Ray Kurzweil: A university for the coming singularity

Translator: Armenuhy Hovakimyan Reviewer: Arpiné Grigoryan

Information technology grows in an exponential manner.

Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները աճում են էքսպոնենցիալ արագությամբ:

It's not linear. And our intuition is linear.

Այդ աճը գծային չէ: Իսկ մեր ինտուիցիան գծային է:

When we walked through the savanna a thousand years ago

Երբ մենք քայլում էինք սավաննայով հազարավոր տարիներ առաջ

we made linear predictions where that animal would be,

մենք կատարում էինք գծային կանխատեսումներ, թե որտեղ կարող է լինել այդ կենդանին:

and that worked fine. It's hardwired in our brains.

Եվ դա շատ լավ աշխատում էր: Այդ հաշվարկները ծրագրավորված են մեր ուղեղում:

But the pace of exponential growth

Իսկ տեղեկատվական տեխնոլոգիաներին բնորոշ է

is really what describes information technologies.

էքսպոնենցիալ զարգացման արագությունը:

And it's not just computation.

Եվ դա միայն հաշվարկներ չեն:

There is a big difference between linear and exponential growth.

Շատ մեծ տարբերություն կա գծային և էքսպոնենցիալ /արագացումով/ աճերի միջև:

If I take 30 steps linearly -- one, two, three, four, five --

Գծային աճի դեպքում 30 քայլը` 1, 2, 3, 4, 5...

I get to 30.

կհասցնի 30-ի:

If I take 30 steps exponentially -- two, four, eight, 16 --

Իսկ էքսպոնենցիալ աճի դեպքում 30 քայլը` 2, 4, 8, 16...

I get to a billion.

կհասցնի միլիարդի:

It makes a huge difference.

Սա ահռելի տարբերություն է:

And that really describes information technology.

Եվ այն իսկապես բնորոշում է տեղեկատվական տեխնոլոգիաները:

When I was a student at MIT,

Երբ ես MIT-ի (Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական համալսարան) ուսանող էի,

we all shared one computer that took up a whole building.

մենք բոլորս աշխատում էինք մեկ համակարգչով, որը գրավում էր մի ամբողջ շենք:

The computer in your cellphone today is a million times cheaper,

Այն համակարգիչը, որ հիմա ձեր բջջային հեռախոսի մեջ է` միլիոն անգամ ավելի էժան է,

a million times smaller,

միլիոն անգամ ավելի փոքր է,

a thousand times more powerful.

իսկ դրա հզորությունը հազարավոր անգամներ ավելի մեծ է:

That's a billion-fold increase in capability per dollar

Սա նշանակում է արտադրողականության միլիարդավոր անգամների աճ, յուրաքանչյուր դոլարի հաշվով,

that we've actually experienced since I was a student.

իմ ուսանողական տարիների ժամանակի համեմատ:

And we're going to do it again in the next 25 years.

Նույն պատկերը կդիտվի գալիք 25 տարիների ընթացքում:

Information technology progresses

Տեղեկատվական տեխնոլոգիաները զարգանում են

through a series of S-curves

S-աձև կորերի շարքի տեսքով,

where each one is a different paradigm.

որոնցից յուրաքանչյուրն արտացոլում է մի նոր պարադիգմա /հայացքների և հասկացությունների համակարգ/:

So people say, "What's going to happen when Moore's Law comes to an end?"

Երբեմն հարցնում են. «Ինչ կպատահի, երբ Մուրի օրենքի ազդեցությունն ավարտվի»:

Which will happen around 2020.

Ինչը տեղի կունենա 2020 թ.-ին:

We'll then go to the next paradigm.

Այդ ժամանակ մենք կանցնենք հաջորդ պարադիգմային:

And Moore's Law was not the first paradigm

Իսկ Մուրի օրենքը առաջին պարադիգման չէր,

to bring exponential growth to computing.

