Let's make the world wild again | Kristine Tompkins

Transcriber: Ivana Korom Reviewer: Krystian Aparta

Vertaald door: Rik Delaet Nagekeken door: Peter van de Ven

My siblings and I grew up on our great-grandfather's farm

Mijn zussen, broers en ik groeiden op op de boerderij van onze overgrootvader

in California.

in Californië.

It was a landscape of our family and our home.

Het was land van onze familie en onze thuis.

When it was clear that nobody in our generation

Toen het duidelijk werd dat niemand van onze generatie

wanted to take on the heavy burden of ranching,

de zware taak van het boeren wilde overnemen,

the ranch was sold to a neighbor.

werd de boerderij verkocht aan een buur.

The anchor of our lives was cut,

Het anker van onze levens werd weggesneden

and we felt adrift in the absence of that land.

en we voelden ons verloren zonder dat land.

For the first time, I came to understand

Voor de eerste keer begreep ik

that something valuable can be best understood

dat iets waardevols het best werd begrepen,

not by its presence,

niet door de aanwezigheid,

but by its absence.

maar door de afwezigheid ervan.

It was impossible to know then

Toen kon ik nog niet weten

just how powerful the absence of those things we love

hoe krachtig de afwezigheid van de dingen waar we van houden

would have an impact far into my future.

me ver in de toekomst zou beïnvloeden.

For 23 years, my working life was with Yvon Chouinard.

23 jaar lang werkte ik samen met Yvon Chouinard.

I started when he was designing and manufacturing

Ik begon er toen hij bezig was met ontwerpen en maken

technical rock and ice climbing equipment

van uitrusting voor rots- en ijsklimmen

in a tin shed near the railroad tracks in Ventura.

in een werkplaats bij de treinsporen in Ventura.

And when Yvon decided to start making clothes for climbers

Toen Yvon besloot om pakken voor klimmers te maken

and call this business Patagonia,

en zijn zaak Patagonia te noemen,

I became one of the first six employees,

werd ik een van de eerste zes bedienden

later becoming CEO

en later CEO.

and helping build a company

Ik hielp een bedrijf oprichten

where creating the best products and doing good by the world

waar het creëren van de beste producten en het maken van een betere wereld

was more than just a tagline.

geen loze woorden waren.

Doug Tompkins, who would become my husband years later,

Doug Tompkins, die later mijn echtgenoot zou worden,

was an old friend and climbing companion of Yvon's

was een oude vriend en klimgezel van Yvon

and also an entrepreneur.

en tevens ondernemer.

He cofounded The North Face and Esprit company.

The North Face and Esprit company richtten ze samen op.

All three of these businesses

Al deze drie zaken

were created by people who had grown up through the '60s,

werden opgericht door mensen die waren opgegroeid in de jaren 60

shaped by the civil rights, antiwar, feminist and peace movements.

en beïnvloed door de bewegingen voor gelijke rechten, feminisme en vrede.

And those values were picked up in those years

Die waarden werden in die jaren opgepikt

and carried throughout the values of these companies.

en opgenomen in de waarden van deze bedrijven.

By the end of the 1980s,

Tegen het einde van de jaren 80

Doug decided to leave business altogether

besloot Doug het bedrijf te verlaten

and commit the last third of his life to what he called

en het laatste derde van zijn leven te wijden aan wat hij noemde

"paying his rent for living on the planet."

"zijn huur voor het wonen op de planeet betalen."

At nearly the same time, when I hit 40,

Omstreeks die tijd werd ik 40

I was ready to do something completely new with my life.

en ook ik wilde iets totaal anders gaan doen met mijn leven.

The day after retiring from the Patagonia company,

De dag na het verlaten van de Patagoniagroep

I flew 6,000 miles to Patagonia the place

vloog ik 10.000 km naar Patagonië, de streek,

and joined Doug as he started what was the first conservation project

en vervoegde me bij Doug toen hij begon aan zijn eerste natuurbehoudsproject

of that third of his life.

in dat derde deel van zijn leven.

