How to make faster decisions | The Way We Work, a TED series

Transcriber: TED Translators admin

Translator: Nzar Omer Reviewer: Ayan Organization

You're probably familiar with FOMO.

ئاشنا بیت FOMO لەوانەیە بە .

[This guy invented the term]

[ ئەو پیاوە وشەکەی داهێناوە]

That's short for "Fear Of Missing Out."

"کە کورتکراوەی '' ترسان لە لەدەستچونە .

It's that feeling you get

ئەوهەستەیە بۆت دروست دەبێت

when it seems everyone else is doing something better

کاتێ وادیارە هەموو کەسێک شتێکی باشتر دەکات

than what you're doing now.

لەوەی تۆ ئێستا دەیکەیت.

But there's another FO you need to know about,

بەڵام FO یەکی تر هەیە پێویستە دەربارەی بزانیت،

and it's far more dangerous.

و ئەمە زۆر ترسناکترە.

It's called FOBO,

پێی دەوترێ FOBO،

and it's short for "Fear Of a Better Option."

و کورتکراوەی " ترسان لە هەڵبژاردەیەکی باشتر "ە

[The Way We Work]

[ ئەو ڕێگەیەی ئێمە کاری پێ دەکەین ]

We live in a world of overwhelming choice.

لە جیھانێکی پڕ لە ھەڵبژاردندا دەژین.

Even decisions that used to be simple,

تەنانەت ئەو بڕیارانەی دەبوایە ئاسانبان،

like choosing a restaurant or making everyday purchases,

وەکو ھەڵبژاردنی چێشتخانەیەک یان بازاریکردنی ڕۆژانە،

are now fraught with overanalysis.

ئێستا پڕن لە شیکردنەوەی لە ڕادەبەدەر.

Technology has only made the issue more pronounced.

تەکنەلۆژیاش تەنها کێشەکەی زیاتری بڵاوکردۆتەوە.

If you want to buy a pair of white shoelaces online,

ئەگەر بتەوێت جوتێ قەیتانی پێڵاو بە ئۆنلاین بکڕیت،

you have to sort through thousands of items

دەبێت بەناو ھەزاران جۆری ماددەدا بگەڕێیت

and read through hundreds of reviews.

و سەدان لیستی پێداچونەوە بخوێنیتەوە.

That's an astounding amount of information to process

ئەوە بڕێکی سەرسوڕھێنەری زانیارییە لە پڕۆسەکە

to just buy two pieces of string that cost less than your morning latte.

تەنها کڕینی دوو پارچە زنجیر تێچوویەکی کەمتری دەوێت لە قاوەی بەیانیانت.

Chances are you've experienced FOBO when you've struggled

FOBO ئەو دەرفەتانەی ئەزمونت کردون لە کاتی ململانێ لە

to choose just one from a group of perfectly acceptable outcomes.

بۆ ھەڵبژاردنی دانەیەک لە کۆمەڵێک بە تێچوویەکی باش و پەسەند کراو.

It's a symptom of a culture which sees value

ئەوە ئاماژەیە بۆ کلتورێک کە شتی گرینگ دەبینێت

in collecting and preserving as many options as possible.

لە کۆکردنەوە و بەرگریکردن لە ئەو ھەڵبژاردنانەی دەکرێ ھەبن.

You might wonder why all of this is so bad.

ڕەنگە پرسیارت کردبێت بۆچی ھەموو ئەوانە خراپن.

It seems counterintuitive.

چاوەڕواننەکراو دیارە.

Shouldn't it be a privilege to have so many good options

پێویست ناکات مافی زۆرێک لە هەڵبژاردە باشەکانی هەبێت

to choose from?

تاوەکو ھەڵیان بژێرێت؟

The problem is, FOBO induces such severe analysis paralysis

کێشەکە ئەمەیە FOBO پێکهاتوە لە خزمەتگوزارییەکی کەمئەندام

that it can negatively impact both your personal and professional life.

کە دەکرێت کاریگەری نەرێنی لەسەر ھەردوو ژیانی تایبەتی و پیشەیت ھەبێت.

