A robot that eats pollution | Jonathan Rossiter

Translator: Myo Aung Reviewer: sann tint

Hi, I'm an engineer

ကျွန်တော်ဟာ အင်ဂျင်နီယာပါ၊

and I make robots.

ရိုဘော့တွေကို ပြုစုထုတ်လုပ်ပါတယ်။

Now, of course you all know what a robot is, right?

အခုတော့ ရိုဘော့ ဆိုတာ ဘယ်လိုဟာမှန်း လူတိုင်း သိတယ်၊ မဟုတ်လား။

If you don't, you'd probably go to Google,

မသိတဲ့သူဟာ Google ကို ဝင်ပြီး ရိုဘော့ဆိုတာ

and you'd ask Google what a robot is.

ဘာလဲ မေးကြည့်ရုံပါပဲ။

So let's do that.

ဒီတော့ စမ်းကြည့်ရအောင်။

We'll go to Google and this is what we get.

Google ထဲမှာ မေးလိုက်တော့ ရလာတာက ဒါပါပဲ။

Now, you can see here there are lots of different types of robots,

ဒီမှာ ရိုဘော့ ပုံစံတွေ အမျိုးမျိုးကို မြင်တွေ့နိုင်ပေမဲ့

but they're predominantly humanoid in structure.

အများဆုံး မြင်ရတာတွေဟာ ဖွဲ့စည်းမှုအရ လူနဲ့ ဆင်တူကြပါတယ်။

And they look pretty conventional

ပြီးတော့ ၎င်းတို့ဟာ တွေ့မြင်နေကျ

because they've got plastic, they've got metal,

ပုံစံမျိုးတွေပါ၊ ပလတ်စတစ် ပါတယ်၊ သတ္ထုပါတယ်၊

they've got motors and gears and so on.

မော်တာတွေ နဲ့ ဂီယာတွေ စသဖြင့်ပေါ့လေ။

Some of them look quite friendly,

တချို့ကို ကြည့်ရတာ ခင်မင်ဖွယ်ရာပါ၊

and you could go up and you could hug them.

သူတို့နား သွားပြီး ပွေ့ဖက်လို့ တောင် ရတယ်။

Some of them not so friendly,

တချို့ကျတော့ ခင်မင်စရာမျိုး

they look like they're straight out of "Terminator,"

မဟုတ်ဘဲ "Terminator"ထဲက များလား ထင်ရပါတယ်။

in fact they may well be straight out of "Terminator."

တကယ်တမ်းမှာလည်း "Terminator" မှ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

You can do lots of really cool things with these robots --

အဲဒီ ရိုဘော့တွေနဲ့ တကယ့်ကို မိုက်တဲ့ အရာတွေ လုပ်နိုင်တယ်၊

you can do really exciting stuff.

စိတ်လှုပ်ရှားရာ ပစ္စည်းတွေ လုပ်နိုင်တယ်။

But I'd like to look at different kinds of robots --

ဒါပေမဲ့ အခု ပြောချင်တာက မတူတဲ့ ရိုဘော့မျိုးတွေပါ၊

I want to make different kinds of robots.

ကျွန်တော်ဟာ မတူတဲ့ ရိုဘော့တေွကို ထုတ်လုပ်ချင်တယ်။

And I take inspiration from the things that don't look like us,

အပြင်ပမ်းအားဖြင့် ကျွန်တော်တို့နဲ့ မတူတဲ့ ဒီလိုအရာမျိုးမှ

but look like these.

စိတ်ကူးတွေကို ယူချင်တယ်။

So these are natural biological organisms

ဒါတွေဟာ သဘာဝထဲက ဇီဝအကောင်တွေပါ၊

and they do some really cool things that we can't,

၎င်းတို့ဟာ ကျွန်ုပ်တို့ြရော လက်ရှိ ရိုဘော့များပါ

and current robots can't either.

မလုပ်နိုင်တဲ့ မိုက်တဲ့ အရာတွေကို လုပ်နိုင်ကြတယ်။

They do all sorts of great things like moving around on the floor;

၎င်းတို့ဟာ ကြမ်းပေါ်မှာ လှုပ်ရှားခြင်း၊ ဥယျာဉ်ထဲ သွားခြင်းနဲ့

they go into our gardens and they eat our crops;

သီးနှံတွေ စားခြင်းလို လုပ်နိုင်တာ အများကြီး၊

they climb trees;

သစ်ပင်ပေါ် တက်နိုင်ခြင်း၊

they go in water, they come out of water;

ရေထဲ ဝင်နိုင်ပြီး ရေထဲမှ ထွက်လာခြင်း၊

they trap insects and digest them.

အင်းဆက်တွေကို ဖမ်းနိုင်၊ သားနိုင်ကြပါတယ်။

So they do really interesting things.

ဒီတော့ သူတို့ လုပ်နိုင်တာ တကယ့်ကို စိတ်ဝင်စားစရာတွေပါ။

They live, they breathe, they die,

၎င်းတို့ဟာ အသက်ရှင်နိုင် သေနိုင်ကြပြီး

they eat things from the environment.

ပတ်ဝန်းကျင်ထဲက အရာတွေ စားသုံးနိုင်တယ်။

Our current robots don't really do that.

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ လက်ရှိ ရိုဘော့တွေ အဲဒါတွေ မလုပ်တတ်ကြပါ။

Now, wouldn't it be great

ဒီတော့၊ ဒီလို ထူးခြားတဲ့

if you could use some of those characteristics in future robots

လက္ခဏာအချို့ကို အနာဂတ် ရိုဘော့တွေထဲ အသုံးပြုလျက် တကယ့်ကို

so that you could solve some really interesting problems?

အရေးကြီးတဲ့ ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်ရင် မကောင်းပေဘူးလား။

I'm going to look at a couple of problems now in the environment

ကျွန်တော်ဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာ အချို့ကို ယူပြီး

where we can use the skills and the technologies

အကောင်းများနဲ့ အပင်များထံမှ ရယူနိုင်ကြတဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းများနဲ့

derived from these animals

နည်းပညာတွေကို အသုံးပြုကာ

and from the plants,

အဲဒီပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းနိုင်အောင်

and we can use them to solve those problems.

လုပ်ကိုင်နိုင်တာကို ပြပေးချင်ပါတယ်။

Let's have a look at two environmental problems.

ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ပြဿနာ နှစ်ရပ်ကို လေ့လာကြပါစို့။

They're both of our making --

အဲဒီနှစ်ခုစလုံး လူသားရဲ့ လက်ချက်ပါ၊

this is man interacting with the environment

လူသားက ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ တုံ့ပြန်ရင်း လုပ်ပစ်လိုက်တဲ့

and doing some rather unpleasant things.

စိတ်ပျက်စရာ အရာတွေပါ။

The first one is to do with the pressure of population.

ပထမ တစ်ခုက လူဦးရေ တိုးလာမှုရဲ့ ဖိအားပေးမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေတယ်။

Such is the pressure of population around the world

တကမ္ဘာလုံး လူဦးရေ တိုးလာမှုရဲ့ ဖိအားပေးမှုကြောင့်

that agriculture and farming is required to produce more and more crops.

လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းတွေဟာ သီးနှံတွေ တိုးတိုးပြီး ထုတ်လုပ်ရန် လိုတယ်။

Now, to do that,

တဖန် အဲဒီလို တိုးထုတ်နိုင်ဖို့

farmers put more and more chemicals onto the land.

လယ်သမားတွေဟာ ​စိုက်ခင်းတွေမှာ ဓာတုပစ္စည်းတွေကို တိုးတိုးသုံးကြတယ်။

They put on fertilizers, nitrates, pesticides --

သူတို့ဟာ ဓာတ်မြေဩဇာ၊ နိုင်ထရိတ်များ ပိုးသတ်ဆေးများ စသဖြင့်

all sorts of things that encourage the growth of the crops,

သီးနှံတိုးလာစေမယ့် အရာမျိုးစုံကို များစွာ သုံးနေကြရာ

but there are some negative impacts.

အနှုတ်လက္ခဏာ အကျိုးဆက်တွေ ရှိလာတယ်။

One of the negative impacts is if you put lots of fertilizer on the land,

အဲဒီလို အနှုတ်လက္ခဏာ အကျိုးဆက် တစ်ခုက၊ စိုက်ခင်းထဲ ဓာတ်မြေဩဇာတွေ

not all of it goes into the crops.

များစွာ သုံးတယ်အခါ အားလုံးဟာ အပင်တွေထဲသို့ ဝင်မသွားခြင်းပါ။

Lots of it stays in the soil,

တော်တော်များများက မြေထဲ ကျန်ရစ်ခဲ့တယ်၊

and then when it rains,

မိုးရွာတဲ့ အခါမှာ၊ အဲဒီလို

these chemicals go into the water table.

ဓာတုပစ္စည်းတွေဟာ မြေအောက် ရေထုထဲ စိမ့်ဝင်သွားတယ်။

And in the water table,

တဖန် အဲဒီ မြေထုရေဟာ

then they go into streams, into lakes, into rivers

ချောင်းတွေ၊ ရေကန်တွေ၊ မြစ်တွေထဲ ရောက်ရှိသွားလျက်

and into the sea.

ပင်လယ်ထဲကို ရောက်လာပါတယ်။

ဒီတော့ ခုနက ဓာတုပစ္စည်းတွေ အားလုံး၊

Now, if you put all of these chemicals, these nitrates,

into those kinds of environments,

နိုင်ထရိတ်တွေ အားလုံးကို ပတ်ဝန်းကျင်

there are organisms in those environments that will be affected by that --

ထဲသို့ ထည့်ကြမယ်ဆိုရင် အဲဒီမှာ နေကြတဲ့ အကောင်တွေကို သက်ရောက်မှု ရှိပါမယ်၊

algae, for example.

ဥပမာ၊ ရေညှိဆိုပါစို့။

Algae loves nitrates, it loves fertilizer,

ရေညှိဟာ နိုင်ထရိတ်တွေကို၊ ဓာတုမြေဩဇာကိုကြိုက်တော့၊

so it will take in all these chemicals,

အဲဒီ ဓာတုပစ္စည်းတွေ အားလုံးကို စုပ်ယူမှာပါ၊

and if the conditions are right, it will mass produce.

အခြေအနေတွေ ကောင်းမယ်ဆိုရင် ၎င်းဟာ အကြီးအကျယ် ပွားလာမယ်။

It will produce masses and masses of new algae.

ရေညှိအသစ်တွေ ထပ်ပြီးရင် ထပ်ပြီး ပွားများလာမှာပါ။

That's called a bloom.

အဲဒါကို ပန်းပွင့်ခြင်း ခေါ်တယ်။

The trouble is that when algae reproduces like this,

ပြဿနာက ရေညှိတွေ အဲဒီလို ပွားလာရင် ၎င်းတို့ဟာ

it starves the water of oxygen.

ရေထဲက အောက်ဆီဂျင်ကို စားသုံးပစ်ကြတယ်။

As soon as you do that,

အဲဒီနောက်မှာ ရေထဲက

the other organisms in the water can't survive.

တခြားအကောင်တွေဟာ အသက်ရှင် မရနိုင်တော့ပါ။

So, what do we do?

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ ဘာလုပ်ကြလဲ။

We try to produce a robot that will eat the algae,

ရေညှိတွေကို စားပစ်လျက်၊ သုံးဆောင်လျက် ပတ်ဝန်းကျင်ကို လုံခြုံအောင်

consume it and make it safe.

လုပ်ပေးမယ့် ရိုဘော့ကို ထုတ်လုပ်ကြပါတယ်။

So that's the first problem.

အဲဒါက ပထမ ပြဿနာပါ။

The second problem is also of our making,

ဒုတိယ ပြဿနာဟာလည်း လူသားရဲ့ လက်ချက် ဖြစ်ပြီး

and it's to do with oil pollution.

ပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုနဲ့ ဆိုင်တယ်။

Now, oil comes out of the engines that we use,

အားလုံးသိကြတဲ့ အတိုင်း၊ ဆီဟာ ကျွန်ုပ်တို့ သုံးကြတဲ့ အင်ဂျင်နာများ၊

the boats that we use.

လှေများမှ စီးထွက်လာတတ်တယ်။

Sometimes tankers flush their oil tanks into the sea,

ရေနံတင် သင်္ဘောတွေလည်း တိုင်ကီတွေကို ဆေးပြီး ပင်လယ်ထဲ သွန်းတတ်ကြတယ်။

so oil is released into the sea that way.

အဲဒီလိုနည်းဖြင့် ရေနံဟာ ပင်လယ်ထဲ ရောက်လာတယ်။

Wouldn't it be nice if we could treat that in some way

အဲဒါကို တနည်းနည်းနဲ့ တခုခုလုပ်လိုက်ပြီး ရေနံကွက်ကြီးတွေ

using robots that could eat the pollution the oil fields have produced?