There we were, refugees from the corporate world,

Daar zaten we dan, vluchtelingen uit de bedrijfswereld,

holed up in a cabin on the coast in southern Chile,

schuilend in een hut op de kust van zuidelijk Chili

surrounded by primaeval rainforest

omgeven door voorhistorisch regenwoud

where alerce trees can live for thousands of years.

waar de alercebomen duizenden jaren oud kunnen worden.

We were in the middle of a great wilderness

We bevonden ons middenin een grote wildernis

that forms one of the only two gaps in the Pan-American highway,

die een van de twee onderbrekingen is in de Pan-American highway

between Fairbanks, Alaska, and Cape Horn.

tussen Fairbanks in Alaska en Kaap Hoorn.

A radical change to our daily lives

Een radicale verandering in ons leven van alledag

spurred on as we had begun to recognize

overkwam ons toen we inzagen

how beauty and diversity were being destroyed

hoe schoonheid en diversiteit bijna overal venietigd werden.

pretty much everywhere.

The last wild protected places on earth

De laatste wilde beschermde plaatsen op aarde

were still wild

waren nog wild

mostly because the relentless front lines of development

alleen maar omdat de onstuitbare ontwikkelingsdruk

simply hadn't arrived there yet.

nog niet zover was geraakt.

Doug and I were in one of the most remote parts on earth,

Doug en ik bevonden ons

op een van de meest afgelegen gebieden op aarde

and still around the edges of Pumalín Park,

en aan de randen van Pumalin Park,

our first conservation effort,

ons eerste beschermingsproject,

industrial aquaculture was growing like a malignancy.

groeide de industriële aquacultuur als een kankergezwel.

Before too long, other threats arrived to the Patagonia region.

Algauw doken nog andere bedreigingen op in het Patagonisch gebied.

Gold mining, dam projects on pristine rivers

Goudmijnbouw, dammen op ongerepte rivieren

and other growing conflicts.

en andere aangroeiende conflicten.

The vibration of stampeding economic growth worldwide

Het gerommel van de aanstormende wereldwijde economische groei

could be heard even in the highest latitudes of the Southern Cone.

kon je tot zelfs tot op de hoogste breedtegraden van de Zuidkegel horen.

I know that progress is viewed, generally, in very positive terms,

Ik weet dat vooruitgang over het algemeen als positief wordt beschouwd,

as some sort of hopeful evolution.

als een soort hoopvolle evolutie.

But from where we sat,

Maar waar wij zaten,

we saw the dark side of industrial growth.

zagen we de donkere keerzijde van industriële groei.

And when industrial worldviews are applied to natural systems

Als je de industriële kijk op de wereld toepast op de natuurlijke systemen

that support all life,

die al het leven onderhouden,

we begin to treat the Earth

gaan we de aarde behandelen

as a factory that produces all the things that we think we need.

als een fabriek die alle dingen produceert

die we denken nodig te hebben.

As we're all painfully aware,

Zoals we ons allemaal pijnlijk bewust zijn,

the consequences of that worldview are destructive to human welfare,

zijn de gevolgen van die wereldvisie nefast voor het menselijk welbevinden,

our climate systems and to wildlife.

ons klimaatsysteem en de fauna.

Doug called it the price of progress.

Doug noemde het de prijs van de vooruitgang.

That's how we saw things,

Zo zagen we de dingen

and we wanted to be a part of the resistance,

en wij wilden deelnemen aan het verzet

pushing up against all of those trends.

dat opkwam tegen al die trends.

The idea of buying private land and then donating it

Het idee om eigendom op te kopen en het te doneren

to create national parks

om nationale parken te maken,

isn't really new.

is niet echt nieuw.

Anyone who has ever enjoyed the views of Teton National Park in Wyoming

Iedereen die ooit genoten heeft van het uitzicht

van het Teton National Park in Wyoming

or camped in Acadia National Park in Maine

of gekampeerd heeft in het Acadia National Park in Maine

has benefited from this big idea.

heeft van dat geweldige idee geprofiteerd.

