Why I fight for the education of refugee girls (like me) | Mary Maker

68,221 views ・ 2018-08-29

TED


Խնդրում ենք կրկնակի սեղմել ստորև ներկայացված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ տեսանյութը նվագարկելու համար:

Translator: Anush Ignatyan Reviewer: Emma Dovlatyan
00:12
We do not choose where to be born.
0
12962
2966
Մենք չենք ընտրում, թե որտեղ ծնվենք:
00:17
We do not choose who our parents are.
1
17070
3145
Մենք չենք ընտրում, թե ովքեր լինեն մեր ծնողները:
00:21
But we do choose how we are going to live our lives.
2
21264
4235
Բայց մենք ենք ընտրում, թե ինչպես ապրենք:
00:26
I did not choose to be born in South Sudan,
3
26810
2717
Ես չէի ընտրել ծնվել Հարավային Սուդանում` խնդիրներով լի մի երկրում:
00:29
a country rife with conflict.
4
29551
2136
00:32
I did not choose my name --
5
32511
2023
Ես չէի ընտրել իմ անունը՝ Նիրիաք, որը նշանակում է պատերազմ:
00:35
Nyiriak,
6
35304
1538
00:36
which means "war."
7
36866
1482
00:39
I've always rejected it
8
39308
1963
Ես միշտ մերժել եմ դա
00:41
and all the legacy it was born into.
9
41295
3435
և այն ողջ համայնքը, որի ծնունդն է դա եղել:
00:44
I choose to be called Mary.
10
44754
2219
Ես ընտրել եմ Մերի անունը:
00:48
As a teacher, I've stood in front of 120 students,
11
48154
3683
Որպես ուսուցիչ՝ ես կանգնել եմ 120 աշակերտի առջև,
00:51
so this stage does not intimidate me.
12
51861
2999
հետևաբար՝ այս բեմն ինձ չի վախեցնում:
00:55
My students come from war-torn countries.
13
55996
3549
Իմ աշակերտները պատերազմներից տուժած երկրներից են:
01:00
They're so different from each other,
14
60101
2537
Նրանք այնքան տարբեր են միմյանցից,
01:02
but they have one thing in common:
15
62662
2818
բայց մի ընդհանրություն ունեն՝
01:05
they fled their homes in order to stay alive.
16
65504
3865
նրանք փախել են իրենց տներից, որ ողջ մնան:
01:10
Some of them belong to parents back home in South Sudan
17
70616
3511
Նրանցից ոմանք ծնողներ ունեն Հարավային Սուդանում, ովքեր սպանում են իրար
01:14
who are killing each other
18
74151
1322
01:15
because they belong to a different tribe or they have a different belief.
19
75497
4450
որովհետև տարբեր ցեղերից են կամ տարբեր հավատք ունեն:
01:20
Others come from other African countries devastated by war.
20
80922
4287
Ոմանք էլ Աֆրիկայի՝ պատերազմից ավերված այլ երկրներից են:
01:25
But when they enter my class, they make friends,
21
85823
3035
Բայց երբ նրանք իմ դասարան են մտնում, ընկերանում են, միասին են տուն գնում,
01:28
they walk home together,
22
88882
1637
01:31
they do their homework together.
23
91149
1901
միասին են տնային աշխատանքներն անում:
01:33
There is no hatred allowed in my class.
24
93711
3028
Իմ դասարանում ատելությունն արգելված է:
01:38
My story is like that of so many other refugees.
25
98078
4133
Իմ պատմությունն էլ նման է շատ այլ փախստականների պատմություններին:
01:43
The war came when I was still a baby.
26
103063
2074
Պատերազմը սկսվեց, երբ ես դեռ երեխա էի:
01:46
And my father,
27
106131
1217
Իսկ հայրս, որ վաղ մանկությանս ընթացքում կողքիս չի եղել,
01:47
who had been absent in most of my early childhood,
28
107372
2855
01:50
was doing what other men were doing:
29
110251
2576
անում էր այն, ինչ մյուս տղամարդիկ էին անում.
01:52
fighting for the country.
30
112851
1727
կռվում էր հանուն երկրի:
01:55
He had two wives and many children.
31
115283
3120
Նա երկու կին ուներ և շատ երեխաներ:
02:00
My mother was his second wife,
32
120459
2329
Իմ մայրը նրա երկրորդ կինն էր
02:02
married to him at the age of 16.
33
122812
2279
և ամուսնացել էր նրա հետ 16 տարեկանում:
02:05
This is simply because my mother came from a poor background,
34
125588
4022
Պատճառն այն էր,որ մայրս աղքատ ընտանիքից էր և այլընտրանք չուներ:
02:10
and she had no choice.
35
130279
1800
02:12
My father, on the other hand, was rich.
36
132103
2942
Հայրս էլ, մյուս կողմից, հարուստ էր:
02:15
He had many cows.
