How to let go of being a "good" person — and become a better person | Dolly Chugh

Translator: Joseph Geni Reviewer: Krystian Aparta

Translator: Suzan Jamal Reviewer: Daban Q Jaff

So a friend of mine was riding in a taxi to the airport the other day,

ڕۆژێكيان هاوڕێيه‌كم كه‌ سوارى ته‌كسى بوو به‌ره‌و فڕۆكه‌خانه‌ ده‌چوو

and on the way, she was chatting with the taxi driver,

له‌ ڕێگه‌ قسه‌ى له‌گه‌ڵ شۆفێرى ته‌كسيه‌كه‌ ده‌كرد

and he said to her, with total sincerity,

ئه‌و، به‌وپه‌ڕى نيازپاكيه‌وه‌ به‌ هاوڕێكه‌مى وتبوو

"I can tell you are a really good person."

دڵنیام تۆ کەسێکی زۆر باشیت.

And when she told me this story later,

كاتێ دواتر ئه‌و چيرۆكه‌ى بۆ باس كرد‌م

she said she couldn't believe how good it made her feel,

باوەڕم نەدەکرد کە ئەم قسەیە، چۆن هەستێکی لام دروست کرد و

that it meant a lot to her.

ئەم قسەیە بۆ من چەند بە نرخ بوو.

Now that may seem like a strong reaction from my friend

ئێستا له‌وه‌ ده‌چێ هاوڕێكه‌م كاردانه‌وه‌يه‌كى به‌هێزى هه‌بێ

to the words of a total stranger,

به‌رامبه‌ر وشه‌كانى كه‌سێكى ته‌واو نامۆ،

but she's not alone.

وه‌لێ ئه‌و ته‌نيا نييه‌.

I'm a social scientist.

من سۆسيۆلۆژيستم

I study the psychology of good people,

سايكۆلۆژى خه‌ڵكانى باش ده‌خوێنم

and research in my field says many of us care deeply

توێژينه‌وه‌كانى بواره‌كه‌م ده‌ڵێن خه‌ڵكانى زۆر له‌ ئێمه‌ به‌ قووڵى گرنگى ده‌ده‌ن

about feeling like a good person and being seen as a good person.

به‌ هه‌ستكردن وه‌ك خه‌ڵكى باش و وه‌ك خه‌ڵكى باش ببينرێت.

Now, your definition of "good person" and your definition of "good person"

ئێستا پێناسه‌ى ئێوە بۆ خه‌ڵكى باش

and maybe the taxi driver's definition of "good person" --

له‌وانه‌يه‌ پێناسه‌ى شۆفێرى ته‌كسييه‌كه‌ بۆ خه‌ڵكى باش

we may not all have the same definition,

له‌وانه‌يه‌ هه‌موو يه‌ك پێناسه‌مان نه‌بێ،

but within whatever our definition is,

وه‌لێ، پێناسه‌كان هه‌رچييه‌ك بن

that moral identity is important to many of us.

پێناسەی ڕەوشت لاى زۆرينه‌مان گرنگه‌.

Now, if somebody challenges it, like they question us for a joke we tell,

ئێستاكه‌ گه‌ر كه‌سێ ته‌حداى ئه‌مه‌ى كرد، بۆ نموونه‌ داواى نووكته‌يه‌كيان لێ كردين

or maybe we say our workforce is homogenous,

يان ئێمه‌ له‌وانه‌يه‌ بڵێين هێزى كاره‌كانمان هاوتان،

or a slippery business expense,

تێچووی ئیشی ناجێگیر،

we go into red-zone defensiveness a lot of the time.

زۆربەی کات بۆ ناووچەی سوری خودپارێزی دەچین.

I mean, sometimes we call out

مه‌به‌ستم ئه‌وه‌يه‌، هەندێک جار پەنا بۆ ئامرازی جیاواز بۆ

all the ways in which we help people from marginalized groups,

یارمەتیدانی خەڵکانی پەراوێزخراو دەبەین،

or we donate to charity,

یان دەبەخشین،

or the hours we volunteer to nonprofits.

