How to make faster decisions | The Way We Work, a TED series

Transcriber: TED Translators admin

Translator: Nguyen Thi Hong Nhung Reviewer: Khanh Phan

You're probably familiar with FOMO.

Bạn có thể đã nghe về F.O.M.O.

[This guy invented the term]

[Tác giả của thuật ngữ đó đây]

That's short for "Fear Of Missing Out."

Đó là viết tắt của "Hội chứng sợ bỏ lỡ".

It's that feeling you get

Đó là cảm giác mà bạn có

when it seems everyone else is doing something better

khi có vẻ như mọi người ai cũng làm gì đó hay ho hơn

than what you're doing now.

những gì bạn đang làm.

But there's another FO you need to know about,

Nhưng còn một nỗi sợ khác mà bạn cần biết,

and it's far more dangerous.

và nó còn nguy hiểm hơn nhiều

It's called FOBO,

Đó là FOBO,

and it's short for "Fear Of a Better Option."

viết tắt của "Hội chứng sợ có lựa chọn tốt hơn"

[The Way We Work]

[Cách ta hoạt động]

We live in a world of overwhelming choice.

Chúng ta sống trong một thế giới có quá nhiều lựa chọn.

Even decisions that used to be simple,

Kể cả các quyết định từng khá dễ dàng,

like choosing a restaurant or making everyday purchases,

như chọn nhà hàng, hay mua sắm,

are now fraught with overanalysis.

ngày nay lại khiến ta phải nghĩ quá nhiều.

Technology has only made the issue more pronounced.

Công nghệ đã khiến vấn đề này trầm trọng hơn.

If you want to buy a pair of white shoelaces online,

Nếu muốn mua một đôi dây giày trắng trên mạng,

you have to sort through thousands of items

bạn phải lướt qua hàng nghìn hạng mục

and read through hundreds of reviews.

và đọc qua hàng trăm nhận xét.

Đó là một khối lượng thông tin khổng lồ cần phải xem xét

That's an astounding amount of information to process

to just buy two pieces of string that cost less than your morning latte.

chỉ để mua hai sợi dây chưa đáng một ly cà phê sáng.

Có thể bạn đã từng bị FOBO khi phải đắn đo suy nghĩ

Chances are you've experienced FOBO when you've struggled

để chọn được chỉ một trong số các lựa chọn chấp nhận được.

to choose just one from a group of perfectly acceptable outcomes.

It's a symptom of a culture which sees value

Đó là biểu hiện của văn hóa coi trọng giá trị

in collecting and preserving as many options as possible.

nhằm thu thập và sở hữu nhiều lựa chọn nhất có thể.

You might wonder why all of this is so bad.

Bạn có thể thắc mắc tại sao điều này là xấu.

It seems counterintuitive.

Nghe như ngược trực giác.

Shouldn't it be a privilege to have so many good options

Chẳng phải là quá tốt khi có thật nhiều điều

để lựa sao?

to choose from?

Vấn đề là FOBO làm tê liệt khả năng phân tích

The problem is, FOBO induces such severe analysis paralysis

that it can negatively impact both your personal and professional life.

đến nỗi nó có thể ảnh hưởng xấu đến cả cuộc sống cá nhân và công việc.

Khi bạn không thể tự tin đưa ra quyết định,

When you can't make decisions with conviction,

bạn phí phạm thời gian và năng lượng.

you waste precious time and energy.

May thay mà có một cách để vượt qua chuyện này.

Luckily, there is a way to overcome FOBO.

Here's a secret.

Đây là một bí quyết.

With any decision you make, you first have to determine the stakes,

Trước hết bạn cần xác định tầm quan trọng của việc cần quyết định,

as this will inform your decision-making strategy.

vì điều này sẽ định hướng cách ra quyết định của bạn.

When it comes down to it,

Khi đó,

you only really face three types of decisions in life:

bạn chỉ thực sự phải đối diện với ba nhóm lựa chọn trong đời:

high stakes, low stakes and no stakes.

ảnh hưởng nhiều, ít ảnh hưởng và không ảnh hưởng.

Let's start with no-stakes decisions.

Bắt đầu với quyết định không ảnh hưởng.

