when to talk,

jak i kiedy rozmawiać,

and how to deal with them.

jak do nich podejść.

Let me show you a slide here

Pokażę wam slajd

which illustrates the character of conflicts

ilustrujący charakter konfliktów

since 1946 until today.

od roku 1946 do dziś.

You see the green

Zielony kolor

is a traditional interstate conflict,

to tradycyjne konflikty międzypaństwowe

the ones we used to read about.

o których kiedyś czytaliśmy.

The red is modern conflict,

Czerwony to konflikty współczesne,

conflicts within states.

wewnątrzpaństwowe.

These are quite different,

Te dwie kategorie trochę się różnią,

and they are outside the grasp

są poza zasięgiem

of modern diplomacy.

dzisiejszej dyplomacji.

And the core of these key actors

Rdzeniem tych konfliktów są grupy

are groups

Rdzeniem tych konfliktów są grupy

who represent different interests

reprezentujące odmienne interesy

inside countries.

wewnątrz państw.

And the way they deal with their conflicts rapidly spreads to other countries.

Sposób, w jaki te konflikty są rozwiązywane szybko przenosi się na inne kraje.

So in a way, it is everybody's business.

W pewnym sensie dotykamy tu wspólnego problemu.

Another acknowledgment we've seen during these years,

Kolejny wniosek,

recent years,

do jakiego doszliśmy w ostatnich latach

is that very few

jest taki, że nieliczne

of these domestic interstate, intrastate conflicts

konflikty domowe o zasięgu międzypaństwowym czy wewnętrznym,

can be solved militarily.

można rozwiązać militarnie.

They may have to be dealt with with military means,

Można zareagować z pomocą sił wojskowych,

but they cannot be solved by military means.

ale w ten sposób nie da się konfliktu rozwiązać.

They need political solutions.

Potrzeba rozwiązań politycznych.

And we, therefore, have a problem,

W tym miejscu mamy problem,

because they escape traditional diplomacy.

bo to wymyka się możliwościom tradycyjnej dyplomacji.

And we have among states

Pomiędzy państwami

a reluctance in dealing with them.

nie ma chęci rozwiązywania konfliktów.

Plus, during the last decade,

Dodatkowo podczas ostatniej dekady

we've been in the mode

pojawiła się tendencja,

where dealing with groups

że kontakty z "grupami"

was conceptually and politically dangerous.

są z gruntu politycznie niebezpieczne.

After 9/11,

Po 11 września

either you were with us or against us.

byłeś z nami lub przeciwko nam.

It was black or white.

Wszystko było czarne albo białe.

And groups are very often

"Grupy" często

immediately label terrorists.

od razu nazywano terrorystami.

And who would talk to terrorists?

Kto by rozmawiał z terrorystami?

The West, as I would see it,

Moim zdaniem świat Zachodu

comes out of that decade weakened,

zakończył tę dekadę osłabiony,

because we didn't understand the group.

bo nie potrafiliśmy zrozumieć "grup".

So we've spent more time

Spędziliśmy więcej czasu

on focusing on why we should not talk to others

na koncentrowaniu się dlaczego mamy nie rozmawiać z innymi,

than finding out how we talk to others.

niż na znalezieniu sposobu jak rozmawiać.

Now I'm not naive.

Nie jestem naiwny.

You cannot talk to everybody all the time.

Nie da się porozumieć z każdym i zawsze.

And there are times you should walk.

Czasem trzeba po prostu odejść.

And sometimes military intervention is necessary.

Czasem też konieczna jest militarna interwencja.

I happen to believe that Libya was necessary

Tak było w moim przekonaniu w przypadku Libii,

and that military intervention in Afghanistan was also necessary.

jak również jeśli chodzi o interwencję w Afganistanie.

And my country relies on its security

Bezpieczeństwo mojego kraju zależy

through military alliance, that's clear.

od sojuszu wojskowego, to jasne.

But still we have a large deficit

Wciąż jednak bardzo brakuje nam

in dealing with and understanding modern conflict.

umiejętności zrozumienia współczesnych konfliktów.

Let us turn to Afghanistan.

Zwróćmy uwagę na Afganistan.

