Why is it so hard to cure cancer? - Kyuson Yun

6,738,686 views ・ 2017-10-10

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Châu Trần Reviewer: Lam Nguyen
00:07
Why is it so difficult to cure cancer?
0
7139
3440
Tại sao lại rất khó chữa bệnh ung thư?
00:10
We've harnessed electricity,
1
10579
1721
Chúng ta đã khai thác điện năng,
00:12
sequenced the human genome,
2
12300
1829
giải mã bộ gen của người,
00:14
and eradicated small pox.
3
14129
2612
và loại trừ được bệnh đậu mùa.
00:16
But after billions of dollars in research,
4
16741
2199
Nhưng sau hàng tỷ đô la bỏ ra để nghiên cứu,
00:18
we haven't found a solution for a disease that affects more than 14 million people
5
18940
4181
chúng ta vẫn chưa thể tìm ra giải pháp cho căn bệnh ảnh hưởng đến hơn 14 triệu người
00:23
and their families at any given time.
6
23121
3940
và gia đình họ ở bất kỳ thời điểm nào.
00:27
Cancer arises as normal cells accumulate mutations.
7
27061
4659
Ung thư xảy ra khi các tế bào bình thường tích tụ các thể đột biến.
00:31
Most of the time, cells can detect mutations or DNA damage
8
31720
3776
Hầu hết thời gian, các tế bào có thể phát hiện các đột biến hoặc DNA bị hư
00:35
and either fix them or self destruct.
9
35496
3366
và tiến hành tự sửa chữa hoặc tự phá hủy.
00:38
However, some mutations allow cancerous cells to grow unchecked
10
38862
4255
Tuy nhiên, vài đột biến cho phép tế bào ung thư phát triển không kiểm soát
00:43
and invade nearby tissues,
11
43117
2056
và xâm lấn các mô lân cận,
00:45
or even metastasize to distant organs.
12
45173
3643
hoặc thậm chí di căn qua các cơ quan khác.
00:48
Cancers become almost incurable once they metastasize.
13
48816
5266
Ung thư trở nên hầu như không thể chữa trị được một khi đã di căn.
00:54
And cancer is incredibly complex.
14
54082
2920
Ung thư vô cùng phức tạp.
00:57
It's not just one disease.
15
57002
1871
Nó không chỉ là một bệnh.
00:58
There are more than 100 different types
16
58873
1999
Có hơn 100 loại khác nhau
01:00
and we don't have a magic bullet that can cure all of them.
17
60872
4491
và ta không có một viên đạn thần kỳ nào có thể chữa hết được tất cả.
01:05
For most cancers,
18
65363
1368
Với hầu hết các loại ung thư,
01:06
treatments usually include a combination of surgery to remove tumors
19
66731
4202
việc điều trị thường gồm kết hợp phẫu thuật loại bỏ các khối u
01:10
and radiation and chemotherapy to kill any cancerous cells left behind.
20
70933
5314
cùng với xạ trị và hoá trị để tiêu diệt bất kỳ tế bào ung thư nào còn sót lại.
01:16
Hormone therapies,
21
76247
1260
Liệu pháp hormone,
01:17
immunotherapy,
22
77507
1441
liệu pháp miễn dịch,
01:18
and targeted treatments tailored for a specific type of cancer
23
78948
3422
và các liệu pháp điều trị đích phù hợp cho từng loại ung thư cụ thể
01:22
are sometimes used, too.
24
82370
2849
đôi khi cũng được sử dụng.
01:25
In many cases, these treatments are effective
25
85219
2390
Trong nhiều trường hợp, việc điều trị khá hiệu quả
01:27
and the patient becomes cancer-free.
26
87609
2661
và bệnh nhân được chữa khỏi.
01:30
But they're very far from 100% effective 100% of the time.
27
90270
5539
Nhưng việc đạt được 100% hiệu quả ở 100% các thời điểm là rất xa vời.
01:35
So what would we have to do to find cures for all the different forms of cancer?
28
95809
4731
Vậy ta phải làm gì để tìm ra cách chữa trị cho tất cả các dạng ung thư khác nhau?