یان کاتەکەمان بۆ ئامانجی قازانج نەویست دەبەخشین.

We work to protect that good person identity.

ئيش ده‌كه‌ين بۆ پاراستنى ناسنامه‌ى كه‌سێكى باش.

It's important to many of us.

ئەوە بۆ زۆرينه‌مان گرنگه‌.

But what if I told you this?

وه‌لێ چى ئه‌گه‌ر من ئه‌مه‌تان پێ بڵێم؟

What if I told you that our attachment to being good people

چۆنە ئەگەر پێتان بڵێم هۆگریمان بۆ بوون بە کەسێکی باش

is getting in the way of us being better people?

کۆسپی سەرەکیە لە بەردەم بوون بە کەسێکی باش؟

What if I told you that our definition of "good person" is so narrow,

چى ئه‌گه‌ر پێم یڵێم پێناسه‌مان بۆ خه‌ڵكى باش زۆر به‌رته‌سكه‌

it's scientifically impossible to meet?

له‌ ڕووى زانستييه‌وه‌ ئه‌سته‌مه‌ به‌وه‌ بگه‌ين؟

And what if I told you the path to being better people

چى ئه‌گه‌ر پێتان بڵێم ڕێگەی بوون بە کەسێکی باش

just begins with letting go of being a good person?

بە وازهێنان لە خوولیای بوون بە کەسێکی باش دەست پێ دەکات؟

Now, let me tell you a little bit about the research

هه‌نوكه‌ با كه‌مێ شتتان ده‌رباره‌ى توێژينه‌وه‌ پێ بڵێم

about how the human mind works

كه‌ چۆن مێشكى مرۆڤ كار ده‌كات

to explain.

بۆ ڕوونكردنه‌وه‌

The brain relies on shortcuts to do a lot of its work.

مێشك پشت به‌ كورتكراوه‌كان بۆ ڕاپه‌ڕاندنى زۆربه‌ى كاره‌كانى ده‌به‌ستێ.

That means a lot of the time,

ئه‌مه‌ ئه‌وه‌ ده‌گه‌يه‌نێ زۆرجار،

your mental processes are taking place outside of your awareness,

كرداره‌كانى مێشك له‌ ده‌ره‌وه‌ى به‌ئاگايى تۆ كارده‌كه‌ن،

like in low-battery, low-power mode in the back of your mind.

وه‌ك پاتريه‌كى كه‌م شه‌حن له‌ دۆخى هێزى كه‌م له‌پشته‌وه‌ى مێشكتدا.

That's, in fact, the premise of bounded rationality.

له‌ ڕاستيدا ئه‌وه‌ گريمانه‌ى سنوردارێتى ئه‌قڵانيه‌‌.

Bounded rationality is the Nobel Prize-winning idea

بیرۆکەی سنوردارێتى ئه‌قڵانى براوەی خەڵاتی نۆبڵە

that the human mind has limited storage resources,

دەیسەلمێنێت کە مێشکی مرۆڤ سەرچاوەی هەڵگری سنورداری هەیە،

limited processing power,

هێزى پرۆسێسى سنورداره‌،

and as a result, it relies on shortcuts to do a lot of its work.

وه‌ك ده‌رئه‌نجام، پشت به‌ كورتكراوه‌كان بۆ ئەنجامدانی كاره‌ زۆره‌كانى دەبەستێت.

So for example,

بۆ نموونه‌،

some scientists estimate that in any given moment ...

هه‌ندێ له‌ زاناكان مه‌زه‌نده‌يان كردووه‌

Better, better click, right? There we go.

باشتر، باشتر، دروسته‌؟ ده‌ى ئه‌وه‌تانێ

(Laughter)

(پێكه‌نين)

At any given moment,

له‌ هه‌موو ساتێكدا

11 million pieces of information are coming into your mind.