37
135069
1333
Նա շատ կովեր ուներ:
02:18
Gunshots were the order of the day.
38
138987
3187
Կրակոցներն օրվա բնականոն ընթացքն էին:
02:24
My community was constantly under attack.
39
144713
2892
Իմ համայնքը շարունակ հարձակման էր ենթարկվում:
02:28
Communities would fight each other as they took water along the Nile.
40
148526
4640
Համայնքները կռվում էին միմյանց դեմ, երբ Նեղոսի երկայնքով ջուր էին վերցնում:
02:33
But that was not all.
41
153190
1292
Բայց դա ամենը չէր:
02:35
Planes would drop the spinning and terrifying bombs
42
155257
3904
Ինքնաթիռները պտտվող և սարսափեցնող ռումբեր էին նետում,
02:39
that chopped off people's limbs.
43
159185
2226
որոնք պոկում էին մարդկանց վերջույթները:
02:41
But the most terrifying thing for every single parent
44
161435
3276
Բայց ծնողների համար ամենասարսափելին
02:44
was to see their children being abducted and turned into young soldiers.
45
164735
6214
տեսնելն էր, որ իրենց երեխաներին առևանգում ու երիտասարդ զինվորների են վերածում:
02:51
My mother dug a trench
46
171877
2321
Մայրս մի փոս էր փորել,
02:54
that soon became our home.
47
174222
2149
որը շուտով դարձավ մեր տունը:
02:57
But yet, we did not feel protected.
48
177150
2353
Բայց մենք մեզ դեռ պաշտպանված չէինք զգում:
03:00
She had to flee in search of a safe place for us.
49
180455
3950
Մայրս ստիպված էր մեզ համար մի ապահով տեղ գտնել:
03:04
I was four years old, and my younger sister was two.
50
184429
3422
Ես չորս տարեկան էի, փոքր քույրս՝ երկու:
03:09
We joined a huge mass of people,
51
189267
2013
Մենք միացանք մարդկանց մի մեծ զանգվածի,
03:11
and together we walked for many agonizing days
52
191304
3916
ու միասին շատ տառապալից օրեր անցանք՝
03:15
in search of a secure place.
53
195244
1922
մի անվտանգ տեղ փնտրելով:
03:17
But we could barely rest
54
197190
1673
Բայց չէինք էլ հասցնում հանգստանալ,
03:19
before we were attacked again.
55
199954
2909
մինչև մեզ վրա նորից կհարձակվեին:
03:24
I remember my mother was pregnant,
56
204159
2444
Հիշում եմ, որ մայրս հղի էր,
03:26
when she would take turns to carry me and my younger sister.
57
206627
3051
երբ հերթով տանում էր ինձ ու փոքր քրոջս:
03:30
We finally made it across the Kenyan border, yes.
58
210362
2874
Վերջապես անցանք Քենյայի սահմանը:
03:33
But that was the longest journey that I have ever had in my whole life.
59
213887
5147
Բայց դա ամենաերկար ճամփորդությունն էր, որ ամբողջ կյանքումս ես երբևէ ունեցել եմ:
03:40
My feet were raw with blisters.
60
220028
3523
Ոտքերս բշտիկներից կարմրել էին:
03:45
To our surprise,
61
225630
1556
Ի զարմանս մեզ,
03:47
we found other family members who had fled into the camp earlier on,
62
227210
3311
մենք ընտանիքի մյուս անդամներին գտանք, ովքեր ավելի վաղ էին փախել ճամբար,
03:50
where you all are today,
63
230545
1667
ուր այսօր դուք բոլորդ եք,
03:52
the Kakuma camp.
64
232236
1706
Կակումայի ճամբարը:
03:53
Now, I want you all to be very quiet just for a moment.
65
233966
3680
Հիմա ուզում եմ, որ մի պահ բոլորդ լռեք:
04:00
Do you hear that?
66
240574
1579
Լսո՞ւմ եք դա:
04:04
The sound of silence.
67
244022
3184
Լռության ձայնը:
04:08
No gunshots.
68
248268
1374
Ոչ մի կրակոց:
04:11
Peace, at last.
69
251157
2343
Վերջապես խաղաղություն:
04:14
That was my first memory of this camp.
70
254279
3455
Այս ճամբարից դա իմ առաջին հիշողությունն էր:
04:19
When you move from a war zone
71
259154
2353
Երբ դուրս ես գալիս պատերազմի գոտուց
04:21
and come to a secure place like Kakuma,
72
261531
2523
ու գալիս ես այնպիսի անվտանգ տեղ, ինչպիսին Կակուման է,
04:24
you've really gone far.
73
264078
1451
իսկապես հեռու գնացած ես լինում:
04:27
I only stayed in the camp for three years, though.