ညစ်ညမ်းနေတာကို စာပစ်ကြမယ့် ရိုဘော့တွေကို သုံးနိုင်မယ် ဆိုရင်ကော။

So that's what we do.

ဒီတော့ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်နေတာက

We make robots that will eat pollution.

ညစ်ညမ်းမှုကို စားပစ်ကြမယ့် ရိုဘော့တွေပါ။

To actually make the robot,

အဲဒီ ရိုဘော့တွေကို လက်တွေ့

we take inspiration from two organisms.

ထုတ်လုပ်ရန် အကောင်နှစ်ခုထံမှ အကြံဉာဏ် ယူခဲ့တယ်။

ညာဘက်မှာ ခင်ဗျားတို့ မြင်ရတာက ငါးမန်းကောင်ကြီးပါ။

On the right there you see the basking shark.

The basking shark is a massive shark.

ဧရာမ ငါးမန်းကောင်ပါ။

It's noncarnivorous, so you can swim with it,

၎င်းဟာ သားစားကောင် မဟုတ်လို့ ၎င်းနဲ့အတူ ရေကူးနိုင်တယ်။

as you can see.

ဒီမှာ မြင်ရတဲ့ အတိုင်းပဲ။

And the basking shark opens its mouth,

အဲဒီငါးမန်းမျိုးဟာ ပါးစပ်ကို ဖွင့်လျက်

and it swims through the water, collecting plankton.

ရေထဲကူးသွားရင်း ရေမျောတွေကို လိုက်စုစည်းတယ်။

As it does that, it digests the food,

အဲဒီလို လုပ်နေချိန်မှာ အစာကို ချေဖျက်လိုက်လို့

and then it uses that energy in its body to keep moving.

ရတဲ့စွမ်းအင်ကို ဆက်လှုပ်ရှားရန် အသုံးပြုပါတယ်။

So, could we make a robot like that --

ဒီတော့၊ ခုနက ငါးမန်းကောင်နဲ့ တူတဲ့

like the basking shark that chugs through the water

ရိုဘော့ကို ထုတ်လုပ်လိုက်ကာ ရေထဲ ကူးသွားစေလျက်

and eats up pollution?

ညစ်ညမ်းမှုကို စားခိုင်းလို့ ရနိုင်မလား။

Well, let's see if we can do that.

လုပ်နိုင်မနိုင်ကို ကြည့်ကြရအောင်။

But also, we take the inspiration from other organisms.

တချိန်တည်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ အခြား အကောင်များဆီမှပါ အကြံရသေးတယ်။

I've got a picture here of a water boatman,

ဒီနေရာမှာ ရှိတဲ့ ငါးတမျိုးကို ကျွန်တော် ပြချင်တယ်။

and the water boatman is really cute.

ဒီငါးဟာ သိပ်ကို စိတ်ဝင်စားစရာကြီးပါ။

When it's swimming in the water,

၎င်းဟာ ရေထဲကူးရန် လှော်တက်နဲ့

it uses its paddle-like legs to push itself forward.

တူတဲ့ ခြေတွေကို သုံးပြီး ရှေ့ကို တွန်းယူတယ်။

So we take those two organisms

အဲဒီအကောင် နှစ်မျိုးကို ကျွန်တော်တို့ ယူပြီး

and we combine them together to make a new kind of robot.

ပေါင်းလိုက်ကာ ရိုဘော့ အသစ်တမျိုးကို ဖန်တီးလိုက်ကြတယ်။

In fact, because we're using the water boatman as inspiration,

ကျွန်တော်တို့က လှော်တတ်တဲ့ ငါးကို အတုယူပြီး လုပ်ခဲ့တဲ့ ရိုဘော့ဟာ

and our robot sits on top of the water,

ရေပေါ်မှာ ဝပ်နေလျက် နေတတ်တာမို့

ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ရိုဘော့ကို

and it rows,

we call it the "Row-bot."

"Row-bot" လို့ ခေါ်ပါတယ်။

So a Row-bot is a robot that rows.

ဒီတော့ Row-bot လှော်တတ်တဲ့ ရိုဘော့ စက်ရုပ်ပါ။

OK. So what does it look like?

ကောင်းပြီ၊ အဲဒါ လက်တွေ့မှာ ဘယ်လိုများ ရှိလဲ။

Here's some pictures of the Row-bot,

Row-bot ရဲ့ ပုံအချို့ကို ပြထားပါတယ်။

ခင်ဗျားတို့ သတိထားမိကြမှာက

and you'll see,

it doesn't look anything like the robots we saw right at the beginning.

ကျွန်တော်တို့ အစပိုင်းတွင် မြင်ခဲ့ကြရတဲ့ ရိုဘော့တွေနဲ့ မတူပါဘူး။

Google is wrong; robots don't look like that,

Google ဟာ မှားတယ်၊ ရိုဘော့တွေ အဲဒီလို ပုံစံမျိုး မဟုတ်ဘဲ

they look like this.

ဒီလို ပုံစံမျိုးတွေပါ။

So I've got the Row-bot here.

အဲဒီ Row-bot ကို ကျွန်တော် ယူလာတယ်။

I'll just hold it up for you.

ခင်ဗျားတို့အတွက် ပြပေးမယ်။

It gives you a sense of the scale,

စကေးကို ခန့်မှန်းသိနိုင်ဖို့ပါ။

and it doesn't look anything like the others.

ပြီးတော့ ၎င်းဟာ အခြားဟာတွေနဲ့ မတူပါ။

OK, so it's made out of plastic,

အဲဒါကို ပလတ်စတစ်နဲ့ လုပ်ထားတယ်၊

and we'll have a look now at the components

ပါတဲ့ အပိုင်းတွေကို အခု ကြည့်ကြပါမယ်၊

that make up the Row-bot --

Row-bot ထဲ ပါဝင်တာက-

what makes it really special.

၎င်းကို အထူးဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတာက-

Row-bot ထဲ ပါဝင်ကြတဲ့ အပိုင်း သုံးပိုင်းပါ၊

The Row-bot is made up of three parts,

and those three parts are really like the parts of any organism.

အဲဒီ သုံးပိုင်းဟာ သက်ရှိ အကောင်တိုင်း ထဲက အတိုင်းပါပဲ။

It's got a brain,

၎င်းဆီမှာ ဦးနှောက်ရှိတယ်၊

it's got a body

ခန္ဓာကိုယ် ရှိတယ်၊

and it's got a stomach.