یانزدە مليۆن پارچه‌ له‌ زانيارى بۆ ناو مێشكت دێ

Eleven million.

یانزدە مليۆن.

And only 40 of them are being processed consciously.

ته‌نيا چل دانه‌يان به‌ ئاگاييه‌وه‌ پرۆسيس ده‌بن

So 11 million, 40.

كه‌واته‌ یانزدە مليۆن، چل

I mean, has this ever happened to you?

يانى تۆ قه‌د تووشى ئه‌مه‌ بووى؟

Have you ever had a really busy day at work,

قه‌د ڕۆژێكى به‌راستى سه‌رقاڵت له‌ ئيش هه‌بووه‌؟

and you drive home,

كه‌ به‌ره‌و ماڵەوە بە ئۆتۆمبیل دەڕۆیت

and when you get in the door,

كاتێك كه‌ ده‌گه‌يته‌ به‌رده‌م ده‌رگا،

you realize you don't even remember the drive home,

درک بەوە دەکەیت لە یادت نیە کە بەرەو ماڵ بە ئۆتۆمبێل هاتبیت،

like whether you had green lights or red lights.

توشی گڵۆپى سه‌وز، يان سوورت بوویت.

You don't even remember. You were on autopilot.

هه‌ر له‌ بيريشت نايه‌ كه‌ لە دۆخی خودکار بوویت.

Or have you ever opened the fridge,

يان قه‌د دەرگاى سه‌لاجه‌تان كردۆته‌وه‌،

looked for the butter,

بۆ كه‌ره‌ گه‌ڕا بن

swore there is no butter,

سوێند ده‌خۆی كه‌ره‌ى تيا نه‌بوو

and then realized the butter was right in front of you the whole time?

پاشان درك به‌وه‌ ده‌كه‌ن كه‌ به‌ درێژايى كاته‌كه‌ ڕێك له‌به‌رده‌متاندا بوو؟

These are the kinds of "whoops" moments that make us giggle,

ئه‌مانه‌ ساته‌كانى "ئۆو" ن كه‌ وامان لێ ده‌كه‌ن پێبكه‌نين،

and this is what happens in a brain

ئه‌مه‌ ئه‌وه‌يه‌ كه‌ له‌ مێشكدا ڕوو ده‌دات،

that can handle 11 million pieces of information coming in

كه‌ كۆنترۆڵى هاتنى يانزه‌ مليۆن زانيارى ده‌كات بێنه‌ ژووره‌وه‌ و

with only 40 being processed consciously.

ته‌نيا چلیان به‌ئاگاييه‌وه‌ پڕۆسيس ده‌بن.

That's the bounded part of bounded rationality.

ئه‌وه‌ به‌شه‌ سنورداره‌كه‌ى ئه‌قڵانيه‌تى سنورداره‌.

This work on bounded rationality

ئه‌م ئيشه‌ له‌سه‌ر ئه‌قڵانيه‌تى سنووردار

is what's inspired work I've done with my collaborators

ئيلهامبه‌خش بوو له‌م كاره‌ی كه‌ له‌گه‌ڵ هاوكاره‌كانم ئه‌نجامم دا،

Max Bazerman and Mahzarin Banaji,

ماكس به‌يزمان و مازرين بانژى

on what we call bounded ethicality.

له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ ئێمه‌ پێى ده‌ڵێين ڕەوشتی سنووردار.

So it's the same premise as bounded rationality,

هه‌مان گريمانه‌ى ئه‌قڵانييه‌تى سنوورداره‌،

that we have a human mind that is bounded in some sort of way

كه‌ وه‌ك مرۆڤ مێشكێكمان هه‌يه‌ به‌ شێوازيكى دياريكراو سنوردار كراوه‌

and relying on shortcuts,

هه‌روه‌ها پشت به‌ كورتكراوه‌كان ده‌به‌ستێ

and that those shortcuts can sometimes lead us astray.

