Gabby Giffords and Mark Kelly: Be passionate. Be courageous. Be your best.

Vertaald door: An Dierickx Nagekeken door: Axel Saffran

Pat Mitchell: That day,

Pat Mitchell: 8 januari 2011

January 8, 2011, began like all others.

begon als een doodgewone dag.

You were both doing the work that you love.

Jullie waren allebei bezig met dat wat jullie het liefste doen.

You were meeting with constituents,

Jij had een ontmoeting met kiezers,

which is something that you loved doing

wat je dolgraag deed

as a congresswoman,

als lid van het Congres.

and Mark, you were happily preparing

En Mark, jij was je volop aan het voorbereiden

for your next space shuttle.

voor je volgende missie met de Space Shuttle.

And suddenly, everything that you had planned

En alles wat jullie ooit gepland

or expected in your lives

of gehoopt hadden in jullie leven

was irrevocably changed forever.

veranderde plots onomkeerbaar.

Mark Kelly: Yeah, it's amazing,

Mark Kelly: Ja, het is werkelijk indrukwekkend hoe alles zo plots

it's amazing how everything can change

for any of us in an instant.

kan veranderen voor ieder van ons.

People don't realize that.

Mensen beseffen dat niet.

I certainly didn't.

Ik besefte het niet.

Gabby Giffords: Yes.

Gabby Giffords: Ja.

MK: And on that Saturday morning,

MK: Die zaterdagochtend

I got this horrible phone call

Kreeg ik dat vreselijke telefoontje

from Gabby's chief of staff.

van Gabby’s stafchef.

She didn't have much other information.

Ze kon geen verdere informatie geven,

She just said, "Gabby was shot."

enkel “Gabby is neergeschoten.”

A few minutes later, I called her back

Ik belde haar later terug

and I actually thought for a second,

en even was ik ervan overtuigd

well, maybe I just imagined getting this phone call.

dat ik me dat telefoontje gewoon had ingebeeld.

I called her back, and that's when she told me

Ik belde haar terug en ze zei me

that Gabby had been shot in the head.

dat Gabby in het hoofd geschoten was.

And from that point on,

Vanaf dat moment wist ik

I knew that our lives were going to be a lot different.

dat ons leven helemaal anders zou zijn.

PM: And when you arrived at the hospital,

PM: Welke prognose gaven de dokters jou,

what was the prognosis that they gave you

toen je in het ziekenhuis aankwam, over Gabby's toestand

about Gabby's condition and what recovery, if any,

en in welke mate je

you could expect?

verbetering mocht verwachten?

MK: Well, for a gunshot wound to the head

MK: Daarover kunnen ze bij een schotwond in het hoofd

and a traumatic brain injury,

they typically can't tell you much.

en een hersentrauma meestal niet veel zeggen.

Every injury is different. It's not predictable

Elk geval is anders.

In tegenstelling tot een beroerte

like often a stroke might be predictable,

is het verdere verloop niet voorspelbaar.

which is another TBI kind of injury.

So they didn't know how long Gabby would be in a coma,

Dus ze wisten niet hoelang Gabby in een coma zou liggen,

didn't know when that would change

wanneer dat zou veranderen,

and what the prognosis would be.

of wat de prognose zou zijn.

PM: Gabby, has your recovery

PM: Gabby, ben je bij je herstel

been an effort to create a new Gabby Giffords

op zoek gegaan naar een nieuwe

or reclaim the old Gabby Giffords?

of naar de oude Gabby Giffords?

GG: The new one -- better, stronger, tougher.

GG: De nieuwe – beter, sterker, harder.

(Applause)

(Applaus)

MK: That to say,

MK: Om maar te zeggen,

when you look at the picture behind us,

als je naar de foto hier achter ons kijkt,

to come back from that kind of injury

herstellen van zo’n verwonding

and come back strong and stronger than ever

en er dan sterk en zelfs sterker uitkomen

is a really tough thing to do.

is heel moeilijk.

I don't know anybody

Ik ken niemand

that's as tough as my wonderful wife right here.

die zo sterk is als mijn geweldige vrouw.