ပြီးတော့ အစာအိမ် ရှိတယ်။

It needs the stomach to create the energy.

စွမ်းအင်ကို ထုတ်လုပ်ရန် အစာအိမ် လိုအပ်တယ်။

Any Row-bot will have those three components,

Row-bot ဆီမှာ အဲဒီလို အပိုင်း သုံးပိုင်း ရှိတယ်၊

and any organism will have those three components,

သက်ရှိ အကောင်တိုင်းမှာလည်း အဲဒီ အပိုင်း သုံးပိုင်း ရှိတယ်။

so let's go through them one at a time.

အဲဒါတွေကို တစ်ခုချင်းစီ လေ့လာကြမယ်။

It has a body,

၎င်းဆီမှာ ခန္ဓာကိုယ် ရှိရာ၊

and its body is made out of plastic,

အဲဒါကို ပလတ်စတစ်နဲ့ ပြုလုပ်ထားတယ်၊

and it sits on top of the water.

၎င်းဟာ ရေပေါ်မှာ ဝပ်ထိုင်နေတတ်တယ်။

And it's got flippers on the side here --

ပြီးတော့ ဘေးမှာ ရေယက်ပြားတွေ ရှိပြီး

paddles that help it move,

ရွေ့ရှားရန် သုံးတဲ့ လှော်တက်ပါ၊

just like the water boatman.

ခုန ပြခဲ့တဲ့ ရေပိုးကောင် အတိုင်းပါ

၎င်းရဲ့ ကိုယ်ထည်ဟာ ပလတ်စတစ်ပါ၊

It's got a plastic body,

but it's got a soft rubber mouth here,

ဒါပေမဲ့ ရော်ဘာနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ပါးစပ် ဒီမှာ ရှိတယ်၊

ဒီမှာ နောက်ပါးစပ် ရှိတယ်- ပါးစပ် နှစ်ခု ရှိတယ်။

and a mouth here -- it's got two mouths.

Why does it have two mouths?

ပါးစပ် နှစ်ခုက ဘာ့အတွက်လဲ။

One is to let the food go in

တစ်ခုက အစာကို အထဲကို ထည့်သွင်းရန်၊

and the other is to let the food go out.

နောက်တစ်ခုက အစာကို အပြင်ကို ထုတ်ပစ်ရန် အတွက်ပါ။

So you can see really it's got a mouth and a derriere,

ဒီတော့ ၎င်းဆီမှာ ပါးစပ်တစ်ပေါက်နဲ့ စအိုပေါက်

or a --

ဒါမှမဟုတ်--

(Laughter)

(ရယ်မောသံများ)

something where the stuff comes out,

မလိုအပ်တာတွေ အပြင်ကို ထွက်လာတဲ့ နေရာ၊

which is just like a real organism.

တကယ့် အကောင်တွေ အတိုင်းပါပဲ။

So it's starting to look like that basking shark.

ဒီတော့ ကျွန်တော်တို့ မြင်ခဲ့ကြရတဲ့ ငါးမန်းကောင်ကြီးနဲ့ ဆင်လာပြီ။

So that's the body.

ဒါက ခန္ဓာကိုယ်ပါ။

The second component might be the stomach.

ဒုတိယ အကန့်က အစာအိမ် ဖြစ်နိုင်တယ်။

We need to get the energy into the robot and we need to treat the pollution,

ကျွန်တော်တို့ဟာ ရိုဘော့အတွက် စွမ်းအင် လိုအပ်ပြီး ညစ်ညမ်းမှုကို ရှင်းပေးရမယ်၊

so the pollution goes in,

ညစ်ညမ်းမှုဟာ အထဲကို ဝင်သွားကာ

and it will do something.

အဲဒီမှာ တစ်ခုခု ဖြစ်လာမယ်။

It's got a cell in the middle here called a microbial fuel cell.

အလယ်မှာ ပိုးမွှား လောင်စာ ဆဲလ် ဆိုတာ ရှိပါတယ်။

I'll put this down, and I'll lift up the fuel cell.

ကျွန်တော် ဒီမှာ ချထားလိုက်ပြီး ဆဲလ်ကို မတင်ပြပါမယ်။

ဒီမှာ။ ဒါကြောင့်မို့လို့ ဘက်ထရီများ အစား

Here. So instead of having batteries,

instead of having a conventional power system,

သမရိုးကျ စွမ်းအင်စနစ်ကို ထားရှိမယ့် အစား၊

it's got one of these.

ကျွန်တော် ဒါကို သုံးပါတယ်။

This is its stomach.

အဲဒါက ၎င်းရဲ့ အစာအိမ်ပါ။

And it really is a stomach

အဲဒါဟာ တကယ့် အစာအိမ်ပါပဲ။

because you can put energy in this side in the form of pollution,

အဲဒီထဲကို ဒီဘက်ကနေပြီး ညစ်ညမ်းမှုဆိုတဲ့ လောင်စာကို ထည့်ပေးနိုင်တယ်၊

and it creates electricity.

၎င်းက လျှပ်စစ်ကို ထုတ်လုပ်ပေးမယ်။

So what is it?

ဒီတော့ ဒါဘာလဲ။

It's called a microbial fuel cell.

ပိုးမွှား လောင်စာ ဆဲလ် လို့ ခေါ်တယ်။

It's a little bit like a chemical fuel cell,

ဓာတုဗေဒ လောင်စာ ဆဲလ်နဲ့ နည်းနည်း ဆင်တူတယ်။

which you might have come across in school,

ခင်ဗျားတို့ ကျောင်းမှာ ဒါမှမဟုတ် သတင်းများထဲမှာ

or you might've seen in the news.

မြင်တွေ့ခဲ့ဘူးကြမှာပါ။

Chemical fuel cells take hydrogen and oxygen,

ဓာတုဗေဒ ဆဲလ်တွေဟာ ဟိုက်ဒရိုဂျင် နဲ့ အောက်ဆီဂျင်ကို ယူပြီး

and they can combine them together and you get electricity.

ပေါင်းစပ်ပေးလိုက်ကာ လျှပ်စစ်ကို ထုတ်ပေးကြတယ်။

That's well-established technology; it was in the Apollo space missions.

အားလုံးသိကြတဲ့ နည်းပညာ ဖြစ်ပြီး Apollo အာကာသယာဉ်ထဲ သုံးခဲ့ကြတယ်။

That's from 40, 50 years ago.

အဲဒါက လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၄၀၊ ၅၀ တုန်းကပါ။

This is slightly newer.

