Mac Barnett: Why a good book is a secret door

323,809 views ・ 2014-09-17

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

Translator: Indra Ganzorig Reviewer: Tuya Bat
00:12
Hi everybody. So my name is Mac.
0
12439
2092
Сайн байцгаана уу? Намайг Мак гэдэг.
00:14
My job is that I lie to children,
1
14531
4058
Харин миний ажил бол хүүхдүүдэд худлаа ярих.
00:18
but they're honest lies.
2
18589
2016
Гэхдээ эдгээр нь шударга худал үгс.
00:20
I write children's books,
3
20605
1768
Би хүүхдийн ном бичдэг.
00:22
and there's a quote from Pablo Picasso,
4
22373
3228
Пабло Пикассогийн хэлсэн үг байдаг.
00:25
"We all know that Art is not truth.
5
25601
3186
"Урлаг бол үнэн биш гэдгийг бид бүгд мэддэг."
00:28
Art is a lie that makes us realize truth
6
28787
3642
"Урлаг гэдэг бол бидэнд ойлго гэж өгсөн
00:32
or at least the truth that is given us to understand.
7
32429
2698
үнэн үгсийг ухааруулдаг худал зүйл юм."
00:35
The artist must know the manner whereby
8
35127
2110
"Уран бүтээлч нь өөрийн бүтээсэн
00:37
to convince others of the truthfulness of his lies."
9
37237
4837
худал зүйлсийг бусдад үнэмшүүлэх арга замаа мэдэх ёстой."
00:42
I first heard this when I was a kid,
10
42074
2858
Би хүүхэд байхдаа үүнийг анх сонссон.
00:44
and I loved it,
11
44932
1691
Тэгээд надад маш их таалагдсан.
00:46
but I had no idea what it meant.
12
46623
2792
Гэвч би ямар утгатай байсныг огтхон ч мэддэггүй байж.
00:49
(Laughter)
13
49415
1577
(Инээд)
00:50
So I thought, you know what, it's what I'm here
14
50992
1897
Тийм ч учраас өнөөдөр энэ талаар
00:52
to talk to you today about, though,
15
52889
1619
та бүхэнтэй ярилцах гэсэн юм.
00:54
truth and lies, fiction and reality.
16
54508
2213
Үнэн, худал, зохиол, бодит байдал.
00:56
So how could I untangle
17
56721
1852
Тэгвэл би яаж энэ зангилаатай
00:58
this knotted bunch of sentences?
18
58573
2527
олон өгүүлбэрүүдийг задалж салгах вэ?
01:01
And I said, I've got PowerPoint. Let's do a Venn diagram.
19
61100
3427
Надад Powerpoint байна. Венн диаграммаар харуулъя гэж бодлоо.
01:04
["Truth. Lies."] (Laughter)
20
64527
2493
["Үнэн. Худал."] (Инээд)
01:07
So there it is, right there, boom.
21
67020
1760
Энд харагдаж байна.
01:08
We've got truth and lies
22
68780
1705
Үнэн байна, худал байна.
01:10
and then there's this little space,
23
70485
1072
Энэ дунд нь давхцсан
01:11
the edge, in the middle.
24
71557
1561
жижиг хэсэг,
01:13
That liminal space, that's art.
25
73118
6800
энэ зай бол урлаг.
01:19
All right. Venn diagram. (Laughter) (Applause)
26
79918
4997
Венн диаграмм. (Инээд) (Алга ташилт)
01:24
But that's actually not very helpful either.
27
84915
3026
Гэвч энэ ч гэсэн тийм ч нэмэртэй биш байна.
01:27
The thing that made me understand
28
87941
4375
Харин надад тэр үгсийн утгыг ойлгуулсан зүйл бол,
01:32
that quote and really kind of what art,
29
92316
2490
дор хаяж урлаг болон зохиолыг
01:34
at least the art of fiction, was,
30
94806
2217
ойлгоход тусалсан зүйл бол,
01:37
was working with kids.
31
97023
1440
хүүхдүүдтэй ажиллах байсан.
01:38
I used to be a summer camp counselor.
32
98463
2260
Би хүүхдийн зусланд багшилдаг байсан.
01:40
I would do it on my summers off from college,
33
100723
2287
Коллежид байхдаа зуныхаа амралтаар ажилладаг байсан.
01:43
and I loved it.
34
103010
3379
Ажилдаа их дуртай.
01:46
It was a sports summer camp
35
106389
1759
4-6 насныханд зориулсан
01:48
for four- to six-year-olds.
36
108148
1834
спортын зуслан байсан.
01:49
I was in charge of the four-year-olds,
37
109982
1646
Би 4 настай хүүхдүүдтэй ажилладаг байв.
01:51
which is good, because
38
111628
1803
Энэ нь тун сайн хэрэг.
01:53
four-year-olds can't play sports, and neither can I.
39
113431
3349
Яагаад гэвэл 4 настай хүүхдүүд спорт тоглож чадахгүй.
Би ч адил. (Инээд)
01:56
(Laughter)
40
116780
1575
01:58
I play sports at a four-year-old level,
41
118355
2925
Би 4 настай хүүхдүүдийн түвшинд спорт тоглодог.
02:01
so what would happen is the kids would
42
121280
3717
Тэгэхээр юу болдог байсан бэ гэвэл
02:04
dribble around some cones, and then got hot,
43
124997
1699
хүүхдүүд замын тэмдгүүд тойрч гүйхээрээ
02:06
and then they would go sit underneath the tree
44
126696
2263
халууцаад модны сүүдэрт суучихна.
02:08
where I was already sitting — (Laughter) —
45
128959
2845
Би аль хэдийн тэр модны дор сууж байдаг. (Инээд)
02:11
and I would just make up stories and tell them to them
46
131804
2545
Тэгээд би үлгэр зохиогоод тэдэнд ярьж өгөхдөө
02:14
and I would tell them stories about my life.
