A short history of trans people's long fight for equality | Samy Nour Younes

Translator: awa Hawiz Reviewer: Daban Q Jaff

Why are transgender people suddenly everywhere?

بۆچی لەناکاو ڕەگەزگۆڕین له هەموو شوێنێک بڵابوویەوە؟

(Laughter)

(پێکەنین)

As a trans activist, I get this question a lot.

وەک چالاکوانێکی ڕەگەزگۆڕاو ئەم پرسیارەم زۆر لێدەکرێت.

Keep in mind, less than one percent of American adults

لە بیرت بێت کە کەمتر لە سەدا یەکی هەرزەکارەکان له ئەمریکادا

openly identify as trans.

بەڕاشکاوی ڕەگەزگۆڕینی خۆیان ئاشکرا کردووە.

According to a recent GLAAD survey, about 16 percent of non-trans Americans

(GLAAD) بە گوێرەی ڕاپرسی نزیکی له %١٦ ی ڕەگەز نەگۆڕە ئەمریکییەکان

claim to know a trans person in real life.

دەڵێن بە لایەنی کەمەوە کەسێکی ڕەگەزگۆڕاو دەناسن.

So for the other 84 percent, this may seem like a new topic.

بۆیە بۆ سەدا ٨٤ ـەکەیتر ئەمه لەوانەیه وەک بابەتێکی نوێ دیاربێت.

But trans people are not new.

بەڵام ڕەگەزگۆڕین دیاردەیەکی نوێ نییە.

Gender variance is older than you think,

!جیاوازی ڕەگەز کونترە لەوەی بیری لێدەکەیتەوه

and trans people are part of that legacy.

و ڕەگەزگۆڕەکان بەشێکی ئەم میراته لە پاش بەجێماوەن.

From central Africa to South America to the Pacific Islands and beyond,

له ناوەڕاستی ئەفریقا بۆ باشووری ئەمریکا بۆ دوورگەکانی زەریای هێمن و سەروتریش،

there have been populations who recognize multiple genders,

خەڵک لەم شوێنانە ژیاون بە جۆرەها ڕەگەزی جیاواز ،

and they go way back.

ئەمەش بە درێژایی مێژوو قوڵدەبێتەوە.

The hijra of India and Pakistan, for example,

بۆ نموونە، کۆچکردنی هندی و پاکستانییەکان،

have been cited as far back as 2,000 years ago in the Kama Sutra.

لە کاما سۆترەدا بۆ ٢٠٠٠ ساڵ پێش ئەمڕۆ دەگەڕێتەوە.

Indigenous American nations each have their own terms,

هەر یەک لە نەتەوە ڕەسەنەکانی ئەمریکا دەربڕینی جیاوازیان هەیە،

but most share the umbrella term "two-spirit."

بەڵام زۆربەی دەربڕینەکان بە واتا دوو گیان دێت.

They saw gender-variant people

سەیری ڕەگەزگۆڕاوەکان وەک

as shamans and healers in their communities,

جادووگەر و تیمارکەر له کۆمەڵگەکەیاندا سەیر دەکەن.

and it wasn't until the spread of colonialism

هەتا پێش داگیر کردنی خاکەکانیان، ئەوان

that they were taught to think otherwise.

بەم شێوەیە سەیری ڕەگەزگۆڕاوەکانیان دەکرد.

Now, in researching trans history,

ئێستا، له توێژینەوەی مێژووی ڕەگەزگۆڕەکاندا

we look for both trans people and trans practices.

ئێمه بەدوای خەڵکی ڕەگەزگۆڕاو و ڕەفتارەکانیان دەگەڕێین.

Take, for example, the women who presented as men

بۆ نموونە: ژنان که وەکو پیاوان دەردەکەون

so they could fight in the US Civil War.

تاوەکو بتوانن لەشەڕی ناوەخۆ بجەنگن.

After the war, most resumed their lives as women,

لە دوای شەردا، زۆربەیان ژیان دەکەن وەکو ژنان،

but some, like Albert Cashier, continued to live as men.

بەڵام هەندێکیان وەک: ئەلبرت کاشیر بەردەوام دەبن له ڕەفتار کردن وەکو پیاو.