74
267655
2901
Ես ճամբարում միայն երեք օր մնացի:
04:30
My father, who had been absent in most of my early childhood,
75
270580
3064
Հայրս, որ վաղ մանկությանս մեծ մասում իմ կողքին չէր եղել,
04:33
came back into my life.
76
273668
1387
վերադարձավ իմ կյանք:
04:35
And he organized for me to move with my uncle
77
275697
3389
Նա կազմակերպեց, որ ես հորեղբորս հետ տեղափոխվեմ
04:39
to our family in Nakuru.
78
279110
1560
Նակուրուի մեր ընտանիք:
04:41
There, I found my father's first wife,
79
281328
2443
Այնտեղ ես գտա հորս առաջին կնոջը,
04:43
my half sisters and my half brothers.
80
283795
3581
խորթ քույրերիս ու եղբայրներիս:
04:47
I got enrolled in school.
81
287400
2079
Ընդունվեցի դպրոց:
04:49
I remember my first day in school -- I could sing and laugh again --
82
289503
4578
Հիշում եմ դպրոցում առաջին օրս՝ ես կարող էի նորից երգել ու ծիծաղել,
04:54
and my first set of school uniforms, you bet.
83
294105
3298
ու դպրոցական առաջին համազգեստս:
04:58
It was amazing.
84
298317
1361
Հիանալի էր:
05:01
But then I came to realize
85
301360
2405
Բայց հետո ես հասկացա,
05:04
that my uncle did not find it fit for me to go to school,
86
304622
4262
որ հորեղբայրս ճիշտ չէր համարում իմ դպրոց գնալը,
05:10
simply because I was a girl.
87
310194
2679
պարզապես որովհետև ես աղջիկ էի:
05:14
My half brothers were his first priority.
88
314649
2941
Խորթ եղբայրներս էին նրա համար առաջնահերթ:
05:18
He would say, "Educating a girl is a waste of time."
89
318622
3761
Նա ասում էր.«Աղջիկ կրթելը ժամանակի վատնում է»:
05:22
And for that reason, I missed many days of school,
90
322773
4961
Այս պատճառով ես դպրոցում շատ օրեր բաց թողեցի,
05:27
because the fees were not paid.
91
327758
1977
քանի որ վարձը վճարված չէր:
05:31
My father stepped in
92
331364
1917
Հայրս եկավ և ինձ գրանցեց գիշերօթիկ դպրոցում:
05:33
and organized for me to go to boarding school.
93
333305
3123
05:37
I remember the faith that he put in me over the couple of years to come.
94
337253
4060
Ես հիշում այն հավատը, որ նա ինձ ներշնչեց գալիք մի քանի տարիների համար:
05:41
He would say, "Education is an animal that you have to overcome.
95
341337
5663
Նա ասում էր.«Կրթությունը կենդանի է, որին պիտի հաղթես:
05:47
With an education, you can survive.
96
347779
3322
Կրթությամբ կարող ես գոյատևել:
05:51
Education shall be your first husband."
97
351838
4086
Կրթությունը կլինի քո առաջին ամուսինը»:
05:56
And with these words came in his first big investment.
98
356557
5076
Այս խոսքերով նրա առաջին մեծ ավանդը եկավ:
06:01
I felt lucky!
99
361657
1275
Ես ինձ հաջողակ էի զգում:
06:03
But I was missing something:
100
363627
3179
Բայց ինձ ինչ-որ բան պակասում էր.
06:08
my mother.
101
368462
1151
մայրս:
06:11
My mother had been left behind in the camp,
102
371064
2491
Նա մնացել էր ճամբարում,
06:14
and I had not seen her since I left it.
103
374511
2513
և հեռանալուցս հետո ես նրան չէի տեսել:
06:18
Six years without seeing her was really long.
104
378197
4619
Առանց նրան տեսնելու անցկացրած 6 տարին իսկապես շատ երկար էր:
06:24
I was alone,
105
384245
1243
Ես մենակ էի դպրոցում,
06:26
in school,
106
386178
1239
06:28
when I heard of her death.
107
388117
1618
երբ լսեցի նրա մահվան մասին:
06:32
I've seen many people back in South Sudan
108
392128
2576
Ես շատ մարդկանց եմ տեսել Հարավային Սուդանում,
06:36
lose their lives.
109
396316
1661
որ զրկվել են իրենց կյանքից:
06:38
I've heard from neighbors
110
398001
1923
Հարևաններից լսել եմ,
06:39
lose their sons, their husbands,
111
399948
2477
որ կորցրել են իրենց որդիներին, ամուսիններին,
06:43
their children.
112
403159
1276
իրենց երեխաներին:
06:45
But I never thought that that would ever come into my life.
113
405104
3469
Բայց երբեք չէի մտածել, որ դա երբևէ կարող էր ինձ հետ պատահել:
06:49
A month earlier, my stepmother,
114
409840
3556
Դրանից մի ամիս առաջ մահացավ խորթ մայրս,
06:53
who had been so good to me back in Nakuru, died first.