(Applause)

(Applaus)

PM: And what were the first signs

PM: Wanneer wist je

that recovery was not only going to be possible

dat herstel niet enkel mogelijk was

but you were going to have some semblance

maar dat je zelfs nog iets zou terugkrijgen

of the life that you and Gabby had planned?

van het leven dat jij en Gabby gepland hadden?

MK: Well, the first thing, for me, was

MK: Voor mij was dat

Gabby was still kind of almost unconscious,

toen Gabby nog half bewusteloos was,

but she did something when she was in the ICU hospital bed

en ze iets deed in haar bed op de afdeling Intensieve Zorgen

that she used to do when we might

dat ze vroeger altijd deed

be out to dinner at a restaurant,

wanneer we bijvoorbeeld aten in een restaurant.

in that she pulled my ring off

Ze deed mijn ring uit

and she flipped it from one finger to the next,

en verplaatste hem van de ene vinger naar de andere.

and at that point I knew

Toen wist ik

that she was still in there.

dat ze er nog was.

PM: And there were certain words, too.

PM: Er waren ook bepaalde woorden.

Didn't she surprise you with words in the beginning?

Verraste ze je niet met woorden in het begin?

MK: Well, it was tough in the beginning. GG: What? What? Chicken. Chicken. Chicken.

MK: Het was moeilijk in het begin. GG: Wat? Wat? Kip. Kip. Kip.

MK: Yeah, that was it.

MK: Ja, dat was het.

For the first month, that was the extent

Dat was Gabby’s volledige woordenschat

of Gabby's vocabulary.

in die eerste maand.

For some reason, she has aphasia,

Om een of andere reden heeft ze afasie,

which is difficulty with communication.

moeilijkheden om te communiceren.

She latched on to the word "chicken,"

Ze vond een houvast in het woord "kip"

which isn't the best but certainly is not the worst.

wat niet het beste, maar zeker niet het slechte is.

(Laughter)

(Gelach)

And we were actually worried

We waren eigenlijk bezorgd

it could have been a lot worse than that.

dat ze een slechter woord zou kiezen.

PM: Gabby, what's been the toughest challenge

PM: Gabby, wat was jouw grootste uitdaging

for you during this recovery?

tijdens jouw herstel?

GG: Talking. Really hard. Really.

GG: Praten. Heel, heel moeilijk.

MK: Yeah, with aphasia, Gabby knows what she wants to say,

MK: Gabby weet wat ze wilt zeggen,

she just can't get it out.

maar dat lukt niet altijd.

She understands everything,

Ze begrijpt alles,

but the communication is just very difficult

maar communiceren is moeilijk voor haar

because when you look at the picture,

omdat het gedeelte van het brein

the part of your brain where those communication centers are

dat daarvoor instaat

aan de linkerkant van het hoofd ligt

are on the left side of your head,

which is where the bullet passed through.

en de kogel is daar doorheen gegaan.

PM: So you have to do a very dangerous thing:

PM: Dus jij hebt een gevaarlijke taak:

speak for your wife.

spreken in haar plaats.

MK: I do.

MK: Inderdaad.

It might be some of the most dangerous things I've ever done.

Dat is misschien wel het gevaarlijkste wat ik ooit gedaan heb.

PM: Gabby, are you optimistic

PM: Gabby, ben je optimistisch

about your continuing recovery --

over je verdere herstel -

walking, talking,

lopen, praten,

being able to move your arm and leg?

je arm en been kunnen bewegen?

GG: I'm optimistic. It will be a long, hard haul,

GG: Ik ben optimistisch. Ik heb een lange, moeilijke weg te gaan,

but I'm optimistic.

maar ik ben optimistisch.

PM: That seems to be the number one characteristic of Gabby Giffords,

PM: Dat lijkt de belangrijkste eigenschap van Gabby Giffords, niet?

wouldn't you say? (Applause)

(Applaus)

MK: Gabby's always been really optimistic.

MK: Dat is altijd zo geweest.