Albert was eventually confined to an asylum

ئەلبرت لە کۆتایدا ناچارکرا که ببێته پەنابەر

and forced to wear a dress for the rest of his life.

و ناچارکرا تا کۆتایی ژیانی بەرگی ئافرەتان بپۆشێت.

(Sighs)

( هەناسه هەڵدەکێشێت )

Around 1895, a group of self-described androgynes

لە دەوری( ١٨٩٦) گروپێک کە وەک نێرەمووک خۆیان دەناساند

formed the Cercle Hermaphroditos.

کۆڕی نێرەموکەکانیان دامەزراند.

Their mission was to unite for defense against the world's bitter persecution.

کە ئەرکیان ڕەتکردنەوەی ئەو مامەڵە خراپانەبوون کە توشیان دەبووەوە.

And in doing that, they became one of the earliest trans support groups.

و بەم کاره بوون بە یەکەم گرووپی پاڵپشتی هاوڕەگەزەکان.

By the '40s and '50s, medical researchers were starting to study trans medicine,

لە ٤٠ و ٥٠کاندا توێژەرە پزیشکییەکان تیشکیان خستە سەر دەرمانی هاورەگەزەکان،

but they were aided by their trans patients,

ئەم توێژینەوانە لە لایەن نەخۆشە هاوڕەگەزەکان پاڵپشتی دەکرا،

like Louise Lawrence, a trans woman who had corresponded extensively

وەک: لویز لۆرانس، ژنێکی هاوڕەگەز کە پەیوەندییەکی باشی هەبوو

with people who had been arrested for public cross-dressing.

لەگەڵ ئەوانەی دەست بەسەرکرابوون بەهۆی پۆشینی بەرگی ناجۆر بە ئاشکرایی.

She introduced sexual researchers like Alfred Kinsey

توێژینەوەی سێکسیەکانی ئەلفرید کینزی ناساند بە

to a massive trans network.

تۆڕێک لە هاوڕەگەزبازەکان.

Other early figures would follow,

توێژەری تریش وردە وردە پەیدابوون،

like Virginia Prince, Reed Erickson and the famous Christine Jorgensen,

وەک: فرجینا پرینس، رید ئەریکسون کریستین جورجینسنی بەناوبانگ کە

who made headlines with her very public transition in 1952.

بە ئاشکراکردنی هاوڕەگەزی خۆی لە ساڵی 1952 سەردێری ڕۆژنامەکانی داگیر کرد.

But while white trans suburbanites were forming their own support networks,

لە کاتێکدا هاوڕەگەزە سپی پێستەکانی شارەکان تۆڕێکی پاڵپشتی خۆیان پێک هێنابوو،

many trans people of color had to carve their own path.

هاوڕەگەزەکانیتر دەبوایە خۆیان ئاگاداری خۆیان بن.

Some, like Miss Major Griffin-Gracy, walked in drag balls.

هەندێک کەس وەک شاجوان گریفین گریس بە کاتێکی قورس تێپەڕین.

Others were the so-called "street queens,"

ئەوانی تر که پێیان دەوترێت شاژنی شەقامەکان که

who were often targeted by police for their gender expression

لەلایەن پۆلیسەوە کرابوونە ئامانج بەهۆی دەڕبڕینی ڕەگەزەکانیان

and found themselves on the forefront of seminal events

و لە پێشەنگی ڕووداوە گرنگەکان بوون

in the LGBT rights movement.

لە جوڵانەوەی هاوڕەگەزبازەکان.

ئەمە دەمانباتەوە بۆ پشێوییەکانی ساڵی 1959ی Cooper Do-nuts،

This brings us to the riots at Cooper Do-nuts in 1959,

Compton's Cafeteria in 1966

،کافتریای Comptonله ١٩٦٦

and the famous Stonewall Inn in 1969.

و مەیخانەی Stonewall بەناوبانگی بەرلین له ١٩٦٩.

In 1970, Sylvia Rivera and Marsha P. Johnson,

له ١٩٧٠، سیلفیا رێفیرا و مارشا جونسون،

two veterans of Stonewall,

دوو سەرباز لە ستۆنوۆڵ بوون،

established STAR: Street Transvestite Action Revolutionaries.