47
134349
1819
амьдралынхаа талаар ярина.
02:16
I would tell them about how, on the weekends,
48
136168
1743
Амралтын өдрүүдээр гэртээ хариад
02:17
I would go home and I would spy for the Queen of England.
49
137911
3215
Англи улсын Хатан хааны нууц тагнуул хийдэг гэж хэлнэ.
02:21
And soon, other kids
50
141126
3321
Тун удалгүй миний бүлгийн ч биш
02:24
who weren't even in my group of kids,
51
144447
1840
бусад хүүхдүүд
02:26
they would come up to me, and they would say,
52
146287
1469
над дээр хүрч ирээд
02:27
"You're Mac Barnett, right?
53
147756
1912
"Чи Мак Барнетт мөн үү?
02:29
You're the guy who spies for the Queen of England."
54
149668
3069
Чи Английн Хатан хааны тагнуул хийдэг залуу байна" гэж хэлнэ.
02:32
And I had been waiting my whole life for strangers
55
152737
3222
Танихгүй хүмүүс над дээр ирээд энэ асуултыг
02:35
to come up and ask me that question.
56
155959
2430
асуугаасай гэж би насан туршдаа хүлээсэн.
02:38
In my fantasy, they were svelte Russian women,
57
158389
2273
Миний бодолд тэд 4 настай хүүхдүүд биш
02:40
but, you know, four-year-olds —
58
160662
1237
орос бүсгүйчүүд байсан.
02:41
you take what you can get in Berkeley, California.
59
161899
4629
Гэвч Берклей Калифорнид өөр арга байсангүй.
02:46
And I realized that the stories that I was telling
60
166528
4428
Миний ярьж өгч байсан үлгэрүүд
02:50
were real in this way that was familiar to me
61
170956
3497
сэтгэлд ойр, мөн сэтгэл хөдөлгөсөн байсан болохоор
үнэн болж эхэлснийг би ухаарсан.
02:54
and really exciting.
62
174453
1205
02:55
I think the pinnacle of this for me — I'll never forget this —
63
175658
2206
Энэ бүхний оргил үе, үүнийг хэзээ ч мартахгүй,
02:57
there was this little girl named Riley. She was tiny,
64
177864
2823
Райлий гэдэг бяцхан охин байсан. Тэр маш жижигхэн байсан.
03:00
and she used to always take out her lunch every day
65
180687
2439
Тэр өдөр бүр өдрийн хоолоо идэхдээ
03:03
and she would throw out her fruit.
66
183126
2340
жимсээ хаячихдаг байсан.
03:05
She would just take her fruit,
67
185466
1408
Ээжийнхээ бэлдэж өгсөн тарвасыг аваад
03:06
her mom packed her a melon every day,
68
186874
1348
өвсний бут руу шидчихээд
03:08
and she would just throw it in the ivy
69
188222
1749
03:09
and then she would eat fruit snacks
70
189971
2313
жимсний амттай чихэр идчихнэ,
03:12
and pudding cups, and I was like, "Riley,
71
192284
2373
тэгээд бас аягатай пудинг.
Би түүнд "Райли,
03:14
you can't do that, you have to eat the fruit."
72
194657
3056
чи ингэж болохгүй шүү дээ. Чи жимсээ идэх ёстой."
03:17
And she was like, "Why?"
73
197713
1817
Тэр харин "Яагаад?" гэж асуусан.
03:19
And I was like, "Well, when you throw the fruit in the ivy,
74
199530
1832
Би "Хэрэв тарвасаа бут луу хаяад байвал
03:21
pretty soon, it's going to be overgrown with melons,"
75
201362
3892
тэнд тэр чигтээ тарвас ургачихна " гэж хэлсэн.
03:25
which is why I think I ended up
76
205254
2002
Ийм ч болохоор би эрүүл хооллолтын мэргэжилтэн биш,
03:27
telling stories to children and not being a nutritionist for children.
77
207256
5619
хүүхдүүдэд үлгэр ярьдаг хүн болсон байх.
03:32
And so Riley was like, "That will never happen.
78
212875
1888
Тэгтэл Райли "Наадах чинь худлаа.
03:34
That's not going to happen."
79
214763
1100
Тийм юм хэзээ ч болохгүй" гэсэн.
03:35
And so, on the last day of camp,
80
215863
3051
Тиймээс зуслангийн сүүлчийн өдөр
03:38
I got up early and I got a big cantaloupe
81
218914
2453
би эрт босоод хүнсний дэлгүүрээс
03:41
from the grocery store
82
221367
2026
том тарвас аваад
03:43
and I hid it in the ivy,
83
223393
2102
бутан дунд нуусан.
03:45
and then at lunchtime, I was like,
84
225495
1451
Тэгээд өдрийн хоолны цагаар би
03:46
"Riley, why don't you go over there and see what you've done."
85
226946
2675
"Райлий, чи тэнд очоод юу хийснээ хар даа" гэж хэлсэн.
03:49
And — (Laughter) —
86
229621
3175
Тэгээд — (Инээд) —
03:52
she went trudging through the ivy, and then her eyes
87
232796
2678
тэр бутан дунд явж байгаад
03:55
just got so wide, and she pointed out this melon
88
235474
2092
нүд нь маш том болоод
03:57
that was bigger than her head,
89
237566
2114
толгойноосоо том тарвас гаргаж ирсэн.
03:59
and then all the kids ran over there and rushed around her,
90
239680
2970
Бүх хүүхдүүд түүн дээр гүйн очсон.
04:02
and one of the kids was like, "Hey,
91
242650
1587
Харин нэг хүүхэд "Хөөе, яагаад
04:04
why is there a sticker on this?"
