Gabby Giffords and Mark Kelly: Be passionate. Be courageous. Be your best.

Gabby Giffords và Mark Kelly: Hãy đam mê. Hãy can đảm. Hãy làm hết sức của bạn.

Translator: Huyen Le Reviewer: Ha Thu Hai

Pat Mitchell: That day,

Pat Mitchell: Ngày hôm đó,

January 8, 2011, began like all others.

8/11/2011, bắt đầu như mọi ngày khác.

You were both doing the work that you love.

Cả hai anh chị đều đang làm những việc mình yêu thích.

You were meeting with constituents,

Chị đang gặp các cử tri,

which is something that you loved doing

một công việc bạn thích làm

as a congresswoman,

với vai trò của một nữ nghị sỹ,

and Mark, you were happily preparing

và Mark, anh đang vui vẻ chuẩn bị

for your next space shuttle.

cho chuyến tàu con thoi tiếp theo của anh

And suddenly, everything that you had planned

Và đột nhiên, mọi thứ mà cả hai đã lên kế hoạch

or expected in your lives

hoặc nghĩ là sẽ xảy ra trong cuộc sống của mình

was irrevocably changed forever.

đã thay đổi mãi mãi mà không thể làm khác được

Mark Kelly: Yeah, it's amazing,

Mark Kelly: Vâng, điều đó thật đáng kinh ngạc.

it's amazing how everything can change

Thật kinh ngạc cách mà mọi thứ có thể thay đổi

for any of us in an instant.

đối với bất kỳ ai trong chúng ta trong một chốc lát.

People don't realize that.

Mọi người không nhận ra điều đó.

I certainly didn't.

Tôi chắc chắn cũng đã không nhận ra.

Gabby Giffords: Yes.

Gabby Giffords: Vâng

MK: And on that Saturday morning,

MK: Và vào buổi sáng thứ Bảy ấy,

I got this horrible phone call

Tôi đã nhận được một cuộc gọi khủng khiếp

from Gabby's chief of staff.

từ tham mưu trưởng của Gabby.

She didn't have much other information.

Cô ấy không cho tôi nhiều thông tin.

She just said, "Gabby was shot."

Cô ấy chỉ nói, "Gabby bị bắn".

A few minutes later, I called her back

Vài phút sau, tôi đã gọi lại cho cô ấy

and I actually thought for a second,

và trong một giây thực sự tôi đã nghĩ,

well, maybe I just imagined getting this phone call.

ừm, chắc là tôi chỉ tưởng tượng ra cuộc gọi đấy.

I called her back, and that's when she told me

Tôi gọi lại cho cô ấy, và đó là khi cô ấy nói với tôi

that Gabby had been shot in the head.

Gabby đã bị bắn vào đầu.

And from that point on,

Và từ thời điểm đấy,

I knew that our lives were going to be a lot different.

Tôi đã biết rằng cuộc sống của chúng tôi sẽ khác đi rất nhiều.

PM: And when you arrived at the hospital,

PM: Và khi anh đến bệnh viện

what was the prognosis that they gave you

anh hy vọng họ sẽ đưa ra chuẩn đoán gì

about Gabby's condition and what recovery, if any,

về tình trạng của của Gabby và sự phục hồi gì

you could expect?

nếu có?

MK: Well, for a gunshot wound to the head

MK: Đối với một vết đạn bắn vào đầu

and a traumatic brain injury,

và chấn thương sọ não,

they typically can't tell you much.

thông thường họ không thể nói gì nhiều cho bạn.

Every injury is different. It's not predictable

Mỗi chấn thương đều khác nhau và không thể đoán được.

like often a stroke might be predictable,

Thường một cơn đột quỵ có thể đoán được,

which is another TBI kind of injury.

đấy là một loại chấn thương sọ não khác.

So they didn't know how long Gabby would be in a coma,

Thế nên họ không biết Gabby sẽ lâm vào tình trạng hôn mê trong bao lâu,

didn't know when that would change

không biết khi nào tình trạng sẽ thay đổi

and what the prognosis would be.

và chuẩn đoán là gì.

PM: Gabby, has your recovery

PM: Gabby, sự phục hồi của chị

been an effort to create a new Gabby Giffords

có phải là một nỗ lực để tạo ra một Gabby Giffords mới

or reclaim the old Gabby Giffords?

hay giành lại Gabby Giffords cũ?

GG: The new one -- better, stronger, tougher.

GG: Một con người mới - giỏi hơn, mạnh mẽ hơn, cứng cỏi hơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

MK: That to say,

MK: Điều đó để nói,

when you look at the picture behind us,

khi chị nhìn vào bức ảnh đằng sau chúng tôi,

to come back from that kind of injury

để quay trở lại từ chấn thương đó

and come back strong and stronger than ever

và quay trở lại mạnh mẽ hơn bao giờ hết

is a really tough thing to do.

là một điều rất khó để làm.