10 years after that military intervention,

10 lat po interwencji wojskowej

that country is far from secure.

kraj jest daleki od bycia bezpiecznym.

The situation, to be honest, is very serious.

Szczerze mówiąc, sytuacja jest bardzo poważna.

Now again, the military is necessary,

Znów potrzebujemy zatem wojska,

but the military is no problem-solver.

ale nie rozwiąże ono problemów.

When I first came to Afghanistan in 2005 as a foreign minister,

W 2005 roku pierwszy raz byłem w Afganistanie jako minister spraw zagranicznych.

I met the commander of ISAF,

Spotkałem tam dowódcę ISAF,

the international troops.

Międzynarodowych Sił Wsparcia Bezpieczeństwa.

And he told me that, "This can be won militarily, minister.

Powiedział mi: "Możemy zwyciężyć na drodze militarnej.

We just have to persevere."

Musimy tylko być wytrwali".

Now four COM ISAF's later,

Później, podczas czwartego etapu operacji

we hear a different message:

usłyszeliśmy inny komunikat:

"This cannot be won militarily.

"Tego nie da się wygrać na drodze militarnej.

We need military presence,

Potrzebujemy obecności wojska,

but we need to move to politics.

ale musimy też działać politycznie.

We can only solve this through a political solution.

Polityka stanowi jedyne rozwiązanie.

And it is not us who will solve it;

I nie do nas ono należy.

Afghans have to solve it."

Afgańczycy muszą je znaleźć".

But then they need a different political process

Ale okazało się, że potrzebują innego procesu politycznego,

than the one they were given in 2001, 2002.

niż ten, jaki zaproponowano im w 2001 i 2002 roku.

They need an inclusive process

Oni potrzebują złożonej procedury,

where the real fabric of this very complicated society

dzięki której prawdziwa tkanka tego bardzo skomplikowanego społeczeństwa,

can deal with their issues.

będzie mogła rozwiązać własne problemy.

Everybody seems to agree with that.

Wszyscy zdają się z tym zgadzać.

It was very controversial to say three, four, five years ago.

Było to kontrowersyjne trzy, cztery, pięć lat temu.

Now everybody agrees.

Dziś wszyscy się z tym zgadzają.

But now, as we prepare to talk,

Jednak teraz, gdy przygotowujemy się do rozmów,

we understand how little we know.

rozumiemy jak mało wiemy.

Because we didn't talk.

Ponieważ nie rozmawialiśmy.

We didn't grasp what was going on.

Nie ogarnialiśmy tego, co się działo.

The International Committee of the Red Cross, the ICRC,

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

is talking to everyone,

rozmawia ze wszystkimi,

and it is doing so because it is neutral.

a to dlatego, że jest neutralny.

And that's one reason why

To jest powód dlaczego

that organization probably

ta organizacja jest prawdopodobnie

is the best informed key player

najlepiej poinformowanym kluczowym graczem

to understand modern conflict --

rozumiejącym współczesne konflikty.

because they talk.

Bo oni rozmawiają.

My point is that you don't have to be neutral to talk.

Zmierzam do tego, że nie trzeba być neutralnym, by rozmawiać.

And you don't have to agree

Nie trzeba się zgadzać z drugą stroną,

when you sit down with the other side.

gdy zasiada się z nią do rozmów.

And you can always walk.

Zawsze można wyjść.

But if you don't talk,

Ale jeśli nie rozmawiamy,

you can't engage the other side.

nie da się zaangażować drugiej strony.

And the other side which you're going to engage

Druga strona, którą mamy zamiar zaprosić do dyskusji

is the one with whom you profoundly disagree.

jest tą, z którą głęboko się nie zgadzamy.

Prime Minister Rabin said when he engaged the Oslo process,

Gdy Premier Rabin zapoczątkował porozumienia z Oslo, powiedział:

"You don't make peace with your friends,

"Nie zawiera się pokoju z przyjaciółmi,

you make peace with your enemies."

pokój zawiera się z wrogami".

It's hard, but it is necessary.

To trudne, ale konieczne.

Let me go one step further.

Pójdźmy o krok dalej.

This is Tahrir Square.

To Plac Tahrir.