115
413420
4019
որ Նակուրուում ինձ շատ լավ էր վերաբերվում:
06:59
Then I came to realize that after giving birth to four girls,
116
419764
5438
Հետո ես հասկացա, որ 4 աղջիկների կյանք տալուց հետո
07:05
my mother had finally given birth to something
117
425226
3315
մայրս վերջապես կյանք էր տվել մի բանի,
07:08
that could have made her be accepted into the community --
118
428565
3711
որի շնորհիվ համայնքը կարող էր ընդունել նրան՝
07:12
a baby boy,
119
432300
1547
տղա երեխայի՝
07:13
my baby brother.
120
433871
1580
իմ փոքրիկ եղբորը:
07:16
But he, too,
121
436731
1987
Բայց նա նույնպես
07:18
joined the list of the dead.
122
438742
2612
համալրեց մահացածների շարքը:
07:23
The most hurting part for me
123
443982
1909
Ինձ համար ամենացավալին այն էր,
07:27
was the fact that I wasn't able to attend my mother's burial.
124
447409
3940
որ չէի կարող մասնակցել մորս թաղմանը:
07:31
I wasn't allowed.
125
451984
1286
Ինձ թույլ չէին տալիս:
07:34
They said her family did not find it fit
126
454654
4700
Ասում էին՝ նրա ընտանիքը ճիշտ չի համարում,
07:39
for her children, who are all girls, to attend her burial,
127
459378
3784
որ նրա երեխաները, որ բոլորը աղջիկներ են, մասնակցեն նրա թաղմանը,
07:44
simply because we were girls.
128
464016
1748
պարզապես որովհետև մենք աղջիկ էինք:
07:46
They would lament to me and say,
129
466806
2029
Նրանք սգում էին ու ասում ինձ.
07:49
"We are sorry, Mary, for your loss.
130
469634
1996
«Մերի, մենք ցավում ենք քո կորստի համար:
07:52
We are sorry that your parents never left behind any children."
131
472689
5159
Ցավում ենք, որ ծնողներդ իրենց հետևից երեխաներ չթողեցին»:
07:59
And I would wonder:
132
479415
1435
Ու ես մտածում էի՝
08:01
What are we?
133
481792
1184
Մենք ի՞նչ ենք:
08:04
Are we not children?
134
484061
1324
Մենք երեխաներ չե՞նք:
08:06
In the mentality of my community,
135
486858
2902
Իմ համայնքի մտածողության մեջ
08:09
only the boy child counted.
136
489784
1906
միայն տղաներն էին երեխա համարվում:
08:13
And for that reason, I knew this was the end of me.
137
493419
3287
Դրա համար էլ ես գիտեի, որ դա իմ վերջն էր:
08:19
But I was the eldest girl.
138
499606
1636
Բայց ես ավագ աղջիկն էի:
08:21
I had to take care of my siblings.
139
501794
1936
Ես պիտի հոգ տանեի քույրերիս մասին:
08:23
I had to ensure they went to school.
140
503754
2036
Ես պիտի այնպես անեի, որ նրանք դպրոց գնան:
08:26
I was 13 years old.
141
506674
2504
Ես 13 տարեկան էի:
08:29
How could I have made that happen?
142
509745
2272
Ինչպե՞ս կարող էի դա անել:
08:33
I came back to the camp to take care of my siblings.
143
513208
3603
Ես վերադարձա ճամբար, որ հոգ տանեի քույրերիս մասին:
08:36
I've never felt so stuck.
144
516835
1555
Ես երբեք այդքան տոկուն չեմ զգացել:
08:39
But then, one of my aunts, Auntie Okoi,
145
519800
4377
Բայց հետո հորաքույրերիցս մեկը՝ Օկոին,
08:44
decided to take my sisters.
146
524201
1789
որոշեց տանել քույրերիս:
08:46
My father sent me money from Juba for me to go back to school.
147
526643
3349
Հայրս Ջուբայից ինձ փող ուղարկեց, որ նորից դպրոց գնամ:
08:50
Boarding school was heaven, but it was also so hard.
148
530829
3690
Գիշերօթիկ դպրոցը դրախտային էր, բայց նաև շատ դժվար էր:
08:55
I remember during the visiting days when parents would come to school,
149
535154
3573
Հիշում եմ տեսակցության օրերը, երբ ծնողները գալիս էին դպրոց,
08:58
and my father would miss.
150
538751
1404
իսկ իմ հայրը չկար:
09:00
But when he did come,
151
540179
1710
Բայց երբ գալիս էր,
09:01
he repeated the same faith in me.
152
541913
1787
ամրացնում էր այն հավատն իմ մեջ:
09:03
This time he would say,
153
543724
1306
Այդ ժամանակ նա ասում էր.
