A robot that eats pollution | Jonathan Rossiter

138,118 views ・ 2017-03-15

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Fulya Yener Gözden geçirme: Ramazan Şen
00:12
Hi, I'm an engineer
0
12540
1416
Merhaba, ben bir mühendisim
00:13
and I make robots.
1
13980
1976
ve robot yapıyorum.
00:15
Now, of course you all know what a robot is, right?
2
15980
3496
Robotun ne olduğunu herkes biliyor, değil mi?
00:19
If you don't, you'd probably go to Google,
3
19500
2176
Eğer bilmiyorsanız, Google'a girebilir ve
00:21
and you'd ask Google what a robot is.
4
21700
1856
ne olduğunu Google'a sorabilirsiniz.
00:23
So let's do that.
5
23580
1240
Peki, bunu yapalım.
00:25
We'll go to Google and this is what we get.
6
25460
2736
Google'a girdiğinde karşınıza bu çıkar.
00:28
Now, you can see here there are lots of different types of robots,
7
28220
3176
Birçok farklı robot türü olduğunu görebilirsiniz.
00:31
but they're predominantly humanoid in structure.
8
31420
3736
Fakat bunlar genellikle insansı bir yapıya sahip.
00:35
And they look pretty conventional
9
35180
1656
Oldukça sıradan görünüyorlar.
00:36
because they've got plastic, they've got metal,
10
36860
2456
Plastik, metal gibi yapılara,
00:39
they've got motors and gears and so on.
11
39340
2296
motor ve dişli gibi özelliklere sahipler.
00:41
Some of them look quite friendly,
12
41660
1616
Bazıları oldukça arkadaş canlısı.
00:43
and you could go up and you could hug them.
13
43300
2056
Onlara sarılabilirsin.
00:45
Some of them not so friendly,
14
45380
1416
Bazıları ise hiç öyle değil,
00:46
they look like they're straight out of "Terminator,"
15
46820
2456
"Terminatör"den fırlamış gibiler.
Hatta, "Terminatör"den çıkıp gelmiş olabilirler.
00:49
in fact they may well be straight out of "Terminator."
16
49300
2536
00:51
You can do lots of really cool things with these robots --
17
51860
2736
Bu robotlarla harikalar yaratabilirsiniz.
Gerçekten heyecan verici şeyler yapabilirsiniz.
00:54
you can do really exciting stuff.
18
54620
1616
00:56
But I'd like to look at different kinds of robots --
19
56260
2936
Fakat, ben farklı robot türlerine bakmak,
00:59
I want to make different kinds of robots.
20
59220
1976
farklı robotlar yapmak istiyorum.
01:01
And I take inspiration from the things that don't look like us,
21
61220
3416
Bizim gibi görünenlerden değil,
01:04
but look like these.
22
64660
1400
bunun gibi şeylerden ilham alıyorum.
01:06
So these are natural biological organisms
23
66500
2576
Bunlar, doğal biyolojik organizmalar ve
01:09
and they do some really cool things that we can't,
24
69100
2576
bizim ve şu anki robotların da yapamadığı
01:11
and current robots can't either.
25
71700
2496
süper şeyleri yapıyorlar.
01:14
They do all sorts of great things like moving around on the floor;
26
74220
3176
Yerde hareket etmek gibi harika şeyler yapıyorlar.
01:17
they go into our gardens and they eat our crops;
27
77420
2256
Bahçelerimize girerler ve ekinlerimizi yerler.
01:19
they climb trees;
28
79700
1256
Ağaçlara tırmanırlar.
01:20
they go in water, they come out of water;
29
80980
2216
Suya girip çıkarlar.
01:23
they trap insects and digest them.
30
83220
2576
Böcekleri yakalayıp sindirirler.
01:25
So they do really interesting things.
31
85820
1816
Gerçekten ilginç şeyler yaparlar.
01:27
They live, they breathe, they die,
32
87660
3376
Yaşarlar, nefes alırlar ve ölürler,
01:31
they eat things from the environment.
33
91060
1816
doğadaki şeylerle beslenirler.
01:32
Our current robots don't really do that.
34
92900
2576
Şu anki robotlarımız onların yaptığını yapamaz.
01:35
Now, wouldn't it be great
35
95500
1216
Geleceğin robotlarında
01:36
if you could use some of those characteristics in future robots
36
96740
3656
bu özelliklerin bazılarını kullanarak
01:40
so that you could solve some really interesting problems?
37
100420
2696
çok ilginç problemleri çözebilseydik harika olmaz mıydı?
01:43
I'm going to look at a couple of problems now in the environment
38
103140
3056
Hayvanlardan ve bitkilerden kaynaklanan
01:46
where we can use the skills and the technologies
39
106220
2736
beceri ve teknolojiyi kullanabileceğimiz ve
01:48
derived from these animals
40
108980
2016
çözümü için bunlardan yararlanabileceğimiz
01:51
and from the plants,
41
111020
1536
doğadaki bazı sorunlara
01:52
and we can use them to solve those problems.