որ ցույց էր տալիս հաշվողական տեխնիկայի էքսպոնենցիալ աճը:

The exponential growth of computing started

Հաշվողական հզորությունների էքսպոնենցիալ աճը սկսվել է

decades before Gordon Moore was even born.

Գորդոն Մուրի ծնվելուց դեռ տասնամյակներ առաջ:

And it doesn't just apply to computation.

Եվ դա միայն հաշվարկների հետ չէ կապված:

It's really any technology where we can measure

Դա կարող է լինել ցանկացած տեխնոլոգիա, որտեղ մենք կարող ենք չափել

the underlying information properties.

դրա հիմնական տեղեկատվական հատկությունները:

Here we have 49 famous computers. I put them in a logarithmic graph.

Այս լոգարիթմական գրաֆիկի վրա նշված են 49 հայտնի համակարգիչներ:

The logarithmic scale hides the scale of the increase,

Լոգարիթմական սանդղակը ծածկում է աճի սանդղակը:

because this represents trillions-fold increase

Քանի որ այն ներկայացնում է տրիլիոնավոր անգամներ ավելացած աճ,

since the 1890 census.

սկսած 1890 թվականի հաշվառումից:

In 1950s they were shrinking vacuum tubes,

1950-ականներին փոքրացնում էին վակուումային լամպերը,

making them smaller and smaller. They finally hit a wall;

դարձնելով դրանք ավելի ու ավելի փոքր, քանի դեռ չհասան հնարավորի սահմանագծին:

they couldn't shrink the vacuum tube any more and keep the vacuum.

Նրանք այլևս չէին կարող փոքրացնել չափերը, միևնույն ժամանակ պահելով վակուումը:

And that was the end of the shrinking of vacuum tubes,

Եվ սա հանդիսացավ վակուումային լամպերի չափերի փոքրացման ավարտը:

but it was not the end of the exponential growth of computing.

Բայց դա դեռ հաշվողական հզորությունների էքսպոնենցիալ աճի ավարտը չէր:

We went to the fourth paradigm, transistors,

Մենք հասանք չորրորդ պարադիգմային` տրանզիստորները,

and finally integrated circuits.

և վերջապես` ինտեգրալ սխեմաները:

When that comes to an end we'll go to the sixth paradigm;

Երբ սա նույնպես հասնի իր ավարտին, մենք կանցնենք վեցերորդ պարադիգմային`

three-dimensional self-organizing molecular circuits.

եռաչափ, ինքնակազմավորվող մոլեկուլյար սխեմաներին:

But what's even more amazing, really, than this

Աճի այս ֆանտաստիկ մասշտաբների

fantastic scale of progress,

առավել հետաքրքիր կողմ է հանդիսանում

is that -- look at how predictable this is.

դրա կանխատեսելիությունը:

I mean this went through thick and thin,

Այս երևութը անցել է տարբեր փորձությունների միջով,

through war and peace, through boom times and recessions.

դիմակայելով պատերազմներին և խաղաղությանը, վերելքներին և անկումներին:

The Great Depression made not a dent in this exponential progression.

Մեծ ճգնաժամը ոչ մի կերպ չազդեց այս էքսպոնենցիալ աճի վրա:

We'll see the same thing in the economic recession we're having now.

Հավաստիացնում եմ ձեզ, որ նույնը տեղի կունենա նաև առկա տնտեսական ճգնաժամի դեպքում:

At least the exponential growth of information technology capability

Համենայն դեպս, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հնարավորությունները առանց թուլանալու

will continue unabated.

կշարունակեն իրենց աճը էքսպոնենցիալ արագությամբ:

And I just updated these graphs.

Այս գրաֆիկների վրա ներկայացված է վերջերս թարմացված տեղեկատվություն:

Because I had them through 2002 in my book, "The Singularity is Near."

Ես դրանք ունեի դեռևս 2002-ից, իմ «Սինգույլարությունը մոտենում է» գրքում:

So we updated them,

Դրանք այստեղ ներկայացնելու համար

so I could present it here, to 2007.