ဒါက နည်းနည်း ပိုသစ်ပါတယ်။

This is a microbial fuel cell.

ဒါက ပိုးမွှား လောင်စာ ဆဲလ်ပါ။

It's the same principle:

လုပ်ပုံ အခြေခံမူ တူတယ်။

it's got oxygen on one side,

တစ်ဘက်မှာ အောက်ဆီဂျင် ရှိတယ်၊

but instead of having hydrogen on the other,

အခြားတစ်ဘက်တွင် ဟိုက်ဒရိုဂျင် ရှိရမယ့်အစား

it's got some soup,

စွပ်ပြုတ် ရှိတယ်၊

and inside that soup there are living microbes.

တဖန် အဲဒီစွပ်ပြုတ်ထဲတွင် ကျတော့ သက်ရှိ ပိုးမွှားတွေပါ။

Now, if you take some organic material --

ခင်ဗျားတို့က ဇီဝပစ္စည်းကို ယူမယ်ဆိုရင်၊

could be some waste products, some food,

စွန့်ပစ်ချင်တဲ့ စားကုန်၊ အစားအစာ၊

ခင်ဗျားရဲ့ အသားညှပ်ပေါင်မုန့်ကို၊

maybe a bit of your sandwich --

you put it in there, the microbes will eat that food,

အဲဒီထဲကို ထည့်ပေးလိုက်ရင်၊ ပိုးမွှားတွေက အဲဒီအစာကို စားကြပြီး

and they will turn it into electricity.

အဲဒါကို လျှပ်စစ်အဖြစ် ထုတ်လုပ်ပေးကြမယ်။

Not only that, but if you select the right kind of microbes,

အဲဒါတင်မက၊ ကိုယ်က မှန်ကန်တဲ့ ပိုးမွှားတွေကို ရွေးနိုင်ရင်

you can use the microbial fuel cell to treat some of the pollution.

ပိုးမွှား လောင်စာ ဆဲလ်ကို ညစ်ညမ်းမှု အချို့ကို ရှင်းရန် သုံးနိုင်မယ်။

မှန်ကန်တဲ့ ပိုးမွှားတွေကို ရွေးခဲ့ရင်

If you choose the right microbes,

the microbes will eat the algae.

ပိုးမွှားတွေက ရေညှိကို စားကြလိမ့်မယ်။

If you use other kinds of microbes,

ကိုယ်က အခြားမျိုးပိုးမွှားများကို သုံးရင်၊

they will eat petroleum spirits and crude oil.

၎င်းတို့ဟာ ဓာတ်ဆီ၊ အရက်ပျံနဲ့ ရေနံစိမ်းကို စားကြမယ်။

So you can see how this stomach could be used

ဒီတော့ ဒီအစာအိမ်ကို ညစ်ညမ်းမှုကို ရှင်းရန်အတွက်သာမက

to not only treat the pollution

အသုံးပြုလို့ ရနိုင်ရုံသမာက

but also to generate electricity from the pollution.

ညစ်ညမ်းမှုမှ လျှပ်စစ် ထုတ်လုပ်ရန်လည်း သုံးနိုင်တယ်။

So the robot will move through the environment,

ဒီလိုနည်းဖြင့် ရိုဘော့ဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ထဲ ရွေ့ရှားရင်း

taking food into its stomach,

အစားအစာကို အစာအိမ်သို့ ပို့သွားမယ်၊

digest the food, create electricity,

အစာကို ချေဖျက်လျက် လျှပ်စစ်ကို ထုတ်လုပ်မယ်၊

use that electricity to move through the environment

ပတ်ဝန်းကျင်ထဲ လှုပ်ရှားဖို့ လျှပ်စစ်ကို သုံးနိုင်ပြီး

ဒါကို ထပ်တလဲလဲ လုပ်နိုင်တယ်။

and keep doing this.

OK, so let's see what happens when we run the Row-bot --

ကောင်းပြီ၊ Row-bot ကို လွှတ်ပေးလိုက်လို့ ၎င်းက လှော်နေတဲ့ အခါမှာ

when it does some rowing.

ဖြစ်လာမှာကို စောင့်ကြည့်ကြရအောင်။

Here we've got a couple of videos,

ကျွန်တော်တို့ ပြစရာ ဗီဒီယို တချို့ ရှိတယ်။

the first thing you'll see -- hopefully you can see here

ခင်ဗျားတို့ ပထမဆုံး မြင်ရမှာက၊ မြင်ရတယ်နော်၊

is the mouth open.

ပွင့်နေတဲ့ ပါးစပ်ပေါက်ပါ။

The front mouth and the bottom mouth open,

ရှေ့ပါးစပ်နဲ့ အောက်ပိုင်း ပါးစပ်ကို ဖွင့်ထား၊

and it will stay opened enough,

လုံလောက်စွာ ပွင့်လျက် ရှိနေမယ်၊

then the robot will start to row forward.

အဲဒီနောက် ရိုဘော့ဟာ ရှေ့ကို စပြီး လှုပ်ရှားတော့မယ်။

It moves through the water

so that food goes in as the waste products go out.

၎င်းဟာ ရေကို ဖြတ်သွားလျက်

အစာဟာ အထဲကို ဝင်သွားမှာ ဖြစ်ပြီး စွန့်ပစ်မယ်ဟာက ထွက်လာမယ်။

Once it's moved enough,

လုံလောက်စွာ လှုပ်ရှားပြီးတဲ့ နောက်မှာ၊

it stops and then it closes the mouth --

၎င်းဟာ ရပ်လိုက်ကာ ပါးစပ်ကို ပိတ်လိုက်မယ်၊

slowly closes the mouths --

တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ပါးစပ်ကို ပိတ်မယ်၊

and then it will sit there,

ပြီးတော့ ၎င်းဟာ အဲဒီမှာ ထိုင်နေမယ်၊

and it will digest the food.

ရှိနေတဲ့ အစားအစာကို ချေဖျက်မယ်။

Of course these microbial fuel cells,

အဲဒီ ပိုးမွှား လောင်စာ ဆဲလ်တွေထဲမှာ

they contain microbes.

ပိုးမွှားတွေ ရှိကြတာ အမှန်ပါပဲ။

What you really want is lots of energy

ကျွန်တော်တို့ တကယ်လိုချင်တာက စွမ်းအင် အများကြီးကို

coming out of those microbes as quickly as possible.

ပိုးမွှားများထံမှ အတတ်နိုင်ဆုံး အမြန်ဆုံး ရချင်တယ်။

But we can't force the microbes

ဒါပေမဲ့ ပိုးမွှာတွေက စက္ကန့်တိုင်းမှာ ထုတ်ပေးကြတဲ့

and they generate a small amount of electricity per second.