Through our family foundation,

Met behulp van onze familiale stichting

we began to acquire wildlife habitat in Chile and Argentina.

begonnen we natuurgebied aan te kopen in Chili en Argentinië.

Being believers in conservation biology,

Als gelovers in natuurbehoudsbiologie

we were going for big, wild and connected.

streefden we naar groot, wild en verbonden.

Areas that were pristine, in some cases,

Sommige gebieden waren ongerept

and others that would need time to heal,

en andere hadden tijd nodig om te helen,

that needed to be rewild.

moesten 'herwilderd' worden.

Eventually, we bought more than two million acres

Uiteindelijk kochten we meer dan 8000 vierkante kilometer

from willing sellers,

van bereidwillige verkopers

assembling them into privately managed protected areas,

en namen ze op in privaat beheerde beschermde gebieden,

while building park infrastructure as camp grounds and trails

terwijl we park-infrastructuur ontwikkelden tot kampeergebieden en trails

for future use by the general public.

voor toekomstig gebruik door het publiek.

All were welcome.

Iedereen was welkom.

Our goal was to donate all of this land in the form of new national parks.

Ons doel was om al dit land te doneren als nieuwe nationale parken.

You might describe this as a kind of capitalist jujitsu move.

Je zou het kunnen omschrijven als een kapitalistische jiujitsu-worp.

We deployed private wealth from our business lives

We gebruikten privé fortuin van ons zakenleven

and deployed it to protect nature

om de natuur te beschermen

from being devoured by the hand of the global economy.

tegen de vraatzucht van de mondiale economie.

It sounded good,

Dat klonk goed,

but in the early '90s in Chile,

maar in de vroege jaren 90 in Chili,

where wildlands philanthropy, which is what we called it,

waar filantropie voor natuurbescherming, zoals we het noemden,

was completely unknown,

volledig onbekend was,

we faced tremendous suspicion,

werden we geconfronteerd met enorme verdenking

and from many quarters, downright hostility.

en vanuit verschillende hoeken met openlijke vijandigheid.

Over time, largely by doing what we said we were doing,

Geleidelijk aan, vooral door uit te leggen wat we deden,

we began to win people over.

begonnen we de mensen te overtuigen.

Over the last 27 years,

In de laatste 27 jaar

we've permanently protected nearly 15 million acres

beschermden we blijvend

bijna 60.000 vierkante kilometer gematigd regenwoud,

of temperate rainforest,

Patagonian step grasslands,

Patagonische steppe,

coastal areas,

kustgebieden,

freshwater wetlands,

moerasgebieden

and created 13 new national parks.

en stichtten we dertien nieuwe nationale parken.

All comprised of our land donations

Allemaal van onze landschenkingen

and federal lands adjoining those territories.

en staatsgronden naast onze gebieden.

After Doug's death following a kayaking accident

Na de dood van Doug door een kajakongeval

four years ago,

vier jaar geleden

the power of absence hit home again.

was ik weer alleen.

But we at Tompkins Conservation leaned in to our loss

Maar bij Tompkins Conservation overwonnen we ons verlies

and accelerated our efforts.

en dreven we onze inspanningen op.

Among them, in 2018,

Zo ook, in 2018,

creating new marine national parks covering roughly 25 million acres

stichtten we nieuwe nationale parken van ruwweg 100.000 vierkante kilometer

in the southern Atlantic Ocean.

in de zuidelijke Atlantische Oceaan.

No commercial fishing or extraction of any kind.

Geen commerciële visserij of enige soort extractie.

In 2019, we finalized the largest private land gift in history,

In 2019 voltooiden we de grootste private landgift in de geschiedenis

when our last million acres of conservation land in Chile

toen we onze laatste 4.000 vierkante kilometer natuurpark in Chili

passed to the government.

overdroegen aan de regering.

A public-private partnership

Een publiek-privaat partnerschap

that created five new national parks and expanded three others.

dat vijf nieuwe nationale parken stichtte en drie andere uitbreidden.