մենք թարմացրել ենք դիագրամները 2007 թվականի տվյալներով:

And I was asked, "Well aren't you nervous?

Ինձ հարցնում էին. «Դուք չե՞ք վախենում, որ

Maybe it kind of didn't stay on this exponential progression."

աճը շարունակվի ու դուրս գա էքսպոնենցիալի կորի հետ»:

I was a little nervous

Անկեղծ ասած` ես մի քիչ անհանգստանում էի:

because maybe the data wouldn't be right,

Քանի որ կարող էր ստացվեր, որ տվյալները ճիշտ չէին:

but I've done this now for 30 years,

Բայց ես արդեն 30 տարի է ինչ զբաղվում եմ սրանով:

and it has stayed on this exponential progression.

Իսկ էքսպոնենցիալ աճը ամբողջ ժամանակ պահպանվում էր:

Look at this graph here.You could buy one transistor for a dollar in 1968.

Նայեք այս գրաֆիկը: 1968-ին դուք կարող էիք 1 դոլարով գնել միայն 1 տրանզիստոր:

You can buy half a billion today,

Այսօր դուք դրանով կարող էք գնել կես միլիարդը:

and they are actually better, because they are faster.

Ընդ որում դրանք ավելի լավն են, քանի որ ավելի արագագործ են:

But look at how predictable this is.

Եկեք նայենք, թե ինչքանով է սա կանխատեսելի:

And I'd say this knowledge is over-fitting to past data.

Ես կասեի, որ այս գիտելիքները կարելի է միանգամայն դուրս բերել նախկին տվյալներից:

I've been making these forward-looking predictions for about 30 years.

Ես զբաղվել եմ այսպիսի կանխատեսումներով մոտ 30 տարվա ընթացքում:

And the cost of a transistor cycle,

Եվ տրանզիստորային ցիկլի արժեքը,

which is a measure of the price performance of electronics,

այն է` էլեկտրոնիկայի գնի միավորի արտադրողականության չափը

comes down about every year.

տարեց տարի նվազում է:

That's a 50 percent deflation rate.

Դա դեֆլյացիայի 50 տոկոսանոց արագություն է:

And it's also true of other examples,

Եվ այս ամենը ճիշտ է նաև այլ օրինակների համար,

like DNA data or brain data.

ինչպես ԴՆԹ-ի կամ ուղեղի մասին տվյալները:

But we more than make up for that.

Սակայն դեֆլյացիան առավել քան փոխհատուցվում է:

We actually ship more than twice as much

Փաստացիորեն, տեղեկատվական տեխնիկան, իր ցանկացած տեսքով

of every form of information technology.

արտադրվում է ավելի քան կրկնակի ծավալներով:

We've had 18 percent growth in constant dollars

Վերջին կես դարի ընթացքում դիտվում է ցանկացած տեսքով տեղեկատվական տեխնոլոգիաների

in every form of information technology for the last half-century,

արտադրության 18%-անոց աճ` մշտական դոլարներով:

despite the fact that you can get twice as much of it each year.

Չնայած նրան, որ յուրաքանչյուր տարի կարելի է դրանից երկու անգամ շատ գնել:

This is a completely different example.

Ահա բոլորովին այլ օրինակ:

This is not Moore's Law.

Սա Մուրի օրենքը չէ:

The amount of DNA data

ԴՆԹ-ի հաջորդականացրած տվյալների ծավալը

we've sequenced has doubled every year.

յուրաքանչյուր տարի կրկնապատկվում է:

The cost has come down by half every year.

Ընդ որում ծախսերը յուրաքանչյուր տարի երկու անգամ նվազում են:

And this has been a smooth progression

Եվ սա հանդարտ զարգացում է

since the beginning of the genome project.

սկսած գենոմի ծրագրից:

And halfway through the project, skeptics said,

Ծրագրի կեսն անցնելուց հետո, թերահավատ մարդիկ ասում էին`

"Well, this is not working out. You're halfway through the genome project

«Ոչինչ չի ստացվի: Գենոմի ծրագրի կեսն արդեն անցել է,

and you've finished one percent of the project."

