How fast can a vaccine be made? - Dan Kwartler

Translator: Ngoc Anh Vu Reviewer: Hoàng Trung Lê

When a new pathogen emerges,

Khi một mầm bệnh mới xuất hiện,

our bodies and healthcare systems are left vulnerable.

cơ thể và các hệ thống y tế của chúng ta dễ bị tổn thương.

In times like these, there’s an urgent need for a vaccine

Vào những lúc như thế này, nhu cầu cấp thiết cho một loại vắc-xin

to create widespread immunity with minimal loss of life.

để tạo ra khả năng miễn dịch rộng rãi cùng giảm thiểu thiệt hại tính mạng.

So how quickly can we develop vaccines when we need them most?

Vậy ta có thể phát triển một vắc-xin nhanh tới đâu khi ta cần chúng nhất?

Vaccine development can generally be split into three phases.

Sự phát triển của vắc-xin thông thường có thể chia thành ba giai đoạn.

In exploratory research, scientists experiment with different approaches

Ở nghiên cứu thăm dò, các nhà khoa học thí nghiệm với các phương pháp khác nhau

to find safe and replicable vaccine designs.

để tìm các mẫu vắc-xin an toàn và nhân rộng rãi.

Once these are vetted in the lab, they enter clinical testing,

Khi được kiểm định tại phòng thí nghiệm, họ đưa vào thử nghiệm lâm sàng,

where vaccines are evaluated for safety, efficacy, and side effects

nơi các vắc-xin được đánh giá về an toàn, hiệu quả và các tác dụng phụ

across a variety of populations.

qua một loạt các nhóm người.

Finally, there’s manufacturing,

Cuối cùng, sản xuất,

where vaccines are produced and distributed for public use.

nơi các vắc-xin được sản xuất và phân phối cho sử dụng công cộng.

Under regular circumstances, this process takes an average of 15 to 20 years.

Dưới các tình huống bình thường, quá trình mất trung bình 15 đến 20 năm.

But during a pandemic, researchers employ numerous strategies

Nhưng trong suốt một đại dịch, các nhà nghiên cứu dùng nhiều chiến lược

to move through each stage as quickly as possible.

để chuyển qua từng giai đoạn nhanh hết khả năng.

Exploratory research is perhaps the most flexible.

Nghiên cứu thăm dò có lẽ là linh động nhất.

The goal of this stage is to find a safe way

Mục tiêu của giai đoạn này là để tìm một cách an toàn

to introduce our immune system to the virus or bacteria.

để cho hệ thống miễn dịch của chúng ta tiếp xúc vi-rút hoặc vi khuẩn.

This gives our body the information it needs to create antibodies

Điều này đưa cơ thể chúng ta thông tin nó cần để tạo ra các kháng thể

capable of fighting a real infection.

có khả năng chống lại sự truyền nhiễm thật sự.

There are many ways to safely trigger this immune response,

Có nhiều cách để an toàn kích hoạt sự phản ứng miễn dịch này,

but generally, the most effective designs are also the slowest to produce.

nhưng đa số, những mẫu hiệu quả nhất cũng tốn nhiều thời gian nhất để sản xuất.

Traditional attenuated vaccines create long lasting resilience.

Những vắc-xin giảm độc lực truyền thống tạo ra khả năng chống chịu lâu dài.

But they rely on weakened viral strains

Nhưng chúng phụ thuộc vào những chủng vi-rút yếu

that must be cultivated in non-human tissue over long periods of time.

buộc phải nuôi cấy trong mô không phải của con người thời gian dài.

Inactivated vaccines take a much faster approach,

Các vắc-xin bất hoạt có sự tiếp cận nhanh hơn nhiều,

directly applying heat, acid, or radiation to weaken the pathogen.

trực tiếp áp dụng nhiệt, a-xít hay bức xạ để làm suy yếu mầm bệnh.

Sub-unit vaccines, that inject harmless fragments of viral proteins,

Các vắc-xin tiểu đơn vị, thứ tiêm các đoạn protein vô hại,

can also be created quickly.

cũng có thể được tạo ra nhanh chóng.

But these faster techniques produce less robust resilience.

Nhưng các kỹ thuật nhanh hơn này tạo ra khả năng phục hồi kém mạnh mẽ hơn.

These are just three of many vaccine designs,

Đây chỉ là ba trong số rất nhiều mẫu vắc-xin,

each with their own pros and cons.

mỗi cái đều có ưu và nhược điểm riêng.

No single approach is guaranteed to work,

Không có phương pháp duy nhất nào được đảm bảo là hiệu quả

and all of them require time-consuming research.

và tất cả chúng đều yêu cầu tiêu tốn thời gian nghiên cứu.

So the best way to speed things up is for many labs

Vậy cách tốt nhất để đẩy nhanh mọi thứ là cho nhiều phòng thí nghiệm

to work on different models simultaneously.

làm việc trên các mẫu khác nhau cùng lúc.

This race-to-the-finish strategy

Chiến lược chạy đua về đích này

produced the first testable Zika vaccine in 7 months,

đã tạo ra vắc-xin Zika thử nghiệm đầu tiên trong bảy tháng

and the first testable COVID-19 vaccine in just 42 days.

và vắc-xin thử nghiệm COVID-19 đầu tiên chỉ với 42 ngày.

Being testable doesn’t mean these vaccines will be successful.

Được thử nghiệm không có nghĩa là các vắc-xin này sẽ thành công.