ئه‌م كورتكراوانه‌ هەندێک جار به‌ره‌و ونبوون ڕێنيشانده‌ريمان ده‌كه‌ن.

With bounded rationality,

له‌گه‌ڵ ئه‌قڵانه‌يه‌تى سنورداردا

perhaps it affects the cereal we buy in the grocery store,

له‌وانه‌يه‌ كاربكاته‌ سه‌ر ئه‌و بەرهەمەی كه‌ له‌ دوكان ده‌يكڕين،

or the product we launch in the boardroom.

يان ئه‌و شمه‌كانه‌ى كه‌ له‌ ژوورى كۆبوونه‌وه‌ به‌ كارى ده‌هێنين.

With bounded ethicality, the human mind,

له‌گه‌ڵ ڕەوشتی سنورداردا، ئه‌قڵى مرۆڤ

the same human mind,

هه‌مان ئه‌قڵى مرۆڤ،

is making decisions,

بڕياره‌كان ده‌دات،

and here, it's about who to hire next,

وەک: جاری داهاتوو کێ دابمەزرێت،

or what joke to tell

چ نووكته‌يه‌ ده‌گێڕيته‌وه‌

or that slippery business decision.

یان بڕیاری بازرگانی ناجێگیر.

So let me give you an example of bounded ethicality at work.

ڕێگەم بده‌نێ با نموونه‌يه‌كتان له‌سه‌ر ڕەوشتی سنوردار له‌ ئيشدا بۆ باس بكه‌م

Unconscious bias is one place

لە نائاگایی لایەنگیری کردن

where we see the effects of bounded ethicality.

كاريگه‌رى ڕەوشتی سنوردارى لێ ده‌بينين.

لایەنگیری کردنی نائاگايى ئاماژه‌ بۆ ئه‌و هاوپه‌يوه‌ندانه‌ ده‌نێرێ كه‌ له‌ مێشكماندا

So unconscious bias refers to associations we have in our mind,

the shortcuts your brain is using to organize information,

کە بۆ كورتكراوەکانی مێشك بۆ ڕێکخستنى زانياريه‌كان به‌كاريان ده‌هێنێ،

very likely outside of your awareness,

ئه‌گه‌ر زۆره‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ى به‌ ئاگايى تۆ بێت،

not necessarily lining up with your conscious beliefs.

مه‌رج نييه‌ له‌گه‌ڵ پره‌نسيپه‌كانى بەئاگاییت هاوشێوە بن.

Researchers Nosek, Banaji and Greenwald

توێژه‌ران نۆسيك، بانژى و گرينوالد

have looked at data from millions of people,

ته‌ماشاى داتاكانيان له‌ مليۆنێ كه‌سدا كردووه‌

and what they've found is, for example,

چەند ڕاستیەکیان دۆزیوەتەوە، بۆ نموونە،

most white Americans can more quickly and easily

زۆربه‌ى ئه‌مه‌ريكیە سپى پێستکان ده‌توانن به‌خێرايى و ئاسانى

associate white people and good things

خه‌ڵكى سپى پێست زياتر له‌ خه‌ڵكى ڕه‌ش

than black people and good things,

به‌ شتى باشه‌وه‌‌ ببەستنەوە،

and most men and women can more quickly and easily associate

هه‌روه‌ها زۆربه‌ى ژن و پياو ئاسانتر و خێراتر

men and science than women and science.

پياو به‌ زانست زیاتر لە ژن و زانست بەیەکەوە دەبەسترێنەوە.

And these associations don't necessarily line up

ئه‌و هاوپه‌يوه‌ندييانه‌ مه‌رج نييه‌ هاوچەشن بن لەگەڵ

with what people consciously think.

تێڕوانینی بە ئاگایی مرۆڤەکان.

They may have very egalitarian views, in fact.

ده‌شێ ڕوانگه‌ى ته‌واو هاوتايان هه‌بێ، له‌ ڕاستيدا

So sometimes, that 11 million and that 40 just don't line up.