01:40
We're beginning to understand a few of the problems
29
100540
2520
Chúng ta đang bắt đầu hiểu một số vấn đề
01:43
scientists would have to solve.
30
103060
2770
mà các nhà khoa học cần phải giải quyết.
01:45
First of all, we need new, better ways of studying cancer.
31
105830
4549
Đầu tiên, ta cần những cách nghiên cứu ung thư mới, tốt hơn.
01:50
Most cancer treatments are developed using cell lines grown in labs
32
110379
3811
Hầu hết các phương pháp được phát triển bằng cách nuôi cấy các dòng tế bào
01:54
from cultures of human tumors.
33
114190
2760
trong phòng thí nghiệm từ các tế bào trong khối u ở người.
01:56
These cultured cells have given us critical insights
34
116950
2472
Các tế bào nuôi cấy này cho ta những hiểu biết cặn kẽ
01:59
about cancer genetics and biology,
35
119422
2318
về di truyền ung thư và sinh học,
02:01
but they lack much of the complexity of a tumor in an actual living organism.
36
121740
4931
nhưng chúng thiếu sự phức tạp của một khối u ở một cơ thể sống thực sự.
02:06
It's frequently the case that new drugs, which work on these lab-grown cells,
37
126671
4200
Hệ quả thường xảy ra là các thuốc mới hoạt động tốt với tế bào phòng thí nghiệm,
02:10
will fail in clinical trials with real patients.
38
130871
3631
nhưng lại thất bại trong các thử nghiệm lâm sàng với bệnh nhân thực sự.
02:14
One of the complexities of aggressive tumors
39
134502
2929
Một trong những điều phức tạp của khối u ác tính
02:17
is that they can have multiple populations of slightly different cancerous cells.
40
137431
5865
là chúng có thể có nhiều quần thể tế bào ung thư hơi khác nhau.
02:23
Over time, distinct genetic mutations accumulate in cells
41
143296
3771
Theo thời gian, các đột biến di truyền khác nhau tích tụ trong tế bào
02:27
in different parts of the tumor, giving rise to unique subclones.
42
147067
5975
ở các phần khác nhau ở khối u, phát triển thành các dạng nhân bản phụ độc nhất.
02:33
For example, aggressive brain tumors called glioblastomas
43
153042
4019
Ví dụ, khối u não ác tính được gọi là glioblastomas
02:37
can have as many as six different subclones in a single patient.
44
157061
4652
có thể có tới sáu loại phụ khác nhau trong một bệnh nhân.
02:41
This is called clonal heterogeneity,
45
161713
2724
Đó được gọi là sự không đồng nhất vô tính,
02:44
and it makes treatment difficult because a drug that works on one subclone
46
164437
3795
và việc điều trị trở nên khó khăn vì mỗi loại thuốc chỉ hoạt động trên một nhân bản
02:48
may have no effect on another.
47
168232
2891
và có thể không hiệu quả với dạng khác.
02:51
Here's another challenge.
48
171123
1800
Đây là một thách thức khác.
02:52
A tumor is a dynamic interconnected ecosystem
49
172923
2861
Khối u là một hệ sinh thái liên kết động
02:55
where cancer cells constantly communicate with each other
50
175784
2759
nơi mà các tế bào ung thư liên tục giao tiếp với nhau
02:58
and with healthy cells nearby.
51
178543
2722
và với những tế bào khoẻ mạnh lân cận.
03:01
They can induce normal cells to form blood vessels that feed the tumor
52
181265
3787
Chúng có thể khiến các tế bào bình thường tạo ra các mạch máu nuôi khối u
03:05
and remove waste products.
53
185052
2851
và thải ra những chất cặn bã.
03:07
They can also interact with the immune system
54
187903
2346
Chúng cũng có thể tương tác với hệ miễn dịch
03:10
to actually suppress its function,
55
190249
1947
để thực sự ngăn chặn chức năng của nó,
03:12
keeping it from recognizing or destroying the cancer.
56
192196
4069
giữ cho chúng khỏi bị nhận dạng hoặc tiêu diệt.