ئەستێرەیان دامەزراند: ستریت تراسنڤێتی ئاکشن ڕیڤلوشنەریس

Trans people continued to fight for equal treatment under the law,

هاوڕەگەزبازەکان بەردەوام بوون له تێکۆشان یەکسان جێبەجێ کردنی یاساکان،

even as they faced higher rates of discrimination,

سەڕەرای ئەوەی زیاتر ڕووبەڕووی جیاکاری دەبوونەوە،

unemployment, arrests, and the looming AIDS epidemic.

بێئیشی، گرتن، تۆمەت هەڵبەستنی ئایدز بۆ هاوڕەگەزخوازەکان.

For as long as we've been around,

لەوەتەی ئێمە هەین،

those in power have sought to disenfranchise trans people

دەسەڵاتدارەکان هەموو هەوڵێک دەدەن بۆ دورخستنەوە و پشتگوێ خستنمان

for daring to live lives that are ours.

بەهۆی ئەوەی کە بەم شێوەیە دەژین کە خۆمان دەمانەوێت.

This motion picture still, taken in Berlin in 1933,

ئەم وێنه جووڵاوەی ئێستا لە بەرلین له ١٩٣٣دا گیراوه،

is sometimes used in history textbooks

که هەندێک جار له دەقی مێژوویدا بەکاردێت،

to illustrate how the Nazis burned works they considered un-German.

کە نازیەکان چۆن ئەو کارانەیان دەسوتاندن کە بە نائەڵمانی ئەژمار دەکران.

But what's rarely mentioned is that included in this massive pile

بەڵام ئەوەی کە باس ناکرێت سوتانی ئەم توێژینەوە قەبانەیەیە کە لە لایەن

are works from the Institute for Sexual Research.

سەنتەری توێژینەوەی سێکسیەوە ئەنجامدراون.

See, I just recapped the trans movement in America,

ئەمە پوختەیەک لە جووڵانەوەی هاوڕەگەزبازەکانی ئەمریکام باس کرد،

but Magnus Hirschfeld and his peers in Germany

بەڵام، ماگنوس هێرشفیلد و هاوڕێکانی له ئەڵمانیا

had us beat by a few decades.

چەند سەدەیەک پێش ئێمە بوون،

Magnus Hirschfeld was an early advocate for LGBT people.

ماگنوس هێرشفیلد له داکۆکیکارە یەکەمەکان بوو بۆ کەسانی هاورەگەزباز.

He wrote the first book-length account of trans individuals.

و یەکەمین پەرتووکی درێژی لەسەر ڕەگەزگۆڕاوەکان نووسیوە.

He helped them obtain medical services and IDs.

یارمەتیدان بۆ دەسکەوتنی خزمەتگوزاری پزیشکی و ناسنامه،

He worked with the Berlin Police Department

لەگەڵ دەزگای پۆلیسی بەرلین کاری دەکرد بۆ

to end discrimination of LGBT people,

کۆتایی هێنان بە جیاکردنەوەی دژی هاورەگەزبازەکان

and he hired them at the Institute.

لە دامەزراوەکان دایمەزراندن.

So when the Nazi Party burned his library,

بۆیه کاتێک نازییەکان کتێبخانەکەییان سووتاند،

it had devastating implications for trans research around the world.

کاریگەری وێرانکەری بۆ توێژینەوەی هاوڕەگەزبازەکان لە سەرانسەری جیهان هەبوو.

This was a deliberate attempt to erase trans people,

ئەمە هەوڵێکی پلان بۆ دانراوی لە ناوبردنی هاوڕەگەزبازەکان بوو،

and it was neither the first nor the last.

و نە یەکەم و نە کۆتا هەوڵ بوو.

So whenever people ask me why trans people are suddenly everywhere,

بۆیه کاتێک لێم دەپرسن بۆچی له ناکاو خەڵکی ڕەگەزگۆڕ له هەموو شوێنێکن؟

I just want to tell them that we've been here.

من تەنها پێیان دەڵێم که ئێمه لێره بووین.

These stories have to be told,

ئەم چیڕۆکانه پێویسته باس بکرێن،

along with the countless others that have been buried by time.

لەگەڵ چەندین چیرۆکی بێشوماریتر کە بە پێی کات مردوون.