كه‌واته‌ هەندێک جار يانزه‌ مليۆن و چل هاوڕا نابن.

And here's another example:

ئه‌مه‌ش نموونه‌يه‌كى دیکەیە

conflicts of interest.

ناكۆكيى به‌رژه‌وه‌نديه‌كان.

So we tend to underestimate how much a small gift --

له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئێمه‌ حه‌ز ده‌كه‌ين له‌ به‌هاى دياريى بچووك كه‌م بكه‌ينه‌وه‌

imagine a ballpoint pen or dinner --

پێنووسێک، يان ژه‌مێ نانخواردنى ئێواره‌ بێننه‌ به‌ر چاوت

how much that small gift can affect our decision making.

چه‌نده‌ ديارييه‌كى بچكۆله‌ كار ده‌كه‌نه‌ سه‌ر بڕياردانمان.

We don't realize that our mind is unconsciously lining up evidence

درك به‌وه‌ ناكه‌ين كه‌ مێشكمان نائاگاييانه‌ به‌ڵگه‌كان ڕيز ده‌كات

to support the point of view of the gift-giver,

بۆئه‌وه‌ى پاڵپشتى ڕوانگه‌ى ئه‌و كه‌سه‌ بكات كه‌ ديارييه‌كه‌ى به‌خشيوه‌،

no matter how hard we're consciously trying to be objective and professional.

هەرچەندە سەرسەختانە له‌ بەئاگایماندا هه‌وڵ ده‌ده‌ين بابه‌تى و پڕۆفيشناڵ بين.

We also see bounded ethicality --

هه‌روه‌ها سنوردارێتى ڕەوشتی لە،

despite our attachment to being good people,

ڕژدبوون و پەشۆکاویمان بۆ ئه‌وه‌ى خه‌ڵكێكى باش بين، دەردەکەوێت.

we still make mistakes,

هێشتا هه‌ر هه‌ڵه‌ ده‌كه‌ين

and we make mistakes that sometimes hurt other people,

هه‌ڵه‌ ده‌كه‌ين و هەندێک جار ئه‌و هه‌ڵانه‌ ئازارى خه‌ڵكانيتر ده‌ده‌ن،

that sometimes promote injustice,

كه‌ هەندێکجار هانى نادادوه‌رى ده‌ده‌ن،

despite our best attempts,

به‌ چاوپۆشين له‌ ئه‌وپه‌ڕى هه‌وڵه‌كانيشمان

and we explain away our mistakes rather than learning from them.

بۆ بیانو هێنانەوە بۆ هه‌ڵه‌كانمان له‌ جياتى ئه‌وه‌ى لێيانه‌وه‌ فێربين.

Like, for example,

وه‌ك بۆ نموونه‌

when I got an email from a female student in my class

كاتێك كه‌ ئيمه‌يڵێكم له‌ لايه‌ن کچە خوێندکارێکمەوە له‌ كلاسه‌كه‌م بۆ دێت

saying that a reading I had assigned,

دەڵێت ئەو واجبانەی کە پێمداون خوێندومەتەوە،

a reading I had been assigning for years,

ئه‌و واجبانەی كه‌ من ساڵانێكه‌ دامناوه‌

was sexist.

ڕەگەز پەرستبوون.

Or when I confused two students in my class

يان كاتێ دوو خوێندكارم له‌ كلاسه‌كه‌مدا تووشى په‌شۆكان كرد

of the same race --

لە هەمان بنەچە،

look nothing alike --

هیچ له‌يه‌ك نه‌ده‌چوو

when I confused them for each other

كاتێك هه‌ريه‌كه‌يانم تووشى په‌شۆكاند كرد

more than once, in front of everybody.

زياتر له‌ جارێ له‌ به‌رده‌مى هه‌موواندا.

These kinds of mistakes send us, send me,

ئه‌م جۆره‌ هه‌ڵانه‌ ده‌مانێرێ، ده‌منێرێ

into red-zone defensiveness.