09:05
"Mary, you cannot go astray,
154
545054
2709
«Մերի, դու չես կարող շեղվել ճիշտ ուղուց,
09:07
because you are the future of your siblings."
155
547787
3202
որովհետև դու քույրերիդ ապագան ես»:
09:12
But then, in 2012,
156
552142
3622
Բայց հետո, 2012թ.-ին,
09:15
life took away the only thing that I was clinging on.
157
555788
3974
կյանքն ինձնից խլեց միակ բանը, որից կառչում էի:
09:20
My father died.
158
560395
1326
Հայրս մահացավ:
09:23
My grades in school started to collapse,
159
563783
2236
Դպրոցում գնահատականներս սկսեցին իջնել,
09:27
and when I sat for my final high school exams in 2015,
160
567643
5981
և երբ 2015թ.-ին հանձնում էի ավագ դպրոցի ավարտական քննություններս,
09:33
I was devastated to receive a C grade.
161
573648
3592
ինձ տապալեց ստացածս ցածր գնահատականը:
09:37
OK, I keep telling students in my class,
162
577264
2301
Ես աշակերտներիս շարունակ ասում եմ.
09:39
"It's not about the A's; it's about doing your best."
163
579589
3369
«Հարցը բարձր գնահատական ստանալը չէ, հարցը առավելագույնս աշխատելն է»:
09:43
That was not my best.
164
583461
1179
Ես այդքան չաշխատեցի:
09:45
I was determined.
165
585887
1265
Ես վճռական էի տրամադրված:
09:47
I wanted to go back and try again.
166
587176
2380
Ուզում էի ետ գնալ ու նորից փորձել:
09:50
But my parents were gone.
167
590664
1631
Բայց ծնողներս չկային:
09:52
I had no one to take care of me,
168
592972
1555
Ոչ ոք չունեի, որ իմ մասին հոգար ու վարձը վճարեր:
09:54
and I had no one to pay that fee.
169
594551
1894
09:56
I felt so hopeless.
170
596863
1519
Ես հուսալքված էի:
10:00
But then, one of my best friends,
171
600412
2150
Բայց հետո լավագույն ընկերներիցս մեկը՝
10:02
a beautiful Kenyan lady, Esther Kaecha,
172
602586
3353
քենյացի մի գեղեցիկ տիկին՝ Էսթեր Քաեչան,
10:05
called me during this devastating moment,
173
605963
2064
զանգեց ինձ այդ խորտակիչ պահին
10:08
and she was like, "Mary, you have a strong will.
174
608051
3361
ու ասաց .«Մերի, դու ուժեղ կամք ունես:
10:11
And I have a plan, and it's going to work."
175
611436
2249
Ես մի ծրագիր ունեմ, և այն հաստատ կգործի»:
10:14
OK, when you're in those devastating moments, you accept anything, right?
176
614261
3997
Այդպիսի կործանարար պահերի ամեն ինչի համաձայնում ես, ճիշտ չէ՞:
10:18
So the plan was, she organized some travel money
177
618282
3111
Ծրագիրը սա էր՝ նա գումար էր հավաքել,
10:21
for us to travel to Anester Victory Girls High School.
178
621417
3111
որ մենք գնանք Անեսթերի Հաղթանակի աղջիկների ավագ դպրոց:
10:25
I remember that day so well.
179
625262
1431
Ես շատ լավ եմ հիշում այդ օրը:
10:26
It was raining when we entered the principal's office.
180
626717
3457
Անձրևում էր, երբ մտանք տնօրենի գրասենյակ:
10:30
We were shaking like two chickens that had been rained on,
181
630198
3096
Մենք դողում էինք երկու հավի նման, որոնք անձրևի տակ են ընկել,
10:33
and we looked at him.
182
633318
1174
ու նայեցինք նրան:
10:34
He was asking, "What do you want?"
183
634516
1897
Նա հարցրեց. «Ի՞նչ եք ուզում»:
10:36
And we looked at him with the cat face.
184
636890
2218
Մենք կատվի հայացքով նայեցինք նրան:
10:39
"We just want to go back to school."
185
639132
2101
«Պարզապես ուզում ենք դպրոց վերադառնալ»:
10:41
Well, believe it or not, he not only paid our school fees
186
641257
4339
Կհավատաք թե չէ, նա վճարեց ոչ միայն մեր ուսման վարձը,
10:45
but also our uniform and pocket money for food.
187
645620
4113
այլ մեր համազգեստի համար ու սննդի համար գրպանի գումար տվեց:
10:49
Clap for him.
188
649757
1223
Ծափահարեք նրան:
10:51
(Applause)
189
651004
1823
(Ծափահարություն)
10:53
When I finished my high school career,
190
653766
2082
Երբ ավարտեցի ավագ դպրոցը,
10:55
I became the head girl.