իսկ ավարտվել է նախագծի միայն 1%-ը»:

But that was really right on schedule.

Իրականում ամեն ինչ ընթանում էր ճիշտ ըստ գրաֆիկի:

Because if you double one percent seven more times,

Քանի որ, եթե դուք կկնապատկեք 1%-ը յոթ անգամ,

which is exactly what happened,

իսկ իրականում այդպես էլ եղավ,

you get 100 percent. And the project was finished on time.

դուք կստանաք 100%: Եվ ծրագիրն ավարտվեց ժամանակին:

Communication technologies:

Ինչ վերաբերում է հեռահաղորդակցություն տեխնոլոգիաներին.

50 different ways to measure this,

դրանց չափման համար կան 50 տարբեր մեթոդներ`

the number of bits being moved around, the size of the Internet.

փոխանակվող տեղեկատվության բիտերի քանակը, ինտերնետի ծավալը:

But this has progressed at an exponential pace.

Միևնույն է` աճը էքսպոնենցիալ է:

This is deeply democratizing.

Սա խորապես դեմոկրատացնում է:

I wrote, over 20 years ago in "The Age of Intelligent Machines,"

Մոտ 20 տարի առաջ «Մտածող մեքենաների դարաշրջան» գրքում ես գրել եմ,

when the Soviet Union was going strong, that it would be swept away

այն ժամանակ, երբ Սովետական Միությունն ամուր կանգնած էր,

by this growth of decentralized communication.

որ այն կվերանա ապակենտրոնացված հաղորդակցությունների աճի պատճառով:

And we will have plenty of computation as we go through the 21st century

Զարգացմանը համընթաց, 21-րդ դարում հաշվողական հզորությունները կբավականացնեն

to do things like simulate regions of the human brain.

այնպիսի նախագծեր իրագործելու, ինչպիսիք են մարդկային ուղեղի հատվածների սիմուլյացիան:

But where will we get the software?

Սակայն որտեղի՞ց կհայտնվի ծրագրային ապահովումը:

Some critics say, "Oh, well software is stuck in the mud."

Որոշ քննադատներ ասում են. «Ծրագրային ապահովումը անհույս կերպով հետ է մնացել»

But we are learning more and more about the human brain.

Իսկ մենք ավելի ու ավելի շատ բան ենք իմանում մարդկային ուղեղի մասին:

Spatial resolution of brain scanning is doubling every year.

Ուղեղի ծավալային ընթերցման (scan) թույլատրելի կարողությունը յուրաքանչյուր տարի կրկնապատկվում է:

The amount of data we're getting about the brain is doubling every year.

Ուղեղի մասին տեղեկատվությունը նույնպես կրկնապատկվում է ամեն տարի:

And we're showing that we can actually turn this data

Եվ մենք ցույց ենք տալիս, այս տվյալները, փաստացիորեն, կարելի է վերածել

into working models and simulations of brain regions.

աշխատանքային մոդելների և մոդելավորել ուղեղի մասերը:

There is about 20 regions of the brain that have been modeled,

Արդեն կա ուղեղի մոտ 20 հատված, որոնք

simulated and tested:

մոդելավորվել, սիմուլյացվել և փորձարկվել են`

the auditory cortex, regions of the visual cortex;

լսողական, տեսողական ապարատները,

cerebellum, where we do our skill formation;

փոքր ուղեղը, որտեղ կատարվում է հմտությունների ձևավորումը,

slices of the cerebral cortex, where we do our rational thinking.

մեծ կիսագնդերի կաղապարի առանձին մասերը, որտեղ կատարվում է ռացիոնալ մտածողությունը:

And all of this has fueled

Եվ այս ամենը շարժիչ ուժ է հանդիսանում

an increase, very smooth and predictable, of productivity.