I don't know anybody

Tôi không biết một ai

that's as tough as my wonderful wife right here.

có thể mạnh mẽ hơn người vợ tuyệt vời của tôi đây.

(Applause)

(Vỗ tay)

PM: And what were the first signs

PM: Và những dấu hiệu đầu tiên nào

that recovery was not only going to be possible

cho thấy không những sự phục hồi có thể xảy ra

but you were going to have some semblance

còn giúp tạo sức sống như

of the life that you and Gabby had planned?

anh và Gabby đã tiên liệu?

MK: Well, the first thing, for me, was

MK: Ừm, điều đầu tiên đối với tôi là

Gabby was still kind of almost unconscious,

Gabby vẫn còn gần như là vô thức,

but she did something when she was in the ICU hospital bed

nhưng cô ấy đã làm một điều khi cô ấy ở trên giường bệnh viện ICU,

that she used to do when we might

điều mà cô ấy thường làm khi chúng tôi

be out to dinner at a restaurant,

chuẩn bị đi ăn tối ở một nhà hàng,

in that she pulled my ring off

cô ấy rút chiếc nhẫn của tôi ra

and she flipped it from one finger to the next,

và cô ấy chuyển từ ngón này sang ngón khác,

and at that point I knew

và vào lúc đấy tôi biết

that she was still in there.

rằng cô ấy vẫn đang ở đó.

PM: And there were certain words, too.

PM: Và cũng đã có một vài câu nói.

Didn't she surprise you with words in the beginning?

Cô ấy có làm anh ngạc nhiên bằng những câu nói lúc đầu không?

MK: Well, it was tough in the beginning. GG: What? What? Chicken. Chicken. Chicken.

MK: Ừm, đó là một bắt đầu khó khăn. GG: Cái gì? Cái Gì? Gà. Gà. Gà.

MK: Yeah, that was it.

MK: Vâng, chính là câu nói đấy.

For the first month, that was the extent

Trong tháng đầu tiên, đó là phạm vị

of Gabby's vocabulary.

từ vựng của Gabby.

For some reason, she has aphasia,

Vì một vài lý do nào đó, cô ấy bị chứng quên ngôn ngữ

which is difficulty with communication.

đó là bệnh gặp khó khăn để giao tiếp.

She latched on to the word "chicken,"

Cô ấy chỉ nói được từ "gà",

which isn't the best but certainly is not the worst.

đấy không phải từ tốt nhất nhưng chắc chắn không phải từ tệ nhất.

(Laughter)

(Cười)

And we were actually worried

Và chúng tôi đã thực sự lo lắng

it could have been a lot worse than that.

chuyện có thể còn tồi tệ hơn thế.

PM: Gabby, what's been the toughest challenge

PM: Gabby, thách thức nào khó khăn nhất

for you during this recovery?

đối với chị trong thời gian hồi phục?

GG: Talking. Really hard. Really.

GG: Nói chuyện. Thực sự rất khó.

MK: Yeah, with aphasia, Gabby knows what she wants to say,

MK: Đúng vậy, với chứng quên ngôn ngữ, Gabby biết cô ấy muốn nói gì

she just can't get it out.

cô ấy chỉ không thể diễn đạt được.

She understands everything,

Cô ấy hiểu mọi thứ,

but the communication is just very difficult

nhưng việc giao tiếp rất khó khăn

because when you look at the picture,

bởi vì khi bạn nhìn vào bức tranh,

the part of your brain where those communication centers are

các trung tâm giao tiếp ở não bạn là

are on the left side of your head,

ở phía bên trái đầu bạn,

which is where the bullet passed through.

nơi mà viên đạn đi qua.

PM: So you have to do a very dangerous thing:

PM: thế nên anh đã phải làm một việc vô cùng nguy hiểm:

speak for your wife.

nói chuyện với vợ anh.

MK: I do.

MK: Vâng.

It might be some of the most dangerous things I've ever done.

Đó có thể là một trong những điều nguy hiểm nhất mà tôi từng làm.

PM: Gabby, are you optimistic

PM: Gabby, chị có lạc quan

about your continuing recovery --

về việc sẽ phục hồi

walking, talking,

khả năng đi, nói,

being able to move your arm and leg?

cử động tay chân của chị?

GG: I'm optimistic. It will be a long, hard haul,

GG: Tôi lạc quan. Đó sẽ là một con đường dài và khó khăn,

but I'm optimistic.

nhưng tôi lạc quan.

PM: That seems to be the number one characteristic of Gabby Giffords,

PM: Điều đó dường như là tính cách số 1 của Gabby Giffords,

wouldn't you say? (Applause)

có phải vậy không? (Vỗ tay)

MK: Gabby's always been really optimistic.

ML: Gabby thực sự luôn luôn lạc quan.