191
655872
1533
դարձա ղեկավար աղջիկ:
10:57
And when I sat for the KCSE for a second time,
192
657984
3365
Երբ 2-րդ անգամ Քենյայի միջնակարգ կրթության վկայականի քննություն հանձնեցի,
11:01
I was able to receive a B minus. Clap.
193
661373
2650
կարողացա նախորդից մի քիչ ավելի բարձր գնահատական ստանալ:
11:04
(Applause)
194
664047
2240
Ծափահարեք:
(Ծափահարություն)
11:06
Thank you.
195
666311
1155
Շնորհակալություն:
11:07
So I really want to say thank you to Anester Victory, Mr. Gatimu
196
667490
4410
Իսկապես ուզում եմ շնորհակալություն ասել Անեսթերի Հաղթանակին, պարոն Գատիմուին
11:11
and the whole Anester fraternity for giving me that chance.
197
671924
3683
և Անեսթերի բոլո ընկերններին, ինձ այդ հնարավորությունը տալու համար:
11:17
From time to time,
198
677084
1659
Ժամանակ առ ժամանակ
11:18
members of my family will insist that my sister and I should get married
199
678767
4803
ընտանիքիս անդամները պնդում են, որ ես ու քույրերս ամուսնանանք,
11:23
so that somebody will take care of us.
200
683594
2098
որպեսզի ինչ-որ մեկը մեր մասին հոգ տանի:
11:26
They will say,
201
686722
1303
Նրանք ասում են.
11:28
"We have a man for you."
202
688049
1348
«Մենք քեզ համար մի տղամարդ ենք գտել»:
11:30
I really hate the fact that people took us as property rather than children.
203
690153
5440
Ինձ դուր չէր գալիս այն,որ մարդիկ մեզ ընդունում էին որպես ունեցվածք ոչ թե երեխա:
11:36
Sometimes they will jokingly say,
204
696092
1995
Երբեմն նրանք կատակով ասում են.
11:38
"You are going to lose your market value
205
698111
2112
«Դուք կկորցնեք ձեր շուկայական արժեքը
11:40
the more educated you become."
206
700247
1678
ավելի կրթված դառնալուն զուգահեռ»:
11:42
But the truth is,
207
702457
1982
Բայց ճշմարտությունը հետևյալն է`
11:44
an educated woman is feared in my community.
208
704463
3429
իմ համայնքում կրթված կնոջից վախենում են:
11:47
But I told them, this is not what I want.
209
707916
1999
Բայց ես նրանց ասել եմ, որ դա չէ իմ ուզածը:
11:51
I don't want to get kids at 16 like my mother did.
210
711056
2993
Ես չեմ ուզում մորս նման 16 տարեկանում երեխա ունենալ:
11:55
This is not my life.
211
715494
1597
Դա իմ կյանքը չէ:
11:57
Even though my sisters and I are suffering,
212
717528
2076
Չնայած քույրերս ու ես տառապում ենք,
11:59
there's no way we are heading in that direction.
213
719628
2528
մենք ոչ մի կերպ այդ ուղով չենք գնա:
12:02
I refuse to repeat history.
214
722528
2436
Ես հրաժարվում եմ պատմությունը կրկնել:
12:06
Educating a girl will create equal and stable societies.
215
726094
5148
Աղջիկներին կրթելը կստեղծի հավասար ու կայուն հասաակություններ:
12:11
And educated refugees will be the hope
216
731266
4303
Իսկ կրթված փախստականները կլինեն
12:15
of rebuilding their countries someday.
217
735593
2865
իրենց երկրները վերակառուցելու հույսը:
12:18
Girls and women have a part to play in this
218
738956
3753
Աղջիկներն ու կանայք էլ սրանում դեր ունեն խաղալու
12:22
just as much as men.
219
742733
1821
ճիշտ այնքան, որքան տղամարդիկ:
12:24
Well, we have men in my family that encourage me to move on:
220
744578
3681
Իմ ընտանիքում կան մարդիկ, ովքեր ինձ քաջալերում են, որ առաջ գնամ`
12:28
my half brothers and also my half sisters.
221
748283
2956
խորթ եղբայրներս ու նաև խորթ քույրերս:
12:32
When I finished my high school career,
222
752726
1918
Երբ ավագ դպրոցն ավարտեցի,
12:35
I moved my sisters to Nairobi, where they live with my stepsister.
223
755285
5517
քույրերիս տարա Նայրոբի, ուր նրանք ապրում են խորթ քրոջս հետ:
12:41
They live 17 people in a house.
224
761411
2093
Նրանք 17 հոգով ապրում են մի տան մեջ:
12:44
But don't pity us.
225
764138
1195
Բայց մեզ մի խղճացեք:
12:45
The most important thing is that they all get a decent education.