92
244237
1889
наадаг цаастай байгаа юм бэ?" гэсэн.
04:06
(Laughter)
93
246126
3224
(Инээд)
04:09
And I was like, "That is also why I say
94
249350
2469
Харин би "Ийм учраас би наалддаг цаасаа
04:11
do not throw your stickers in the ivy.
95
251819
2992
бутан дунд битгий хаяж бай гэж хэлдэг дээ.
04:14
Put them in the trash can. It ruins nature when you do this."
96
254811
5472
Хогийн саванд хийж бай. Үгүй бол байгалийг бохирдуулна" гэсэн.
04:20
And Riley carried that melon around with her all day,
97
260283
5350
Райлий тэр тарвасыг өдөржин авч явсан.
04:25
and she was so proud.
98
265633
2028
Тэр маш сэтгэл хангалуун байсан.
04:27
And Riley knew she didn't grow a melon in seven days,
99
267661
4844
Райли тэр тарвасыг 7 хоногийн дотор ургуулаагүй гэдгээ мэдэж байсан.
04:32
but she also knew that she did,
100
272505
2936
Гэхдээ тэр бас ургуулсан гэж мэдэж байсан.
04:35
and it's a weird place,
101
275441
2216
Энэ бол хачин газар.
04:37
but it's not just a place that kids can get to.
102
277657
2745
Энэ газарт зөвхөн хүүхдүүд гэлтгүй том хүмүүс ч бас очдог.
04:40
It's anything. Art can get us to that place.
103
280402
3532
Урлаг бүх хүмүүсийг тэр газарт аваачиж чаддаг.
04:43
She was right in that place in the middle,
104
283934
1957
Тэр охин яг тэр дундах газарт байсан.
04:45
that place which you could call art or fiction.
105
285891
3425
Тэр газрыг урлаг, зохиол гэж нэрлэж болно.
04:49
I'm going to call it wonder.
106
289316
2065
Би энэ газрыг гайхамшиг гэж нэрлэнэ.
04:51
It's what Coleridge called the willing suspension of disbelief
107
291381
2629
Колридж үүнийг "Үл итгэлийг сайн дураар цуцлах,
буюу яруу найргийн итгэл" гэж хэлсэн.
04:54
or poetic faith,
108
294010
1680
04:55
for those moments where a story, no matter how strange,
109
295690
2410
Гэвч зарим үед үлгэр хичнээн үл итгэмээр байсан ч
04:58
has some semblance of the truth,
110
298100
2040
үнэнтэй жаахан ойролцоо байхад
05:00
and then you're able to believe it.
111
300140
1977
бид түүнд итгэж эхэлдэг.
05:02
It's not just kids who can get there.
112
302117
1630
Зөвхөн хүүхдүүд ингэдэг биш, том хүмүүс ч мөн адил.
05:03
Adults can too, and we get there when we read.
113
303747
2689
Бид уншихаараа тэнд очдог.
05:06
It's why in two days, people will be
114
306436
2250
Тийм учраас хүмүүс 2 өдрийн дараа
05:08
descending on Dublin to take the walking tour
115
308686
3534
Дублин хотноо Блүмсдэй баяраар явган аялал хийхээр очиж
05:12
of Bloomsday and see everything that happened in "Ulysses,"
116
312220
5605
Улисc-д тохиолдсон адал явдлыг үзнэ.
05:17
even though none of that happened.
117
317825
2255
Эдгээр үйл явдал болж байгаагүй ч гэсэн.
05:20
Or people go to London and they visit Baker Street
118
320080
2257
Эсвэл хүмүүс Лондон хот луу явж Бэйкэр гудамжны
05:22
to see Sherlock Holmes' apartment,
119
322337
1472
Шерлок Холмсын байрыг үздэг.
05:23
even though 221B is just a number that was painted
120
323809
2127
Гэвч 221В гэдэг дугаарыг өмнө нь
05:25
on a building that never actually had that address.
121
325936
3146
өөр хаягтай байсан байшин дээр будчихсан шүү дээ.
05:29
We know these characters aren't real,
122
329082
1725
Эдгээр баатрууд бодит биш гэж мэддэг ч
05:30
but we have real feelings about them,
123
330807
2620
тэдэнтэй холбогдох бидний
сэтгэл хөдлөл бол жинхэнэ байдаг.
05:33
and we're able to do that.
124
333427
1044
05:34
We know these characters aren't real,
125
334471
1893
Бид эдгээр баатрууд бодит биш гэж мэднэ.
05:36
and yet we also know that they are.
126
336364
3318
Гэвч тэд бас жинхэнэ гэдгийг бид мэднэ.
05:39
Kids can get there a lot more easily than adults can,
127
339682
3656
Хүүхдүүдэд ингэж бодоход том хүмүүсээс илүү амархан байдаг.
05:43
and that's why I love writing for kids.
128
343338
1553
Иймээс ч би хүүхдийн ном бичих дуртай.
05:44
I think kids are the best audience
129
344891
1980
Хүүхдүүд бол уран зохиолын
05:46
for serious literary fiction.
130
346871
4389
хамгийн сайн уншигчид байдаг.
05:51
When I was a kid,
131
351260
2824
Би хүүхэд байхдаа
05:54
I was obsessed with secret door novels,
132
354084
2626
нууц хаалгатай үлгэрүүдэд хамгийн дуртай байсан.
05:56
things like "Narnia,"
133
356710
1161
Нарниа гэх мэт
05:57
where you would open a wardrobe and go through to a magical land.
134
357871
3703
хувцасны шүүгээ онгойлгоод ид шидийн ертөнц нээгддэг.
06:01
And I was convinced that secret doors really did exist
135
361574
2730
Би нууц хаалга байдаг гэдэгт үнэн голоосоо итгэсэн байсан.