արտադրողականության շատ հարթ և կանխատեսելի աճի համար:

We've gone from 30 dollars to 130 dollars

Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների շնորհիվ

in constant dollars in the value of an average hour of human labor,

մարդու աշխատուժի մեկ ժամի արժեքը

fueled by this information technology.

աճել է միջինում 30-ից մինչև 130-ը` դոլարներով:

And we're all concerned about energy and the environment.

Մենք բոլորս մտահոգված ենք էներգետիկայի և շրջակա միջավայրի խնդիրներով:

Well this is a logarithmic graph.

Սա լոգարիթմական գրաֆիկ է:

This represents a smooth doubling,

Այն ցույց է տալիս մարդու կողմից արտադրվող արևային էներգիայի

every two years, of the amount of solar energy we're creating,

ծավալի կրկնապատկումը յուրաքանչյուր երկու տարին մեկ:

particularly as we're now applying nanotechnology,

Մասնավորաբար, նանոտեխնոլոգիաները, որոնք տեղեկատվական տեխնոլոգիաների տեսակներից մեկն են,

a form of information technology, to solar panels.

կիրառվում են արևային վահանակներում:

And we're only eight doublings away

Կրկնապատկման ևս 8 քայլից հետո

from it meeting 100 percent of our energy needs.

այն կբավարարի մեր կարիքների 100%-ը:

And there is 10 thousand times more sunlight than we need.

Արևի լույսը 10 հազար անգամ ավելի շատ է, քան մեզ հարկավոր է:

We ultimately will merge with this technology. It's already very close to us.

Մենք ի վերջո կմիաձուլվենք այս տեխնոլոգիաների հետ: Դա արդեն մոտենում է մեզ:

When I was a student it was across campus, now it's in our pockets.

Երբ ես ուսանող էի, այն գրավում էր մի ամբողջ մասնաշենքի չափ տարածք:

What used to take up a building now fits in our pockets.

Այն, ինչն առաջ մի շենքի չափ էր` այժմ տեղավորվում է գրպանում:

What now fits in our pockets would fit in a blood cell in 25 years.

Այն, ինչ այժմ տեղավորվում է մեր գրպանում` 25 տարի հետո կլինի արյան գնդիկների մեջ:

And we will begin to actually deeply influence

Փաստորեն, մեր առողջության և մտավոր պոտենցիալի վրա

our health and our intelligence,

ավելի խորը ազդեցություն կսկսվի`

as we get closer and closer to this technology.

այս տեխնոլոգիաներին ավելի ու ավելի շատ մոտենալուն համընթաց:

Based on that we are announcing, here at TED,

Հիմնվելով վերը նշվածների վրա, TED-ի ավանդության համաձայն,

in true TED tradition, Singularity University.

այստեղ TED-ում մենք հայտարարում ենք Սինգուլյարության (Յուրահատկության) Համալսարանի բացման մասին:

It's a new university

Դա նոր համալսարան է,

that's founded by Peter Diamandis, who is here in the audience,

որը հիմնադրվել է Պիտեր Դայամանդիսի,

and myself.

ով այստեղ հանդիսատեսների շարքում է, և իմ կողմից:

It's backed by NASA and Google,

Դրան աջակցել են NASA-ն և Google-ը, ինչպես նաև

and other leaders in the high-tech and science community.

այլ առաջատարներ բարձր տեխնոլոգիաների և գիտության բնագավառներից:

And our goal was to assemble the leaders,

Մեր նպատակն էր հավաքել առաջնորդներին,

both teachers and students,

ինչպես դասախոսների, այնպես էլ ուսանողների շարքերից

in these exponentially growing information technologies,

էքսպոնենցիալ կերպով աճող տեղեկատվական տեխնոլոգիաների այս բնագավառից,

and their application.

և դրա կիրառությունից:

But Larry Page made an impassioned speech

Մեր կազմակերպչական հավաքի ժամանակ

at our organizing meeting,

Լարի Փեյջը հանդես եկավ մի շատ տպավորիչ ելույթով

saying we should devote this study

այն մասին, որ մենք պետք է ուսումնասիրությունն ուղղենք

to actually addressing some of the major challenges facing humanity.