When you can't make decisions with conviction,

کاتێک ناتوانی بە باوەڕەوە بڕیار بدەیت،

you waste precious time and energy.

وزە و کاتێکی بەنرخ بەفیرۆ دەدەیت.

خۆشبەختانە ڕێگەیەک هەیە بۆ زاڵ بوون بەسەر FOBO دا.

Luckily, there is a way to overcome FOBO.

Here's a secret.

نهێنییەک هەیە.

With any decision you make, you first have to determine the stakes,

لەگەڵ ھەر بڕیارێک کە دەیدەیت، سەرەتا پێویستە مۆخەکەی دیاری بکەیت،

as this will inform your decision-making strategy.

ئەوەش زانیاری دەداتە شێوازی بڕیار دانەکەت.

When it comes down to it,

کاتێک دێتە سەر ئەوە،

you only really face three types of decisions in life:

تۆ تەنیا ڕووبەڕوی سێ جۆری بڕیار دەبیتەوە لە ژیانتدا:

high stakes, low stakes and no stakes.

پڕ مەترسی، مەترسی کەم و بێ مەترسی.

Let's start with no-stakes decisions.

با بە بڕیارە بێ مەترسییەکان دەست پێبکەین.

These are the minor details of life,

ئەوانە وردەکاری بچووکی ژیانن،

where there is almost never an incorrect answer,

کە ھەرگیز وڵامێکی نادروستیان نییە،

and in a few hours, you won't even remember

و هەتا لە چەند کاتژمێرێکدا بیرت ناکەوێتەوە

making the decision.

بڕیارەکە بدەیت.

A good example of this is choosing what to watch on TV.

نمونەیەکی باش ئەوەیە چ ھەڵدەبژێری بۆسەیرکردن لە TV.

With thousands of shows, it's easy to get overwhelmed,

لەگەڵ ھەزاران بەرنامە، بە ئاسانی وزەت دادەبەزێت،

yet no matter what you pick,

گرینگ نییە کە چ ھەڵدەبژێری،

the consequences are basically nonexistent.

لە ئەنجامدا لە بنەڕەتەوە بوونیان نییە.

So spending more than a few moments on FOBO

FOBO بەسەر بردنی زیاتر لە چەند چرکەیەک لە

is a massive waste of energy.

بەفیرۆ دانی وزەیەکی ئێجگار زۆرە.

You just need to move on.

تەنها پێویستە بەردەوام بیت.

When it comes to no-stakes decisions,

کاتێ دێتە سەر بڕیاردانی بێ مەترسی،

the key is to outsource them to the universe.

چارەسەر ئەمەیە سەرچاوەی دەرەکی بە کاربێنین بۆ گەردوون.

For example, you can whittle down your choices to just two

بۆ نموونە، دەتوانی ھەڵبژاردنەکانت بکەیت بە دوو بەشەوە

and then flip a coin.

و شێر و خەت بکەیت.

Or try my personal favorite -- ask the watch.

یان بەشە دڵخوازەکەی من تاقیبکەوە --

Assign each one of your choices to one half of your watch,

وادانێ ھەریەک لە ھەڵبژاردنەکان دەکەی بە نیوەی کاتژمێرەکەت،

then let the second hand tell you what you're going to do.

دواتر لێگەڕێ با دەستی دووەمت پێت بڵێت کە چی بکەیت.

Looks like I'll be having the fish.

پێدەچێت ماسیم هەبێت بۆ خواردن.

That brings us to low-stakes decisions.

ئەمە دەمانگەیەنێتە بڕیارە کەم مەترسیەکە.

These have consequences, but none are earth-shattering,

ئەمانە دەرئەنجامیان ھەیە، بەڵام ھیچیان سەرسوڕھێنەر نین،

and there are plenty of acceptable outcomes.

و هەروەها زۆر بەرھەمی پەسندکراویان ھەیە.

Many routine things at work, like purchasing a printer,

زۆر لە شتە ڕۆتینیەکانی سەر کار، وەکو کڕینی چاپگەرێک،

booking a hotel or choosing between possible venues for an off-site

بەکرێگرتنی ھۆتێل یان ھەڵبژاردن لە نێوان شوێنێکی شیاو

are classically low-stakes in nature.