06:04
and I would look for them and try to go through them.
136
364304
2028
Тийм болохоор би нууц хаалга хайж
06:06
I wanted to live and cross over into that fictional world, which is —
137
366332
3744
ид шидийн ертөнц рүү ороод тэнд амьдрахыг хүссэн.
06:10
I would always just open people's closet doors. (Laughter)
138
370076
5695
Би үргэлж хүмүүсийн хувцасны шүүгээг нээж үздэг байлаа. (Инээд)
06:15
I would just go through my mom's boyfriend's closet,
139
375771
2777
Ээжийнхээ найз залуугийн хувцасны шүүгээг уудалж үздэг байв.
06:18
and there was not a secret magical land there.
140
378548
2250
Тэнд ямар ч нууц, ид шидийн зүйл байгаагүй.
06:20
There was some other weird stuff that I think my mom should know about.
141
380798
2588
Ээж маань мэдэх хэрэгтэй өөр олон хачин зүйлс байсан.
06:23
(Laughter)
142
383386
1721
(Инээд)
06:25
And I was happy to tell her all about it.
143
385107
4165
Би ээждээ хэлэхдээ баяртай байх байсан.
06:31
After college, my first job was working
144
391545
4138
Коллежийн дараа миний анхны ажил
06:35
behind one of these secret doors.
145
395683
2548
эдгээр нууц хаалгануудын нэгний ард ажиллах байсан.
06:38
This is a place called 826 Valencia.
146
398231
1957
Энэ газрыг 826 Валенсиа гэдэг.
06:40
It's at 826 Valencia Street
147
400188
2092
Сан Франциско хотын, Мишин дүүргийн,
06:42
in the Mission in San Francisco,
148
402280
2486
826 Валенсиа гудамжинд байрладаг.
06:44
and when I worked there, there was a publishing company
149
404766
2026
Би тэнд ажилладаг байхад энэхүү барилгад
06:46
headquartered there called McSweeney's,
150
406792
2639
МикСвинийс гэдэг хэвлэлийн компаний төв байр,
06:49
a nonprofit writing center called 826 Valencia,
151
409431
3154
мөн 826 Валенсиа гэдэг ашгийн бус ном зохиолын төв байдаг байсан.
06:52
but then the front of it
152
412585
2205
Харин байшингийн урд хэсэгт
06:54
was a strange shop.
153
414790
1570
хачин, этгээд дэлгүүр байсан.
06:56
You see, this place was zoned retail,
154
416360
1427
Энэ барилга Сан Францискогийн худалдааны дүүрэгт байсан учир
06:57
and in San Francisco, they were not going to give us a variance,
155
417787
3116
бид дүрмээс зөрж болохгүй байлаа.
07:00
and so the writer who founded it, a writer named Dave Eggers,
156
420903
2887
Иймд энэ газрын үүсгэн байгуулагч, зохиолч Дэйв Эггэрс
07:03
to come into compliance with code, he said, "Fine,
157
423790
2339
дүрмийг дагахын тулд
далайн дээрэмчдийн дэлгүүр нээхээр шийдсэн.
07:06
I'm just going to build a pirate supply store."
158
426129
4376
07:10
And that's what he did. (Laughter)
159
430505
3078
Тэгээд л тэр дэлгүүрээ нээсэн. (Инээд)
07:13
And it's beautiful. It's all wood.
160
433583
1951
Үнэхээр сайхан харагддаг. Бүгд модон.
07:15
There's drawers you can pull out and get citrus
161
435534
1930
Зарим татуургуудаас цитрус авч
07:17
so you don't get scurvy.
162
437464
3019
чийг бамын өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх боломжтой.
07:20
They have eyepatches in lots of colors,
163
440483
2148
Мөн олон өнгийн нүдний даруулга байгаа.
07:22
because when it's springtime, pirates want to go wild.
164
442631
2700
Хавар цагт далайн дээрэмчдэд хөгжилдмөөр санагддаг даа.
07:25
You don't know. Black is boring. Pastel.
165
445331
4343
Хар өнгийн нүдний даруулга уйтгартай.
07:29
Or eyes, also in lots of colors,
166
449674
1996
Мөн олон өнгийн нүднүүд байна.
07:31
just glass eyes, depending on how you want
167
451670
1805
Шилэн нүднүүд,
07:33
to deal with that situation.
168
453475
3712
ямар ч нөхцөл байдалд тохирохоор.
07:37
And the store, strangely,
169
457187
3125
Хамгийн хачирхалтай нь хүмүүс дэлгүүрт орж ирээд
07:40
people came to them and bought things,
170
460312
4012
юм худалдаж авч эхэлсэн.
07:44
and they ended up paying the rent
171
464324
1827
Ард байрлах сургалтын төвийн байрны
07:46
for our tutoring center, which was behind it,
172
466151
2064
түрээсийг бүрэн төлөх чадвартай болсон.
07:48
but to me, more important was the fact
173
468215
3052
Надад илүү чухал зүйл гэвэл
07:51
that I think the quality of work you do,
174
471267
2651
хийж буй ажлын чанар байсан.
07:53
kids would come and get instruction in writing,
175
473918
2486
Хүүхдүүд бичих, найруулах зааварчилгаа авна.
07:56
and when you have to walk this weird, liminal, fictional space like this to go do your writing,
176
476404
4266
Харин хүүхдүүд сургалтандаа явахдаа энэ хачин, үлгэрийн мэт орон зайгаар нэвтрэхэд
08:00
it's going to affect the kind of work that you make.
177
480670
3750
тэдний хийсэн бүтээлд нөлөөлж эхэлдэг.
08:04
It's a secret door that you can walk through.
178
484420
2187
Энэ бол нууц хаалгаар орох мэт байв.