42
112580
2096
bakacağım.
01:54
Let's have a look at two environmental problems.
43
114700
2360
Şimdi iki çevre sorununa bakalım.
01:57
They're both of our making --
44
117780
1416
İkisi de bizim eserimiz.
01:59
this is man interacting with the environment
45
119220
2456
Bu, insanın doğa ile etkileşiminin ve
02:01
and doing some rather unpleasant things.
46
121700
2376
oldukça tatsız şeyler yapmasının sonucu.
02:04
The first one is to do with the pressure of population.
47
124100
3640
Birincisi nüfus baskısı ile ilgili.
02:08
Such is the pressure of population around the world
48
128260
2416
Dünya üzerinde nüfus baskısı o kadar arttı ki,
02:10
that agriculture and farming is required to produce more and more crops.
49
130700
4136
daha fazla ürün için tarım ve çiftçiliğe ihtiyaç duyuldu.
02:14
Now, to do that,
50
134860
1216
Bunu yapabilmek için,
02:16
farmers put more and more chemicals onto the land.
51
136100
2376
çiftçiler toprağa daha fazla kimyasal koyuyor.
02:18
They put on fertilizers, nitrates, pesticides --
52
138500
3136
Suni gübreler, nitratlar, zirai ilaçlar koyuyorlar.
02:21
all sorts of things that encourage the growth of the crops,
53
141660
3376
Ekinlerin büyümesini takviye etmek için her türlü şeyi koyuyorlar.
02:25
but there are some negative impacts.
54
145060
2136
Fakat, bunların bazı olumsuz etkileri var.
02:27
One of the negative impacts is if you put lots of fertilizer on the land,
55
147220
3456
Olumsuz etkilerden biri, eğer toprağa çok suni gübre koyarsanız
02:30
not all of it goes into the crops.
56
150700
2416
ekinler bunun tümünü kullanmaz.
02:33
Lots of it stays in the soil,
57
153140
2576
Çoğu toprakta kalır ve
02:35
and then when it rains,
58
155740
1456
yağmur yağdığında
02:37
these chemicals go into the water table.
59
157220
2496
bu kimyasallar yer altı suyuna karışır.
02:39
And in the water table,
60
159740
1256
Yer altı suyu ile
02:41
then they go into streams, into lakes, into rivers
61
161020
3496
akarsulara, göllere, nehirlere ve
02:44
and into the sea.
62
164540
1200
denize taşınır.
02:46
Now, if you put all of these chemicals, these nitrates,
63
166220
2616
Eğer tüm bu kimyasalları, nitratları
02:48
into those kinds of environments,
64
168860
1616
bu tür bir çevreye koyarsanız,
02:50
there are organisms in those environments that will be affected by that --
65
170500
3776
bu çevrede etkilenecek olan organizmalar var.
02:54
algae, for example.
66
174300
1616
Örneğin; algler.
02:55
Algae loves nitrates, it loves fertilizer,
67
175940
2536
Algler nitratları, suni gübreleri sever.
02:58
so it will take in all these chemicals,
68
178500
2096
Bu yüzden onlar tüm kimyasalları alacak ve
03:00
and if the conditions are right, it will mass produce.
69
180620
2936
eğer doğru şartlar varsa, toplu üreyerek çoğalacak.
03:03
It will produce masses and masses of new algae.
70
183580
2256
Yeni alg toplulukları oluşacak.
03:05
That's called a bloom.
71
185860
1536
Buna çiçeklenme deniyor.
03:07
The trouble is that when algae reproduces like this,
72
187420
3176
Algler ne zaman bu şekilde ürese,
03:10
it starves the water of oxygen.
73
190620
2240
suyun oksijenini tüketecek.
03:13
As soon as you do that,
74
193300
1256
Bu koşul gerçekleşirse,
03:14
the other organisms in the water can't survive.
75
194580
2920
suyun içindeki diğer canlılar yaşayamaz.
03:17
So, what do we do?
76
197900
2016
Peki, biz ne yapıyoruz?
03:19
We try to produce a robot that will eat the algae,
77
199940
4016
Algleri yiyecek, tüketecek ve güvenliği sağlayacak olan
03:23
consume it and make it safe.
78
203980
1856
bir robot üretmeyi deniyoruz.
03:25
So that's the first problem.
79
205860
1360
İlk problem bu.
03:27
The second problem is also of our making,
80
207780
2496
İkinci problem de bizim eserimiz;
03:30
and it's to do with oil pollution.
81
210300
1880
petrol kirliliği ile ilgili.
03:32
Now, oil comes out of the engines that we use,
82
212620
3736
Petrol kirliliğine, kullandığımız motorlar,
03:36
the boats that we use.
83
216380
1336
tekneler neden olur.
03:37
Sometimes tankers flush their oil tanks into the sea,
84
217740
3056
Bazen tankerler petrol tanklarını denize boşaltıyor.
03:40
so oil is released into the sea that way.
85
220820
2256
Böylece petrol denize salınıyor.