These are the minor details of life,

Đây là các việc nhỏ trong đời,

where there is almost never an incorrect answer,

khi mà gần như không có câu trả lời sai

and in a few hours, you won't even remember

và chỉ trong vài giờ, bạn sẽ chẳng còn nhớ

making the decision.

mình đã chọn gì lúc đầu.

A good example of this is choosing what to watch on TV.

Một ví dụ điển hình là việc chọn chương trình tivi.

With thousands of shows, it's easy to get overwhelmed,

Với hàng nghìn chương trình, thật dễ mà bị ngợp,

nhưng bất kể bạn chọn gì,

yet no matter what you pick,

the consequences are basically nonexistent.

kết quả đơn giản là không ảnh hưởng gì đến ai.

So spending more than a few moments on FOBO

Vì vậy dành nhiều thời gian hơn

is a massive waste of energy.

chỉ làm lãng phí sức lực thôi.

You just need to move on.

Bạn chỉ cần bỏ qua nó.

When it comes to no-stakes decisions,

Đối với quyết định không ảnh hưởng,

the key is to outsource them to the universe.

mấu chốt là cứ kệ để trời tính.

For example, you can whittle down your choices to just two

Chẳng hạn bạn có thể chốt thành hai lựa chọn

and then flip a coin.

và sau đó tung đồng xu.

Or try my personal favorite -- ask the watch.

Hoặc một cách mà tôi thích: dùng đồng hồ đeo tay.

Assign each one of your choices to one half of your watch,

Mỗi nửa đồng hồ là một lựa chọn,

then let the second hand tell you what you're going to do.

và sau đó để kim giây quyết định xem bạn sẽ làm gì.

Looks like I'll be having the fish.

Có vẻ là tôi sẽ đi ăn cá rồi.

That brings us to low-stakes decisions.

Bây giờ đến quyết định ít quan trọng.

These have consequences, but none are earth-shattering,

Chúng có gây hậu quả nhưng chẳng đáng kể,

and there are plenty of acceptable outcomes.

và có nhiều kết cục chấp nhận được.

Many routine things at work, like purchasing a printer,

Các công việc thường nhật như mua máy in,

booking a hotel or choosing between possible venues for an off-site

đặt phòng khách sạn hay chọn chỗ hội họp

are classically low-stakes in nature.

bản chất là các quyết định ít quan trọng.

Some thinking is required,

Cũng cần suy nghĩ một chút,

but these aren't make-or-break deliberations,

nhưng cũng không đáng đồng tiền bát gạo,

and you'll probably forget about them in a few weeks.

và bạn có thể quên chỉ sau vài tuần.

Here, you can also outsource decision-making,

Ở đây, bạn cũng có thể chọn đại,

but you want some critical thinking involved,

nhưng bạn muốn phân tích kỹ hơn một chút,

as there are some stakes.

vì chúng cũng hơi quan trọng.

This time, you'll outsource to a person.

Lần này, bạn có thể giao người khác làm.

Set some basic criteria,

Đưa ra vài tiêu chuẩn cơ bản,

select someone to present a recommendation,

chọn một ai đó để đề xuất ý kiến,

and then take their advice.

và sau đó nghe theo họ.

Make sure to avoid the temptation to canvass.

Cần phải chắc chắn là tránh tranh luận.

Your goal is to clear your plate,

Mục tiêu của bạn là làm xong,

not to kick the can down the road.

chứ không phải là trì hoãn.

Now that you tackled low-stakes and no-stakes decisions,

Bạn đã giải quyết xong quyết định không và ít quan trọng,

you've created the space and time you'll need

bạn sẽ có cả không gian và thời gian

to handle high-stakes decisions.

để xem xét quyết định quan trọng.

These are things like "which house should I buy"

Đại loại như là "tôi nên mua căn nhà nào"

or "which job should I accept."

hay "tôi nên chọn công việc nào."

Since the stakes are high and there are long-term implications,

Bởi vì đây là những quyết định quan trọng và ảnh hưởng lâu dài,

you absolutely want to get it right.

bạn chắc chắc muốn mình làm đúng.

Before we get to work, let's establish a few basic principles

Trước khi thực hiện, hãy bàn về một vài nguyên tắc cơ bản.

to guide you through the process.

để giúp bạn thực hiện.