08:06
So I ran the 826 in Los Angeles,
179
486607
2751
Би Лос Анжэлэс хотын 826 төвийг ажилуулдаг байсан.
08:09
and it was my job to build the store down there.
180
489358
3482
Миний ажил бол тэр хотын салбар дэлгүүрийг бүтээх байлаа.
08:12
So we have The Echo Park Time Travel Mart.
181
492840
3560
Бид Эко паркийн цаг хугацаагаар аялах дэлгүүрийг бий болгосон.
08:16
That's our motto: "Whenever you are, we're already then."
182
496400
2840
Бидний уриа: "Та хэзээ л байна, бид тэнд аль хэдийн байна"
08:19
(Laughter)
183
499240
3860
(Инээд)
08:23
And it's on Sunset Boulevard in Los Angeles.
184
503100
4757
Манай дэлгүүр Лос Анжэлэс хотын Сансэт гудамжинд байрлах ба
08:27
Our friendly staff is ready to help you.
185
507857
2110
манай найрсаг хамт олон танд туслахад бэлэн.
08:29
They're from all eras,
186
509967
2143
Тэд бүхий л цаг үеэс ирсэн.
08:32
including just the 1980s, that guy on the end,
187
512110
3609
Жишээ нь тэр захын залуу 80-аад оноос ирсэн.
08:35
he's from the very recent past.
188
515719
2197
Тэр хамгийн ойрын өнгөрсөн цагаас ирсэн.
08:37
There's our Employees of the Month,
189
517916
1702
Тэнд сар бүрийн хамгийн сайн ажилчид байна.
08:39
including Genghis Khan, Charles Dickens.
190
519618
2986
Чингис Хаан, Чарлс Дикэнс зэрэг тэдний дунд байна.
08:42
Some great people have come up through our ranks.
191
522604
2992
Агуу хүмүүс бидэнтэй ажилласан.
08:45
This is our kind of pharmacy section.
192
525596
2351
Энэ бол бидний эмийн сангийн хэсэг.
08:47
We have some patent medicines,
193
527947
1339
Патенттай эмнүүд,
08:49
Canopic jars for your organs,
194
529286
2351
дотор эрхтэнээ хадгалах сав зэрэг байна.
08:51
communist soap that says,
195
531637
1634
Коммунист үеийн саван дээр
08:53
"This is your soap for the year." (Laughter)
196
533271
4451
"Энэ таны жилийн хэрэглээний саван" гэж бичсэн байна. (Инээд)
08:57
Our slushy machine broke
197
537722
2216
Нээлтийн өдөр мөсөн ундааны машин эвдэрчихсэн.
08:59
on the opening night and we didn't know what to do.
198
539938
2633
Бид юу хийхээ мэддэггүй.
09:02
Our architect was covered in red syrup.
199
542571
2239
Манай архитектор улаан шүүсээр будагдчихсан,
09:04
It looked like he had just murdered somebody,
200
544810
2474
яг л хүн алчихсан юм шиг харагдаж байсан.
09:07
which it was not out of the question
201
547284
1687
Харин тэр архитекторийн хувьд
09:08
for this particular architect,
202
548971
2050
боломжгүй зүйл байсан.
09:11
and we didn't know what to do.
203
551021
1586
Тэр машин дэлгүүрийн гол зүйлсийн
09:12
It was going to be the highlight of our store.
204
552607
1032
нэг байсан болохоор
09:13
So we just put that sign on it that said,
205
553639
1345
бид юу хийхээ мэдээгүй.
09:14
"Out of order. Come back yesterday." (Laughter)
206
554984
4505
"Ажиллахгүй байгаа. Өчигдөр ирнэ үү." гэсэн тэмдэг нааж орхисон. (Инээд)
09:19
And that ended up being a better joke than slushies,
207
559489
2036
Мөсөн ундаанаас илүү инээдтэй тоглоом болж хувирсан учраас
09:21
so we just left it there forever.
208
561525
4096
бид тэмдгийг үүрд үлдээхээр шийдсэн.
09:25
Mammoth Chunks. These things weigh, like, seven pounds each.
209
565621
4313
Арслан зааны зүсэмүүд. Нэг нь л гэхэд 7 фунт жинтэй.
09:29
Barbarian repellent. It's full of salad
210
569934
2200
Зэрлэг хүмүүсийг үргээх бодис. Ногооны салат,
09:32
and potpourri — things that barbarians hate.
211
572134
4578
ромын поп ламын сургаал зэрэг зэрлэг хүмүүсийн үзэн яддаг зүйлсээр хийсэн.
09:36
Dead languages.
212
576712
1958
Мартагдсан хэлнүүд.
09:38
(Laughter)
213
578670
2700
(Инээд)
09:41
Leeches, nature's tiny doctors.
214
581370
3080
Цус сорогч хорхойнууд: байгалийн бяцхан эмч нар.
09:44
And Viking Odorant, which comes in lots of great scents:
215
584450
3140
Викингуудын дезодрант нь олон сайхан үнэрийн сонголттой ирдэг:
09:47
toenails, sweat and rotten vegetables, pyre ash.
216
587590
4005
хөлийн хумс, хөлс, муудсан ногоо, түлээний үнс.
09:51
Because we believe that Axe Body Spray
217
591595
2108
Яагаад гэвэл Акс сүрчиг
09:53
is something that you should only find on the battlefield,
218
593703
1663
суганд биш, зөвхөн дайны талбарт байх ёстой зүйл гэдэгт бид итгэдэг.
09:55
not under your arms. (Laughter)
219
595366
4194
(Инээд)
09:59
And these are robot emotion chips,
220
599560
1984
Эд бол роботын сэтгэл хөдлөлийн чипүүд.
10:01
so robots can feel love or fear.
221
601544
2227
Роботууд хайр, айдас зэргийг мэдэрч болно.