226
765935
5428
Ամենակարևորն այն է, որ նրանք բոլորը պատշաճ կրթություն ստանան:
12:53
The winners of today
227
773534
1546
Այսօրվա հաղթողները
12:56
are the losers of yesterday,
228
776090
1907
երեկվա պարտվածներն են,
12:58
but who never gave up.
229
778557
1580
ովքեր չեն հանձնվել:
13:00
And that is who we are,
230
780820
1889
Եվ ահա, թե ով ենք մենք՝
13:02
my sisters and I.
231
782733
1393
քույրերս ու ես:
13:04
And I'm so proud of that.
232
784150
2001
Եվ ես հպարտ եմ դրանով:
13:06
My biggest investment in life --
233
786175
1781
Կյանքում իմ մեծագույն ավանդը...
13:07
(Applause)
234
787980
1040
(Ծափահարություն)
13:09
is the education of my sisters.
235
789044
2879
քույրերիս կրթությունն է:
13:12
Education creates an equal and fair chance for everyone to make it.
236
792868
4668
Կրթությունը բոլորի համար հավասար ու արդար հնարավորություն է ստեղծում:
13:18
I personally believe education is not all about the syllabus.
237
798128
3291
Ես ինքս կարծում եմ,որ կրթությունը միայն ուսումնական ծրագիրը չէ:
13:21
It's about friendship.
238
801841
1347
Դա ընկերություն է:
13:23
It's about discovering our talents.
239
803746
2235
Դա մեր տաղանդները բացահայտելն է:
13:26
It's about discovering our destiny.
240
806005
3233
Դա մեր ճակատագիրը բացահայտելն է:
13:29
I will, for example, not forget the joy that I had
241
809914
2554
Ես, օրինակ, երբեք չեմ մոռանա այն ուրախությունը, որ զգացի,
13:32
when I first had singing lessons in school,
242
812492
2238
երբ դպրոցում առաջին անգամ երգի դաս ունեցա,
13:34
which is still a passion of mine.
243
814754
1643
որը դեռ իմ նախասիրությունն է:
13:36
But I wouldn't have gotten that
244
816421
2057
Բայց ես դա չէի գտնի
13:38
anywhere else.
245
818502
1257
ոչ մի ուրիշ տեղ:
13:41
As a teacher, I see my classroom as a laboratory
246
821061
4407
Որպես ուսուցիչ`ես իմ դասարանը տեսնում եմ որպես լաբորատորիա,
13:45
that not only generates skills and knowledge
247
825492
2945
որը տալիս է ոչ միայն հմտություններ և գիտելիք,
13:48
but also understanding and hope.
248
828461
2854
այլև ըմբռնում և հույս:
13:51
Let's take a tree.
249
831881
1285
Եկեք վերցնենք մի ծառ:
13:53
A tree may have its branches cut,
250
833894
2045
Ծառի ճյուղերը կարող են կտրվել,
13:57
but give it water, and it will grow new branches.
251
837022
4429
բայց ջրեք ծառը և այն նորից ճյուղեր կտա:
14:01
For the child of war,
252
841475
1603
Պատերազմ ապրած երեխայի համար
14:03
an education can turn their tears of loss into a passion for peace.
253
843102
6027
կրթությունը նրանց կորստի արցունքները կարող է վերածել խաղաղության ձգտման:
14:09
And for that reason, I refuse to give up on a single student in my class.
254
849153
5010
Այդ պատճառով էլ ես չեմ դադարի աշխատել իմ աշակերտներից որևէ մեկի հետ:
14:14
(Applause)
255
854187
2316
(Ծափահարություն)
14:16
Education heals.
256
856527
1442
Կրթությունը բուժում է:
14:19
The school environment
257
859079
2026
Դպրոցական միջավայրը
14:21
gives you a focus to focus ahead.
258
861129
3041
կենտրոնացնում է ապագայի վրա:
14:25
Let's take it this way:
259
865245
1323
Եկեք դա այսպես հասկանանք.
14:26
when you're busy solving mathematical equations,
260
866592
2463
երբ զբաղված ես մաթեմատիկական հավասարումներ լուծելով
14:29
and you are memorizing poetry,
261
869079
2285
և երբ բանաստեղծություններ ես անգիր սովորում,
14:31
you forget the violence that you witnessed back home.
262
871388
4071
մոռանում ես այն բռնությունը, որին ականատես ես եղել տանը:
14:35
And that is the power of education.
263
875931
3485
Դա է կրթության հզորությունը:
14:39
It creates this place for peace.
264
879440
2850
Այն տեղ է նախապատրաստում խաղաղության համար:
14:42
Kakuma is teeming with learners.
265
882856
1969
Կակումայում սովորողները շատ են:
14:44
Over 85,000 students are enrolled in schools here,
266
884849
5177
Այստեղի դպրոցներում գրանցված են ավելի քան 85.000 աշակերտներ,
14:50
which makes up 40 percent of the refugee population.