She works incredibly hard every day.

Gabby werkt ongelooflijk hard, elke dag.

GG: On the treadmill, walked on my treadmill,

GG: Op de loopband, ik heb op mijn loopband gelopen,

Spanish lessons, French horn.

lessen Spaans, hoorn spelen.

MK: It's only my wife who could be --

MK: Enkel mijn vrouw zou dat kunnen -

and if you knew her before she was injured,

als je haar vroeger al kende,

you would kind of understand this --

zou je dit begrijpen -

somebody who could be injured

iemand die gewond raakte,

and have such a hard time communicating

zulke moeilijkheden heeft om te communiceren

and meets with a speech therapist,

en spraaktherapie volgt,

and then about a month ago, she says,

die plots, nu een maand geleden, zegt:

"I want to learn Spanish again."

"Ik wil weer Spaans gaan leren."

PM: Well, let's take a little closer look

PM: Laten we eens kijken naar de vrouw zelf.

at the wife, and this was even before

Dit is uit de tijd voordat jij Gabby ontmoet had.

you met Gabby Giffords.

And she's on a motor scooter there,

Hier zit ze op een bromfiets,

but it's my understanding that's a very tame image

maar ik heb begrepen

dat ze op deze foto braver lijkt dan ze toen was.

of what Gabby Giffords was like growing up.

MK: Yeah, Gabby, she used to race motorcycles.

MK: Gabby reed vroeger met motoren.

So that's a scooter, but she had --

Dat is een bromfiets

well, she still has a BMW motorcycle.

maar ze heeft nog altijd een BMW-motor.

PM: Does she ride it? MK: Well, that's a challenge

PM: Rijdt ze daar nog mee? MK: Dat is moeilijk

with not being able to move her right arm,

omdat ze haar rechterarm niet kan bewegen.

but I think with something I know about, Velcro,

Maar ik ken wel wat van klittenband,

we might be able to get her back on the bike,

misschien kunnen we haar op de motor krijgen,

Velcro her right hand up onto the handlebar.

en haar rechterhand met klittenband aan het stuur vastmaken.

PM: I have a feeling we might see that picture next,

PM: Misschien krijgen we binnenkort

Gabby.

die foto te zien, Gabby.

But you meet, you're already decided

Voordat jullie elkaar ontmoetten,

that you're going to dedicate your life to service.

had jij al beslist

You're going into the military

dat je bij het leger ging

and eventually to become an astronaut.

en astronaut ging worden.

So you meet.

Toen ontmoetten jullie elkaar.

What attracts you to Gabby?

Wat trok jou zo aan in Gabby?

MK: Well, when we met, oddly enough,

MK: Vreemd genoeg hebben we elkaar ontmoet

it was the last time we were in Vancouver,

de vorige keer dat we in Vancouver waren,

about 10 years ago. We met in Vancouver,

zo’n 10 jaar geleden. We ontmoetten elkaar

at the airport, on a trip that we were both taking

op de luchthaven toen we allebei onderweg waren

to China,

naar China.

that I would actually, from my background,

Een reis die ik, vanuit mijn achtergrond,

I would call it a boondoggle.

eigenlijk zinloos zou noemen.

Gabby would — GG: Fact-finding mission.

GG: Studiereis.

MK: She would call it an important fact-finding mission.

MK: Zij noemt het een studiereis.

She was a state senator at the time,

Ze was toen senator in haar thuisstaat,

and we met here, at the airport,

We ontmoetten elkaar hier, in Vancouver,

before a trip to China.

op weg naar China.

PM: Would you describe it as a whirlwind romance?

PM: Zou je jullie relatie als halsoverkop omschrijven?

GG: No, no, no.

GG: Nee, nee, nee.

(Laughter)

(Gelach)

A good friend.

Een goede vriend.

MK: Yeah, we were friends for a long time.

MK: Ja, we zijn lange tijd gewoon vrienden geweest.

GG: Yes. (Laughter)

GG: Ja. (Gelach)

MK: And then she invited me on, about a year or so later,

MK: Ongeveer een jaar later

she invited me on a date.

vroeg ze me mee uit.

