What is Alzheimer's disease? - Ivan Seah Yu Jun

Bệnh Alzheimer là gì? - Ivan Seah Yu Jun

Translator: Thanh Nguyen Cong Reviewer: Nhu PHAM

Every four seconds,

Cứ mỗi bốn giây

someone is diagnosed with

lại có một người được chẩn đoán

Alzheimer's disease.

mắc bệnh Alzheimer.

It's the most common cause of dementia,

nguyên nhân thường gặp nhất của bệnh mất trí nhớ

affecting over 40 million people worldwide,

ảnh hưởng hơn 40 triệu người trên thế giới

and yet finding a cure is something that still

và việc tìm ra phương pháp chữa trị

eludes researchers today.

cho căn bệnh này vẫn còn là một bài toán khó.

Dr. Alois Alzheimer, a German psychiatrist,

Alois Alzheimer, bác sĩ tâm thần người Đức

first described the symptoms in 1901

lần đầu mô tả triệu chứng bệnh này năm 1901

when he noticed that a particular hospital patient

khi ông phát hiện ra một số bệnh nhân

had some peculiar problems,

có những biểu hiện khác thường,

including difficulty sleeping,

bao gồm khó ngủ,

disturbed memory, drastic mood changes,

trí nhớ bị xáo trộn, thay đổi tính tình đột ngột,

and increasing confusion.

và nhầm lẫn thường xuyên.

When the patient passed away,

Khi người bệnh mất,

Alzheimer was able to do an autopsy

Alzheimer làm xét nghiệm tử thi

and test his idea that perhaps

và kiểm nghiệm giả thiết

her symptoms were caused by irregularities

rằng có thể nguyên nhân là từ những bất thường

in the brain's structure.

trong cấu trúc não bộ

What he found beneath the microscope

Ông tìm thấy dưới kính hiển vi

were visible differences in brain tissue

sự khác biệt rõ ràng ở mô não

in the form of misfolded proteins

dưới dạng các protein gấp cuộn sai gọi là mảng (plaque)

called plaques,

và các đám rối sợi thần kinh (neurofibrillary tangles).

and neurofibrillary tangles.

Those plaques and tangles work together

Chúng kết hợp với nhau,

to break down the brain's structure.

phá cấu trúc não bộ.

Plaques arise when another protein

Các mảng xuất hiện khi một protein

in the fatty membrane surrounding nerve cells

trong màng chất béo bao bọc tế bào thần kinh

gets sliced up by a particular enzyme,

bị một enzyme đào thải,

resulting in beta-amyloid proteins,

tạo nên các protein tiền chất của amyloid,

chúng rất dính nên có xu hướng đóng cục lại.

which are sticky and have a tendency

to clump together.

That clumping is what forms the things

Những cục tích tụ này

we know as plaques.

tạo nên các mảng,

These clumps block signaling

làm nghẽn đường truyền

and, therefore, communication

ngăn chặn giao tiếp giữa các tế bào,

between cells, and also seem to trigger

và gây nên những phản ứng đề kháng

immune reactions that cause the destruction

phá hủy những tế bào thần kinh không còn làm việc.

of disabled nerve cells.

In Alzheimer's disease, neurofibrillary tangles

Đối với bệnh Alzheimer, các đám rối sợi thần kinh

are built from a protein known as tau.

do protein "tau" gây ra

The brain's nerve cells contain a network of tubes

Các tế bào thần kinh chứa một mạng lưới các ống

that act like a highway for food molecules

hoạt động như đường vận chuyển các phân tử thức ăn

among other things.

Usually, the tau protein ensures that these tubes

Thường thì, protein "tau" giữ cho những ống thẳng

are straight, allowing molecules

để phân tử có thể tự do đi qua.

to pass through freely.

But in Alzheimer's disease,

Nhưng với người mắc Alzheimer,

the protein collapses into twisted strands or tangles,

các protein bị xoắn lại hoặc rối tung

khiến các ống này không còn thẳng nữa,

making the tubes disintegrate,

obstructing nutrients from reaching the nerve cell

cản trở chất dinh dưỡng đến các tế bào thần kinh

and leading to cell death.

làm chết tế bào.

The destructive pairing of plaques and tangles

Sự kết hợp chết người giữa mảng và đám rối

starts in a region called the hippocampus,

bắt đầu từ hồi hải mã,

which is responsible for forming memories.

có nhiệm vụ hình thành trí nhớ.

Đó là lí do vì sao mất trí nhớ tạm thời

That's why short-term memory loss

is usually the first symptom of Alzheimer's.

thường là triệu chứng đầu của bệnh Alzheimer.

The proteins then progressively invade

Sau đó, các protein tiếp tục xâm lấn

other parts of the brain,

những vùng khác của não bộ,

creating unique changes that signal

tạo nên những biến đổi

various stages of the disease.

ứng với từng giai đoạn bệnh.

At the front of the brain,

Ở phía trước não,

the proteins destroy the ability to process logical thoughts.

các protein phá hủy khả năng suy nghĩ logic.

Next, they shift to the region that controls emotions,

Tiếp theo, chúng chuyển sang vùng kiểm soát cảm xúc,

resulting in erratic mood changes.

gây nên những cảm xúc thất thường.

At the top of the brain,

Ở đỉnh não,

they cause paranoia and hallucinations,

chúng gây nên hoang tưởng và ảo giác,

and once they reach the brain's rear,

và khi lan đến não sau,

the plaques and tangles work together

các mảng và đám rối kết hợp lại

to erase the mind's deepest memories.

để xóa sạch những kí ức sâu nhất.

Eventually the control centers governing

Cuối cùng, trung khu điều khiển

heart rate and breathing are overpowered as well

nhịp tim và thở cũng bị xâm hại

resulting in death.

dẫn đến tử vong.

The immensely destructive nature of this disease

Sự hủy diệt khủng khiếp của căn bệnh này

has inspired many researchers to look for a cure

đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu truy tìm cách chữa trị.

but currently they're focused on slowing its progression.

Nhưng hiện, mới chỉ tập trung vào việc làm chậm quá trình.

One temporary treatment

Một phương thức chữa trị hiện nay

helps reduce the break down of acetylcholine,

giúp giảm thiểu sự phá vỡ các acetylcholine,

an important chemical messenger in the brain

chất dẫn truyền rất quan trọng trong não.

which is decreased in Alzheimer's patients

Chúng bị sụt giảm đáng kể ở các bệnh nhân Alzheimer

due to the death of the nerve cells that make it.

do tế bào thần kinh sinh ra chúng đã chết.

Another possible solution is a vaccine

Một giải pháp nữa là vắc-xin

that trains the body's immune system to attack

tăng cường hệ miễn dịch

beta-amyloid plaques before they can form clumps.

trước sự tấn công của các mảng tiền amyloid.

But we still need to find an actual cure.

Nhưng chúng ta vẫn cần một phương thuốc thực sự.

Alzheimer's disease was discovered

Bệnh Alzheimer đã được phát hiện

more than a century ago,

từ hơn 1 thế kỷ trước,

and yet still it is not well understood.

mà giờ vẫn chưa được hiểu thấu đáo.

Perhaps one day we'll grasp

Có lẽ một ngày, ta sẽ phát hiện ra

the exact mechanisms at work behind this threat

cơ chế thực sự gây nên mối đe dọa này

and a solution will be unearthed.

và phương thức xử lý nó sẽ được đưa ra ánh sáng.