This ended up being an area larger than Switzerland.

Dat was een gebied groter dan Zwitserland.

All of our projects are the results of partnerships.

Al onze projecten zijn het resultaat van partnerschappen.

First and foremost with the governments of Chile and Argentina.

Eerst en vooral met de regeringen van Chili en Argentinië.

And this requires leadership

Dat vereist leiderschap

who understands the value of protecting the jewels of their countries,

dat begrijpt hoe belangrijk het is om de schatten van je land te beschermen,

not just for today, but long into the future.

niet alleen voor vandaag, maar ook ver in de toekomst.

Partnerships with like-minded conservation philanthropists as well

Partnerschappen met gelijkgestemde filantropisten voor natuurbescherming

played a role in everything we've done.

speelden een rol in alles wat we deden.

Fifteen years ago,

Vijftien jaar geleden

we asked ourselves,

vroegen we ons af:

"Beyond protecting landscape,

wat, behalve landschapsbescherming,

what do we really have to do to create fully functioning ecosystems?"

staat ons echt te doen om compleet functionerende ecosystemen aan te leggen?

And we began to ask ourselves, wherever we were working,

We begonnen ons af te vragen, overal waar we bezig waren:

who's missing,

wie mankeert hier,

what species had disappeared

welke soort is hier verdwenen,

or whose numbers were low and fragile.

of van wie zijn de aantallen laag en fragiel?

We also had to ask,

We moesten ons ook de vraag stellen:

"How do we eliminate the very reason

"Hoe elimineren we de reden

that these species went extinct in the first place?"

dat deze soorten hier in de eerste plaats uitstierven?"

What seems so obvious now

Wat nu zo duidelijk is

was a complete thunderbolt for us.

was toen voor ons een donderslag bij heldere hemel.

And it changed the nature of everything we do,

En het veranderde onze manier van werken

completely.

helemaal.

Unless all the members of the community are present and flourishing,

Als niet alle leden van een gemeenschap

erbij betrokken zijn en er baat bij hebben,

it's impossible for us to leave behind fully functioning ecosystems.

kunnen we geen volledig functionerend ecosysteem tot stand brengen.

Since then, we've successfully reintroduced several native species

Vanaf toe hebben we verschillende oorspronkelijke soorten

to the Iberá Wetlands:

geherintroduceerd in de Iberá Wetlands:

giant anteaters,

reuzenmiereneters,

pampas deer,

pampaherten,

peccaries

pekari's,

and finally, one of the most difficult, the green-winged macaws,

en uiteindelijk, een van de moeilijkste, de groenvleugelara's,

who've gone missing for over 100 years in that ecosystem.

die al meer dan honderd jaar geleden verdwenen waren uit dat ecosysteem.

And today, they're back, flying free, dispensing seeds,

Vandaag zijn ze terug, vliegen er rond, verspreiden zaden,

playing out their lives as they should be.

en leiden hun levens zoals het hoort.

The capstone of these efforts in Iberá

Het sluitstuk van deze inspanningen in Iberà

is to return the apex carnivores to their rightful place.

bestaat in het herintroduceren van de top-carnivoren

op hun rechtmatige plaats.

Jaguars on the land, giant otters in the water.

Jaguars op het land, reuzenotters in het water.

Several years of trial and error produced young cubs

Enkele jaren van gissen en missen produceerden jonge welpen

who will be released

die we zullen loslaten

for the first time in over half a century

voor de eerste keer in meer dan een halve eeuw

into Iberá wetlands,

in de Iberá wetlands,

and now, the 1.7-million-acre Iberá Park will provide enough space

en nu zal het Iberá Park van 7.000 vierkante kilometer genoeg plaats bieden

for recovering jaguar populations with low risk of conflict

om jaguarpopulaties te herstellen met minimale kans op conflict

with neighboring ranchers.

met naburige boeren.