She works incredibly hard every day.

Cô ấy làm việc vô cùng vất vả mỗi ngày.

GG: On the treadmill, walked on my treadmill,

GG: Đi bộ trên máy chạy bộ,

Spanish lessons, French horn.

các buổi học tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp.

MK: It's only my wife who could be --

MK: Chỉ có vợ tôi mới có thể

and if you knew her before she was injured,

và nếu bạn nếu bạn biết trước đây cô ấy đã bị thương,

you would kind of understand this --

bạn sẽ phần nào hiểu được điều này.

somebody who could be injured

Một người đã bị chấn thương

and have such a hard time communicating

và có khoảng thời gian khó khăn để giao tiếp

and meets with a speech therapist,

và phải gặp những nhà trị liệu âm ngữ,

and then about a month ago, she says,

và khoảng một tháng trước, cô ấy nói,

"I want to learn Spanish again."

"Em muốn học lại tiếng Tây Ban Nha".

PM: Well, let's take a little closer look

PM: Chúng ta hãy nhìn lại kỹ hơn

at the wife, and this was even before

người vợ, và thậm chí là trước khi

you met Gabby Giffords.

anh gặp Gabby Giffords.

And she's on a motor scooter there,

Và cô ấy đang lái xe máy,

but it's my understanding that's a very tame image

nhưng theo những gì tôi biết, đó là một hình ảnh thuần hóa

of what Gabby Giffords was like growing up.

về những gì Gabby Gifford từng làm khi trưởng thành.

MK: Yeah, Gabby, she used to race motorcycles.

MK: Vâng, Gabby thường đua xe máy trước đây

So that's a scooter, but she had --

Đó là một chiếc xe máy nhưng cô ấy đã có,

well, she still has a BMW motorcycle.

ừm, cô ấy vẫn còn một chiếc xe máy BMW.

PM: Does she ride it? MK: Well, that's a challenge

PM: Cô ấy có lái nó không? MK: Hm, đó là một thử thách

with not being able to move her right arm,

vì cô ấy không thể cử động tay phải của mình,

but I think with something I know about, Velcro,

nhưng với những gì tôi biết, khóa dán,

we might be able to get her back on the bike,

chúng tôi có thể giúp cô ấy quay trở lại với xe máy,

Velcro her right hand up onto the handlebar.

khóa dán tay phải của cô ấy với tay lái.

PM: I have a feeling we might see that picture next,

PM: Tôi có cảm giác chúng ta có thể nhìn thấy bức tranh tiếp theo,

Gabby.

Gabby.

But you meet, you're already decided

Nhưng khi cả hai gặp, anh đã quyết định

that you're going to dedicate your life to service.

anh sẽ cống hiến cuộc đời của mình phục vụ.

You're going into the military

Anh đã đi quân sự

and eventually to become an astronaut.

và sau đó trở thành một phi hành gia.

So you meet.

Và hai anh chị đã gặp nhau.

What attracts you to Gabby?

Điều gì ở Gabby đã thu hút anh?

MK: Well, when we met, oddly enough,

MK: Ừm, khi chúng tôi gặp nhau, cũng khá kỳ quặc,

it was the last time we were in Vancouver,

đấy là lần cuối cùng chúng tôi ở Vancouver,

about 10 years ago. We met in Vancouver,

khoảng 10 năm trước. Chúng tôi gặp nhau ở Vancouver,

at the airport, on a trip that we were both taking

tại sân bay, khi chúng tôi cùng đi đến

to China,

Trung Quốc,

that I would actually, from my background,

điều mà từ kinh nghiệm của tôi,

I would call it a boondoggle.

tôi sẽ gọi là một việc làm vô ích.

Gabby would — GG: Fact-finding mission.

Gabby sẽ--- GG: Một nhiệm vụ tìm hiểu thực tế.

MK: She would call it an important fact-finding mission.

MK: Cô ấy sẽ gọi nó là một nhiệm vụ tìm hiểu thực tế quan trọng.

She was a state senator at the time,

Lúc đó cô ấy là Thượng nghị sỹ bang,

and we met here, at the airport,

và chúng tôi gặp nhau ở sân bay,

before a trip to China.

trước chuyến đi đến Trung Quốc.

PM: Would you describe it as a whirlwind romance?

PM: Anh chị có gọi nó là một cơn lốc lãng mạn không?

GG: No, no, no.

GG: Không, không, không.

(Laughter)

(Cười)

A good friend.

Một người bạn tốt.

MK: Yeah, we were friends for a long time.

MK: Vâng, chúng tôi đã làm bạn trong một thời gian dài.

GG: Yes. (Laughter)

GG: Vâng (cười)

MK: And then she invited me on, about a year or so later,

MK: Và khoảng 1 năm sau đấy, cô ấy

she invited me on a date.

hẹn tôi.

Where'd we go, Gabby?