There's a revolution going on.

Trwa tam rewolucja.

The Arab Spring is heading into fall

Arabska Wiosna zmierza ku jesieni

and is moving into winter.

i dalej ku zimie.

It will last for a long, long time.

Przetrwa bardzo, bardzo długo.

And who knows what it will be called in the end.

Kto wie jak będzie ostatecznie nazywana.

That's not the point.

Nie w tym rzecz.

The point is that we are probably seeing,

Ważne jest to, że obserwujemy prawdopodobnie

for the first time in the history of the Arab world,

por raz pierwszy w historii świata arabskiego

a revolution bottom-up --

oddolną rewolucję -

people's revolution.

rewolucję ludową.

Social groups are taking to the streets.

Społeczeństwo wychodzi na ulice.

And we find out in the West

Świat Zachodu odkrywa,

that we know very little about what's happening.

że niewiele wie o tym, co się dzieje.

Because we never talk to the people in these countries.

Dlatego, że nigdy nie rozmawiamy z ludźmi z tych krajów.

Most governments followed

Większość rządów zgodziło się

the dictate of the authoritarian leaders

z dyktatem autorytarnych przywódców,

to stay away from these different groups,

aby trzymać się z dala od pewnych grup,

because they were terrorists.

które uznano za terrorystyczne.

So now that they are emerging in the street

Teraz pojawiają się one na ulicach,

and we salute the democratic revolution,

a my witając demokratyczną rewolucję,

we find out how little we know.

odkrywamy jak niewiele wiemy.

Right now, the discussion goes,

W tej chwili trwa dyskusja -

"Should we talk to the Muslim Brotherhood?

"Czy powinniśmy rozmawiać z Bractwem Muzułmańskim?

Should we talk to Hamas?

Czy powinniśmy rozmawiać z Hamasem?

If we talk to them, we may legitimize them."

Jeśli to zrobimy, możemy ich usankcjonować".

I think that is wrong.

Myślę, że to błędne rozumowanie.

If you talk in the right way, you make it very clear

Jeśli dyskutujemy właściwie, dajemy do zrozumienia,

that talking is not agreeing.

że rozmawianie nie równa się zgodzie na coś.

And how can we tell the Muslim Brotherhood,

Jak możemy powiedzieć Braciom Muzułmanom,

as we should,

co powinniśmy uczynić,

that they must respect minority rights,

że muszą respektować prawa mniejszości,

if we don't accept majority rights?

skoro sami nie akceptujemy praw większości?

Because they may turn out to be a majority.

Bo może się okazać, że to oni są tą większością.

How can we escape [having] a double-standard,

Jak możemy uniknąć stosowania podwójnych standardów,

if we at the same time preach democracy

jeśli propagujemy demokrację,

and at the same time

a jednocześnie

don't want to deal with the groups that are representative?

nie chcemy rozmawiać z reprezentatywnymi grupami?

How will we ever be interlocutors?

Jak możemy stać się dla nich partnerem w dyskusji?

Now my diplomats are instructed

Moi dyplomaci są poinstruowani,

to talk to all these groups.

aby rozmawiać z wszystkimi grupami.

But talking can be done in different ways.

Rozmowa może jednak przebiegać na różne sposoby.

We make a distinction between talking from a diplomatic level

Wprowadziliśmy rozróżnienie na rozmowę na poziomie dyplomatycznym

and talking at the political level.

oraz na poziomie politycznym.

Now talking can be accompanied with aid or not with aid.

Teraz dyskusja może przebiegać z naszą pomocą lub bez niej.

Talking can be accompanied with inclusion or not inclusion.

Możemy też wtrącać pewne rzeczy lub nie.

There's a big array

Mamy ogromny wachlarz

of the ways of dealing with this.

sposobów na radzenie sobie z tym.

So if we refuse

Jeśli odmówimy sobie

to talk to these new groups

rozmów z tymi nowymi grupami,

that are going to be dominating the news in years to come,

w ciągu nadchodzących lat zdominują one serwisy informacyjne

we will further radicalization,

i zradykalizują się jeszcze bardziej.

I believe.

Tak myślę.