Our rewilding projects in Chile

Onze herwilderingsprojecten in Chili

are gaining ground on low numbers of several key species

herstellen de lage aantallen van verschillende sleutelsoorten

in the Patagonia region.

in het Patagonisch gebied.

The huemul deer that is truly nearly extinct,

De Chileense huemul, die bijna uitgestorven is,

the lesser rheas

Darwins nandoe's

and building the puma and fox populations back up.

en we bouwen de populaties van poema's en vossen terug op.

You know, the power of the absent can't help us

Weet je, de kracht van het afwezige helpt ons niet,

if it just leads to nostalgia or despair.

als het alleen maar leidt tot nostalgie of wanhoop.

To the contrary,

Integendeel,

it's only useful if it motivates us

ze is alleen maar nuttig als ze ons motiveert

toward working to bring back what's gone missing.

om terug te brengen wat verdween.

Of course, the first step in rewilding

Natuurlijk is de eerste stap van het herwilderen

is to be able to imagine that it's possible in the first place.

jezelf kunnen indenken dat het eerst en vooral mogelijk is.

That wildlife abundance recorded in journals

De overvloed aan dierenleven zoals beschreven in de tijdschriften

aren't just stories from some old dusty books.

bestaat niet alleen maar in de verhalen in wat oude stoffige boeken.

Can you imagine that?

Kan je je dat indenken?

Do you believe the world could be more beautiful,

Kan je geloven dat de wereld mooier

more equitable?

en eerlijker zou kunnen zijn?

I do.

Ik wel.

Because I've seen it.

Omdat ik het gezien heb.

Here's an example.

Hier is een voorbeeld.

When we purchased one of the largest ranches

Toen we een van de grootste boerderijen kochten

in Chile and Patagonia, in 2004,

in Chili en Patagonië in 2004,

it looked like this.

zag het er zo uit.

For a century, this land had been overgrazed by livestock,

Een eeuw lang was dit gebied overbegraasd geweest door vee

like most grasslands around the world.

zoals de meeste graslanden ter wereld.

Soil erosion was rampant,

Overal zag je bodemerosie,

hundreds of miles of fencing

honderden kilometers hekken

kept wildlife and its flow corralled.

hielden de wilde dieren en de trek ervan afgescheiden.

And that was with the little wildlife that was left.

En dat met het beetje wildbestand dat nog overbleef.

The local mountain lions and foxes had been persecuted for decades,

De plaatselijke bergleeuwen en vossen waren al tientallen jaren lang vervolgd,

leaving their numbers very low.

waardoor hun aantallen erg geslonken waren.

Today, those lands are the 763,000-acre Patagonian National Park,

Vandaag is dat

het 3.000 vierkante kilometer-grote Patagonian National Park,

and it looks like this.

en zo ziet het er nu uit.

And Arcelio, the former gaucho,

En Arcelio, de vroegere gaucho,

whose job was to first find and kill mountain lions in the years past,

wiens vroegere taak het was om bergleeuwen op te sporen en te doden,

today is the head tracker for the park's wildlife team,

is vandaag hoofdspoorzoeker voor het wildedierenteam van het park

and his story captures the imagination of people around the world.

en zijn verhaal spreekt mensen in de hele wereld aan.

What is possible.

Dat kan.

I share these thoughts and images with you not for self-congratulations,

Ik deel deze gedachten en beelden met jullie,

niet om mezelf in het zonnetje te zetten,

but to make a simple point

maar om een eenvoudige reden

and propose an urgent challenge.

en een dringende oproep.

If the question is survival,

Als het gaat om overleven,

survival of life's diversity and human dignity

het overleven van de diversiteit van het leven,

menselijke waardigheid

and healthy human communities,

en gezonde mensensamenlevingen,

then the answer must include rewilding the Earth.

dan moet het antwoord het herwilderen van de aarde insluiten.

As much and as quickly as possible.

Zo veel en zo snel mogelijk.