Chúng ta đã đi đâu ấy nhỉ, Gabby?

GG: Death row.

GG: Dãy xà lim tử hình.

MK: Yes. Our first date was to death row

MK: Vâng. Cuộc hẹn hò đầu tiên của chúng tôi là ở dãy xà lim tử hình

at the Florence state prison in Arizona,

ở nhà tù bang Florence ở Arizona,

which was just outside Gabby's state senate district.

chỉ ngay bên ngoài khu thượng viện bang của Gabby.

They were working on some legislation

Họ đang lên một số luật

that had to do with crime and punishment

liên quan đến tội phạm và hình phạt

and capital punishment in the state of Arizona.

và hình phạt tử hình ở bang Arizona.

So she couldn't get anybody else to go with her,

Và cô ấy không kiếm được ai đi cùng với cô ấy,

and I'm like, "Of course I want to go to death row."

nên tôi đã nói "Tất nhiên anh muốn đi đến dãy xà lim tử hình".

So that was our first date.

Và đó là cuộc hẹn hò đầu tiên của chúng tôi.

We've been together ever since. GG: Yes.

Và chúng tôi đã luôn bên nhau sau đó. GG: Vâng.

PM: Well, that might have contributed to the reason

PM: Ừm, đó có lẽ đã góp phần vào lý do

that Gabby decided to marry you.

Gabby quyết định lấy anh.

You were willing to go to death row, after all.

Xét cho cùng, anh đã sẵn lòng để đi đến dãy xà lim tử hình.

MK: I guess.

MK: Tôi đoán thế.

PM: Gabby, what did make you want to marry Mark?

PM: Gabby, điều gì đã khiến chị muốn cưới Mark?

GG: Um, good friends. Best friends. Best friends.

GG: Ừm, những người bạn tốt. Bạn thân nhất.

MK: I thought we always

MK: Tôi nghĩ chúng tôi luôn

had a very special relationship.

có một mối quan hệ rất đặc biệt.

We've gone through some tough times

Chúng tôi đã vượt qua những thời điểm khó khăn

and it's only made it stronger. GG: Stronger.

và điều đó chỉ làm mối quan hệ của chúng tôi vững chắc hơn. GG: Vững chắc hơn.

PM: After you got married, however,

PM: Tuy nhiên, sau khi hai người kết hôn,

you continued very independent lives.

hai người tiếp tục sống cuộc sống độc lập.

Actually, you didn't even live together.

Thực ra hai người không sống cùng nhau.

MK: We had one of those commuter marriages.

MK: Chúng tôi đã có một cuộc hôn nhân kiểu dành cho những người đi làm xa.

In our case, it was Washington, D.C., Houston,

Trong trường hợp của chúng tôi, đó là Washington DC, Houston,

Tucson.

Tucson.

Sometimes we'd go clockwise,

Có những lúc chúng tôi ở nơi này,

sometimes counterclockwise,

có khi ở nơi khác,

to all those different places,

tất cả những nơi khác nhau

and we didn't really live together

và chúng tôi không thực sự sống cùng nhau

until that Saturday morning.

cho đến sáng thứ 7 hôm đấy.

Within an hour of Gabby being shot,

Trong vòng một tiếng sau khi Gabby bị bắn,

I was on an airplane to Tucson,

tôi đã lên máy bay đến Tucson,

and that was the moment

và đó là khoảnh khắc

where that had changed things.

đã làm thay đổi mọi thứ.

PM: And also, Gabby, you had run for Congress

PM: Và ngoài ra, Gabby, chị đã chạy đua vào Quốc hội

after being a state senator

sau khi làm Thượng nghị sỹ bang

and served in Congress for six years.

và làm việc trong Quốc hội 6 năm.

What did you like best

Điều gì chị thích nhất

about being in Congress?

khi làm việc trong Quốc hội?

GG: Fast pace. Fast pace.

GG: Nhịp độ nhanh.

PM: Well it was the way you did it. GG: Yes, yes. Fast pace.

PM: Đó là cách chị làm việc. GG: Vâng. Nhịp độ nhanh.

PM: I'm not sure people would describe it entirely that way.

PM: Tôi không chắc người khác sẽ diễn tả nó hoàn toàn như thế

(Laughter)

(Cười)

MK: Yeah, you know, legislation is often

MK: Vâng, chị biết đấy, luật pháp thường

at a colossally slow pace,

đi theo một nhịp độ vô cùng chậm,

but my wife, and I have to admit,

nhưng tôi phải công nhận, vợ tôi

a lot of other members of Congress that I know,

và rất nhiều thành viên Quốc hội khác mà tôi biết

work incredibly hard.

làm việc cực kỳ chăm chỉ.