10:03
Our biggest seller is Schadenfreude,
222
603771
1710
Их зарагдсан нь "Бусдын зовлонд баярлах".
10:05
which we did not expect.
223
605481
1301
Тэгнэ гэж таамаглаагүй.
10:06
(Laughter)
224
606782
1011
(Инээд)
10:07
We did not think that was going to happen.
225
607793
2447
Тийм зүйл болно гэж бодоогүй.
10:10
But there's a nonprofit behind it,
226
610240
2261
Энэ бүхний ард ашгийн бус байгууллага байгаа.
10:12
and kids go through a door that says "Employees Only"
227
612501
1980
Хүүхдүүд "Зөвхөн ажилчдад" гэсэн хаалгаар ороод
10:14
and they end up in this space
228
614481
1215
даалгавраа хийх, үлгэр зохиох,
10:15
where they do homework and write stories
229
615696
2174
кино хийх орон зайд нэвтэрдэг.
10:17
and make films and this is a book release party
230
617870
2460
Энд шинэ номны
10:20
where kids will read.
231
620330
1484
баяр тэмдэглэж байна.
10:21
There's a quarterly that's published
232
621814
1902
Хүүхдүүд хичээлийнхээ дараа ирж
10:23
with just writing that's done by the kids
233
623716
1429
номнууд бичиж, эдгээр нь
10:25
who come every day after school,
234
625145
1057
улирал болгон хэвлэгддэг.
10:26
and we have release parties
235
626202
1528
Парти зохиож,
10:27
and they eat cake and read for their parents
236
627730
2947
хүүхдүүд бялуу идэж, эцэг эхчүүддээ уншиж өгч,
10:30
and drink milk out of champagne glasses.
237
630677
2852
оргилуун дарсны хундаганаас сүү уудаг.
10:33
And it's a very special space,
238
633529
3248
Энэ бол маш онцгой орон зай.
10:36
because it's this weird space in the front.
239
636777
3219
Яагаад гэвэл урд тал нь их хачин, этгээд.
10:39
The joke isn't a joke.
240
639996
3299
Хошигнолыг бид хошигнол гэж хүлээж авдаггүй.
10:43
You can't find the seams on the fiction,
241
643295
2400
Зохиол болон бодит байдлын заагийг олох боломжгүй.
10:45
and I love that. It's this little bit of fiction
242
645695
2908
Тийм учраас би их дуртай. Энэхүү жижигхэн зохиомол ертөнц
10:48
that's colonized the real world.
243
648603
3262
жинхэнэ амьдралыг эзэгнэж эхэлж байна.
10:51
I see it as kind of a book in three dimensions.
244
651865
4057
Би үүнийг 3 хэмжээст номтой адил гэж бодож байна.
10:55
There's a term called metafiction,
245
655922
2240
Мета зохиол гэдэг үг байдаг.
10:58
and that's just stories about stories,
246
658162
4083
Энэ нь үлгэрүүдийн талаарх үлгэрүүд юм.
11:02
and meta's having a moment now.
247
662245
1575
Одоо их түгээмэл болж байгаа.
11:03
Its last big moment was probably in the 1960s
248
663820
2025
Хамгийн сүүлд 60-аад онд
11:05
with novelists like John Barth and William Gaddis,
249
665845
2677
Жон Барт, Виллиам Гадис зэрэг зохиолч нарын
11:08
but it's been around.
250
668522
1248
туслалцаатай дэлгэрсэн.
11:09
It's almost as old as storytelling itself.
251
669770
3541
Энэ нь маш дээр үеийн жанр бөгөөд үлгэр ярьж эхэлсэн цагаас хойш байсан.
11:13
And one metafictive technique
252
673311
2540
Мета зохиолын нэг арга барил бол
11:15
is breaking the fourth wall. Right?
253
675851
1794
4 дэх ханыг нураах байдаг.
11:17
It's when an actor will turn to the audience
254
677645
3250
Жүжигчин үзэгчдэд хандан
11:20
and say, "I am an actor,
255
680895
1066
"Би бол жүжигчин,
11:21
these are just rafters."
256
681961
2591
эд зүгээр л модон тулгуурууд" гэх мэтээр хэлдэг.
11:24
And even that supposedly honest moment,
257
684552
2025
Гэвч тэр хоромхон зуурын шударга агшин
11:26
I would argue, is in service of the lie,
258
686577
2226
үлгэрийн худал хуурмагт улам тусалж байдаг.
11:28
but it's supposed to foreground the artificiality
259
688803
2756
Уг нь зохиолын хиймэл гэдгийг
11:31
of the fiction.
260
691559
1687
харуулах ёстой.
11:33
For me, I kind of prefer the opposite.
261
693246
2149
Харин би энэ аргын эсрэг зүйлд дуртай.
11:35
If I'm going to break down the fourth wall,
262
695395
2134
Хэрэв 4 дэх ханыг нураах бол
11:37
I want fiction to escape
263
697529
2343
би үлгэрүүдийг оргуулж,
11:39
and come into the real world.
264
699872
2083
бодит амьдралд авчрахыг хүсэж байна.
11:41
I want a book to be a secret door that opens
265
701955
4599
Ном үлгэрүүдээ бодит амьдралд гаргадаг
11:46
and lets the stories out into reality.
266
706554
2892
нууц хаалга байгаасай гэж би хүсдэг.
11:49
And so I try to do this in my books.
267
709446
2981
Би өөрийн номуудад үүнийг хэрэгжүүлэхийг зорьдог.
11:52
And here's just one example.
268
712427
1543
Энд нэг жишээ бий.
11:53
This is the first book that I ever made.
269
713970
1922
Энэ бол миний бичсэн хамгийн анхны ном.
11:55
It's called "Billy Twitters and his Blue Whale Problem."
270
715892
2621
"Билли Твиттерс ба түүний хөх халимын асуудал" нэртэй.
