Should you care what your parents think?

Translator: Dinh Vu Nguyen Reviewer: Ngoc Nguyen

If I told you not to press this big red button,

Nếu bảo bạn không được ấn chiếc nút lớn màu đỏ này,

what would you do?

bạn sẽ làm gì?

For many people, there’s no greater motivation to do something

Với nhiều người, không gì khiến họ muốn làm một việc

than being told they can’t.

hơn là bị bảo là không thể.

So, what is it about being told “no” that triggers this response?

Vậy, vì sao bị “cấm” lại gây nên phản ứng này?

One of the most enduring explanations for this behavior

Một trong những lý giải tồn tại lâu nhất giải thích cho hành vi này

is what psychologists call reactance theory.

được các nhà tâm lý gọi là thuyết phản kháng.

Reactance is a motivational state that occurs

Phản kháng là trạng thái động lực xuất hiện

when people feel their freedom is being threatened,

khi người ta cảm thấy tự do bị đe doạ,

and it compels them to take actions they see as restoring that freedom.

buộc họ hành động giành quyền tự chủ.

Sometimes this emerges as general frustration or direct argument,

Đôi khi, biểu hiện ra ngoài bằng thái độ bực tức chung chung

hoặc tranh luận trực tiếp,

but the most straightforward response

tuy nhiên, phản ứng đơn giản nhất,

is to simply do the thing they were told not to.

đơn thuần là làm điều họ bị cấm.

This behavior plays out in public spaces,

Nó xảy ra tại các không gian chung,

like when people ignore health campaigns they perceive as overbearing,

như khi người ta lờ các chiến dịch y tế họ thấy quá hà khắc,

and in private spaces, like parent-child relationships.

và các không gian riêng, như mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái.

However, there are situations where something being forbidden

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp bị cấm

actually makes it less tempting.

thực sự khiến sự việc ít hấp dẫn hơn.

In 1972, psychologists at the University of Colorado

Năm 1972, các nhà tâm lý tại Đại học Colorado

wanted to know if a romantic relationship facing parental disapproval

muốn biết liệu mối quan hệ yêu đương đối mặt với sự phản đối của cha mẹ

was more likely to strengthen or crumble under the pressure.

sẽ trở nên bền chặt hơn hay sẽ đổ vỡ dưới áp lực này.

To answer this question, they surveyed 140 couples,

Để trả lời câu hỏi này, họ khảo sát 140 cặp đôi,

varying widely in measures of happiness,

có độ hạnh phúc khác nhau,

but all fairly serious in terms of commitment.

nhưng đều khá nghiêm túc với mối quan hệ.

Only some couples reported perceived parental opposition to their relationship

Chỉ có vài cặp báo nhận thấy sự phản đối của cha mẹ,

over the study’s six-month period.

trong sáu tháng nghiên cứu,

But those that did also reported a steady increase in love for one another.

nhưng họ cũng báo

tình cảm họ dành cho nhau càng thắm thiết hơn.

The researchers named this trend the Romeo and Juliet Effect

Các nhà nghiên cứu đặt tên hiện tượng này là hiệu ứng Romeo và Juliet,

after literature’s most famous forbidden lovers

theo tên cặp tình nhân bị ngăn cấm nổi tiếng nhất,

and concluded that the results were largely motivated by reactance.

và kết luận, điều này phần lớn là do tâm lý phản kháng.

But in the decades since this publication,

Nhưng trong những thập kỷ sau,

most follow-up studies have suggested the opposite is true.

hầu hết các nghiên cứu sau đó lại cho thấy điều ngược lại mới đúng.

In fact, the long-term success of a romantic relationship

Thực tế, sự lâu bền của mối quan hệ yêu đương

can be predicted by the perceived approval or disapproval

có thể được dự đoán khi nhìn vào sự chấp thuận hoặc phản đối

of the couple’s friends and family.

của gia đình và bạn bè.

This trend is known as the Social Network Effect.

Hiện tượng này được biết đến với tên gọi hiệu ứng mạng lưới xã hội.

So why doesn’t reactance win out over the Social Network Effect?

Vậy tại sao phản kháng không thắng nổi hiệu ứng mạng lưới xã hội?

You might think it’s because we value our existing relationships

Bạn có thể nghĩ vì ta xem trọng mối quan hệ sẵn có

over our potential relationships.

hơn mối quan hệ tiềm năng.

But in most cases, disapproving friends and family

Nhưng trong hầu hết các trường hợp, phản đối của gia đình và bạn bè

are just voicing negative opinions or passively not supporting a relationship.

chỉ là những lời ong tiếng ve gây khó chịu hoặc thái độ kỳ thị với mối quan hệ,

It’s rarely a dramatic choice of us or them.

chứ hiếm khi là quyết định trĩu lòng giữa bên tình và bên hiếu.