I mean, Gabby would run around like a crazy person,

Ý tối là, Gabby có thể chạy xung quanh như là một người điên,

never take a day off,

không bao giờ nghỉ một ngay,

maybe a half a day off a month,

hay thậm chí nửa ngày trong 1 tháng,

and whenever she was awake she was working,

và bất kỳ khi nào cô ấy thức, cô ấy đều làm việc,

and she really, really thrived on that,

và cô ấy đã thực sự, thực sự nỗ lực vì công việc,

and still does today. GG: Yes. Yes.

và cho cả đến ngày hôm nay. GG: Vâng.

PM: Installing solar panels on the top of her house,

PM: Tôi khuyên là

I have to say.

hãy đặt những tấm thu năng lượng mặt trời trên nóc nhà cô ấy.

So after the tragic incident, Mark,

Vậy là sau sự cố bi thảm đó, Mark,

you decided to resign

Anh đã quyết định xin từ chức công việc

your position as an astronaut,

phi hành gia của mình,

even though you were supposed to take

mặc dù anh đáng lẽ ra phải tham gia

the next space mission.

chuyến tàu con thoi tiếp theo.

Everybody, including Gabby,

Mọi người, bao gồm cả Gabby,

talked you into going back,

đã khuyên anh quay trở lại,

and you did end up taking.

và cuối cùng anh cũng đã làm.

MK: Kind of. The day after Gabby was injured,

MK: Gần như thế. Sau ngày Gabby bị chấn thương,

I called my boss, the chief astronaut,

tôi đã gọi sếp của tôi, phi hành gia trưởng,

Dr. Peggy Whitson, and I said,

Tiến sỹ Peggy Whitson, và nói,

"Peggy, I know I'm launching in space

"Peggy, tôi biết là tôi chuẩn bị vào không gian

in three months from now.

trong vòng 3 tháng tới.

Gabby's in a coma. I'm in Tucson.

Gabby đang trong tình trạng hôn mê. Tôi đang ở Tucson.

You've got to find a replacement for me."

Anh phải tìm người thay thế cho tôi."

So I didn't actually resign from being an astronaut,

Thế nên thực ra tôi không từ chức phi hành gia,

but I gave up my job and they found a replacement.

nhưng tôi bỏ việc và họ đã tìm một người thay thế.

Months later, maybe about two months later,

Khoảng 2 tháng sau đó,

I started about getting my job back,

tôi quay trở lại làm việc,

which is something,

một điều khá khó khăn,

when you become this primary caregiver person,

khi bạn trở thành người chăm sóc chính,

which some people in the audience here

điều mà vài người trong khán giả ở đây

have certainly been in that position,

chắc chắn đã từng ở vị trí đó.

it's a challenging role but at some point

Đó là một công việc đầy thách thức, nhưng ở một vài khía cạnh nào đó

you've got to figure out when you're going to get your life back,

bạn phải tìm ra khi nào bạn sẽ quay trở lại cuộc sống của bạn,

and at the time, I couldn't ask Gabby

và vào thời điểm đó, tôi không thể hỏi Gabby

if she wanted me to go fly in the space shuttle again.

xem cô ấy có muốn tôi bay vào vụ trụ tiếp không.

But I knew she was— GG: Yes. Yes. Yes.

Nhưng tôi biết cô ấy-- GG: Vâng. Vâng. Vâng.

MK: She was the biggest supporter of my career,

MK: Cô ấy là người ủng hộ lớn nhất trong sự nghiệp của tôi,

and I knew it was the right thing to do.

và tôi biết đó là điều đúng để làm.

PM: And yet I'm trying to imagine, Mark,

PM: Mark, tôi đang cố tưởng tượng,

what that was like, going off onto a mission,

việc bay vào không gian như thế nào

one presumes safely, but it's never a guarantee,

dù rằng nó có thể an toàn nhưng điều đó không bao giờ là chắc chắn

and knowing that Gabby is —

và khi biết là Gabby đang--

MK: Well not only was she still in the hospital,

MK: Không những cô ấy vẫn đang trong bệnh viện,

on the third day of that flight,

vào ngày thứ ba của chuyến bay,

literally while I was

ngay khi tôi đang

rendezvousing with the space station,

ở điểm tập kết tại trạm vụ trụ,

and you've got two vehicles moving at 17,500 miles an hour,

và có hai con tàu di chuyển với vận tốc 17,500 dặm một giờ.

I'm actually flying it, looking out the window,

Tôi đã lái nó và nhìn ra ngoài cửa sổ,

a bunch of computers,

có một đống máy móc bên ngoài,

Gabby was in brain surgery,

và Gabby đang trong ca phẫu thuật não,

literally at that time having the final surgery

thực sự đúng lúc đấy đang trong ca phẫu thuật cuối cùng

to replace the piece of skull

để thay thể một mảnh sọ

that they took out on the day she was injured

mà các bác sỹ đã lấy ra vào ngày cô ấy bị chấn thương

with a prosthetic, yeah, which is the whole side of her head.

với một bộ phận giả cho toàn bộ một bên đầu của cô ấy.