Everyone has a role to play in this,

Iedereen heeft hier een rol in te spelen,

but especially those of us with privilege,

maar vooral degenen onder ons met privilege,

with political power,

met politieke macht,

wealth,

weelde,

where, let's face it, for better, for worse,

waar -- laten we eerlijk zijn, of je het leuk vindt of niet --

that's where the chess game of our future is played out.

het schaakspel van onze toekomst wordt gespeeld.

And this gets to the core of the question.

Dat gaat naar de kern van de zaak.

Are we prepared to do what it takes to change the end of this story?

Zijn we bereid het nodige te doen

om het einde van dit verhaal te veranderen?

The changes the world has made in the past few months

De veranderingen die de aarde in de laatste paar maanden heeft gemaakt

to stop the spread of COVID-19

om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan,

are so promising to me,

zijn voor mij zo veelbelovend

because it shows we can join forces under desperate circumstances.

omdat ze aantonen

dat we onze krachten kunnen verenigen onder wanhopige omstandigheden.

What we're going through now could be a precursor

Waar we nu doorheen moeten, kan de voorloper zijn

to the broader potential damage as a result of the climate crisis.

van een grotere mogelijke schade door de klimaatkrisis.

But without warning,

Maar zonder waarschuwing

globally, we're learning to work together in ways we could never have imagined.

leerden we over de hele wereld samenwerken op manieren

die we nooit voor mogelijk hielden.

Having watched young people from around the world

De jongeren die over de hele wereld

rising up and going out into the streets

opstaan en de straat opgaan

to remind us of our culpability and chastising us for our inaction

om ons te herinneren aan onze schuld en ons te straffen voor ons laten begaan

are the ones who really inspire me.

zijn het die me echt inspireren.

I know, you've heard all of this before.

Ik weet dat jullie dit allemaal al hoorden.

But if there was ever a moment to awaken to the reality

Maar als er ooit een moment was om te ontwaken in het besef

that everything is connected to everything else,

dat alles met elkaar verbonden is,

it's right now.

is het nu wel.

Every human life is affected by the actions

Elk menselijk leven wordt beïnvloed door de acties

of every other human life around the globe.

van elk ander menselijk leven op de aardbol.

And the fate of humanity is tied to the health of the planet.

En het lot van de mensheid is verbonden met de gezondheid van de planeet.

We zitten allemaal in hetzelfde schuitje.

We have a common destiny.

We can flourish

We kunnen floreren

or we can suffer ...

of we kunnen lijden ...

But we're going to be doing it together.

Maar we gaan het samen moeten doen.

So here's the truth.

Hier is de waarheid.

We're so far past the point when individual action is an elective.

We zijn ver voorbij het punt waar individuele actie een keuze is.

In my opinion, it's a moral imperative

Naar mijn mening is het een moreel imperatief

that every single one of us

dat iedereen van ons

steps up to reimagine our place in the circle of life.

zijn eigen plaats in de cirkel van het leven heruitvindt.

Not in the center, but as part of the whole.

Niet in het centrum, maar als deel van het geheel.

We need to remember

We moeten ons herinneren

that what we do reflects who we choose to be.

dat wat we doen weergeeft wie we willen zijn.

Let's create a civilization

Laten we een beschaving creëren

that honors the intrinsic value of all life.

die de intrinsieke waarde van alle leven erkent.

No matter who you are,

Wie je ook bent,

no matter what you have to work with,

met wat je ook werkt,

get out of bed every single morning,

sta elke morgen op

and do something that has nothing to do with yourself,

en doe iets dat niet voor jezelf is,

but rather having everything to do with those things you love.

maar alles vandoen heeft met de dingen waar je van houdt.

With those things you know to be true.

Met de dingen waarvan je weet dat ze waar zijn.

Be someone who imagines human progress

Beschouw menselijke vooruitgang

to be something that moves us toward wholeness.

als iets dat ons naar heelheid brengt,

Toward health.

naar gezondheid,

Toward human dignity.

naar menselijke waardigheid.

And always,

En altijd,

and forever,

en voor altijd,

wild beauty.

wilde schoonheid.

Thank you.

Bedankt.