But models that are deemed safe and easily replicable

Nhưng các mẫu được coi là an toàn và dễ dàng nhân rộng

can move into clinical testing while other labs continue exploring alternatives.

có thể vào thử nghiệm lâm sàng lúc các phòng khác tiếp tục tìm các lựa chọn.

Whether a testable vaccine is produced in four months or four years,

Bất cứ một vắc-xin thử nghiệm được sản xuất trong bốn tháng hay bốn năm,

the next stage is often the longest and most unpredictable stage of development.

giai đoạn tiếp thường là giai đoạn dài và khó lường nhất của việc phát triển.

Clinical testing consists of three phases, each containing multiple trials.

Thử nghiệm lâm sàng gồm ba giai đoạn, mỗi cái lại chứa nhiều thử nghiệm.

Phase I trials focus on the intensity of the triggered immune response,

Giai đoạn thử nghiệm I tập trung vào cường độ của phản ứng miễn dịch,

and try to establish that the vaccine is safe and effective.

và cố gắng xây dựng vắc-xin an toàn và hiệu quả.

Phase II trials focus on determining the right dosage and delivery schedule

Giai đoạn thử nghiệm II tập trung xác định liều lượng đúng và kế hoạch phân phát

across a wider population.

trên một lượng dân số rộng hơn.

And Phase III trials determine safety

Và giai đoạn thử nghiệm III xác định độ an toàn

across the vaccine’s primary use population,

qua vắc-xin chính sử dụng trong cộng đồng,

while also identifying rare side effects and negative reactions.

đồng thời cũng xác định tác dụng phụ hiếm gặp và các phản ứng tiêu cực.

Given the number of variables and the focus on long-term safety,

Để đưa ra các biến số và tập trung vào độ an toàn lâu dài,

it’s incredibly difficult to speed up clinical testing.

nó cực kỳ khó để đẩy nhanh thử nghiệm lâm sàng.

In extreme circumstances, researchers run multiple trials

Trong các tình huống cực đoan, các nhà nghiên cứu chạy nhiều thử nghiệm

within one phase at the same time.

trong một giai đoạn cùng lúc.

But they still need to meet strict safety criteria before moving on.

Nhưng chúng vẫn cần đáp ứng các tiêu chí an toàn trước khi chuyển tiếp.

Occasionally, labs can expedite this process by leveraging

Đôi lúc, các phòng thí nghiệm có thể xúc tiến quá trình này bằng tận dụng

previously approved treatments.

các phương pháp điều trị được phê duyệt trước đó.

In 2009, researchers adapted the seasonal flu vaccine to treat H1N1—

Năm 2009, các nhà nghiên cứu đã điều chỉnh vắc-xin cúm mùa để điều trị H1N1—

producing a widely available vaccine in just six months.

sản xuất một vắc-xin có sẵn rộng rãi chỉ trong sáu tháng.

However, this technique only works when dealing with familiar pathogens

Tuy nhiên, kỹ thuật này chỉ hoạt động khi xử lý các mầm bệnh quen thuộc

that have well-established vaccine designs.

có các mẫu vắc-xin đã được xây dựng tốt.

After a successful Phase III trial, a national regulatory authority

Sau khi giai đoạn III thành công, một cơ quan quản lý quốc gia

reviews the results and approves safe vaccines for manufacturing.

xem xét các kết quả và phê duyệt các vắc-xin an toàn để sản xuất.

Every vaccine has a unique blend of biological and chemical components

Mỗi vắc-xin có sự pha trộn độc đáo giữa các thành phần sinh học và hóa học

that require a specialized pipeline to produce.

đòi hỏi một dây chuyền chuyên dụng để sản xuất.

To start production as soon as the vaccine is approved,

Để bắt đầu sản xuất ngay khi vắc-xin được phê duyệt,

manufacturing plans must be designed in parallel to research and testing.

các kế hoạch sản xuất buộc phải được làm song song với nghiên cứu và thử nghiệm.

This requires constant coordination between labs and manufacturers,

Điều này đòi hỏi sự phối hợp ăn ý giữa các phòng thí nghiệm và nhà sản xuất,

as well as the resources to adapt to sudden changes in vaccine design—

cũng như các nguồn lực đáp ứng với các thay đổi đột ngột trong mẫu vắc-xin—

even if that means scrapping months of work.

thậm chí nghĩa rằng bỏ đi hàng tháng trời làm việc.

Over time, advances in exploratory research and manufacturing

Qua thời gian, các tiến bộ trong nghiên cứu thăm dò và sản xuất

should make this process faster.

sẽ làm quá trình này nhanh hơn.

Preliminary studies suggest that future researchers

Các nghiên cứu sơ bộ cho thấy nhà nghiên cứu tương lai

may be able to swap genetic material from different viruses

có thể hoán đổi vật liệu di truyền từ các loại vi-rút khác nhau

into the same vaccine design.

vào cùng một mẫu vắc-xin.

These DNA and mRNA based vaccines could dramatically expedite

Các vắc-xin dựa trên DNA và mRNA có thể nhanh chóng xúc tiến

all three stages of vaccine production.

cả ba quá trình sản xuất vắc-xin.

But until such breakthroughs arrive,

Nhưng cho đến khi các đột phá đạt tới,

our best strategy is for labs around the world to cooperate

chiến lược tốt nhất của ta là cho các phòng nghiên cứu toàn thế giới hợp tác

and work in parallel on different approaches.

và làm việc song song với nhiều phương pháp khác nhau.

By sharing knowledge and resources,

Bằng việc chia sẻ kiến thức và các nguồn lực,

scientists can divide and conquer any pathogen.

Các nhà khoa học có thể phân chia và chế ngự bất cứ mầm bệnh nào.