03:43
Wouldn't it be nice if we could treat that in some way
86
223100
2576
Petrol yataklarındaki kirliliği yiyebilecek robotlarla
03:45
using robots that could eat the pollution the oil fields have produced?
87
225700
4720
bu sorunu düzeltebilseydik iyi olmaz mıydı?
03:50
So that's what we do.
88
230980
1616
Yaptığımız şey bu.
03:52
We make robots that will eat pollution.
89
232620
2600
Kirliliği yiyecek robotlar yapıyoruz.
03:55
To actually make the robot,
90
235700
1336
Robot yapabilmek için
03:57
we take inspiration from two organisms.
91
237060
2200
iki organizmadan ilham alıyoruz.
04:00
On the right there you see the basking shark.
92
240100
2136
Sağ tarafta büyük camgözü görüyorsun.
04:02
The basking shark is a massive shark.
93
242260
2536
Büyük camgöz, dev bir köpek balığı.
04:04
It's noncarnivorous, so you can swim with it,
94
244820
2576
Gördüğünüz gibi, etçil bir hayvan değil;
04:07
as you can see.
95
247420
1456
onunla birlikte yüzebilirsin.
04:08
And the basking shark opens its mouth,
96
248900
1856
Büyük camgöz ağzını açar,
04:10
and it swims through the water, collecting plankton.
97
250780
2840
planktonları toplayarak suda yüzer.
04:14
As it does that, it digests the food,
98
254700
2216
O anda besinleri sindirir ve
04:16
and then it uses that energy in its body to keep moving.
99
256940
3520
hareket etmek için vücudundaki bu enerjiyi kullanır.
04:21
So, could we make a robot like that --
100
261220
1856
Büyük camgöz gibi,
04:23
like the basking shark that chugs through the water
101
263100
2536
kirliliği yiyen, suyu içerek suda ilerleyen
04:25
and eats up pollution?
102
265660
1360
bir robot yapabilir miyiz?
04:27
Well, let's see if we can do that.
103
267980
1736
Yapabilecek miyiz bir bakalım.
04:29
But also, we take the inspiration from other organisms.
104
269740
3056
Bundan başka, diğer organizmalardan da ilham alıyoruz.
04:32
I've got a picture here of a water boatman,
105
272820
2056
Sandal böceğinin bir resmini görüyorsun.
04:34
and the water boatman is really cute.
106
274900
1816
Sandal böceği gerçekten çok sevimli.
04:36
When it's swimming in the water,
107
276740
1576
Suda yüzerken,
04:38
it uses its paddle-like legs to push itself forward.
108
278340
2480
ilerlemek için küreğe benzeyen bacaklarını kullanır.
04:41
So we take those two organisms
109
281420
2016
Bu iki organizmayı alıyoruz ve
04:43
and we combine them together to make a new kind of robot.
110
283460
3000
yeni bir tür robot yapabilmek için, onları birleştiriyoruz.
04:47
In fact, because we're using the water boatman as inspiration,
111
287140
3176
Aslında, ilham olarak sandal böceğini
04:50
and our robot sits on top of the water,
112
290340
2776
kullanmamızın sebebi; robotumuzun su üzerinde oturması ve
04:53
and it rows,
113
293140
1256
kürek çekmesi.
04:54
we call it the "Row-bot."
114
294420
2216
Biz bu robotu Row-bot olarak adlandırıyoruz.
04:56
So a Row-bot is a robot that rows.
115
296660
3856
Row-bot, kürek çeken bir robot demek.
05:00
OK. So what does it look like?
116
300540
2696
Peki, nasıl görünüyor?
05:03
Here's some pictures of the Row-bot,
117
303260
1736
Bunlar Row-bot'un fotoğrafları,
05:05
and you'll see,
118
305020
1216
gördüğünüz gibi,
05:06
it doesn't look anything like the robots we saw right at the beginning.
119
306260
3336
başta gördüğümüz robotlara benzemiyor.
Yani Google hatalı, robotlar buna benzemiyor.
05:09
Google is wrong; robots don't look like that,
120
309620
2136
05:11
they look like this.
121
311780
1216
Robotlar buna benziyor.
05:13
So I've got the Row-bot here.
122
313020
1776
Bu elimdeki Row-bot.
05:14
I'll just hold it up for you.
123
314820
1416
Görebilmeniz için tutayım.
05:16
It gives you a sense of the scale,
124
316260
1656
Size bir denge hissi verir,
05:17
and it doesn't look anything like the others.
125
317940
2136
diğerlerine benzemez.
Plastikten yapıldı ve
05:20
OK, so it's made out of plastic,
126
320100
1616
05:21
and we'll have a look now at the components
127
321740
2056
onu gerçekten özel yapan şeyin ne olduğuna,
05:23
that make up the Row-bot --
128
323820
1316
onu oluşturan bileşenlere
05:25
what makes it really special.
129
325160
1381
bakacağız.
05:27
The Row-bot is made up of three parts,
130
327580
2816
Row-bot üç bölümden oluşur.
05:30
and those three parts are really like the parts of any organism.