First, think about what really matters to you,

Đầu tiên, hãy nghĩ cái gì quan trọng đối với bạn,

and set your criteria accordingly.

và đưa ra các tiêu chuẩn của bạn.

Second, gather the relevant facts.

Thứ hai là thu thập dữ liệu liên quan.

Make sure you collect data about all of the options,

Đảm bảo bạn có đủ thông tin về tất cả các lựa chọn,

so you can be confident

để bạn cảm thấy tự tin

that you're truly making an informed decision.

rằng mình đã quyết định có cơ sở.

Thứ ba, hãy nhớ rằng FOBO về bản chất,

And third, remember that FOBO, by nature,

xuất hiện khi bạn đấu tranh để chỉ chọn một

comes when you struggle to choose just one

from a group of perfectly acceptable options.

trong nhóm các lựa chọn tốt.

So no matter what you choose,

Thế nên bất kể bạn chọn cách nào,

you can rest assured that the downside is limited.

bạn có thể yên tâm các bất lợi đã bị giới hạn.

Now that you've established some ground rules,

Bây giờ sau khi đã có các quy tắc cơ bản,

the process can begin.

chúng ta có thể bắt đầu.

Start by identifying a front-runner based on your intuition,

Mở đầu bằng việc xác định cái gì trước dựa trên trực giác của bạn,

then compare each of your options head-to-head

sau đó so sánh từng lựa chọn một

with the front-runner, one-by-one.

với lựa chọn ban đầu.

Each time, choose the better of the two based on the criteria,

Mỗi lần hãy chọn cách tốt hơn dựa trên các tiêu chuẩn đã đặt ra,

and discard the other one.

và loại bỏ cách còn lại.

Here's the trick to avoiding FOBO.

Đây là mẹo để tránh bị FOBO.

When you eliminate an option, it's gone forever.

Khi bạn đã bỏ đi một lựa chọn, nó sẽ biến mất.

If you keep returning to discarded options,

Nếu bạn cứ quay lại với các lựa chọn đã bỏ,

you risk getting stuck.

bạn có nguy cơ bị mắc kẹt.

Now repeat this process until you get down to one final choice.

Nào, bây giờ làm lại các bước này cho đến khi bạn chỉ còn một lựa chọn.

If you follow this system,

Nếu bạn làm theo cách này,

you will usually end up with a decision on your own.

bạn thường sẽ đi đến quyết định của chính mình.

On the rare occasion that you get stuck,

Đôi khi bạn gặp trở ngại,

you will outsource the final decision

bạn hãy giao lại lựa chọn cuối cùng

to a small group of qualified people who you trust

với một nhóm người mà bạn tin tưởng,

and who are equipped to provide you with guidance

những người hiểu rõ và có thể giúp bạn

về từng vấn đề cụ thể.

on this particular topic.

Engage a group of five or less, ideally an odd number of people

Chọn một nhóm tối đa năm người, lý tưởng là số lẻ

so that you have a built-in tiebreaker if you need it.

nhờ đó nhóm này sẽ luôn có quyết định cuối cùng.

Now that you've made your choice, one last challenge remains.

Giờ khi bạn đã chọn xong, vẫn còn một khó khăn cuối cùng.

You have to commit.

Bạn phải chấp nhận nó.

I can't promise you that you'll ever truly know if you've made the perfect decision,

Tôi không thể đảm bảo là bạn biết chắc mình đã quyết định đúng,

but I can tell you this:

nhưng tôi có thể nói với bạn:

a significant percentage of people in the world

rất nhiều người trong chúng ta

will never have to worry about FOBO.

sẽ không bao giờ phải lo lắng về FOBO nữa.

Unlike the billions of people who have few options, if any,

Không như hàng tỉ người có ít lựa chọn,

due to war, poverty or illness,

do chiến tranh, nghèo khó hoặc bệnh tật,

you have plentiful opportunities to live decisively.

bạn có rất nhiều cơ hội để sống mà không hối tiếc.

You may not get everything you want,

Bạn có thể không có mọi thứ bạn muốn,

but the mere fact you get to decide is powerful.

nhưng bạn có thể tự quyết định cuộc đời mình.

In fact, it's a gift.

Thật vậy, đó là món quà trời ban.

Make the most of it.

Hãy tận hưởng nó.