ئەو شێوازانە بڕیاڕی کەم مەترسینە.

Some thinking is required,

ھەندێ بیردەکەنەوە پێویستە،

but these aren't make-or-break deliberations,

بەڵام ئەمانە دروست کردن یا تێکدانی گفتوگۆکان نین،

and you'll probably forget about them in a few weeks.

و لە چەند ھەفتەی داھاتوودا دەشێت لە بیریان بکەیت.

Here, you can also outsource decision-making,

ھەرەوەھا لێرە دەتوانی بڕیار بدەیت، بەڵام

but you want some critical thinking involved,

دەتەوێت ھەندێک بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانەشت هەبێت

as there are some stakes.

وەکو ھەندێ لە مەترسیەکان.

This time, you'll outsource to a person.

ئەمجارە کەسیێک وەک سەرچاوەی دەرەکی دابنێ.

Set some basic criteria,

ھەندێک پێوەری بنەڕەتی دابنێ،

select someone to present a recommendation,

کەسێک دیاریبکە بۆپێشکەشکردنی ڕاسپاردەیەک،

and then take their advice.

و ئامۆژگاری ئەوان وەربگرە.

Make sure to avoid the temptation to canvass.

دڵنیابە کە دوری لە هەلخەلەتاندن.

Your goal is to clear your plate,

ئامانجی تۆ پاککردنەوەی قاپەکەتە،

not to kick the can down the road.

نەوەک شەق لە قوتوەکانی سەرشەقام هەڵدەیت

Now that you tackled low-stakes and no-stakes decisions,

ئێستا تۆ بڕیارە کەم مەترسی و بێ مەترسیەکانت چارەسەر کرد،

you've created the space and time you'll need

ئەو کات و شوێنەت دروست کرد کە پێویستت دەبێت

to handle high-stakes decisions.

بۆ چارەسەر کردنی بڕیاری مەترسیدار.

These are things like "which house should I buy"

"ئەو شتانەی وەک "پێویستە کامە خانوە بکڕم. یان

or "which job should I accept."

""پێویستە کامە کار پەسەند بکەم

Since the stakes are high and there are long-term implications,

کە بڕیارەکان مەترسیداربوون بۆ ماوەیەکی دوور و درێژ تێدەکەوین،

you absolutely want to get it right.

بە دڵنیایەوە دەتەوێت ڕاستی بکەیتەوە.

Before we get to work, let's establish a few basic principles

بەرلەوەی بچینە سەر کار، با ھەندێ بنەمای بنەرەتی دابنێین

to guide you through the process.

بۆ ڕێنوێنیکردنت لە پڕۆسەکەدا.

First, think about what really matters to you,

یەکەم، بیربکەوە کە چ شتێک بەلای تۆوە گرینگە،

and set your criteria accordingly.

و مەرجەکان بە گوێرەی ئەمە دابنێ.

Second, gather the relevant facts.

دووەم، ڕاستیە پەیوەندیدارەکان کۆبکەوە.

Make sure you collect data about all of the options,

دڵنیابەوە داتا بۆ ھەموو ھەڵبژاردنەکان کۆدەکەیەوە،

so you can be confident

بۆیە دەتوانی دڵنیاببی

that you're truly making an informed decision.

کە بەڕاستی بڕیارێکی ڕاست دەدەیت.

And third, remember that FOBO, by nature,

هەروەها بیرت بێت FOBO، لە سروشتدا دێت،

comes when you struggle to choose just one

کاتێک ملمانێ بۆهەڵبژاردنی یەک شت دەکەیت

from a group of perfectly acceptable options.

لە گروپێکی ھەڵبژاردەی تەواو و پەسەندکراو.

So no matter what you choose,

بۆیە گرینگ نییە کە تۆ چی ھەڵدەبژێریت،

you can rest assured that the downside is limited.

دەتوانی دڵنیا بیت کە لایەنە نەرێنیەکەی سنوردارە.

Now that you've established some ground rules,

ئێستا ھەندێک یاسای بنچینەیت داناوە،

the process can begin.