Now if any of you guys would ever come

Bây giờ nếu bất kỳ người nào trong các bạn đến

to our house in Tucson for the first time,

thăm nhà chúng tôi ở Tucson lần đầu,

Gabby would usually go up to the freezer

Gabby sẽ thường ra tủ đông

and pull out the piece of Tupperware

và lấy ra một chiếc hộp Tupperware

that has the real skull. (Laughter)

có một cái sọ thực sự trong đấy (Cười)

GG: The real skull. MK: Which freaks people out, sometimes.

GG: Một cái sọ thực sự MK: Điều đấy thường làm mọi người khiếp sợ.

PM: Is that for appetizer or dessert, Mark?

PM: Đấy là món khai vị hay tráng miệng vậy Mark?

MK: Well, it just gets the conversation going.

MK: Đấy chỉ là cách tiếp tục cuộc nói chuyện.

PM: But there was a lot of conversation about

PM: Nhưng có rất nhiều cuộc nói chuyện xoay quanh

something you did, Gabby, after Mark's flight.

những gì Gabby đã làm sau chuyến bay của Mark.

You had to make another step of courage too,

Chị đã cũng phải làm một điều cần sự can đảm,

because here was Congress deadlocked again,

bởi vì Quốc hội lại bị bế tắc một lần nữa,

and you got out of the rehabilitation center,

và chị vừa được xuất khỏi trung tâm phục hồi chức năng,

got yourself to Washington

đi đến Washington

so that you could walk on the floor of the House --

để chị có thể đi trên sàn nhà Quốc Hội --

I can barely talk about this without getting emotional —

Tôi không tránh khỏi việc xúc động khi nói về điều này,

and cast a vote which could have been

và bỏ một phiếu bầu mà đã có thể

the deciding vote.

mang tính quyết định.

GG: The debt ceiling. The debt ceiling.

GG: Mức trần nợ.

MK: Yeah, we had that vote,

MK: Vâng, chúng tôi phải bỏ lá phiếu đó.

I guess about five months after Gabby was injured,

Tôi nghĩ đó là vào khoảng 5 tháng sau khi Gabby bị chấn thương

and she made this bold decision to go back.

và cô ấy đã đưa ra một quyết định quyết quay trở lại táo bạo.

A very controversial vote,

Một cuộc bỏ phiếu gây ra nhiều tranh cãi,

but she wanted to be there

nhưng cô ấy rất muốn ở đó

to have her voice heard one more time.

để tiếng nói của cô ấy được lắng nghe một lần nữa.

PM: And after that, resigned

PM: Và sau đó từ chức

and began what has been a very slow

và bắt đầu một cuộc hồi phục

and challenging recovery.

chậm và đầy thách thức.

What's life like, day to day?

Cuộc sống hàng ngày của chị như thế nào?

MK: Well, that's Gabby's service dog Nelson.

MK: Đó là chú chó cho người khuyết tật Nelson của Gabby.

GG: Nelson.

GG: Nelson.

MK: New member of our family. GG: Yes, yes.

MK: Một thành viên mới của gia đình chúng tôi. GG: Vâng.

MK: And we got him from a—

MK: Và chúng tôi nhận nó từ một---

GG: Prison. Murder. MK: We have a lot of connections

GG: Nhà tù. Kẻ giết người MK: Dường như chúng tôi có rất nhiều mối quan hệ

with prisons, apparently. (Laughter)

với nhà tù (Cười)

Nelson came from a prison,

Nelson đến từ một nhà tù,

raised by a murderer in Massachusetts.

được nuôi bởi một kẻ giết người ở Massachusetts.

But she did a great job with this dog.

Nhưng cô ấy đã nuôi chú chó này một cách rất tuyệt vời.

He's a fabulous service dog.

Nó là một con chó tuyệt vời dành cho người khuyết tật.

PM: So Gabby, what have you learned

PM: Gabby, vậy chị học được những gì

from your experiences the past few years?

từ kinh nghiệm của mình trong một vài năm qua?

MK: Yeah, what have you learned? GG: Deeper. Deeper.

MK: Ừ, em đang học được những gì? GG: Sâu sắc hơn.

PM: Your relationship is deeper.

PM: Mối quan hệ của hai người trở nên sâu sắc hơn.

It has to be. You're together all the time now.

Điều đấy rất rõ ràng. Bây giờ hai người ở bên cạnh nhau suốt ngày.

MK: I imagine being grateful, too, right?

MK: Anh nghĩ là cả sự biết ơn nữa, đúng không?

GG: Grateful.

GG: Đúng rồi, biết ơn.