131
330420
3296
Bu üç bölüm herhangi bir organizmanın bölümleri gibidir.
05:33
It's got a brain,
132
333740
1656
Bir beyni,
05:35
it's got a body
133
335420
1376
bir vücudu,
05:36
and it's got a stomach.
134
336820
2296
bir midesi var.
05:39
It needs the stomach to create the energy.
135
339140
2416
Enerjiyi üretmek için mideye ihtiyacı var.
05:41
Any Row-bot will have those three components,
136
341580
2216
Her Row-bot ve her organizma
05:43
and any organism will have those three components,
137
343820
2376
bu üç bileşene sahip.
05:46
so let's go through them one at a time.
138
346220
1896
Hadi bunların her birine göz atalım.
05:48
It has a body,
139
348140
1256
Plastikten yapılmış
05:49
and its body is made out of plastic,
140
349420
1776
bir vücudu var
05:51
and it sits on top of the water.
141
351220
2216
ve suyun üzerinde oturuyor.
05:53
And it's got flippers on the side here --
142
353460
2936
Sandal böceği gibi, hareket etmesini sağlayan
05:56
paddles that help it move,
143
356420
1496
kanatlara,
05:57
just like the water boatman.
144
357940
1360
yüzgeçlere sahip.
06:00
It's got a plastic body,
145
360020
1336
Plastik bir vücudu var,
06:01
but it's got a soft rubber mouth here,
146
361380
2856
işte burada kauçuktan yapılmış,
06:04
and a mouth here -- it's got two mouths.
147
364260
1896
iki tane de yumuşak ağzı var.
06:06
Why does it have two mouths?
148
366180
1416
Neden iki ağzı var?
06:07
One is to let the food go in
149
367620
1816
Biri, yemeklerin içeri girmesine,
06:09
and the other is to let the food go out.
150
369460
1936
diğeri de dışarı çıkmasına izin verir.
06:11
So you can see really it's got a mouth and a derriere,
151
371420
3496
Yani gerçekten bir ağzı ve poposu olduğunu görebilirsin,
06:14
or a --
152
374940
1216
ya da bir --
06:16
(Laughter)
153
376180
1016
(Gülüşmeler)
06:17
something where the stuff comes out,
154
377220
1736
Gerçek organizmalardaki gibi,
06:18
which is just like a real organism.
155
378980
1696
yiyeceğin dışarı atıldığı bir şey.
06:20
So it's starting to look like that basking shark.
156
380700
2816
Böylelikle bu, büyük camgöze benzemeye başladı.
06:23
So that's the body.
157
383540
1376
Bu vücudu.
06:24
The second component might be the stomach.
158
384940
3136
İkinci bileşen mide.
06:28
We need to get the energy into the robot and we need to treat the pollution,
159
388100
3896
Robota enerji kazandırmamız ve kirliliği yok etmemiz gerekiyor.
06:32
so the pollution goes in,
160
392020
1536
Kirlilik robotun içine giriyor.
06:33
and it will do something.
161
393580
1496
Bir şeyler olacak.
06:35
It's got a cell in the middle here called a microbial fuel cell.
162
395100
3576
Ortada mikrobik yakıt hücresi olarak adlandırılan bir hücre var.
06:38
I'll put this down, and I'll lift up the fuel cell.
163
398700
2760
Bunu yere koyacağım ve yakıt hücresini kaldıracağım.
06:42
Here. So instead of having batteries,
164
402020
1856
İşte. Pil ya da
06:43
instead of having a conventional power system,
165
403900
2176
geleneksel elektrik sistemi yerine,
06:46
it's got one of these.
166
406100
1256
bunlardan biriyle çalışır.
06:47
This is its stomach.
167
407380
1256
Bu onun midesi.
06:48
And it really is a stomach
168
408660
1256
Bu, gerçek bir mide.
06:49
because you can put energy in this side in the form of pollution,
169
409940
3416
Çünkü, kirlilik şeklinde enerji koyduğunuzda
06:53
and it creates electricity.
170
413380
1656
elektrik üretir.
06:55
So what is it?
171
415060
1216
Peki bu ne?
06:56
It's called a microbial fuel cell.
172
416300
1656
Mikrobik yakıt hücresi.
06:57
It's a little bit like a chemical fuel cell,
173
417980
2096
Haberlerde görmüş olabileceğiniz ya da
07:00
which you might have come across in school,
174
420100
2016
okulda karşılaştığınız
07:02
or you might've seen in the news.
175
422140
1616
kimyasal yakıt hücresi gibi.
07:03
Chemical fuel cells take hydrogen and oxygen,
176
423780
2136
Bu hücreler hidrojen ve oksijen alırlar.
07:05
and they can combine them together and you get electricity.
177
425940
2816
Onları bir araya getirip elektrik üretebilirsiniz.
07:08
That's well-established technology; it was in the Apollo space missions.
178
428780
3416
İyi yapılandırılmış bir teknoloji; Apollo uzay görevlerinde kullanıldı.
07:12
That's from 40, 50 years ago.