And when it comes to parents,

Khi nói đến cha mẹ,

most people with good relationships with their parents

hầu hết người có mối quan hệ tốt với cha mẹ

feel they can ignore their parent’s advice without serious consequences,

cảm thấy phớt lờ lời khuyên của cha mẹ chẳng gây hậu quả gì lớn lao,

while people with bad parental relationships

còn người có mối quan hệ không tốt với cha mẹ

often don’t care what they think anyway.

thường không quan tâm cha mẹ họ nghĩ gì.

So if disapproved relationships are more likely to fail,

Vậy nếu mối quan hệ bị phản đối có nguy cơ đổ vỡ cao hơn,

does this mean we’re not willing to fight to date who we want?

phải chăng không cần đấu tranh để được hẹn hò người ta yêu?

Well, it might vary from person to person.

Điều này khác nhau với mỗi người.

One theory is that there’s actually two types of reactance:

Một lý thuyết cho rằng có hai loại phản kháng:

defiant reactance, which is impulsively doing the opposite of what we’re told,

phản kháng khiêu khích, bốc đồng làm trái với điều được bảo,

and independent reactance, which reflects our deeper desire to make our own choices.

và phản kháng độc lập,

phản ánh ước muốn mãnh liệt được tự lựa chọn.

For example, if you tell someone with high defiant reactance to lower their voice,

Ví dụ, bảo người thuộc tuýp phản kháng khiêu khích

hạ giọng xuống, có thể, họ sẽ bắt đầu gào thét.

they’ll probably start shouting.

Whereas someone with high independent reactance is more likely

Còn người thuộc tuýp phản kháng độc lập

thường sẽ chẳng buồn quan tâm đến yêu cầu đó,

to simply ignore the request and do what they believe is appropriate.

vẫn làm điều họ cho là đúng.

So when it comes to relationship disapproval,

Với mối quan hệ bị phản đối,

a defiant person might respond by pursuing their romance in secret,

người tuýp khiêu khích phản ứng bằng cách giữ mối quan hệ trong bí mật,

but that doesn’t change how the group’s opinion

nhưng không thay đổi được

ảnh hưởng tiêu cực từ sự phản đối của người xung quanh

negatively impacts their relationship.

lên mối quan hệ của họ.

Conversely, someone with a particularly independent personality might be capable

Trái lại, người tuýp độc lập

có khả năng phớt lờ ý kiến trái chiều và yêu người họ muốn.

of ignoring their friends’ concerns and loving whomever they want.

The idea of defiant and independent reactance is fairly new,

Ý tưởng phản kháng khiêu khích và độc lập còn khá mới,

and researchers are still working to uncover all the motivations

các nhà nghiên cứu còn đang nghiên cứu để khám phá hết các động lực thúc đẩy

behind the Social Network Effect.

đằng sau hiệu ứng mạng lưới xã hội.

But these theories help illuminate the important relationship

Nhưng những lý thuyết này làm rõ mối quan hệ mật thiết

between reactance and our competing needs for independence and inclusion.

giữa phản kháng và nhu cầu độc lập và được chấp nhận.

How we balance these desires varies across individuals and cultures.

Cách cân bằng các nhu cầu trên thay đổi tùy từng cá nhân và nền văn hoá.

But no matter how prone to reactance we may be,

Nhưng dù ta có dễ phản kháng ra sao,

our social networks are vital to our sense of identity and well-being.

mạng lưới xã hội cũng rất quan trọng

đối với ý thức bản thân và cảm giác hạnh phúc.

This is especially true in our romantic relationships.

Điều này đặc biệt đúng với mối quan hệ yêu đương.

Studies have found that support from a few close companions

Nghiên cứu cho thấy sự ủng hộ của vài người bạn thân thiết

can help buffer against disapproval from others.

có thể giúp giảm bớt áp lực từ sự phản đối của những người khác.

And most relationships do better once the individuals involved

Hầu hết các mối quan hệ đều vững chắc hơn khi các cá nhân liên quan

find supportive social networks.

có được sự ủng hộ từ mạng lưới xã hội của họ.

This outcome might not seem as romantic as a forbidden love affair,

Kết cục này có vẻ không lãng mạn như chuyện tình bị ngăn cấm,

but it’s actually in keeping with the story of Romeo and Juliet,

nhưng nó đúng với chuyện Romeo và Juliet,

whose embattled relationship couldn't endure the threats of extreme disapproval.

mối quan hệ trắc trở của họ không thể vượt qua sự phản đối quyết liệt.