We will make the road from violent activities into politics

Drogę od przemocy ku rozwiązaniom politycznym uczynimy

harder to travel.

trudniejszą do przebycia.

And if we cannot demonstrate to these groups

Jeśli uda się nam pokazać tym grupom,

that if you move towards democracy,

że jeśli zmierza się ku demokracji,

if you move towards taking part

jeśli zmierza się do wprowadzenia cywilizowanych,

in civilized and normal standards among states,

normalnych stosunków między państwami,

there are some rewards on the other side.

na końcu drogi czeka nagroda.

The paradox here

Widać tu paradoks,

is that the last decade probably was a lost decade

bo ostatnia dekada prawdopodobnie została stracona,

for making progress on this.

jeśli chodzi o postępy w tej sprawie.

And the paradox is that the decade before the last decade was so promising --

Paradoks polega na tym, że poprzednia dekada była obiecująca,

and for one reason primarily.

głównie z jednego powodu.

And the reason is what happened in South Africa:

Chodzi o to co wydarzyło się w RPA:

Nelson Mandela.

Nelson Mandela.

When Mandela came out of prison

Gdyby Mandela wyszedł z więzienia

after 27 years of captivity,

po 27 latach

if he had told his people,

i powiedział swoim rodakom

"It's time to take up the arms,

"Czas chwycić za broń,

it's time to fight,"

pora walczyć",

he would have been followed.

ludzie by go posłuchali.

And I think the international community

Myślę, że społeczność międzynarodowa

would have said, "Fair enough.

powiedziałaby "W porządku.

It's their right to fight."

Mają prawo walczyć".

Now as you know, Mandela didn't do that.

Jak wiecie Mandela tak nie zrobił.

In his memoirs, "Long Road to Freedom,"

W swoich wspomnieniach "Długa droga do wolności"

he wrote that he survived

napisał, że przetrwał

during those years of captivity

te wszystkie lata niewoli,

because he always decided to look upon his oppressor

bo zawsze chciał patrzeć na swoich oprawców

as also being a human being,

jak na istoty ludzkie.

also being a human being.

jak na istoty ludzkie.

So he engaged a political process of dialogue,

Rozpoczął polityczny proces dialogu,

not as a strategy of the weak,

nie jako strategię słabych,

but as a strategy of the strong.

ale strategię silnych.

And he engaged talking profoundly

Rozpoczął bardzo ważne rozmowy

by settling some of the most tricky issues

od rozwiązania najtrudniejszych spraw

through a truth and reconciliation process

poprzez proces prawdy i pojednania,

where people came and talked.

w którym ludzie mogli zabrać głos.

Now South African friends will know

Dziś nasi przyjaciel z RPA wiedzą,

that was very painful.

że było to bardzo bolesne.

So what can we learn from all of this?

Czego możemy się z tego nauczyć?

Dialogue is not easy --

Dialog to niełatwa sprawa -

not between individuals, not between groups, not between governments --

pomiędzy pojedynczymi ludźmi, pomiędzy grupami i rządami -

but it is very necessary.

ale rzecz konieczna.

If we're going to deal with political conflict-solving of conflicts,

Jeśli uda się nam poradzić z politycznymi rozwiązaniami konfliktów,

if we're going to understand these new groups

jeśli zrozumiemy te nowe grupy,

which are coming from bottom-up,

które pojawiają się oddolnie,

supported by technology, which is available to all,

mając wsparcie technologii dostępnej dla wszystkich,

we diplomats cannot be sitting back in the banquets

wtedy my, dyplomaci będziemy spokojnie zasiadać na bankietach,

believing that we are doing interstate relations.

wierząc, że podtrzymujemy dobre relacje międzypaństwowe.

We have to connect

Musimy włączyć się

with these profound changes.

w te głębokie przemiany.

And what is dialogue really about?

O co tak naprawdę chodzi w dialogu?

When I enter into dialogue,

Gdy się do niego włączam,

I really hope that the other side

mam nadzieję, że druga strona

would pick up my points of view,

podchwyci mój punkt widzenia,

that I would impress upon them

że zaimponuję jej

my opinions and my values.

moimi opiniami i wartościami.