179
432220
1480
Bundan 40, 50 yıl önceydi.
07:14
This is slightly newer.
180
434260
1256
Bu biraz daha yeni.
07:15
This is a microbial fuel cell.
181
435540
1456
Bu bir mikrobik yakıt hücresi.
07:17
It's the same principle:
182
437020
1256
Aynı prensiple çalışır:
07:18
it's got oxygen on one side,
183
438300
1416
Bir tarafta oksijen var;
07:19
but instead of having hydrogen on the other,
184
439740
2096
diğerinde hidrojen yerine
07:21
it's got some soup,
185
441860
1296
biraz çorba var.
07:23
and inside that soup there are living microbes.
186
443180
2816
Bu çorbanın içinde canlı mikroplar var.
07:26
Now, if you take some organic material --
187
446020
2696
Şimdi, eğer biraz organik madde kullanırsanız;
07:28
could be some waste products, some food,
188
448740
2336
bu, atık ürünler, bir miktar yemek ya da
07:31
maybe a bit of your sandwich --
189
451100
1496
bir parça sandviç olabilir ve
07:32
you put it in there, the microbes will eat that food,
190
452620
2816
buraya koyarsanız, mikroplar onu yiyip
07:35
and they will turn it into electricity.
191
455460
1880
elektriğe dönüştüreceklerdir.
07:38
Not only that, but if you select the right kind of microbes,
192
458220
3496
Sadece bu kadar değil; doğru türde mikropları seçerseniz,
07:41
you can use the microbial fuel cell to treat some of the pollution.
193
461740
3760
kirliliği temizlemek için mikrobik yakıt hücresini kullanabilirsiniz.
07:46
If you choose the right microbes,
194
466220
1616
Doğru mikropları seçerseniz,
07:47
the microbes will eat the algae.
195
467860
2616
mikroplar algleri yiyecek.
07:50
If you use other kinds of microbes,
196
470500
2336
Eğer diğer mikrop türlerini kullanırsanız,
07:52
they will eat petroleum spirits and crude oil.
197
472860
3520
petrol ve ham petrol yiyecek.
07:56
So you can see how this stomach could be used
198
476780
2696
Bu midenin sadece kirliliği yok etmek için değil,
07:59
to not only treat the pollution
199
479500
3256
aynı zamanda, kirlilikten elektrik üretmek için
08:02
but also to generate electricity from the pollution.
200
482780
2800
nasıl kullanılabileceğini görebilirsiniz.
08:06
So the robot will move through the environment,
201
486220
2776
Dolayısıyla robot doğanın içinde ilerleyecek,
08:09
taking food into its stomach,
202
489020
2096
yiyecekleri midesine alacak,
08:11
digest the food, create electricity,
203
491140
2496
sindirecek, elektrik üretecek,
08:13
use that electricity to move through the environment
204
493660
2496
doğada ilerlemek için bu elektriği kullanacak.
08:16
and keep doing this.
205
496180
1216
Bu işlemi tekrarlayacak.
08:17
OK, so let's see what happens when we run the Row-bot --
206
497420
3536
Row-bot'u çalıştırdığımızda, kürek çekerken
08:20
when it does some rowing.
207
500980
1376
ne olacağını görelim.
08:22
Here we've got a couple of videos,
208
502380
1656
Burada birkaç videomuz var.
İlk şey, umarım ağzın açık olduğunu
08:24
the first thing you'll see -- hopefully you can see here
209
504060
2656
08:26
is the mouth open.
210
506740
1296
görebilirsiniz.
08:28
The front mouth and the bottom mouth open,
211
508060
3016
Ön ağız ve alt ağız açık
08:31
and it will stay opened enough,
212
511100
1536
ve yeterince açık hâlde kalacak,
08:32
then the robot will start to row forward.
213
512660
2016
sonra robot ileriye gitmeye başlayacak.
08:34
It moves through the water
214
514700
1256
Suyun içinde ilerledikçe
08:35
so that food goes in as the waste products go out.
215
515980
3096
besinler içeri girer ve böylece atık ürünler dışarı çıkar.
08:39
Once it's moved enough,
216
519100
1256
Yeterince ilerleyince
08:40
it stops and then it closes the mouth --
217
520380
2936
durur ve sonra ağzı kapatır --
08:43
slowly closes the mouths --
218
523340
2416
ağızlarını yavaşça kapatır.
08:45
and then it will sit there,
219
525780
1656
Sonra orada oturur ve
08:47
and it will digest the food.
220
527460
1640
besinleri sindirir.
08:49
Of course these microbial fuel cells,
221
529820
2696
Elbette bunlar, mikrobik yakıt hücreleri ve
08:52
they contain microbes.
222
532540
1256
mikrop barındırırlar.
08:53
What you really want is lots of energy
223
533820
1856
Bu mikroplardan mümkün olduğunca
08:55
coming out of those microbes as quickly as possible.
224
535700
2616
hızlı şekilde ve çok miktarda enerji üretmek istiyorsunuz.