11:58
And it's about a kid who gets a blue whale as a pet
271
718513
2130
Энэ нь шийтгэл болгож хөх халимыг
12:00
but it's a punishment
272
720643
1586
гэртээ тэжээхээр авсан хүүгийн тухай.
12:02
and it ruins his life.
273
722229
2475
Энэ нь хүүгийн амьдралыг сүйтгэдэг.
12:04
So it's delivered overnight by FedUp.
274
724704
2812
Халимыг "Залхаж гүйцсэн" нэртэй компани шөнийн дотор хүргэж өгдөг.
12:07
(Laughter)
275
727516
2590
(Инээд)
12:10
And he has to take it to school with him.
276
730106
1994
Хүү халимаа сургуульдаа авч явдаг.
12:12
He lives in San Francisco —
277
732100
1354
Тэр Сан Франциско-д байдаг.
12:13
very tough city to own a blue whale in.
278
733454
2531
Хөх халим тэжээхэд маш хэцүү хот.
12:15
A lot of hills, real estate is at a premium.
279
735985
4434
Маш их гүвээтэй, үл хөдлөх хөрөнгө үнэд орсон,
12:20
This market's crazy, everybody.
280
740419
2508
зах зээл маш тогтворгүй.
12:22
But underneath the jacket is this case,
281
742927
3791
Харин номын хавтас дотор
12:26
and that's the cover underneath the book, the jacket,
282
746718
4186
энэхүү зарыг байршуулсан.
12:30
and there's an ad
283
750904
1380
30 өдөр ямар ч эрсдэлгүй,
12:32
that offers a free 30-day risk-free trial
284
752284
3243
үнэ төлбөргүй хөх халимыг
12:35
for a blue whale.
285
755527
1899
тэжээх боломж олгосон зар.
12:37
And you can just send in a self-addressed stamped envelope
286
757426
2994
Өөрийн хаягтай дугтуйг бидэнд илгээвэл,
12:40
and we'll send you a whale.
287
760420
3850
бид халим илгээх болно гэсэн байсан.
12:44
And kids do write in.
288
764270
4340
Тэгээд хүүхдүүд захиа бичсэн.
12:48
So here's a letter. It says, "Dear people,
289
768610
3408
Энд нэг захиа байна: "Хүндэт хүмүүсээ,
12:52
I bet you 10 bucks you won't send me a blue whale.
290
772018
3181
та нар надад хөх халим илгээхгүй гэж 10 доллараар мөрийцөе."
12:55
Eliot Gannon (age 6)."
291
775199
2477
Элиот Ганон (6 настай).
12:57
(Laughter) (Applause)
292
777676
3674
(Инээд) (Алга ташилт)
13:02
So what Eliot and the other kids
293
782838
2122
Элиот болон бусад захиа бичсэн хүүхдүүд
13:04
who send these in get back
294
784960
2491
хариуд нь Норвегийн хуулийн фирмээс
13:07
is a letter in very small print from a Norwegian law firm —
295
787451
2925
энэхүү захиаг авдаг.
13:10
(Laughter) —
296
790376
3961
(Инээд)
13:14
that says that due to a change in customs laws,
297
794337
3361
Энэ захианд "Гаалийн хуулийн өрчлөлтөөс болоод
13:17
their whale has been held up in Sognefjord,
298
797698
2207
таны хөх халим Сонэфиорд-д саатаад байна."
13:19
which is a very lovely fjord,
299
799905
1224
Хавцал дундах усны гайхалтай тогтоц.
13:21
and then it just kind of talks about Sognefjord
300
801129
1464
Тэгээд захианд Сонэфиорд болон
13:22
and Norwegian food for a little while. It digresses.
301
802593
2480
Норвеги хоолны талаар ярин хадуурч өгнө.
13:25
(Laughter)
302
805073
1782
(Инээд)
13:28
But it finishes off by saying that
303
808767
1913
Захианыхаа төгсгөлд
13:30
your whale would love to hear from you.
304
810680
2734
"Халим тантай ярихыг маш их хүсэж байгаа.
13:33
He's got a phone number,
305
813414
1586
Түүний утас луу залгаад
13:35
and you can call and leave him a message.
306
815000
4714
мессеж үлдээнэ үү" гэсэн байдаг.
13:39
And when you call and leave him a message,
307
819714
2576
Тэр дугаар луу залгахад
13:42
you just, on the outgoing message,
308
822290
1991
дуут захиа үлдээхэд
13:44
it's just whale sounds and then a beep,
309
824281
5118
халимын дуу гараад, тэгээд дохио дуугарна.
13:49
which actually sounds a lot like a whale sound.
310
829399
3555
Халимтай тун төстэй дуугардаг.
13:52
And they get a picture of their whale too.
311
832954
1980
Мөн тэдэнд халимных нь зургийг явуулдаг.
13:54
So this is Randolph,
312
834934
2531
Энэ бол Рандолф.
13:57
and Randolph belongs to a kid named Nico
313
837465
3341
Рандолф бол Нико гэдэг хүүгийн халим.
14:00
who was one of the first kids to ever call in,
314
840806
4282
Тэр хамгийн түрүүнд залгасан хүүхдүүдийн нэг нь.
14:05
and I'll play you some of Nico's message.
315
845088
2310
Никогийн үлдээсэн дуудлагуудаас сонирхуулъя.
14:07
This is the first message I ever got from Nico.
316
847398
4132
Энэ бол түүний үлдээсэн хамгийн анхны дуудлага.
14:11
(Audio) Nico: Hello, this is Nico.
317
851530
2239
(Аудио) "Сайн уу? Би Нико байна.
14:13
I am your owner, Randolph. Hello.
318
853769
4034
Рандолф, би чиний эзэн чинь байна. Сайн уу?