03:16
If we could learn how to shut down these lines of communication,
57
196265
3150
Nếu ta có thể học được cách tắt các đường truyền liên kết này,
03:19
we'd have a better shot at vanquishing a tumor permanently.
58
199415
4318
chúng ta sẽ có một cú đánh mạnh hơn để phá hủy khối u vĩnh viễn.
03:23
Additionally, mounting evidence suggests
59
203733
2291
Thêm vào đó, bằng chứng cho thấy
03:26
we'll need to figure out how to eradicate cancer stem cells.
60
206024
4481
chúng ta cần phải tìm ra cách diệt trừ tế bào gốc của ung thư.
03:30
These are rare but seem to have special properties
61
210505
2521
Mặc dù với số lượng ít, nhưng chúng có tính chất đặc biệt
03:33
that make them resistant to chemotherapy and radiation.
62
213026
3722
khiến cho chúng đề kháng với hóa trị và xạ trị.
03:36
In theory, even if the rest of the tumor shrinks beyond detection during treatment,
63
216748
4738
Về lý thuyết, nếu phần còn lại của khối u co lại đến mức không thể phát hiện được,
03:41
a single residual cancer stem cell could seed the growth of a new tumor.
64
221486
6168
thì một tế bào gốc ung thư còn sót lại có thể phát triển thành một khối u mới.
03:47
Figuring out how to target these stubborn cells
65
227654
2303
Tìm cách phát hiện các tế bào cứng đầu đó
03:49
might help prevent cancers from coming back.
66
229957
4189
có thể giúp ngăn ngừa ung thư tái phát.
Dù có giải quyết được các vấn đề đó, chúng ta vẫn có thể gặp những vấn đề mới.
03:54
Even if we solved those problems, we might face new ones.
67
234146
3390
03:57
Cancer cells are masters of adaptation,
68
237536
3131
Tế bào ung thư là những bậc thầy về thích nghi,
04:00
adjusting their molecular and cellular characteristics to survive under stress.
69
240667
5271
điều chỉnh các đặc tính phân tử và tế bào để tồn tại dưới áp lực.
04:05
When they're bombarded by radiation or chemotherapy,
70
245938
2930
Khi chúng bị bắn phá bởi bức xạ hoặc hóa trị liệu,
04:08
some cancer cells can effectively switch on protective shields
71
248868
3911
một số tế bào ung thư có thể bật lên lá chắn bảo vệ
04:12
against whatever's attacking them by changing their gene expression.
72
252779
4918
chống lại những thứ tấn công chúng bằng cách thay đổi biểu hiện gen.
04:17
Malignant cancers are complex systems that constantly evolve and adapt.
73
257697
4149
Ung thư ác tính là những hệ thống phức tạp liên tục phát triển và thích nghi.
04:21
To defeat them, we need to find experimental systems
74
261846
3455
Để đánh bại chúng, chúng ta cần tìm những hệ thống thí nghiệm mới
04:25
that match their complexity,
75
265301
2032
mô phỏng được sự phức tạp của chúng,
04:27
and monitoring and treatment options that can adjust as the cancer changes.
76
267333
5434
theo dõi và đưa ra hướng điều trị phù hợp với cách các tế bào ung thư thay đổi.
04:32
But the good news is we're making progress.
77
272767
3103
Nhưng tin vui là chúng ta đang có tiến triển.
04:35
Even with all we don't know,
78
275870
1410
Dù ta không biết được hết,
04:37
the average mortality rate for most kinds of cancer
79
277280
2570
tỷ lệ tử vong trung bình cho hầu hết các loại ung thư
04:39
has dropped significantly since the 1970s and is still falling.
80
279850
5019
đã giảm đáng kể từ những năm 1970 và vẫn đang tiếp tục đi xuống.
04:44
We're learning more every day,
81
284869
1491
Ta đang học thêm được nhiều điều.
04:46
and each new piece of information gives us one more tool to add to our arsenal.
82
286360
4369
và mỗi thông tin mới cung cấp thêm một công cụ vào kho tàng chúng ta.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7