08:58
But we can't force the microbes
225
538340
1576
Mikropları zorlayamayız,
08:59
and they generate a small amount of electricity per second.
226
539940
3016
saniyede ürettikleri elektriğin miktarı düşüktür.
09:02
They generate milliwatts, or microwatts.
227
542980
3256
Milivat ya da mikrovat ile ölçülecek kadar üretiyorlar.
09:06
Let's put that into context.
228
546260
1856
Bunu bir örnekle açıklayalım.
09:08
Your mobile phone for example,
229
548140
1536
Mesela, cep telefonunuz
09:09
one of these modern ones,
230
549700
1376
-şu modern olanlardan-
09:11
if you use it, it takes about one watt.
231
551100
2216
kullanırsanız, yaklaşık bir vat alır.
09:13
So that's a thousand or a million times as much energy that that uses
232
553340
3816
Yani mikrobik yakıt hücresine göre, binlerce veya bir milyon kat
09:17
compared to the microbial fuel cell.
233
557180
1960
daha fazla enerji kullanır.
09:19
How can we cope with that?
234
559820
1576
Bununla nasıl baş edebiliriz?
09:21
Well, when the Row-bot has done its digestion,
235
561420
2856
Row-bot sindirimini tamamladığında,
09:24
when it's taken the food in,
236
564300
1456
besini aldığı zaman,
09:25
it will sit there and it will wait until it has consumed all that food.
237
565780
3536
oturacak ve tüm besini tüketene kadar bekleyecek.
09:29
That could take some hours, it could take some days.
238
569340
3216
Bu günler ve saatler alabilir.
09:32
A typical cycle for the Row-bot looks like this:
239
572580
3696
Row-bot'un tipik döngüsü şöyledir:
09:36
you open your mouth,
240
576300
1256
Ağzınızı açarsınız,
09:37
you move,
241
577580
1256
hareket edersiniz,
09:38
you close your mouth
242
578860
1256
ağzınızı kaparsınız,
09:40
and you sit there for a while waiting.
243
580140
1856
bir süre oturup beklersiniz.
09:42
Once you digest your food,
244
582020
1376
Yediklerinizi sindirince,
09:43
then you can go about doing the same thing again.
245
583420
2816
tekrar aynı işlemi yapabilirsiniz.
09:46
But you know what, that looks like a real organism, doesn't it?
246
586260
2976
Bu, gerçek bir organizmaya benziyor, değil mi?
Bizim yaptıklarımıza benziyor.
09:49
It looks like the kind of thing we do.
247
589260
1856
Cumartesi gecesi dışarı çıkıyoruz, ağzımızı açıyoruz,
09:51
Saturday night, we go out, open our mouths,
248
591140
2056
09:53
fill our stomachs,
249
593220
1536
midemizi dolduruyoruz,
09:54
sit in front of the telly and digest.
250
594780
2936
televizyonun önünde oturuyoruz ve sindiriyoruz.
09:57
When we've had enough, we do the same thing again.
251
597740
2376
Doyduğumuz zaman, aynı şeyi tekrarlıyoruz.
10:00
OK, if we're lucky with this cycle,
252
600140
2856
Pekâlâ, bu döngü boyunca şanslıysak,
10:03
at the end of the cycle we'll have enough energy left over
253
603020
3536
döngünün sonunda başka bir şey yapabilmek için
10:06
for us to be able to do something else.
254
606580
2136
yeterli enerjiyi toplamış oluruz.
10:08
We could send a message, for example.
255
608740
2016
Mesela, bir mesaj gönderebiliriz.
10:10
We could send a message saying,
256
610780
1496
Şöyle bir mesaj gönderebiliriz:
10:12
"This is how much pollution I've eaten recently,"
257
612300
2336
"İşte yediğim kirlilik bu kadar"
10:14
or, "This is the kind of stuff that I've encountered,"
258
614660
2576
ya da "Bak, ne gördüm!" veya "Şuradayım"
10:17
or, "This is where I am."
259
617260
1680
şeklinde bir mesaj gönderebiliriz.
10:19
That ability to send a message saying, "This is where I am,"
260
619620
3256
"Şuradayım" diyen bir mesaj gönderme yeteneği
10:22
is really, really important.
261
622900
1936
gerçekten çok önemli.
10:24
If you think about the oil slicks that we saw before,
262
624860
2496
Daha önce gördüğümüz petrol sızıntısı veya
10:27
or those massive algal blooms,
263
627380
1456
çiçeklenen dev algler için
10:28
what you really want to do is put your Row-bot out there,
264
628860
2696
yapman gereken şey, Row-bot'u oraya koymak.
10:31
and it eats up all of those pollutions,
265
631580
1976
Row-bot tüm kirliliği yer,
10:33
and then you have to go collect them.
266
633580
2176
sen de gidip toplarsın.
10:35
Why?
267
635780
1216
Neden?