I cannot do that

Nie uda mi się to,

unless I send the signals that I will be open

dopóki nie wyślę sygnałów swojej otwartości

to listen to the other side's signals.

na wysłuchanie sygnałów drugiej strony.

We need a lot more training on how to do that

Potrzebujemy o wiele więcej nauki jak to robić

and a lot more practice

i o wiele więcej praktyki

on how that can take problem-solving forward.

aby uczynić krok naprzód w rozwiązywaniu problemów.

We know from our personal experiences

Z własnego doświadczenia wiemy,

that it's easy sometimes

że czasem najłatwiej

just to walk,

jest po prostu odejść,

and sometimes you may need to fight.

a czasem trzeba walczyć.

And I wouldn't say that is the wrong thing in all circumstances.

Nie powiem, że są to złe rozwiązania w niektórych okolicznościach.

Sometimes you have to.

Czasem trzeba tak zrobić.

But that strategy seldom takes you very far.

Ale ta strategia rzadko doprowadzi nas daleko.

The alternative is a strategy

Alternatywą jest strategia

of engagement and principled dialogue.

zaangażowania i obiektywnego dialogu.

And I believe we need to strengthen this approach

Myślę, że powinniśmy wzmocnić to podejście

in modern diplomacy,

w nowoczesnej dyplomacji,

not only between states,

nie tylko pomiędzy państwami,

but also within states.

ale także wewnątrz ich.

We are seeing some new signs.

Obserwujemy nowe dowody na to.

We could never have done

Nigdy nie udałoby się wprowadzić

the convention against anti-personnel landmines

konwencji zabraniającej stosowania min przeciwpiechotnych

and the convention that is banning cluster munitions

i konwencji zakazującej używania bomb kasetowych,

unless we had done diplomacy differently,

gdybyśmy nie zastosowali odmiennych zabiegów dyplomatycznych,

by engaging with civil society.

angażujących społeczeństwo obywatelskie.

All of a sudden,

Nagle i niespodziewanie organizacje pozarządowe

NGOs were not only standing in the streets, crying their slogans,

nie tylko wyszły na ulicę wykrzykując swoje hasła,

but they were taking [them] into the negotiations,

ale zostały włączone do negocjacji

partly because they represented the victims of these weapons.

po części dlatego, że reprezentowały ofiary wymienionych broni.

And they brought their knowledge.

Zaoferowały swoją wiedzę.

And there was an interaction

Miała miejsce interakcja

between diplomacy and the power coming bottom-up.

pomiędzy dyplomacją i siłami oddolnymi.

This is perhaps a first element

Być może to jest pierwszy zwiastun

of a change.

nadchodzących zmian.

In the future, I believe,

Wierzę, że w przyszłości

we should draw examples from these different illustrations,

powinniśmy wyciągnąć wnioski z tego odmiennego podejścia,

not to have diplomacy

nie pozwalającego prowadzić dyplomacji

which is disconnected from people and civil society.

oderwanej od ludzi i społeczeństwa obywatelskiego.

And we have to go also

Powinniśmy też wyjść

beyond traditional diplomacy

poza tradycyjną dyplomację

to the survival issue of our times,

w przypadku sprawy życia i śmierci,

climate change.

jaką są zmiany klimatyczne.

How are we going to solve climate change through negotiations,

Jak zamierzamy rozwiązać sprawę zmian klimatu poprzez negocjacje,

unless we are able to make civil society and people,

jeśli nie będziemy w stanie uczynić społeczeństwa obywatelskiego

not part of the problem, but part of the solution?

nie problemem, ale częścią jego rozwiązania?

It is going to demand an inclusive process of diplomacy

Będzie to wymagało ogólnego procesu dyplomatycznego,

very different from the one we are practicing today

bardzo odmiennego od tego, jaki prowadzimy dziś,

as we are heading to new rounds of difficult climate negotiations,

gdy zmierzamy ku kolejnym rundom trudnych negocjacji klimatycznych,

but when we move toward something

idziemy w stronę czegoś,

which has to be much more

co musi spowodować

along a broad mobilization.

o wiele większą mobilizację.