Not only were our lives not celebrated, but our struggles have been forgotten

نەک تەنها ژیانمان گرنگی نییە، بەڵکو تێکۆشانیشمان پشت گوێ خراوە

and, yeah, to some people, that makes trans issues seem new.

و بەڵێ، هەندێک خەڵک، کێشەی ڕەگەزگۆڕاوەکان شتێکی نوێ دیارە.

Today, I meet a lot of people who think that our movement

لە ئێستادا، کۆمەڵێک خەڵک دەبینم گرنگی بە جووڵانەوەکەمان دەدەن

is just a phase that will pass,

تەنها دۆخێکه که ئەمەش تێدەپەڕێت

but I also hear well-intentioned allies telling us all to be patient,

بەڵام گوێبیستی خەڵکانێکیتر دەبم که پێمان دەڵێن ئارام بگرین،

because our movement is "still new."

چونکه جوڵانەوەکەمان تاکو ئێستا نوێیە.

Imagine how the conversation would shift

بیهێنە بەرچاوت، که چۆن وتووێژەکان دەگۆڕین ئەگەر

if we acknowledge just how long trans people have been demanding equality.

دانی پێدا بنێین کە تێکۆشانی هاوڕەگەزەکان بۆ یەکسانی مێژوویەکی درێژی هەیە.

Are we still overreacting?

ئایا ئێمە شتەکان گەورە دەکەین؟

Should we continue to wait?

پێویستە چاوەڕێ بکەین؟

Or should we, for example,

یاخود پێویستە، بۆ نمونە،

do something about the trans women of color who are murdered

شتێکیتر سەبارەت بە کوشتنی ژنە هاورەگەزە ڕەشە پێستەکە

and whose killers never see justice?

و بکوژەکانی کە هەرگیز یاسایان لە سەر جێبەجێ ناکرێت؟

Do our circumstances seem dire to you yet?

ئایا بارودۆخەکەمان هێشتا بە ئازار دیارە بۆ تۆ؟

(Sighs)

(هەناسه هەڵدەکێشێت)

Finally, I want other trans people to realize they're not alone.

له کۆتایدا، دەمەوێت هاوڕەگەزبازەکان درک بەوە بکەن که ئەوان تەنها نین.

I grew up thinking my identity was an anomaly that would die with me.

کاتێک مناڵ بووم بیرم دەکردەوە کە هەڵەیەک لە من هەیە کە لەگەڵم دەمرێت.

People drilled this idea of otherness into my mind,

خەڵک بە زۆر ئەم بیرۆکەیەیان دەخزاندە ناو مێشکم،

and I bought it because I didn't know anyone else like me.

و لە مێشکم چەقی چونکە هیچ کەسێکی وەک خۆمم نەدەناسی.

Maybe if I had known my ancestors sooner,

لەوانەیه ئەگەر باووباپیرم زووتر ناسیبا

it wouldn't have taken me so long to find a source of pride

کاتی زۆرم لە دۆزینەوەی سەرچاوەی شانازی

in my identity and in my community.

بە کەسانی وەک خۆم و ناسنامەی خۆم بە فیڕۆ نەدەچوو.

Because I belong to an amazing, vibrant community of people

چونکە من لە کۆمەڵەیەکی جوان و زیندووم

that uplift each other even when others won't,

کە یەکتر بەرزدەکەنەوه ئەگەرچی خەڵکیتر واناکەن،

that take care of each other even when we are struggling,

ئاگاداری یەکتردەبین کاتێک تێدەکۆشین یان کێشەیەکمان هەیە،

that somehow, despite it all,

هەر چۆنێک بێت، سەڕەرایی هەموو شتێک،

still find cause to celebrate each other,

هۆکارێک دەدۆزینەوە تا شانازی بە یەکتر بکەین،

to love each other,

تا یەکترمان خۆشبووێت

to look one another in the eyes and say,

بۆ سەیر کردنی چاوی یەکتر و بە یەکتر گوتن

"You are not alone.

کە تۆ تەنها نیت.

You have us.

تۆ ئێمەت هەیه.

And we're not going anywhere."

و ئێمە بۆهیچ شوێنێک ناڕۆین.

Thank you.

.سوپاس بۆ ئێوە

(Applause)

.(چەپڵەڕێزان)