လျှပ်စစ်ဟာ နည်းပြီး တိုးထုတ်ဖို့ ပိုးမွှားတွေကို ခိုင်းမရပါ။

They generate milliwatts, or microwatts.

သူတို့ ထုတ်ပေးနိုင်တာက မီလီဝပ် ဒါမှမဟုတ် မိုက်ခရိုဝပ်မျှပါ။

Let's put that into context.

ဒါကို ရှင်းပြပါရစေ။

Your mobile phone for example,

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ မိုဘိုင်းဖုန်း၊

one of these modern ones,

ခေတ်အမှီဆုံး တစ်ခုဆိုရင်၊

if you use it, it takes about one watt.

ခင်ဗျားတို့ သုံးရင် တစ်ဝပ်ခန့် လိုတယ်။

So that's a thousand or a million times as much energy that that uses

ဒီတော့ ဖုန်း သုံးတာက ခုနက ပိုးမွှားလောင်စာဆဲလ်နဲ့ ယှဉ်ပြောရရင်

compared to the microbial fuel cell.

အကြိမ် တစ်ထောင်၊ တသန်းအထိကို များပါတယ်။

How can we cope with that?

ဒီပြဿနာကို ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လို လုပ်မလဲ။

Well, when the Row-bot has done its digestion,

ကောင်းပြီ၊ Row-bot က အစာကို ချေပြီးသွားတဲ့ အခါမှာ

when it's taken the food in,

အစားအစာကို အထဲကို ယူထည့်လိုက်ကာ

it will sit there and it will wait until it has consumed all that food.

ထိုင်နေလျက် အစာအားလုံးကို သုံးဆောင်ပြီးတဲ့အထိ စောင့်နေမယ်။

That could take some hours, it could take some days.

အဲဒါ နာရီအနည်းငယ်၊ ရက်အနည်းငယ် အထိ ကြာနိုင်တယ်။

A typical cycle for the Row-bot looks like this:

Row-bot ရဲ့ ပုံမှန် စက်ဝန်းက ဒီလို ရှိတယ်-

you open your mouth,

၎င်းဟာ ပါးစပ်ကို ဖွင့်လိုက်တယ်၊

you move,

ရှေ့ကို ရွေ့တယ်၊

you close your mouth

၎င်းဟာ ပါးစပ်ကို ပိတ်တယ်၊

and you sit there for a while waiting.

ပြီးရင် ၎င်းဟာ ခဏကြာ ထိုင်နေမယ်။

Once you digest your food,

အစားအစာတွေကို ချေဖျက်ပြီးတာနဲ့

then you can go about doing the same thing again.

ရှေ့ဆက် လှုပ်ရှားလျက် အဲဒါကို ထပ်ပြီး လုပ်နိုင်တယ်။

But you know what, that looks like a real organism, doesn't it?

ဒါပေမဲ့၊ ဒါဟာ တကယ့် သက်ရှိအကောင်နဲ့ တူတယ် မဟုတ်လား။

အဲဒါ ကျွန်ုပ်တို့ လုပ်ကိုင်ကြပုံ အတိုင်းပါပဲ။

It looks like the kind of thing we do.

Saturday night, we go out, open our mouths,

စနေညနေတွင် ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ကိုယ့်ပါးစပ်ကို ဖွင့်ကြတယ်၊

fill our stomachs,

ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ အစာအိမ်တွေကို ဖြည့်ကြတယ်၊

sit in front of the telly and digest.

တီဗီရှေ့မှာ ထိုင်ရင်း အစာကို ချေကြတယ်။

When we've had enough, we do the same thing again.

အတော်လေး ချေပြီးတဲ့ နောက်မှာ အဲဒီအတိုင်း ထပ်လုပ်ကြတယ်။

OK, if we're lucky with this cycle,

အဲဒီလို လုပ်ပြီးတဲ့ နောက်မှာ

at the end of the cycle we'll have enough energy left over

ခုနက စက်ဝန်းအဆုံးမှာ ကိုယ့်ဆီမှာ စွမ်းအင် ကျန်နေသေးရင်

for us to be able to do something else.

ကျွန်ုပ်တို့ နောက်တစ်ခုခုကို လုပ်ရဦးမှာပါ။

We could send a message, for example.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ စာတိုကို ပို့နိုင်တယ်၊ ဥပမာ၊

We could send a message saying,

အခုလို ပါတဲ့ စာတို ပို့နိုင်တယ်၊

"This is how much pollution I've eaten recently,"

"မကြာမီ ကျွန်တော် စားခဲ့တဲ့ ညစ်ညမ်းမှုက ဒီလောက်ကြီး"

or, "This is the kind of stuff that I've encountered,"

ဒါမှမဟုတ် "ငါရင်ဆိုင်နေရတဲ့ ပြဿာက ဒီလိုပါ။"

or, "This is where I am."

ဒါမှမဟုတ် "ငါရှိနေတာ ဒီနေရာမှာ။"

That ability to send a message saying, "This is where I am,"

"ငါရှိနေတာ ဒီနေရာမှာ။"ဆိုတဲ့ စာတိုကို ပို့နိုင်တဲ့

is really, really important.

လုပ်နိုင်စွမ်းဟာ သိပ်ကို အရေးကြီးတယ်။

If you think about the oil slicks that we saw before,

အစောပိုင်း ကျွန်ုပ်တို့ မြင်ခဲ့ရတဲ့ ရေနံယိုဖိတ်မှုတွေကို

or those massive algal blooms,

ပွင့်လာကြတဲ့ ရေညှိတွေကို စဉ်းစားရင်

what you really want to do is put your Row-bot out there,

ကျွန်ုပ်တို့ တကယ်လုပ်နိုင်တာက Row-bot ကို ချထားရန်ပါပဲ၊

and it eats up all of those pollutions,

၎င်းဟာ ညစ်ညမ်းမှုအားလုံးကို စားပစ်မှာပါ။

and then you have to go collect them.

ပြီးရင် အဲဒါကို လိုက် ကောက်ရုံပါပဲ။

Why?

ဘာဖြစ်လို့လဲ။

Because these Row-bots at the moment,

လောလောဆယ်မှာ ဒီ Row-bot တွေဟာ

this Row-bot I've got here,

ဒီမှာ ရှိနေတဲ့ Row-bot ထဲတွင်

it contains motors, it contains wires,

မော်တာတွေ၊ ဝိုင်ယာကြိုးတွေ ပါရှိပါတယ်၊

it contains components which themselves are not biodegradable.