Where'd we go, Gabby?

Naar waar was dat, Gabby?

GG: Death row.

GG: De dodencellen.

MK: Yes. Our first date was to death row

MK: Ons eerste afspraakje was naar de dodencellen

at the Florence state prison in Arizona,

in de staatsgevangenis in Florence, Arizona,

which was just outside Gabby's state senate district.

net buiten het district waarvan Gabby senator was.

They were working on some legislation

Er werd gewerkt aan wetgeving

that had to do with crime and punishment

rond criminaliteit en straffen

and capital punishment in the state of Arizona.

en de doodstraf in Arizona.

So she couldn't get anybody else to go with her,

Niemand wilde meegaan maar ik zei:

and I'm like, "Of course I want to go to death row."

"Natuurlijk wil ik mee naar de dodencellen."

So that was our first date.

Dat was ons eerste afspraakje.

We've been together ever since. GG: Yes.

En sindsdien zijn we een koppel. GG: Ja.

PM: Well, that might have contributed to the reason

PM: Dat heeft misschien ertoe bijgedragen

that Gabby decided to marry you.

dat Gabby besloot met jou te trouwen.

You were willing to go to death row, after all.

Je was immers bereid naar de dodencel te gaan.

MK: I guess.

MK: Ik denk het ook.

PM: Gabby, what did make you want to marry Mark?

PM: Gabby, wat heeft jou doen besluiten met Mark te trouwen?

GG: Um, good friends. Best friends. Best friends.

GG: Goede vrienden. Beste vrienden.

MK: I thought we always

MK: Ik denk dat we altijd al

had a very special relationship.

een heel bijzondere relatie gehad hebben.

We've gone through some tough times

We hebben samen harde momenten doorstaan

and it's only made it stronger. GG: Stronger.

en zijn er sterker uitgekomen. GG: Sterker.

PM: After you got married, however,

PM: Maar ook toen jullie getrouwd waren,

you continued very independent lives.

bleven jullie heel onafhankelijk.

Actually, you didn't even live together.

Jullie woonden zelfs niet samen.

MK: We had one of those commuter marriages.

MK: We pendelden voortdurend op en af

In our case, it was Washington, D.C., Houston,

tussen Washington, D.C., Houston

Tucson.

en Tucson.

Sometimes we'd go clockwise,

Soms pendelden we met de klok mee,

sometimes counterclockwise,

en soms tegen de klok in,

to all those different places,

naar die verschillende locaties.

and we didn't really live together

We woonden nooit echt samen

until that Saturday morning.

tot die zaterdagochtend.

Within an hour of Gabby being shot,

Binnen het uur nadat Gabby was neergeschoten

I was on an airplane to Tucson,

zat ik op een vlucht naar Tucson

and that was the moment

en dat was het moment

where that had changed things.

dat alles veranderde.

PM: And also, Gabby, you had run for Congress

PM: Gabby, jij was eerst senator geweest

after being a state senator

in je thuisstaat

and served in Congress for six years.

en zat toen zes jaar in het Amerikaanse Congres.

What did you like best

Wat vond jij het leukste

about being in Congress?

aan deel uitmaken van het Congres?

GG: Fast pace. Fast pace.

GG: Hoog tempo. Hoog tempo.

PM: Well it was the way you did it. GG: Yes, yes. Fast pace.

PM: Dat was jouw stijl. GG: Ja, ja. Hoog tempo.

PM: I'm not sure people would describe it entirely that way.

PM: Ik weet niet of iedereen dat zo zou omschrijven.

(Laughter)

(Gelach)

MK: Yeah, you know, legislation is often

MK: Weet je, wetten maken

at a colossally slow pace,

duurt vaak vreselijk lang,

but my wife, and I have to admit,

maar mijn vrouw en vele andere congresleden

a lot of other members of Congress that I know,

die ik persoonlijk ken,

work incredibly hard.

werken enorm hard.

