Why is it so hard to cure cancer? - Kyuson Yun

6,830,546 views ・ 2017-10-10

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Sylwia Mizielinska Korekta: Rysia Wand
"Historia się powtarza, nauka rozchodzi się falami"
- Siddhartha Mukherjee, "Cesarz wszech chorób"
Dlaczego tak trudno wyleczyć raka?
00:07
Why is it so difficult to cure cancer?
0
7139
3440
00:10
We've harnessed electricity,
1
10579
1721
Okiełznaliśmy prąd,
00:12
sequenced the human genome,
2
12300
1829
poznaliśmy sekwencję genomu ludzkiego
00:14
and eradicated small pox.
3
14129
2612
i zwalczyliśmy ospę.
00:16
But after billions of dollars in research,
4
16741
2199
Ale mimo miliardów dolarów wydanych na badania,
00:18
we haven't found a solution for a disease that affects more than 14 million people
5
18940
4181
nadal nie ma leku na chorobę, która dotyka dziś
ponad 14 milionów ludzi i ich bliskich.
00:23
and their families at any given time.
6
23121
3940
00:27
Cancer arises as normal cells accumulate mutations.
7
27061
4659
Nowotwór powstaje, gdy mutacje kumulują się w normalnych komórkach.
00:31
Most of the time, cells can detect mutations or DNA damage
8
31720
3776
W większości przypadków komórki potrafią wykryć mutacje lub uszkodzenia DNA,
00:35
and either fix them or self destruct.
9
35496
3366
a potem albo je naprawić, albo ulec samozniszczeniu.
00:38
However, some mutations allow cancerous cells to grow unchecked
10
38862
4255
Jednak niektóre mutacje pozwalają komórkom nowotworowym się rozwijać
00:43
and invade nearby tissues,
11
43117
2056
i atakować pobliskie tkanki,
00:45
or even metastasize to distant organs.
12
45173
3643
czy nawet dawać przerzuty do odległych organów.
00:48
Cancers become almost incurable once they metastasize.
13
48816
5266
Po przerzutach rak staje się prawie nie do wyleczenia.
00:54
And cancer is incredibly complex.
14
54082
2920
Nowotwory są niesamowicie skomplikowane.
00:57
It's not just one disease.
15
57002
1871
Nie jest to zwyczajnie jedna choroba.
00:58
There are more than 100 different types
16
58873
1999
Istnieje jej ponad 100 różnych rodzajów
01:00
and we don't have a magic bullet that can cure all of them.
17
60872
4491
i nie ma cudownego środka, który wyleczyłby je wszystkie.
01:05
For most cancers,
18
65363
1368
W większości przypadków
01:06
treatments usually include a combination of surgery to remove tumors
19
66731
4202
leczenie raka polega na łączeniu operacyjnego usuwania guzów
01:10
and radiation and chemotherapy to kill any cancerous cells left behind.
20
70933
5314
z naświetlaniami i chemioterapią, by zabić pozostałe w organizmie komórki rakowe.
01:16
Hormone therapies,
21
76247
1260
Czasem stosuje się również terapie hormonalne, immunoterapię,
01:17
immunotherapy,
22
77507
1441
01:18
and targeted treatments tailored for a specific type of cancer
23
78948
3422
a także leczenie ukierunkowane
na konkretny rodzaj nowotworu.
01:22
are sometimes used, too.
24
82370
2849
01:25
In many cases, these treatments are effective
25
85219
2390
Te terapie są często skuteczne
01:27
and the patient becomes cancer-free.
26
87609
2661
i pacjent pozbywa się raka.
01:30
But they're very far from 100% effective 100% of the time.
27
90270
5539
Daleko im jednak do 100% skuteczności.
01:35
So what would we have to do to find cures for all the different forms of cancer?
28
95809
4731
Jak znaleźć lek na wszystkie rodzaje raka?
01:40
We're beginning to understand a few of the problems
29
100540
2520
Zaczynamy rozumieć niektóre problemy,
01:43
scientists would have to solve.
30
103060
2770
przed jakimi stają naukowcy.
01:45
First of all, we need new, better ways of studying cancer.
31
105830
4549
Przede wszystkim potrzeba nowych, lepszych sposobów badania nowotworów.
01:50
Most cancer treatments are developed using cell lines grown in labs
32
110379
3811
Większość leków opracowuje się przy użyciu
wyhodowanych w laboratoriach linii komórkowych z ludzkich nowotworów.
01:54
from cultures of human tumors.
33
114190
2760
01:56
These cultured cells have given us critical insights
34
116950
2472
Te komórki dostarczyły cennych informacji
01:59
about cancer genetics and biology,
35
119422
2318
o genetyce raka i jego biologii,
02:01
but they lack much of the complexity of a tumor in an actual living organism.
36
121740
4931
ale nie są tak złożone, jak guz rozwijający się w żywym organizmie.
02:06
It's frequently the case that new drugs, which work on these lab-grown cells,
37
126671
4200
Często nowe leki, które działały na komórki w laboratorium,
02:10
will fail in clinical trials with real patients.
38
130871
3631
zawodzą podczas testów klinicznych na pacjentach.
02:14
One of the complexities of aggressive tumors
39
134502
2929
Agresywne nowotwory są trudne też dlatego,
02:17
is that they can have multiple populations of slightly different cancerous cells.
40
137431
5865
że mogą składać się z wielu różnych rodzajów komórek.
02:23
Over time, distinct genetic mutations accumulate in cells
41
143296
3771
Z czasem odrębne mutacje genetyczne gromadzą się w komórkach
02:27
in different parts of the tumor, giving rise to unique subclones.