بۆ ناوچه‌ى سوورى به‌رگريكردن.

They leave us fighting for that good person identity.

جێمان ده‌هێڵن بۆ شه‌ڕكردن له‌ پێناوى ناسنامه‌ى كه‌سێكى باشدا.

But the latest work that I've been doing on bounded ethicality with Mary Kern

وه‌لێ دواشت ده‌رباره‌ى سنووردارى ڕەوشتی ئيشم له‌سه‌ر كردووه‌ له‌گه‌ڵ مارى كارن

says that we're not only prone to mistakes --

پێمان دەڵێت ته‌نيا ئه‌وه‌ نييه‌ ده‌شێ تووشى هه‌ڵه‌ ببين

that tendency towards mistakes depends on how close we are to that red zone.

ئه‌م مه‌يله‌ بۆ هه‌ڵه‌ به‌نده‌ به‌وه‌وه‌ چه‌ند له‌ ناوچه‌ى سوره‌وه‌ نزيكين.

So most of the time, nobody's challenging our good person identity,

له‌ به‌رئه‌وه‌ زۆربه‌ى كات كه‌س بەرنگاری ناسنامه‌ى كه‌سێكى باشمان ناكات،

and so we're not thinking too much

له‌به‌ر ئه‌وه‌ زۆر بيرله‌ كاريگه‌رى

about the ethical implications of our decisions,

مۆڕاڵی بڕياره‌كانمان ناكه‌ينه‌وه‌،

and our model shows that we're then spiraling

مۆدێله‌كه‌مان ده‌ريده‌خات كه‌ ئێمه‌ زۆربه‌ى كات

towards less and less ethical behavior most of the time.

ڕووەو ڕه‌فتارى مۆڕالى كه‌متر و كه‌متر دەخولێنەوە.

On the other hand, somebody might challenge our identity,

به‌ مانايه‌كى ديكه‌ كه‌سێ ده‌شێ ته‌حداى ناسنامه‌كه‌مان بكات

or, upon reflection, we may be challenging it ourselves.

يان كاردانه‌وه‌يه‌ك كه‌ خۆمان ته‌حەداى خۆمان بكه‌ين

So the ethical implications of our decisions become really salient,

له‌ به‌رئه‌وه‌ كاريگه‌رى مۆڕاليتى بڕياره‌كانمان به‌ ڕاستى ديار ده‌بێت،

and in those cases, we spiral towards more and more good person behavior,

له‌م دۆخانه‌دا، زياتر و زياتر به‌ ده‌ورى ڕه‌فتارى كه‌سێكى باشدا ده‌خولێينه‌وه‌،

or, to be more precise,

وردتر

towards more and more behavior that makes us feel like a good person,

ڕووه‌و ڕه‌فتارى زياتر و زياتر كه‌ وامان لێ بكات هه‌ست بكه‌ين كه‌سێكى باشين،

which isn't always the same, of course.

كه‌ بێگومان هه‌ميشه‌ هه‌مان شت نييه‌.

The idea with bounded ethicality

بيرۆكه‌ى سنوردارێتى ڕەوشتی

is that we are perhaps overestimating

ئايا ده‌شێ زياده‌ڕۆييمان له‌ مه‌زه‌نده‌كردن كردبێت

the importance our inner compass is playing in our ethical decisions.

گرنگی قيبله‌نوماى ناوه‌مان ڕۆڵى له‌ بڕياره‌ ڕەوشتییەکانماندا هەیە.