267
890050
3547
որը կազմում է փախստականների 40 տոկոսը:
14:54
It includes children who lost years of education because of the war back home.
268
894040
6905
Կան նաև երեխաներ, որ պատերազմի պատճառով մի քանի տարի կրթությունից զրկված են եղել:
15:01
And I want to ask you a question:
269
901584
1895
Ուզում եմ ձեզ մի հարց տալ՝
15:04
If education is about building a generation of hope,
270
904568
4354
եթե կրթության նպատակը հույսի սերունդ ստեղծելն է,
15:09
why are there 120 students packed in my classroom?
271
909754
4644
ինչո՞ւ են 120 աշակերտ խցկված իմ դասարանում:
15:16
Why is it that only six percent of the primary school students
272
916288
4019
Ինչո՞ւ է հիմնական դպրոցի աշակերտների միայն 6 տոկոսը
15:20
are making it to high school,
273
920331
1736
գնում ավագ դպրոց,
15:22
simply because we do not have enough places for them?
274
922091
3663
որովհետև մենք նրանց համար բավարար տեղեր չունենք:
15:26
And why is it that only one percent of the secondary school graduates
275
926376
5059
Եվ ինչո՞ւ է, որ միջնակարգ դպրոցն ավարտածների միայն մեկ տոկոսն է
15:31
are making it to university?
276
931459
1661
համալսարան գնում:
15:34
I began by saying that I am a teacher.
277
934458
2375
Ես խոսքս սկսեցի՝ ասելով, որ ուսուցիչ եմ:
15:37
But once again, I have become a student.
278
937692
3318
Բայց ևս մեկ անգամ ես դարձել եմ ուսանող:
15:42
In March, I moved to Rwanda
279
942247
2066
Մարտ ամսին ես գնացի Ռուանդա
15:45
on a scholarship program called "Bridge2Rwanda."
280
945192
3583
մի կրթաթոշակային ծրագրով, որը կոչվում է Կամուրրջ դեպի Ռուանդա:
15:49
It prepares scholars for universities.
281
949503
2988
Այն համալսարանների համար մասնագետներ է պատրաստում:
15:53
They are able to get a chance to compete for universities abroad.
282
953173
4350
Նրանց հնարավորություն է տրվում համալսարանների համար արտասահմանում մրցելու
15:57
I am now having teachers telling me what to do,
283
957961
2811
Ես ուսուցիչներ չունեմ, որ ինձ ասեն, թե ինչ անեմ՝
16:00
instead of the other way round.
284
960796
2049
դրա հակառակն անելու փոխարեն:
16:02
People are once again investing in me.
285
962869
3638
Մարդիկ ևս մեկ անգամ աջակցում են ինձ:
16:07
So I want to ask you all to invest in young refugees.
286
967587
4541
Ես ուզում եմ բոլորիդ խնդրել աջակցել ձեր երիտասարդ փախստականներին:
16:12
Think of the tree that we mentioned earlier.
287
972818
2276
Մտածեք այն ծառի մասին, որ մասին ասացի:
16:15
We are the generation to plant it,
288
975995
2664
Մենք այն սերունդն ենք, որ պիտի տնկի այն,
16:19
so that the next generation can water it,
289
979422
3488
որպեսզի հաջորդ սերունդն էլ կարողանա այն ջրել,
16:23
and the one that follows will enjoy the shade.
290
983498
4096
իսկ դրան հաջորդող սերունդը կվայելի ստվերը:
16:28
They will reap the benefits.
291
988360
1882
Նրանք օգուտ կստանան:
16:31
And the greatest benefit of them all
292
991016
2441
Իսկ նրանց բոլորի ամենամեծ օգուտը կրթությունն է,
16:34
is an education that will last.
293
994263
3219
որի արդյունքը երկարատև կլինի:
16:38
Thank you.
294
998084
1230
Շնորհակալություն
16:39
(Applause)
295
999648
6103
(Ծափահարություն)
Այս կայքի մասին

Այս կայքը ձեզ կներկայացնի YouTube տեսանյութեր, որոնք օգտակար են անգլերեն սովորելու համար: Դուք կտեսնեք անգլերենի դասեր, որոնք դասավանդում են բարձրակարգ ուսուցիչներ ամբողջ աշխարհից: Կրկնակի սեղմեք յուրաքանչյուր տեսանյութի էջում ցուցադրված անգլերեն ենթագրերի վրա՝ այնտեղից տեսանյութը նվագարկելու համար: Ենթագրերը պտտվում են տեսանյութի նվագարկման հետ համաժամանակյա: Եթե ունեք որևէ մեկնաբանություն կամ հարցում, խնդրում ենք կապվել մեզ հետ՝ օգտագործելով այս կոնտակտային ձևը:

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7