پڕۆسەکە دەست پێدەکات.

Start by identifying a front-runner based on your intuition,

دەست بکە بە دیاریکردنی کەسی یەکەم بە پێی ژیری خۆت،

then compare each of your options head-to-head

پاشان ھەریەک لە ھەڵبژاردنەکانت بەراورد بکە

with the front-runner, one-by-one.

لە یەکەم کەسەوە یەک لە دوای یەک.

Each time, choose the better of the two based on the criteria,

ھەموو کاتێ لەسەر بنەمای مەرجەکان باشترینی دوو دانە ھەڵبژێرە،

and discard the other one.

و دەستبەرداری ئەوی تریان بە.

Here's the trick to avoiding FOBO.

FOBO ئەوەتا فێڵێک بۆ خۆ بە دوورگرتن لە.

When you eliminate an option, it's gone forever.

کاتێک ھەڵبژاردنێک لادەبەیت، بۆ ھەمیشە لادەچێت.

If you keep returning to discarded options,

گەر بەردەوام بۆ ھەڵبژاردنە لادراوەکان بگەڕێیەوە،

you risk getting stuck.

تۆ مەترسی دروست دەکەیت.

Now repeat this process until you get down to one final choice.

ئێستا ئەو پڕۆسە دووبارە بکەوە ھەتا دەگەیت بە هەڵبژاردەی کۆتایی.

If you follow this system,

ئەگەر پەیڕەوی ئەم بەرنامەیە بکەیت،

you will usually end up with a decision on your own.

بە ئاسانی دەگەیت بە کۆتا بڕیاری خۆت.

On the rare occasion that you get stuck,

لە ھەلێکی دەگمەندا گیر دەخۆی،

you will outsource the final decision

کۆتا بڕیاری خۆت دەدەیت

to a small group of qualified people who you trust

بۆ گروپێکی بچوک کە خەڵکی شایستە و باوەڕپێکراوی تێدایە

and who are equipped to provide you with guidance

و ئەوانەی لەو بابەتە تایبەتەدا

on this particular topic.

ئامۆژگاریت پێشکەش دەکەن.

Engage a group of five or less, ideally an odd number of people

تێکەڵی کۆمەڵێکی ٥ کەسی یەن کەمتر ببە کە چەند کەسێکی نموونەیی لەخۆ بگرێت

so that you have a built-in tiebreaker if you need it.

کاتت هەیە بۆ شکاندنی ئەگەر پێویستت بوو.

Now that you've made your choice, one last challenge remains.

ئێستا کە بڕیاری خۆتت داوە کۆتا ئاڵەنگاری دەمێ نێت.

You have to commit.

پێویستە ئەنجامی بدەیت.

I can't promise you that you'll ever truly know if you've made the perfect decision,

ناتوانم بەڵێنت ئەوەت پێ بدەم کە بزانی ئەگەر بڕیارێکی تەواوت داوە،

but I can tell you this:

بەڵام دەتوانم ئەوەت پێ بڵێم:

a significant percentage of people in the world

ڕێژەیەکی گرینگی خەڵکی لە جیھاندا

will never have to worry about FOBO.

بن FOBO ھەرگیز پێویست ناکات نیگەرانی.

Unlike the billions of people who have few options, if any,

پێچەوانەی بلیۆنان خەڵک ھەڵبژاردنی کەم یان ھیچیان هەیە،

due to war, poverty or illness,

بە ھۆی جەنگ، ھەژاری یان نەخۆشی،

you have plentiful opportunities to live decisively.

تۆ هەلی زۆرت ھەیە تا بە شێوەیەکی یەکلاکەرە بژیت.

You may not get everything you want,

ڕەنگە ھەموو شتێکت دەست نەکەوێ کە دەتەوێت

but the mere fact you get to decide is powerful.

بەڵام لایەنە ڕاستەکەی ئەوەی بڕیاری لەسەر دەدەی بەھێزە.

In fact, it's a gift.

لەڕاستیدا، ئەمە دیارییە.

Make the most of it.

زۆر ترینی لێ بەکاربێنە.