We perhaps are overestimating how much our self-interest

ده‌شێ کەمتەرخەمیمان لە هەڵسەنگاندنی ڕؤڵی به‌رژه‌وه‌نديه‌ شه‌خسيه‌كانمان

is driving our decisions,

لەسەر بڕیارەکانماندا کردبێت،

and perhaps we don't realize how much our self-view as a good person

له‌وانه‌يه‌ درك به‌وه‌ نه‌كه‌ين چه‌نده‌ وه‌ك كه‌سێكى باش له‌ خۆمان ده‌ڕوانين

is affecting our behavior,

كارده‌كاته‌ سه‌ر بيروباوه‌ڕمان.

that in fact, we're working so hard to protect that good person identity,

كه‌ زۆر سه‌خت هه‌وڵ ده‌ده‌ين بۆ پاراستنى ناسنامه‌ى ئه‌و كه‌سه‌ باشه‌

to keep out of that red zone,

تا له‌ ده‌ره‌وه‌ى ئه‌و ناوچه‌ سوره‌ بيهێڵينه‌وه‌،

that we're not actually giving ourselves space to learn from our mistakes

كه‌ له‌ ڕاستيدا بوار به‌ خۆمان ناده‌ين تا له‌ هه‌ڵه‌كانمانه‌وه‌ فێرببين

and actually be better people.

هه‌روه‌ها تا به‌ڕاستى ببين به‌ كه‌سێكى باشتر.

It's perhaps because we expect it to be easy.

چونكه‌ له‌وانه‌يه‌ پێشبينى بكه‌ين كه‌ ئه‌وه‌ شتێكى ئاسانه‌

We have this definition of good person that's either-or.

پێناسه‌يه‌كمان بۆ كه‌سى باش هه‌يه‌، ئيدى ئه‌گه‌ر

Either you are a good person or you're not.

تۆ كه‌سێكى باش بيت، يان بە پێچەوانەوە.

Either you have integrity or you don't.

یان دەست پاکیت یان بە پێچەوانەوە.

Either you are a racist or a sexist or a homophobe or you're not.

یان نەژاد پەرستی، يان ڕەگەز پەرستی، يان هۆمۆفۆبیت، يان نا.

And in this either-or definition, there's no room to grow.

له‌نێو ئه‌م ئەگەر و پێناسانەدا هيچ شوێنێ بۆ گه‌شه‌كردن نييه.

And by the way,

هه‌ر به‌م بۆنه‌يه‌وه‌،

this is not what we do in most parts of our lives.

ئه‌مه‌ ئه‌وه‌ نييه‌ كه‌ زۆربه‌ى كات له‌ ژيانماندا ده‌يكه‌ين

Life, if you needed to learn accounting,

لە ژیانماندا ئەگەر بمانەوێت فێری ژمێرکاری ببین

you would take an accounting class,

ئه‌وا كڵاسێكى ژمێريارى وه‌رده‌گرى.

or if you become a parent,

يان ئه‌گه‌ر ببيت به‌ باوان

we pick up a book and we read about it.

ئه‌وا كتێبێك هه‌ڵده‌بژێرين و ده‌رباره‌ى ده‌يخوێنينه‌وه‌.

We talk to experts,

قسه‌ له‌گه‌ڵ شاره‌زايان ده‌كه‌ين،

we learn from our mistakes,

له‌ هه‌ڵه‌ كانمانه‌وه‌ فێرده‌بين،

we update our knowledge,

زانياريه‌كانمان نوێ ده‌كه‌ين

we just keep getting better.

به‌رده‌وام به‌ره‌و باشتر ده‌ڕۆين.

But when it comes to being a good person,

وه‌لێ كه‌ دێته‌ سه‌ر بوون به‌ كه‌سيكى باش،

we think it's something we're just supposed to know,

وا بير ده‌كه‌ينه‌وه‌ ئه‌وه‌ شتێكه‌ ده‌بێت بيزانين،

we're just supposed to do,

وا ده‌زانين ده‌بێ بيكه‌ين،

without the benefit of effort or growth.

بێ سود وه‌رگرتن له‌ هيچ كۆششێ، يان گه‌شه‌ کردنێک.