PM: This is a picture of family and friends gathering,

PM: Đây là một bức ảnh tụ tập gia đình và bạn bè

but I love these pictures because they show

và tôi thích những bức ảnh này vì chúng cho thấy

the Gabby and Mark relationship now.

mối quan hệ của Gabby và Mark hiện nay.

And you describe it, Gabby, over and over,

Và chị cũng luôn miêu tả mối quan hệ này

as deeper on so many levels. Yes?

đã trở nên sâu sắc hơn nhiều, phải không?

MK: I think when something tragic happens

MK: Tôi nghĩ khi một bi kịch xảy ra

in a family, it can pull people together.

trong một gia đình, nó có thể kéo mọi người lại gần nhau.

Here's us watching the space shuttle

Đây là chúng tôi đang xem một chiếc tàu con thoi

fly over Tucson,

bay trên Tucson,

the Space Shuttle Endeavour,

tàu con thoi Endeavour,

the one that I was the commander on its last flight,

tôi là chỉ huy trưởng trên chuyến bay cuối cùng của con tàu này,

on its final flight on top of an airplane

trên chuyến bay cuối cùng của nó bên trên một chiếc máy bay

on a 747 on its way to L.A.,

747 trên đường tới L.A,

NASA was kind enough to have it fly over Tucson.

NASA đã rất tốt bụng để cho nó bay qua Tucson.

PM: And of course, the two of you

PM: Và tất nhiên, hai anh chị

go through these challenges

đã cùng vượt qua những thử thách

of a slow and difficult recovery,

của sự hồi phục chậm chạp và đầy khó khăn

and yet, Gabby, how do you maintain

và Gabby, làm thế nào để chị

your optimism and positive outlook?

có thể giữ sự lạc quan và cái nhìn tích cực của mình?

GG: I want to make the world a better place.

GG: Tôi muốn biến thế giới thành một nơi tốt hơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

PM: And you're doing that

PM: Và chị đang làm điều đấy

even though your recovery has to remain

mặc dù sự phục hồi của chị vẫn tiếp tục là

front and center for both of you.

vấn đề chính cho cả hai.

You are people who have done service

Anh chị là những người đã phục vụ

to your country and you are continuing to do that

đất nước và anh chị đang tiếp tục làm điều đấy

with a new initiative, a new purpose.

với một khởi đầu mới, một mục đích mới.

And Gabby, what's on the agenda now?

Và Gabby, kế hoạch của chị bây giờ là gì?

GG: Americans for Responsible Solutions.

GG: Người Mỹ vì những giải pháp mang tính trách nhiệm

MK: That's our political action committee,

MK: Đó là ủy ban hành động chính trị của chúng tôi,

where we are trying to get members of Congress

nơi chúng tôi đưa ra cho những thành viên Quốc hội

to take a more serious look at gun violence in this country,

một cái nhìn sâu sắc hơn về bạo lực súng đạn ở đất nước này

and to try to

và cố gắng để

pass some reasonable legislation.

thông qua một vài đạo luật hợp lý.

GG: Yes. Yes. (Applause)

GG: Vâng (Vỗ tay)

MK: You know, this affected us very personally,

MK: Chị biết đấy, điều này rất ảnh hướng đến cá nhân chúng tôi,

but it wasn't what happened to Gabby that got us involved.

nhưng không phải vì những gì đã xảy ra đối với Gabby.

It was really the 20 murdered first graders

Thực sự đã có 20 học sinh lớp 1 và mẫu giáo

and kindergartners in Newtown, Connecticut,

bị giết hại ở Newtown, Connecticut,

and the response that we saw afterwards

và phản ứng mà chúng tôi nhận thấy sau đó,

where -- well, look what's happened so far.

ừm, hãy nhìn vào những gì đã xảy ra cho đến lúc này

So far the national response has been

Cho đến nay, hầu như không có

pretty much to do nothing.

hành động gì được thực hiện.

We're trying to change that.

Chúng tôi đang cố gắng để thay đổi điều đó.

PM: There have been 11 mass shootings

PM: Đã có 11 vụ xả súng hàng loạt

since Newtown,

kể từ lần ở Newtown,

a school a week in the first two months of last year.

mỗi tuần có một trường trong 2 tháng đầu tiên của năm ngoái.

What are you doing that's different

Những gì anh chị đang làm có gì khác

than other efforts to balance

so với những nỗ lực để cân bằng

rights for gun ownership and responsibilities?

quyền và trách nhiệm sở hữu súng khác?

MK: We're gun owners, we support gun rights.

MK: Chúng tôi là những người sở hữu súng, chúng tôi ủng hộ quyền sở hữu súng.

At the same time, we've got to do everything we can

Đồng thời, chúng tôi phải làm tất cả những gì có thể

to keep guns out of the hands of criminals

để tránh việc súng rơi vào tay những tên tội phạm

and the dangerously mentally ill.

và những kẻ tâm thần nguy hiểm.

It's not too difficult to do that.