I mean, Gabby would run around like a crazy person,

Gabby liep vaak rond als een halve gek,

never take a day off,

nam nooit een dag vrijaf,

maybe a half a day off a month,

of misschien een halve dag per maand,

and whenever she was awake she was working,

en werkte elke minuut dat ze wakker was

and she really, really thrived on that,

en dat stuwde haar ook vooruit.

and still does today. GG: Yes. Yes.

Nu nog steeds eigenlijk. GG: Ja, ja.

PM: Installing solar panels on the top of her house,

PM: Ze installeerde zelf zonnepanelen

I have to say.

op haar dak.

So after the tragic incident, Mark,

Mark, na dat tragische voorval

you decided to resign

besloot jij te stoppen als astronaut

your position as an astronaut,

terwijl het de bedoeling was

even though you were supposed to take

dat je zou meegaan

the next space mission.

met de volgende ruimtemissie.

Everybody, including Gabby,

Iedereen, ook Gabby,

talked you into going back,

zei dat je toch moest gaan

and you did end up taking.

en dat deed je uiteindelijk ook.

MK: Kind of. The day after Gabby was injured,

MK: Ongeveer ja. De dag nadat Gabby gewond raakte,

I called my boss, the chief astronaut,

belde ik mijn baas, de hoofdastronaut,

Dr. Peggy Whitson, and I said,

Dr. Peggy Whitson, en ik zei tegen haar:

"Peggy, I know I'm launching in space

"Ik weet dat ik naar de ruimte ga

in three months from now.

binnen drie maanden.

Gabby's in a coma. I'm in Tucson.

Gabby ligt in coma, ik zit in Tucson.

You've got to find a replacement for me."

Je moet een vervanger zoeken."

So I didn't actually resign from being an astronaut,

Ik stopte niet echt als astronaut,

but I gave up my job and they found a replacement.

maar liet me vervangen voor die ene job.

Months later, maybe about two months later,

Zo'n twee maanden later begon ik te werken

I started about getting my job back,

aan het terugkrijgen van mijn job,

which is something,

wat niet gemakkelijk is

when you become this primary caregiver person,

als je de voornaamste zorgverlener bent.

which some people in the audience here

Sommigen hier in het publiek

have certainly been in that position,

hebben zeker al in die situatie gezeten.

it's a challenging role but at some point

Het is een uitdaging maar ooit

you've got to figure out when you're going to get your life back,

moet je beslissen wanneer je je leven terug gaat opnemen

and at the time, I couldn't ask Gabby

en ik kon toen niet vragen aan Gabby

if she wanted me to go fly in the space shuttle again.

of ze het goed vond dat ik weer met de Space Shuttle meeging.

But I knew she was— GG: Yes. Yes. Yes.

Maar ik weet dat ze - GG: Ja. Ja. Ja.

MK: She was the biggest supporter of my career,

MK: Ze steunde mijn carriëre voluit

and I knew it was the right thing to do.

en ik wist dat ik deed wat juist was.

PM: And yet I'm trying to imagine, Mark,

PM: Ik probeer me voor te stellen, Mark,

what that was like, going off onto a mission,

hoe dat voor jou was om op missie te vertrekken,

one presumes safely, but it's never a guarantee,

hopelijk veilig maar dat is nooit zeker,

and knowing that Gabby is —

terwijl je weet dat Gabby -

MK: Well not only was she still in the hospital,

MK: Niet alleen lag ze nog in het ziekenhuis,

on the third day of that flight,

maar op de derde dag van de vlucht,

literally while I was

letterlijk terwijl ik het internationale ruimtestation ISS naderde

rendezvousing with the space station,

and you've got two vehicles moving at 17,500 miles an hour,

en we beiden 28 000 kilometer per uur vlogen,

I'm actually flying it, looking out the window,

en terwijl ik uit het raam keek en ook

a bunch of computers,

computers in de gaten moest houden,

Gabby was in brain surgery,

onderging Gabby een hersenoperatie.

literally at that time having the final surgery

Dat was om een stuk schedel te vervangen

to replace the piece of skull

dat ze weggenomen hadden

that they took out on the day she was injured

vlak nadat ze was neergeschoten.

with a prosthetic, yeah, which is the whole side of her head.