14:17
So this is the first time I can ever talk to you,
319
857803
3476
Би чамтай анх удаагаа ярьж байна.
14:21
and I might talk to you soon another day. Bye.
320
861279
6244
Удахгүй нэг өдөр дахиад ярина. Баяртай."
14:27
Mac Barnett: So Nico called back, like, an hour later.
321
867523
2587
Нико цагийн дараа дахиад ярьсан.
14:30
(Laughter)
322
870110
2250
(Инээд)
14:32
And here's another one of Nico's messages.
323
872360
3937
Түүний өөр нэг мессеж бас байна.
14:36
(Audio) Nico: Hello, Randolph, this is Nico.
324
876297
3543
(Аудио) "Сайн уу, Рандолф? Нико байна.
14:39
I haven't talked to you for a long time,
325
879840
5153
Би чамтай маш удаан ярьсангүй.
14:44
but I talked to you on Saturday or Sunday,
326
884993
4695
Би чамтай хагас сайн билүү
14:49
yeah, Saturday or Sunday,
327
889688
2250
бүтэн сайнд ярьсан байх.
14:51
so now I'm calling you again
328
891938
3015
Тийм болохоор чам луу дахиад залгаж
14:54
to say hello and I wonder what you're doing right now,
329
894953
4916
cайн уу гэж хэлэх гэсэн юм. Чи яг одоо юу хийж байна?
14:59
and I'm going to probably call you again
330
899869
2936
Би чам луу маргааш юм уу эсвэл
15:02
tomorrow or today,
331
902805
2183
өнөөдөр дахиад залгая.
15:04
so I'll talk to you later. Bye.
332
904988
4196
Чамтай дараа яръя. Баяртай."
15:09
MB: So he did, he called back that day again.
333
909184
4308
Тэр өдөртөө дахиад залгасан.
15:13
He's left over 25 messages for Randolph
334
913492
3881
Тэр 4 жилийн дотор Рандолф-д
15:17
over four years.
335
917373
2752
25 гаруй мессеж үлдээсэн.
15:20
You find out all about him
336
920125
2091
Түүний талаар олон зүйлсийг олж мэдсэн.
15:22
and the grandma that he loves
337
922216
1636
Түүний хайртай эмээ,
15:23
and the grandma that he likes a little bit less —
338
923852
2355
мөн түүний тийм ч хайртай биш эмээ гээд.
15:26
(Laughter) —
339
926207
2193
(Инээд)
15:28
and the crossword puzzles that he does,
340
928400
2427
Тэр бас үгийн сүлжээ бөглөдөг.
15:30
and this is — I'll play you one more message from Nico.
341
930827
3780
Би Никогийн дахиад нэг мессежийг сонирхуулъя.
15:34
This is the Christmas message from Nico.
342
934607
3303
Энэ бол түүний Зул сарын баярын мессеж.
15:37
[Beep] (Audio) Nico: Hello, Randolph,
343
937910
2363
[дохио] (аудиo) "Сайн уу, Рандолф?
15:40
sorry I haven't talked to you in a long time.
344
940273
3255
Чамтай ойрд яриагүйд уучлаарай.
15:43
It's just that I've been so busy
345
943528
2666
Хичээл эхэлсэн учраас
15:46
because school started,
346
946194
2699
би их завгүй байлаа.
15:48
as you might not know, probably,
347
948893
3033
Үүнийг чи бараг л мэдэхгүй байх.
15:51
since you're a whale, you don't know,
348
951926
3881
Яагаад гэвэл чи халим учраас мэдэхгүй."
15:55
and I'm calling you to just say,
349
955807
4680
"Би чам луу залгаж
16:00
to wish you a merry Christmas.
350
960487
3690
Зул сарын баярын мэнд хүргэх гэсэн юм.
16:04
So have a nice Christmas,
351
964177
4601
Зул сараа сайхан тэмдэглээрэй.
16:08
and bye-bye, Randolph. Goodbye.
352
968778
6873
Баяртай. Рандолф, баяртай."
16:15
MB: I actually got Nico,
353
975651
1524
Нико 18 сар яриагүй.
16:17
I hadn't heard from in 18 months,
354
977175
3131
Харин хоёрхон хоногийн өмнө
16:20
and he just left a message two days ago.
355
980306
4118
тэр дахиад мессеж үлдээсэн байсан.
16:24
His voice is completely different,
356
984424
2426
Түүний хоолой маш их өөрчлөгдсөн байсан.
16:26
but he put his babysitter on the phone,
357
986850
3500
Мөн өөрийнхөө асрагчийг утсаар яриулсан.
16:30
and she was very nice to Randolph as well.
358
990350
3861
Тэр ч мөн Рандолф-д маш сайхан хандсан.
16:34
But Nico's the best reader I could hope for.
359
994211
4350
Нико бол зохиолчийн хувьд хамгийн сайн уншигч.
16:38
I would want anyone I was writing for
360
998561
3726
Миний зохиолыг уншсан, бүтээлийг үзсэн бүх хүмүүс
16:42
to be in that place emotionally
361
1002287
2141
сэтгэл санааны хувьд
16:44
with the things that I create.
362
1004428
2236
тэр газар байгаасай гэж хүсэж байна.
16:46
I feel lucky. Kids like Nico are the best readers,
363
1006664
3701
Би өөрийгөө азтай гэж боддог. Нико шиг хүүхдүүд бол хамгийн сайн уншигчид.
16:50
and they deserve the best stories we can give them.
364
1010365
3595
Тиймээс бидний бүтээж чадах хамгийн сайн зохиолуудыг тэд унших ёстой.
16:53
Thank you very much.
365
1013960
2202
Та бүхэнд маш их баярлалаа.
16:56
(Applause)
366
1016162
2655
(Алга ташилт)
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7