10:37
Because these Row-bots at the moment,
268
637020
1816
Çünkü şu anda bu Row-botlar,
10:38
this Row-bot I've got here,
269
638860
1336
yani bendeki bu Row-bot,
10:40
it contains motors, it contains wires,
270
640220
1856
kendiliğinden biyolojik olarak
10:42
it contains components which themselves are not biodegradable.
271
642100
3456
bozunabilir olmayan motorları, telleri ve bileşenleri içerir.
10:45
Current Row-bots contain things like toxic batteries.
272
645580
2736
Şu anki Row-botlar toksik pilleri içerir.
10:48
You can't leave those in the environment,
273
648340
1976
Bunları çevreye bırakamazsınız,
10:50
so you need to track them,
274
650340
1496
bu nedenle onları takip edip
10:51
and then when they've finished their job of work,
275
651860
2336
işlerini bitirince,
toplamalısınız.
10:54
you need to collect them.
276
654220
1256
Bu, kullanacağınız Row-bot sayısını sınırlar.
10:55
That limits the number of Row-bots you can use.
277
655500
2336
10:57
If, on the other hand,
278
657860
1256
Bununla birlikte,
10:59
you have robot a little bit like a biological organism,
279
659140
3136
biyolojik bir organizmaya benzeyen bir robotunuz varsa,
11:02
when it comes to the end of its life,
280
662300
2096
ömrünün sonuna geldiğinde ölecek ve
11:04
it dies and it degrades to nothing.
281
664420
2456
hiçbir şeye ayrışmayacak.
11:06
So wouldn't it be nice if these robots,
282
666900
2336
Bu robotlar plastik yerine
11:09
instead of being like this, made out of plastic,
283
669260
2239
diğer materyallerden yapılmış olsaydı,
11:11
were made out of other materials,
284
671523
1593
hoş olmaz mıydı?
Böylece onları attığınızda,
11:13
which when you throw them out there,
285
673140
1736
biyolojik olarak ayrışabilirdi.
11:14
they biodegrade to nothing?
286
674900
1336
Bu, robotları kullanma şeklimizi değiştiriyor.
11:16
That changes the way in which we use robots.
287
676260
2096
11:18
Instead of putting 10 or 100 out into the environment,
288
678380
3376
Çevreye, 10 ya da 100 tane bırakıp
11:21
having to track them,
289
681780
1256
onları izleyip
11:23
and then when they die,
290
683060
1336
öldüklerinde
11:24
collect them,
291
684420
1216
toplamak yerine,
11:25
you could put a thousand,
292
685660
1696
bin, bir milyon, bir milyar
11:27
a million, a billion robots into the environment.
293
687380
2736
robotu çevreye bırakabilirsiniz.
11:30
Just spread them around.
294
690140
1816
Onları sadece etrafa yayın.
11:31
You know that at the end of their lives, they're going to degrade to nothing.
295
691980
3616
Yaşamları sona erdiğinde ayrışacaklarını biliyorsunuz.
Endişelenmenize gerek yok.
11:35
You don't need to worry about them.
296
695620
1696
Böylece, robotlar hakkında düşündüklerinizi
11:37
So that changes the way in which you think about robots
297
697340
2616
11:39
and the way you deploy them.
298
699980
1376
uygulama yolunu değiştirir.
11:41
Then the question is: Can you do this?
299
701380
1856
Soru şu: Bunu yapabilir misiniz?
11:43
Well, yes, we have shown that you can do this.
300
703260
2176
Evet, yapabileceğinizi gösterdik.
Biyolojik olarak ayrışan robotlar yapabilirsiniz.
11:45
You can make robots which are biodegradable.
301
705460
2096
11:47
What's really interesting is you can use household materials
302
707580
2856
Asıl ilginç olan şey, bu robotları yapmak için
11:50
to make these biodegradable robots.
303
710460
1696
ev malzemeleri kullanabilmenizdir.
11:52
I'll show you some; you might be surprised.
304
712180
2576
Birkaçını göstereceğim; hayretler içinde kalacaksınız.
11:54
You can make a robot out of jelly.
305
714780
2896
Jöleden bir robot yapabilirsiniz.
11:57
Instead of having a motor, which we have at the moment,
306
717700
2776
Bir motor yerine -şu an elimizdeki gibi-
12:00
you can make things called artificial muscles.
307
720500
2456
yapay kaslar yapabilirsiniz.
12:02
Artificial muscles are smart materials,
308
722980
2296
Yapay kaslar akıllı malzemelerdir.
12:05
you apply electricity to them,
309
725300
1456
Elektrik verirseniz
12:06
and they contract, or they bend or they twist.
310
726780
2176
bu kaslar kasılır, eğilir veya bükülür.
12:08
They look like real muscles.
311
728980
2216
Gerçek kas gibi gözükürler.
12:11
So instead of having a motor, you have these artificial muscles.
312
731220
3000
Bir motora sahip olmak yerine, yapay kaslara sahip olursunuz.
12:14
And you can make artificial muscles out of jelly.
313
734244
2832
Ve jöleden suni kaslar yapabilirsiniz.