Để làm điều đó không quá khó.

This issue, like many others,

Vấn đề này, cũng như nhiều vấn đề khác,

has become very polarizing and political,

đã trở nên rất phân cực và mang tính chính trị,

and we're trying to bring some balance

và chúng tôi đang cố gắng đưa ra một vài cân bằng

to the debate in Washington.

để tranh luận ở Washington.

PM: Thank you both for that effort.

PM: Cảm ơn sự nỗ lực của cả hai.

And not surprisingly for this woman of courage

Và không có gì ngạc nhiên đối với người phụ nữ can đảm

and of a sense of adventure,

và mạo hiểm này,

you just keep challenging yourself,

chị tiếp tục thách thức bản thân

and the sky seems to be the limit.

và không có giới hạn.

I have to share this video

Tôi phải chia sẻ đoạn băng này

of your most recent adventure.

về chuyến phiêu lưu gần nhất của chị.

Take a look at Gabby.

Chúng ta hãy cùng xem Gabby.

MK: This is a couple months ago.

MK: Đây là một vài tháng trước

(Video) MK: You okay? You did great. GG: Yes, it's gorgeous. Thank you.

(Đoạn băng) MK: Em ổn chứ? Em đã làm rất tốt. GG: Vâng, thật tuyệt đẹp. Cảm ơn anh.

Good stuff. Gorgeous. Oh, thank you.

Những điều tuyệt vời. Thật tuyệt đẹp. Ôi, cảm ơn anh.

Mountains. Gorgeous mountains.

Những ngọn núi. Những ngọn núi tuyệt đẹp.

(Applause)

(Vỗ tay)

MK: Let me just say

MK: Hãy để tôi nói

one of the guys that Gabby jumped with

một trong những người Gabby nhảy cùng

that day was a Navy SEAL

ngày hôm đó là một thành viên của lực lượng đặc nhiện Navy SEAL

who she met in Afghanistan

mà cô ấy đã gặp ở Afghanistan.

who was injured in combat,

Anh ấy bị thương trong một trận chiến

had a really rough time.

và đã trải qua một khoảng thời gian cực kỳ khó khăn.

Gabby visited him

Gabby đã đến thăm anh ấy

when he was at Bethesda

khi anh ấy đang ở Bethesda

and went through a really tough period.

và đang trải qua một giai đoạn cực kỳ khó khăn.

He started doing better.

Anh ấy bắt đầu khỏe hơn.

Months later, Gabby was shot in the head,

Vài tháng sau, Gabby bị bắn vào đầu,

and then he supported her

và sau đó anh ấy bắt đầu hỗ trợ cô ấy

while she was in the hospital in Houston.

khi cô ấy đang trong bệnh viện ở Houston.

So they have a very, very nice connection.

Nên họ có một sự gắn kết rất tuỵệt vời.

GG: Yes.

GG: Vâng

PM: What a wonderful moment.

PM: Thật là một khoảnh khắc tuyệt vời.

Because this is the TED stage,

Bởi vì đây là sân khấu của TED,

Gabby, I know you worked very hard

Gabby, tôi biết chị đã làm việc rất chăm chỉ

to think of the ideas that you wanted to leave

để ra những ý tưởng mà chị muốn truyền

with this audience.

tới khán giả ngồi đây.

GG: Thank you.

GG: Cảm ơn chị.

Hello, everyone.

Xin chào mọi người.

Thank you for inviting us here today.

Cảm ơn đã mời chúng tôi đến đây ngày hôm nay.

It's been a long, hard haul,

Thật là một hành trình dài vất vả,

but I'm getting better.

nhưng tôi đang trở nên khỏe hơn.

I'm working hard,

Tôi đang làm việc rất chăm chỉ,

lots of therapy -- speech therapy,

trải qua rất nhiều trị liệu - trị liệu âm ngữ,

physical therapy, and yoga too.

trị liệu thể chất và cả yoga nữa.

But my spirit is strong as ever.

Nhưng tinh thần của tôi đang mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

I'm still fighting to make the world a better place,

Tôi vẫn đang đấu tranh để biến thế giới thành một nơi tốt đẹp hơn

and you can too.

và bạn cũng có thể làm như vậy.

Get involved with your community.

Hãy tham gia vào cộng đồng của bạn.

Be a leader. Set an example.

Trở thành người lãnh đạo. Trở thành một tấm gương.

Be passionate. Be courageous.

Hãy đam mê. Hãy can đảm.

Be your best. Thank you very much.

Hãy làm hết sức của bạn. Cảm ơn mọi người rất nhiều.

(Applause)

(Vỗ tay)

MK: Thank you. GG: Thank you.

MK: Cảm ơn. GG: Cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

MK: Thank you everybody. GG: Bye bye. (Applause)

MK: Cảm ơn mọi người. GG: Chào mọi người. (Vỗ tay)