42
147067
5975
w różnych częściach nowotworu, tworząc unikalne subklony.
02:33
For example, aggressive brain tumors called glioblastomas
43
153042
4019
Na przykład: agresywny nowotwór mózgu zwany glejakiem wielopostaciowym
02:37
can have as many as six different subclones in a single patient.
44
157061
4652
może mieć aż sześć różnych subklonów u jednego pacjenta.
02:41
This is called clonal heterogeneity,
45
161713
2724
Nazywamy to heterogenicznością nowotworu.
02:44
and it makes treatment difficult because a drug that works on one subclone
46
164437
3795
Utrudnia ona leczenie, bo lek, który działa na jeden subklon
02:48
may have no effect on another.
47
168232
2891
może nie mieć żadnego efektu na inny.
02:51
Here's another challenge.
48
171123
1800
Oto kolejny problem.
02:52
A tumor is a dynamic interconnected ecosystem
49
172923
2861
Nowotwór jest dynamicznym, wzajemnie powiązanym ekosystemem,
02:55
where cancer cells constantly communicate with each other
50
175784
2759
gdzie komórki rakowe nieustannie komunikują się ze sobą
02:58
and with healthy cells nearby.
51
178543
2722
i z pobliskimi, zdrowymi komórkami.
03:01
They can induce normal cells to form blood vessels that feed the tumor
52
181265
3787
Mogą przekonać normalne komórki do oplecenia guza naczyniami krwionośnymi,
03:05
and remove waste products.
53
185052
2851
które go karmią i usuwają odpady metaboliczne.
03:07
They can also interact with the immune system
54
187903
2346
Mogą też komunikować się z systemem odpornościowym,
03:10
to actually suppress its function,
55
190249
1947
osłabiając jego funkcjonowanie,
03:12
keeping it from recognizing or destroying the cancer.
56
192196
4069
zapobiegając rozpoznaniu i zniszczeniu nowotworu.
03:16
If we could learn how to shut down these lines of communication,
57
196265
3150
Gdyby można było dowiedzieć się, jak odciąć szlaki tej komunikacji,
03:19
we'd have a better shot at vanquishing a tumor permanently.
58
199415
4318
istniałaby większa szansa na całkowite zniszczenie nowotworu.
03:23
Additionally, mounting evidence suggests
59
203733
2291
Jest coraz więcej dowodów na to,
03:26
we'll need to figure out how to eradicate cancer stem cells.
60
206024
4481
że potrzebny jest sposób na zniszczenie nowotworowych komórek macierzystych.
03:30
These are rare but seem to have special properties
61
210505
2521
Są rzadkie, ale wygląda na to, że potrafią
03:33
that make them resistant to chemotherapy and radiation.
62
213026
3722
odpierać chemioterapię i naświetlanie.
03:36
In theory, even if the rest of the tumor shrinks beyond detection during treatment,
63
216748
4738
W teorii, nawet gdy podczas leczenia guz skurczy się do niewykrywalnych rozmiarów,
03:41
a single residual cancer stem cell could seed the growth of a new tumor.
64
221486
6168
pojedyncza komórka macierzysta może zapoczątkować wzrost nowego guza.
03:47
Figuring out how to target these stubborn cells
65
227654
2303
Odkrycie metody usuwania tych upartych komórek
03:49
might help prevent cancers from coming back.
66
229957
4189
może zapobiec nawrotom nowotworu.
03:54
Even if we solved those problems, we might face new ones.
67
234146
3390
Jednak nawet gdyby udało się rozwiązać te problemy, mogą powstać nowe.
03:57
Cancer cells are masters of adaptation,
68
237536
3131
Komórki nowotworowe to mistrzynie adaptacji.
04:00
adjusting their molecular and cellular characteristics to survive under stress.
69
240667
5271
Umieją zmieniać cechy molekularne i komórkowe, by przetrwać.
04:05
When they're bombarded by radiation or chemotherapy,
70
245938
2930
Bombardowane promieniami czy chemioterapią
04:08
some cancer cells can effectively switch on protective shields
71
248868
3911
niektóre komórki rakowe umieją włączyć tarcze ochronne
04:12
against whatever's attacking them by changing their gene expression.
72
252779
4918
poprzez zmianę ekspresji swoich genów.
04:17
Malignant cancers are complex systems that constantly evolve and adapt.
73
257697
4149
Raki złośliwe to skomplikowane systemy, które ciągle się zmieniają i ewoluują.
04:21
To defeat them, we need to find experimental systems
74
261846
3455
Do walki z nimi trzeba wynaleźć eksperymentalne systemy,
04:25
that match their complexity,
75
265301
2032
które dorównają im pod względem złożoności,
04:27
and monitoring and treatment options that can adjust as the cancer changes.
76
267333
5434
a także opcje obserwacji i leczenia, które można dostosować w miarę zmian raka.
04:32
But the good news is we're making progress.
77
272767
3103
Na szczęście robimy postępy.
04:35
Even with all we don't know,
78
275870
1410
Mimo braków w wiedzy,
04:37
the average mortality rate for most kinds of cancer
79
277280
2570
wskaźnik śmiertelności dla większości rodzajów raka
04:39
has dropped significantly since the 1970s and is still falling.
80
279850
5019
spadł wyraźnie od lat 70. i dalej spada.
04:44
We're learning more every day,
81
284869
1491
Codziennie wiemy coraz więcej,
04:46
and each new piece of information gives us one more tool to add to our arsenal.
82
286360
4369
a każda nowa informacja to nowa broń w naszym arsenale.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7