So what I've been thinking about

ئه‌وه‌ى من بيرم لێ ده‌كرده‌وه‌

is what if we were to just forget about being good people,

چى ده‌بێت ئه‌گه‌ر ته‌نيا ئه‌وه‌ له‌ بير خۆمان به‌رينه‌وه‌ كه‌ كه‌سيكى باشين،

just let it go,

ته‌نيا لێگه‌ڕێين بڕوات،

and instead, set a higher standard,

له‌جياتى ئه‌وه‌ ستانده‌رێكى باڵاتر جێ بكه‌ين،

a higher standard of being a good-ish person?

ستانده‌رێكى باڵاتر بۆ بوون به‌ كه‌سێكى مه‌يله‌وباش.

A good-ish person absolutely still makes mistakes.

كه‌سێكى مه‌يله‌وباش هێشتا هه‌ر هه‌ڵه‌ ده‌كات.

As a good-ish person, I'm making them all the time.

وه‌ك كه‌سێكى مه‌يله‌وباش هه‌ميشه‌ هەڵە ده‌كه‌م.

But as a good-ish person, I'm trying to learn from them, own them.

وه‌لێ وه‌ك كه‌سێكى مه‌يله‌وباش هه‌وڵ دەدەم دان بە هەڵەکانم دابنێم و لێانەوە فێر ببم.

I expect them and I go after them.

پێشبينيان ده‌كه‌م و بەدواداچوونیان بۆ دەکەم.

I understand there are costs to these mistakes.

تێدەگەم ئەم هەڵانە کاریگەری خۆیان هەیە.

When it comes to issues like ethics and bias and diversity and inclusion,

كاتێ دێته‌ سه‌ر مۆڕاڵ، لایەنگیری، فرەجۆرى و لەخۆگرتن

there are real costs to real people,

نرخى ڕاسته‌قينه‌ هه‌يه‌، ده‌بێ خه‌ڵكى ڕاسته‌قينه‌ ئەم باجە بدەن

and I accept that.

من ئه‌وه‌م قبوڵ كردووه‌.

As a good-ish person, in fact,

وه‌ك كه‌سێكى مه‌يله‌وباش، له‌ڕاستيدا

I become better at noticing my own mistakes.

بە تێبينيكردنى هه‌ڵه‌كانى خۆم باشتر دەبم.

I don't wait for people to point them out.

چاوه‌ڕێ ناكه‌م خه‌ڵك ئاماژه‌يان پێ بدەن

I practice finding them,

ڕاهێنان له‌سه‌ر دۆزينه‌وه‌يان ده‌كه‌م.

and as a result ...

و وه‌ك ده‌رئه‌نجام

Sure, sometimes it can be embarrassing,

به‌دڵنيايى، هەندێک شت ده‌شێ شه‌رمنده‌ و

it can be uncomfortable.

نائاسووده‌ بن.

We put ourselves in a vulnerable place, sometimes.

هەندێک جارخۆمان ده‌خه‌ينه‌ هه‌ڵوێستى هه‌ستياره‌وه‌.

But through all that vulnerability,

وه‌لێ به‌ناو ئه‌و هه‌موو هه‌ستياريه‌دا

just like in everything else we've tried to ever get better at,

وه‌ك هه‌ر شتێكى ديكه‌ كه‌ هه‌وڵ ده‌ده‌ين باشتر بين

we see progress.

به‌ره‌وپێشچوون ده‌بينين.

We see growth.

گه‌شه‌كردن ده‌بينين.

We allow ourselves to get better.

ڕێگه‌ به‌ خۆمان ده‌ده‌ين باشتر بين

Why wouldn't we give ourselves that?

بۆچى ئه‌وه‌ به‌ خۆمان نابه‌خشين؟

In every other part of our lives, we give ourselves room to grow --

له‌ هه‌موو به‌شه‌كانى ديكه‌ى ژيانمان بوار به‌خۆمان ده‌ده‌ين گه‌شه‌ بكه‌ين

except in this one, where it matters most.

بێجگه‌ له‌مه‌يان كه‌ له‌ هه‌موويان گرنگتره‌.

Thank you.

سوپاس بۆ ئێوه‌.

(Applause)

(چه‌پڵه‌لێدان)