Die prothese vormt nu één hele kant van haar hoofd.

Now if any of you guys would ever come

Als jullie ooit zouden langskomen

to our house in Tucson for the first time,

bij ons thuis, in Tucson,

zou Gabby naar de diepvriezer gaan

Gabby would usually go up to the freezer

and pull out the piece of Tupperware

om het Tupperware-doosje te halen

that has the real skull. (Laughter)

waar de echte schedel in zit. (Gelach)

GG: The real skull. MK: Which freaks people out, sometimes.

GG: De echte schedel. MK: Soms zijn mensen daardoor geschokt.

PM: Is that for appetizer or dessert, Mark?

PM: Is dat dan het voorgerecht of dessert?

MK: Well, it just gets the conversation going.

MK: Het brengt het gesprek op gang.

PM: But there was a lot of conversation about

PM: Gabby, er is veel gezegd

something you did, Gabby, after Mark's flight.

over iets dat jij gedaan hebt na Marks vlucht.

You had to make another step of courage too,

Je hebt een moedige stap moeten zetten

because here was Congress deadlocked again,

want het Congres zat weer eens in een impasse

and you got out of the rehabilitation center,

en jij bent van het revalidatiecentrum

got yourself to Washington

naar Washington gegaan

so that you could walk on the floor of the House --

zodat je daar aanwezig was -

I can barely talk about this without getting emotional —

ik kan dit amper zeggen zonder emotioneel te worden -

and cast a vote which could have been

en de stem kon uitbrengen

the deciding vote.

die mogelijk de beslissende was.

GG: The debt ceiling. The debt ceiling.

GG: Het schuldenplafond. Schuldenplafond.

MK: Yeah, we had that vote,

MK: Die stemming vond plaats

I guess about five months after Gabby was injured,

ongeveer vijf maanden na de schietpartij

and she made this bold decision to go back.

en ze nam de moedige beslissing om terug te gaan.

A very controversial vote,

Een omstreden stemming,

but she wanted to be there

maar ze wilde er toch bij zijn

to have her voice heard one more time.

om haar stem nog één keer te laten horen.

PM: And after that, resigned

PM: Ze nam toen ontslag uit het Congres

and began what has been a very slow

en begon aan haar trage

en moeizame herstel.

and challenging recovery.

What's life like, day to day?

Hoe ziet je dagelijkse leven er nu uit?

MK: Well, that's Gabby's service dog Nelson.

MK: Daar zie je Nelson, Gabby's assistentiehond.

GG: Nelson.

GG: Nelson.

MK: New member of our family. GG: Yes, yes.

MK: Ons nieuwe gezinslid. GG: Ja, ja.

MK: And we got him from a—

MK: We haalden hem uit een -

GG: Prison. Murder. MK: We have a lot of connections

GG: Gevangenis. Moord.

MK: We hebben dus veel connecties met gevangenissen.

with prisons, apparently. (Laughter)

Nelson came from a prison,

(Gelach)

Nelson kwam van een gevangenis,

raised by a murderer in Massachusetts.

hij is opgevoed door een moordenaar in Massachusetts.

But she did a great job with this dog.

Maar met deze hond heeft ze goed werk geleverd.

He's a fabulous service dog.

Hij is een geweldige assistentiehond.

PM: So Gabby, what have you learned

PM: Gabby, wat heb je geleerd

from your experiences the past few years?

uit je ervaringen van de afgelopen jaren?

MK: Yeah, what have you learned? GG: Deeper. Deeper.

MK: Ja, wat heb je geleerd? GG: Hechter. Hechter.

PM: Your relationship is deeper.

PM: Jullie relatie is hechter.

It has to be. You're together all the time now.

Dat moet wel. Jullie zijn voortdurend samen.

MK: I imagine being grateful, too, right?

MK: En ook dankbaar, niet?

GG: Grateful.

GG: Dankbaar.