12:17
If you take some jelly and some salts,
314
737100
1936
Biraz jöle ve biraz tuz alarak ve
12:19
and do a bit of jiggery-pokery,
315
739060
1576
işin içine bir parça sihir katarak
12:20
you can make an artificial muscle.
316
740660
1776
yapay kas yapabilirsiniz.
12:22
We've also shown you can make the microbial fuel cell's stomach
317
742460
3576
Mikrobik yakıt hücresinin midesini kâğıttan
yapabileceğinizi de gösterdik.
12:26
out of paper.
318
746060
1416
12:27
So you could make the whole robot out of biodegradable materials.
319
747500
3480
Böylece robotu, biyolojik olarak ayrışabilir malzemelerden yapabilirsiniz.
12:31
You throw them out there, and they degrade to nothing.
320
751300
2880
Onları atarsınız ve tamamen ayrışırlar.
12:35
Well, this is really, really exciting.
321
755420
1856
Bu gerçekten heyecan verici.
12:37
It's going to totally change the way in which we think about robots,
322
757300
3191
Bu, robotlar hakkındaki düşüncelerimizi hem tamamen değiştirecek,
12:40
but also it allows you to be really creative
323
760515
2241
hem de robotlarla neler yapabileceğinizi düşünürken
12:42
in the way in which you think about what you can do with these robots.
324
762780
3336
gerçekten yaratıcı olmanızı sağlıyor.
Size bir örnek vereceğim.
12:46
I'll give you an example.
325
766140
1256
Bir robot yapmak için jöle kullanabilirseniz --
12:47
If you can use jelly to make a robot --
326
767420
2576
12:50
now, we eat jelly, right?
327
770020
1896
jöle yiyoruz, değil mi?
12:51
So, why not make something like this?
328
771940
2496
Neden böyle bir şey yapmayalım?
12:54
A robot gummy bear.
329
774460
1400
Bir robot şeker ayıcık.
12:56
Here, I've got some I prepared earlier.
330
776940
2776
Daha önce hazırladığım bazı şeyleri aldım.
12:59
There we go. I've got a packet --
331
779740
1600
İşte burada. Bir paket getirdim.
13:02
and I've got a lemon-flavored one.
332
782380
1880
Limon aromalı var.
13:05
I'll take this gummy bear -- he's not robotic, OK?
333
785420
2736
Bu ayıcığı alacağım. Ama robot değil.
13:08
We have to pretend.
334
788180
1216
Öyleymiş gibi yapacağız.
13:09
And what you do with one of these is you put it in your mouth --
335
789420
3016
Yaptığınızı ağzınıza alıyorsunuz.
13:12
the lemon's quite nice.
336
792460
1240
Limon oldukça hoş.
13:14
Try not to chew it too much, it's a robot, it may not like it.
337
794540
2905
Çok fazla çiğnememeye çalışın, bir robot bunu sevmeyebilir.
13:18
And then you swallow it.
338
798660
2216
Onu yutun.
13:20
And then it goes into your stomach.
339
800900
1696
Sonra mideye giriyor.
13:22
And when it's inside your stomach, it moves, it thinks, it twists, it bends,
340
802620
3816
Midenizde olduğunda, hareket eder, düşünür, eğilir,
13:26
it does something.
341
806460
1216
bir şeyler yapar.
13:27
It could go further down into your intestines,
342
807700
2176
Bağırsağınızda ilerleyebilir,
13:29
find out whether you've got some ulcer or cancer,
343
809900
2336
ülser ya da kanseri araştırabilirsiniz,
13:32
maybe do an injection, something like that.
344
812260
2096
belki de bir enjeksiyon yapabilirsiniz.
13:34
You know that once it's done its job of work,
345
814380
2856
İşiniz bitince mideniz tarafından
13:37
it could be consumed by your stomach,
346
817260
2216
sindirileceğini biliyorsunuz
13:39
or if you don't want that,
347
819500
1696
ya da bunu istemiyorsanız
13:41
it could go straight through you,
348
821220
1616
doğrudan sizin tarafınızdan
13:42
into the toilet,
349
822860
1216
tuvalete gidebilir ve
13:44
and be degraded safely in the environment.
350
824100
2216
doğada güvenli şekilde bozunabilir.
13:46
So this changes the way, again, in which we think about robots.
351
826340
3240
Robotlar hakkında düşünme şeklimizi tekrar değiştiriyor.
13:50
So, we started off looking at robots that would eat pollution,
352
830540
4296
Pekâlâ, önce kirliliği yiyebilecek robotlara bakmaya başladık,
13:54
and then we're looking at robots which we can eat.
353
834860
2656
sonra da yiyebileceğimiz robotlara bakıyoruz.
13:57
I hope this gives you some idea
354
837540
1656
Umarım, bu, gelecekte
13:59
of the kinds of things we can do with future robots.
355
839220
2440
robotlarla yapabileceklerimiz hakkında size fikir verir.
14:03
Thank you very much for your attention.
356
843380
1896
İlginiz için çok teşekkür ederim.
14:05
(Applause)
357
845300
3483
(Alkışlar)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7