It's crucial to understand, I believe,

Kluczowe jest zrozumienie,

because of technology and because of globalization,

z powodu technologii i globalizacji,

societies from bottom-up.

społeczeństw działających oddolnie.

We as diplomats

My, jako dyplomaci

need to know the social capital

powinniśmy poznań kapitał społeczności.

of communities.

powinniśmy poznań kapitał społeczności.

What is it that makes people trust each other,

Co sprawia, że ludzie sobie ufają,

not only between states,

nie tylko w stosunkach międzynarodowych,

but also within states?

ale i wewnątrz państw?

What is the legitimacy of diplomacy,

Jak uprawomocniona jest dyplomacja

of the the solution we devise as diplomats

i rozwiązania obmyślane przez dyplomatów,

if they cannot be reflected and understood

jeśli nie mogą być zrozumiane i przyswojone

by also these broader forces of societies

także przez te siły społeczeństwa,

that we now very loosely call groups?

które luźno nazywamy grupami?

The good thing is that we are not powerless.

Dobra wiadomość jest taka, że nie jesteśmy bezsilni.

We have never had

Nigdy nie dysponowaliśmy

as many means of communication,

tyloma sposobami komunikacji,

means of being connected, means of reaching out,

sposobami na połączenie się, wyjścia do innych,

means of including.

bycia częścią czegoś.

The diplomatic toolbox

Zestaw dyplomaty

is actually full of different tools we can use

jest pełny różnych narzędzi, których możemy użyć

to strengthen our communication.

do wzmocnienia komunikacji.

But the problem is that we are coming out of a decade

Problem polega na tym, że zostawiamy za sobą dekadę,

where we had a fear of touching it.

w której baliśmy się ich dotknąć.

Now, I hope, in the coming years,

Mam nadzieję, że w nadchodzących latach

that we are able to demonstrate through some concrete examples

będziemy w stanie pokazać poprzez konkretne przykłady,

that fear is receding

że ta obawa słabnie

and that we can take courage

i że odwagę możemy czerpać

from that alliance

z przymierza

with civil society

ze społeczeństwem obywatelskim

in different countries

w różnych krajach,

to support their problem-solving,

aby wspomagać rozwiązywanie problemów,

among the Afghans,

wśród Afgańczyków,

inside the Palestinian population,

Palestyńczyków,

between the peoples of Palestine and Israel.

pomiędzy obywatelami Palestyny i Izraela.

And as we try to understand this broad movement

Jeśli postaramy się zrozumieć ten szeroki ruch

across the Arab world,

w świecie arabskim,

we are not powerless.

nie będziemy bezsilni.

We need to improve the necessary skills,

Musimy poprawić niezbędne umiejętności,

and we need the courage to use them.

potrzebujemy też odwagi, żeby ich użyć.

In my country,

W moim kraju

I have seen how the council of Islamist groups

obserwowałem jak rady grup

and Christian groups

muzułmańskich i chrześcijańskich

came together, not as a government initiative,

spotkały się, nie z inicjatywy rządu,

but they came together on their own initiative

ale z własnej woli,

to establish contact and dialogue

aby nawiązać kontakt i dialog

in times where things were pretty low-key tension.

w czasach, gdy napięcie było niewielkie.

And when tension increased,

Kiedy napięcie wzrosło,

they already had that dialogue,

ten dialog już trwał

and that was a strength to deal with different issues.

i dawał siłę do poradzenia sobie z różnymi problemami.

Our modern Western societies

Nowoczesne Zachodnie społeczeństwa

are more complex than before,

są bardzie złożone niż kiedyś,

in this time of migration.

w czasach dzisiejszych migracji.

How are we going to settle and build a bigger "We"

Jak uda się nam porozumieć i zbudować większe poczucie "nas",

to deal with our issues

aby rozwiązywać wspólne sprawy,

if we don't improve our skills of communication?

jeśli nie poprawimy swoich umiejętności komunikacji?

So there are many reasons,

Jest wiele powodów,

and for all of these reasons,

a dla wszystkich z nich

this is time and this is why we must talk.

nastał teraz czas, w którym musimy rozmawiać.

Thank you for your attention.

Dziękuję za uwagę.

(Applause)

(oklaski)