PM: This is a picture of family and friends gathering,

PM: Dit zijn familie en vrienden.

but I love these pictures because they show

Ik hou van deze foto's omdat ze

the Gabby and Mark relationship now.

een beeld geven van jullie relatie op dit moment.

And you describe it, Gabby, over and over,

En Gabby, jij omschrijft het voortdurend

as deeper on so many levels. Yes?

als hechter op zoveel manieren. Juist?

MK: I think when something tragic happens

MK: Als zoiets tragisch gebeurt,

in a family, it can pull people together.

kan het een familie dichter bij elkaar brengen.

Here's us watching the space shuttle

Hier kijken we naar de Space Shuttle

fly over Tucson,

toen die over Tucson vloog,

the Space Shuttle Endeavour,

ruimteveer Endeavour.

the one that I was the commander on its last flight,

Ik was gezagvoerder tijdens zijn laatste missie.

on its final flight on top of an airplane

En hier bij zijn allerlaatste vlucht, bovenop een vliegtuig,

on a 747 on its way to L.A.,

een Boeing 747, op weg naar Los Angeles,

NASA was kind enough to have it fly over Tucson.

liet de NASA hem over Tucson vliegen.

PM: And of course, the two of you

PM: Jullie doorstaan

go through these challenges

al die uitdagingen,

of a slow and difficult recovery,

dat langzame herstel.

and yet, Gabby, how do you maintain

Gabby, hoe behoud je ondanks alles

your optimism and positive outlook?

toch je optimisme en positieve vooruitzichten?

GG: I want to make the world a better place.

GG: Ik wil de wereld verbeteren.

(Applause)

(Applaus)

PM: And you're doing that

PM: En dat doe je

even though your recovery has to remain

terwijl je herstel voor jullie allebei

front and center for both of you.

centraal moet blijven staan.

You are people who have done service

Jullie hebben beiden ten dienste gestaan

to your country and you are continuing to do that

van jullie land en jullie blijven dat ook doen

with a new initiative, a new purpose.

met nieuwe initiatieven, een nieuw doel.

And Gabby, what's on the agenda now?

Gabby, wat staat er nu gepland?

GG: Americans for Responsible Solutions.

GG: Amerikanen voor Verantwoorde Oplossingen.

MK: That's our political action committee,

MK: Dat is onze commissie voor politieke actie

where we are trying to get members of Congress

waarmee we leden van het Congres proberen te overtuigen

to take a more serious look at gun violence in this country,

wapengeweld ernstig te nemen

en te proberen redelijke wetten doorgevoerd te krijgen.

and to try to

pass some reasonable legislation.

GG: Yes. Yes. (Applause)

GG: Ja. Ja. (Applaus)

MK: You know, this affected us very personally,

MK: Weet je, dit heeft ons persoonlijk geraakt,

but it wasn't what happened to Gabby that got us involved.

maar we zijn hier pas bij betrokken geraakt

It was really the 20 murdered first graders

na de dood van 20 scholieren

and kindergartners in Newtown, Connecticut,

en kleuters in Newtown, Connecticut

and the response that we saw afterwards

en de reacties die we nadien zagen

where -- well, look what's happened so far.

waarbij - wel, kijk wat er tot nu toe gebeurd is.

So far the national response has been

De algemene reactie was

pretty much to do nothing.

niets doen.

We're trying to change that.

En dat willen we veranderen.

PM: There have been 11 mass shootings

PM: 11 grote schietpartijen

since Newtown,

sinds Newtown,

a school a week in the first two months of last year.

een school per week in de eerste twee maanden van vorig jaar.

What are you doing that's different

Wat doen jullie anders

than other efforts to balance

dan anderen om een evenwicht te creëren

rights for gun ownership and responsibilities?

tussen rechten en plichten voor wapeneigenaars?

MK: We're gun owners, we support gun rights.

MK: Wij hebben zelf wapens, we steunen wapenbezit.

At the same time, we've got to do everything we can

Maar tegelijk moeten we er ook alles aan doen

to keep guns out of the hands of criminals

om wapens uit de handen te houden

van criminelen en psychisch gestoorden.

and the dangerously mentally ill.