ဇီဝသဘောအရ ဆွေးမြေ့မှာ မဟုတ်တဲ့ အစိတ်အပိုင်းတွေ ပါတယ်။

Current Row-bots contain things like toxic batteries.

လက်ရှိ Row-bot တွေထဲတွင် အဆိပ်အတောက် ဘက်ထရီ ရှိပါတယ်။

You can't leave those in the environment,

အဲဒါတွေကို ပတ်ဝန်းကျင်ထဲ ထားမရနိုင်ပါဘူး။

so you need to track them,

ဒါကြောင့် ၎င်းတို့ကို စောင့်ကြည့်ရန် လိုတယ်၊

and then when they've finished their job of work,

၎င်းတို့ရဲ့ အလုပ်ပြီးသွားတဲ့အခါ

you need to collect them.

၎င်းတို့ကို ကောက်ယူရန် လိုတယ်။

That limits the number of Row-bots you can use.

အဲဒါကြောင့် Row-bot သုံးရာတွင် ကန့်သတ်ချက် ရှိတယ်။

If, on the other hand,

နောက်တစ်ဖက်မှ ကျတော့၊

you have robot a little bit like a biological organism,

ကိုယ့်ရိုဘော့က သက်ရှိ အကောင်နဲ့ နည်းနည်းလေး တူပါက၊

when it comes to the end of its life,

အဲဒါက သက်တမ်း ကုန်ဆုံးသွားရင်၊

it dies and it degrades to nothing.

၎င်းဟာ သေသွားလျက် ကျေပျက်သွားမှာပါ။

So wouldn't it be nice if these robots,

အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ဒီရိုဘော့တွေဟာ

instead of being like this, made out of plastic,

ဒီလို ပလတ်စတစ်နဲ့ လုပ်မယ့်အစား

were made out of other materials,

ကျွန်ုပ်တို့ စွန့်ပစ်ကြတဲ့ အခါမှာ

which when you throw them out there,

​ေကြပျက်လွယ်တဲ့ ပစ္စည်းများဖြင့် လုပ်ထားမယ်ဆိုရင်

they biodegrade to nothing?

ဘာမှမကျန် ပျက်စီးသွားရင်ကော။

That changes the way in which we use robots.

အဲဒီလိုဆိုရင် ရိုဘော့တွေ သုံးပုံ ပြောင်းသွားမယ်။

Instead of putting 10 or 100 out into the environment,

ပတ်ဝန်းကျင် ထဲတွင် ၁၀ ဒါမှမဟုတ် ၁၀၀ ချထားမယ်၊

having to track them,

၎င်းတို့ကို စောင့်ကြည့်နေရမယ်၊

and then when they die,

ပြီးတော့ ၎င်းတို့ သေတဲ့အခါမှာ

collect them,

လိုက်ပြီး စုစည်းရမယ့်အစား

you could put a thousand,

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ထောင်ချီ၊ သန်းချီ

a million, a billion robots into the environment.

ဘီလီယံချီ ရိုဘော့တွေကို ပတ်ဝန်းကျင်ထဲ ချထားနိုင်ကြမယ်။

Just spread them around.

၎င်းတို့ကို ဝန်းကျင်ထဲမှာ ဖြန့်ထားနိုင်မယ်။

You know that at the end of their lives, they're going to degrade to nothing.

၎င်းတို့ သက်တမ်း ဆုံးတဲ့အခါ ဘာမှမကျန် ပျက်ပြုန်းသွားကြမှာပါ။

You don't need to worry about them.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ၎င်းတို့ အကြောင်း စဉ်းစားရန် မလိုတော့ပါ။

So that changes the way in which you think about robots

ဒီလိုဆိုရင် ရိုဘော့အကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ စဉ်းစားပုံအသုံးချပုံ

and the way you deploy them.

Then the question is: Can you do this?

ပြောင်းလဲ သွားပါလိမ့်မယ်။

အခုမေးစရာက - ဒီလို လုပ်လို့ရနိုင်မလား။

Well, yes, we have shown that you can do this.

လုပ်ရနိုင်တာကို ကျွန်ုပ်တို့ ပြခဲ့ပြီ။

You can make robots which are biodegradable.

ဇီဝဆွေးလွယ် ရိုဘော့တွေ လုပ်နိုင်တယ်။

What's really interesting is you can use household materials

အဲဒီလို ဇီဝဆွေးလွယ် ရိုဘော့များကို အိမ်သုံးပစ္စည်းများနဲ့

to make these biodegradable robots.

လုပ်နိုင်တာ စိတ်ဝင်စားစရာပါပဲ။

I'll show you some; you might be surprised.

တချို့ကိုပြပါမယ်၊ ခင်ဗျားတို့ အံ့သြသွားကြမှာပါ။

You can make a robot out of jelly.

ရိုဘော့ကို ဂျယ်လီနဲ့ လုပ်နိုင်တယ်။

Instead of having a motor, which we have at the moment,

လောလောဆယ်မှာ သုံးထားတဲ့ မော်တာအစား

you can make things called artificial muscles.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ကြွက်သား အတုဆိုတာတွေကို ပြုလုပ်နိုင်တယ်။

Artificial muscles are smart materials,

ကြွက်သားအတုများဟာ စမတ်ကျတဲ့ အရာပါ၊

၎င်းတို့ဆီ လျှပ်စစ် သွယ်ပေးလိုက်ရင်၊

you apply electricity to them,

and they contract, or they bend or they twist.

၎င်းတို့ဟာ ကျုံ့မယ်၊ ကွေးမယ်၊ တွန့်လိမ်ကြမယ်။

They look like real muscles.

၎င်းတို့ဟာ တကယ့် ကြွက်သားနဲ့ တူပါတယ်။

So instead of having a motor, you have these artificial muscles.

ဒီတော့ မော်တာအစား ဒီလို ကြွက်သားအတုတွေ သုံးကြမယ်။

And you can make artificial muscles out of jelly.

အဲဒီလို ကြွက်သားအတုကို ဂျယ်လီနဲ့ လုပ်နိုင်တယ်။

If you take some jelly and some salts,

ဂျယ်လီနည်းနည်း ဆားနည်းနည်း ယူလိုက်ပြီး

and do a bit of jiggery-pokery,

နည်းနည်းလေး မွမ်းမံပေးလိုက်ရင်၊

you can make an artificial muscle.

ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ကြွက်သား အတုကို လုပ်နိုင်ပြီ။

We've also shown you can make the microbial fuel cell's stomach

ပိုးမွှား လောင်စာ ဆဲလ်ဖြင့် အစာအိမ် ပြုလုပ်ပုံကိုလည်း ကျွန်ုပ်တို့ ပြခဲ့ပြီ၊

out of paper.

စက္ကူနဲ့ လုပ်နိုင်တာ။

So you could make the whole robot out of biodegradable materials.

ဒီတော့ ကျွန်ုပ်တို့ဟာ ရိုဘော့ တစ်ခုလုံးကို ဇီဝဆွေးလွယ် ပစ္စည်းများနဲ့ လုပ်နိုင်တယ်။

You throw them out there, and they degrade to nothing.

လိုတဲ့နေရာမှာ ချထားလိုက်ရင် ဘာမှ မကျန်ဘဲ ဆွေးသွားမှာပါ။

အဲဒါဟာ တကယ့်ကို စိတ်လှုပ်ရှားစရာကြီးပါ။

Well, this is really, really exciting.

အဲဒါက ကျွန်ုပ်တို့ရဲ့ ရိုဘော့ အကြောင်း အတွေးအခေါ်ကို လုံးဝ ပြောင်းပစ်ပါမယ်။

It's going to totally change the way in which we think about robots,

but also it allows you to be really creative

တချိန်တည်းမှာ ကျွန်ုပ်တို့အား ဖန်တီးခွင့် ပေးမယ်။

in the way in which you think about what you can do with these robots.

ကိုယ့် အတွေးအခေါ်၊ ရိုဘော့နဲ့ လုပ်လို့ ရနိုင်တာတွေ စဉ်းစားပုံ ပြောင်းသွားမယ်။

I'll give you an example.

ကျွန်တော် ဥပမာတစ်ခုပြမယ်။

If you can use jelly to make a robot --

ရိုဘော့ လုပ်ရန် ဂျယ်လီကို သုံးနိုင်ရင်၊

now, we eat jelly, right?

ဂျယ်လီကို ကျွန်ုပ်တို့ စားကြတယ်နော်။

So, why not make something like this?

ဒါမျိုး တစ်ခုခု လုပ်လို့ မရနိုင်ဘူးလား။

A robot gummy bear.

စေးကပ် ဝက်ဝံပုံ ရိုဘော့ ဆိုပါစို့။

Here, I've got some I prepared earlier.

ကြိုပြီး ပြင်လာခဲ့တာ တချို့ ယူလာတယ်။

There we go. I've got a packet --

ဟောဒီမှာ၊ အထုပ်တစ်ထုပ်။

and I've got a lemon-flavored one.

သံပုရာ အနံ့နဲ့ဟာ ရှိတယ်။

I'll take this gummy bear -- he's not robotic, OK?

အဲဒီ စေးကပ် ဝက်ဝံကို ယူမယ်၊ ရိုဘော့ မဟုတ်ဘူးနော်။

We have to pretend.

ဒါပေမဲ့ ဟန်လုပ်နေလိုက်မယ်။

And what you do with one of these is you put it in your mouth --

အဲဒါ တစ်ခုကို ကိုယ့်ပါးစပ်ထဲ ထည့်လိုက်မယ်ဆိုရင်-

the lemon's quite nice.

သံပုရာ အရသာ ကောင်းတယ်ဗျ။

Try not to chew it too much, it's a robot, it may not like it.

ရိုဘော့ ဆိုတော့ သိပ်မဝါးပါနဲ့၊ အဲဒါကို ကြိုက်ချင်မှ ကြိုက်မှာ။

And then you swallow it.

ပြီးတော့ မျိချလိုက်မယ်။

And then it goes into your stomach.

အဲဒါနဲ့ ၎င်းဟာ သင့်အစာအိမ်ထဲ ဝင်သွားမယ်။

And when it's inside your stomach, it moves, it thinks, it twists, it bends,

အစာအိမ်ထဲ ရှိနေစဉ် ၎င်းဟာ လှုပ်ရှားမယ်၊ စဉ်းစားမယ်၊ တွန့်လိမ် ကွေးမယ်၊

it does something.

တစ်ခုခု လုပ်နေမှာပါ။

It could go further down into your intestines,

၎င်းဟာ ရှေ့ဆက်ပြီး သင့် အူမဆီ သွားမယ်၊

find out whether you've got some ulcer or cancer,

အစာအိမ်နာ ဒါမှမ ဟုတ် ကင်ဆာ ရှိမရှိ စူးစမ်းမယ်၊

maybe do an injection, something like that.

လိုရင် ဆေးထိုးပေးမယ် စသဖြင့် ပေါ့လေ။

You know that once it's done its job of work,

၎င်းဟာ သူ့အလုပ်ကို လုပ်ကိုင်လို့ ပြီးသွားရင်

it could be consumed by your stomach,

၎င်းကို သင့် အစာအိမ်ကို စားသုံးပစ်နိုင်တယ်၊

or if you don't want that,

ဒါမှမဟုတ် သင်က အဲဒီလို အစားချင်ရင်၊

it could go straight through you,

၎င်းဟာ သင့်ခန္ဓာကိုယ်ကို ဖြတ်သွားပြီး

into the toilet,

အိမ်သာသို့ ထွက်သွားမယ်၊

and be degraded safely in the environment.

ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အန္တရာယ်မရှိဘဲ ဆွေးသွားမယ်။

So this changes the way, again, in which we think about robots.

ဒီလိုနည်းဖြင့် ရိုဘော့တွေ အကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ တွေးခေါ်ပုံ ပြောင်းသွားမယ်။

So, we started off looking at robots that would eat pollution,

ကျွန်ုပ်တို့ ညစ်ညမ်းမှုကို စားပစ်မယ့် ရိုဘော့ အကြောင်းနဲ့ စတင်ခဲ့ကြကာ

and then we're looking at robots which we can eat.

စားလို့ရနိုင်မယ့် ရိုဘော့တွေဖြင့် လေ့လာမှု အဆုံးသတ်လိုက်တယ်။

I hope this gives you some idea

အခုတော့ ခင်ဗျားတို့ဆီမှာ အနာဂတ် ရိုဘော့တွေ လုပနိုင်မယ့်

of the kinds of things we can do with future robots.

စိတ်ကူး တချို့ ရှိလာပြီလို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

Thank you very much for your attention.

အခုလို အာရုံပြု နားထောင်ကြတာ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Applause)

(လက်ခုပ်သံများ)