մարդկության առջև կանգնած գլխավոր խնդիրների լուծմանը:

And if we did that, then Google would back this.

Եվ եթե մենք դա անենք` Google-ը պատրաստ է մեզ աջակցել:

And so that's what we've done.

Հենց այդպես էլ արեցինք:

The last third of the nine-week intensive summer session

Ինը շաբաթ տևած ամառային նստաշրջանի վերջին երրորդ մասը

will be devoted to a group project to address

նվիրված կլինի մի խմբային ծրագրի, որը

some major challenge of humanity.

ուղղված է որոշ համամարդկային կարևորագույն խնդիրների լուծմանը:

Like for example, applying the Internet,

Ինչպես, օրինակ, կիրառել ինտերնետը,

which is now ubiquitous, in the rural areas of China or in Africa,

որն այսօր ամենուրեք է, Չինաստանի գյուղական տեղանքներում և Աֆրիկայում,

to bringing health information

առողջապահության մասին տեղեկատվությունը

to developing areas of the world.

երկրագնդի զարգագող մասերին հասցնելու համար:

And these projects will continue past these sessions,

Այս նիստերի ավարտից հետո նախագծերը կշարունակվեն

using collaborative interactive communication.

ինտերակտիվ հաղորդակցման միջոցների օգնությամբ:

All the intellectual property that is created and taught

Ողջ ինտելեկտուալ սեփականությունը, որ կստեղծվի և կդասավանդվի

will be online and available,

կլինի առցանց և հասանելի

and developed online in a collaborative fashion.

և կշարունակի զարգանալ առցանց ինտերակտիվ ռեժիմում:

Here is our founding meeting.

Ահա մեր հիմնադիր հանդիպումը:

But this is being announced today.

Այդ մասին հայտարարվում է այսօր:

It will be permanently headquartered in Silicon Valley,

Մեր գլխամասը կտեղակայվի Սիլիկոնային հովտում,

at the NASA Ames research center.

NASA Ames հետազոտական կենտրոնին կից:

There are different programs for graduate students,

Կան բազմաթիվ ծրագրեր ասպիրանտների,

for executives at different companies.

նաև տարբեր ընկերությունների ղեկավարների համար:

The first six tracks here -- artificial intelligence,

Այստեղ առաջին 6 թեմաներն են` արհեստական բանականություն,

advanced computing technologies, biotechnology, nanotechnology --

առաջավոր հաշվողական տեխնոլոգիաներ, բիոտեխնոլոգիաներ, նանոտեխնոլոգիաներ,

are the different core areas of information technology.

որոնք հանդիսանում են տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հիմքը:

Then we are going to apply them to the other areas,

Ապա մենք պատրաստվում ենք ներդնել այդ գիտելիքները տարբեր ոլորտներում,

like energy, ecology,

ինչպես, օրինակ, էներգետիկան, էկոլոգիան,

policy law and ethics, entrepreneurship,

քաղաքական օրենսդրությունը և էթիկան, ձեռնարկատիրությունը,

so that people can bring these new technologies to the world.

այնպես, որ այս նոր տեխնոլոգիաները ներթափանցեն մարդկանց առօրյա կյանք:

So we're very appreciative of the support we've gotten

Մենք շատ բարձր ենք գնահատում այն աջակցությունը, որ ունենք

from both the intellectual leaders, the high-tech leaders,

գիտատեխնիկական համայնքի առաջնորդների կողմից,

particularly Google and NASA.

հատկապես Google-ից և NASA-ից:

This is an exciting new venture.

Սա շատ հետաքրքրական նոր նախաձեռնություն է:

And we invite you to participate. Thank you very much.

Եվ մենք հրավիրում ենք ձեզ մասնակցելու դրանում: Շատ շնորհակալ եմ:

(Applause)

(Ծափահարություններ)