It's not too difficult to do that.

Dat is niet zo moeilijk.

This issue, like many others,

Dit is tegenwoordig

has become very polarizing and political,

een van de zeer polariserende en politiek gevoelige onderwerpen

and we're trying to bring some balance

en we willen terug wat evenwicht brengen

to the debate in Washington.

in het debat in Washington.

PM: Thank you both for that effort.

PM: Dank je wel voor die inspanning.

And not surprisingly for this woman of courage

Voor een moedige vrouw zoals jij, met zin voor avontuur

and of a sense of adventure,

is het geen verrassing

you just keep challenging yourself,

dat je jezelf blijft uitdagen

and the sky seems to be the limit.

en er lijken geen grenzen te zijn.

I have to share this video

Ik wil deze video laten zien

of your most recent adventure.

van je meest recente avontuur.

Take a look at Gabby.

Kijk eens naar Gabby.

MK: This is a couple months ago.

MK: Dit is een paar maanden geleden.

(Video) MK: You okay? You did great. GG: Yes, it's gorgeous. Thank you.

(Video) MK: Alles in orde? Je hebt dat goed gedaan.

Good stuff. Gorgeous. Oh, thank you.

GG: Ja, prachtig. Dank je wel. Prachtig. Oh, dank je wel.

Mountains. Gorgeous mountains.

Bergen. Prachtige bergen.

(Applause)

(Applaus)

MK: Let me just say

MK: Ik wil dit nog even zeggen.

one of the guys that Gabby jumped with

Eén van de mannen met wie Gabby toen sprong

that day was a Navy SEAL

was een Navy SEAL

who she met in Afghanistan

die ze ontmoet heeft in Afghanistan

who was injured in combat,

en die gewond was geraakt

had a really rough time.

en het heel zwaar heeft gehad.

Gabby visited him

Gabby bezocht hem

when he was at Bethesda

in het veteranencentrum

and went through a really tough period.

toen hij door een moeilijke periode ging.

He started doing better.

Hij herstelde en

Months later, Gabby was shot in the head,

enkele maanden later werd Gabby neergeschoten.

and then he supported her

Toen was hij er voor haar in het ziekenhuis in Houston.

while she was in the hospital in Houston.

So they have a very, very nice connection.

Dus ze hebben een hele mooie band.

GG: Yes.

GG: Ja.

PM: What a wonderful moment.

PM: Wat een mooi moment.

Because this is the TED stage,

Dit is het podium van TED, Gabby,

Gabby, I know you worked very hard

en ik weet dat je heel hard gewerkt hebt

to think of the ideas that you wanted to leave

om te kiezen welke woorden je wilde meegeven

with this audience.

aan het publiek.

GG: Thank you.

GG: Dank je wel.

Hello, everyone.

Hallo iedereen.

Thank you for inviting us here today.

Bedankt dat we vandaag hier mochten zijn.

It's been a long, hard haul,

Het is een lang, moeilijke weg geweest,

but I'm getting better.

maar ik merk beterschap.

I'm working hard,

Ik werk hard,

lots of therapy -- speech therapy,

met veel therapie - spraaktherapie,

physical therapy, and yoga too.

fysiotherapie en ook yoga.

But my spirit is strong as ever.

Maar mijn geest is sterker dan ooit.

I'm still fighting to make the world a better place,

Ik vecht nog steeds voor een betere wereld

and you can too.

en dat kan jij ook doen.

Get involved with your community.

Wees betrokken bij je gemeenschap.

Be a leader. Set an example.

Wees een leider. Geef het goede voorbeeld.

Be passionate. Be courageous.

Wees gepassioneerd. Wees moedig.

Be your best. Thank you very much.

Wees je beste zelf. Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)

MK: Thank you. GG: Thank you.

MK: Dank je wel. GG: Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)

MK: Thank you everybody. GG: Bye bye. (Applause)

MK: Bedankt, iedereen. GG: Tot ziens. (Applaus)