How fast can a vaccine be made? - Dan Kwartler

1,067,983 views ・ 2020-06-15

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Sylwester Bogusz Korekta: Dagmara Platuska
00:06
When a new pathogen emerges,
0
6674
1860
Kiedy pojawia się nowy patogen,
00:08
our bodies and healthcare systems are left vulnerable.
1
8534
3670
ludzki organizm i system opieki zdrowotnej stają się bezsilne.
00:12
In times like these, there’s an urgent need for a vaccine
2
12204
3940
W takich sytuacjach pojawia się pilna potrzeba szczepionki,
00:16
to create widespread immunity with minimal loss of life.
3
16144
3348
która zapewni powszechną odporność przy minimalnej utracie życia.
00:19
So how quickly can we develop vaccines when we need them most?
4
19492
4470
Ile czasu zajmuje opracowanie szczepionki, kiedy jest nam najbardziej potrzebna?
00:23
Vaccine development can generally be split into three phases.
5
23962
3766
Proces opracowywania szczepionki można podzielić na trzy etapy.
00:27
In exploratory research, scientists experiment with different approaches
6
27728
4343
W trakcie badań wstępnych naukowcy eksperymentują,
00:32
to find safe and replicable vaccine designs.
7
32071
3300
tak by znaleźć bezpieczny i powtarzalny model szczepionki.
00:35
Once these are vetted in the lab, they enter clinical testing,
8
35371
3840
Po sprawdzeniu go w laboratorium poddawany jest testom klinicznym,
00:39
where vaccines are evaluated for safety, efficacy, and side effects
9
39211
5080
gdzie ocenia się jego bezpieczeństwo, skuteczność i skutki uboczne stosowania
00:44
across a variety of populations.
10
44291
2825
u różnych populacji ludzi.
00:47
Finally, there’s manufacturing,
11
47116
2440
Wreszcie następuje proces produkcji,
00:49
where vaccines are produced and distributed for public use.
12
49556
4231
w którym szczepionki są wytwarzane i udostępniane do sprzedaży.
00:53
Under regular circumstances, this process takes an average of 15 to 20 years.
13
53787
5500
Normalnie taki proces zajmuje średnio od 15 do 20 lat.
00:59
But during a pandemic, researchers employ numerous strategies
14
59287
4000
Jednakże w trakcie pandemii naukowcy stosują liczne strategie,
01:03
to move through each stage as quickly as possible.
15
63287
2740
aby każdy etap trwał możliwie jak najkrócej.
01:06
Exploratory research is perhaps the most flexible.
16
66027
3600
Badania wstępne to chyba najbardziej elastyczna faza.
01:09
The goal of this stage is to find a safe way
17
69627
2990
Celem tego etapu jest znalezienie bezpiecznego sposobu
01:12
to introduce our immune system to the virus or bacteria.
18
72617
4315
wprowadzenia wirusa lub bakterii do naszego systemu odpornościowego.
01:16
This gives our body the information it needs to create antibodies
19
76932
4460
W wyniku tego nasz organizm dostaje wzór do wytwarzania przeciwciał
01:21
capable of fighting a real infection.
20
81392
2670
zdolnych do zwalczania prawdziwej infekcji.
01:24
There are many ways to safely trigger this immune response,
21
84062
3700
Jest wiele sposobów, by bezpiecznie wywołać reakcję układu odpornościowego,
01:27
but generally, the most effective designs are also the slowest to produce.
22
87762
5430
ale najbardziej wydajne z nich opracowuje się najdłużej.
01:33
Traditional attenuated vaccines create long lasting resilience.
23
93192
4150
Tradycyjne żywe szczepionki zapewniają długotrwałą odporność.
01:37
But they rely on weakened viral strains
24
97342
2570
Bazują one na osłabionych szczepach wirusa,
01:39
that must be cultivated in non-human tissue over long periods of time.
25
99912
4641
które muszą być długo hodowane na tkankach niepochodzących od człowieka.
01:44
Inactivated vaccines take a much faster approach,
26
104553
3441
Szczepionki inaktywowane tworzy się o wiele szybciej,
01:47
directly applying heat, acid, or radiation to weaken the pathogen.
27
107994
5750
bezpośrednio stosując ciepło, kwas lub promieniowanie, by osłabić patogeny.
01:53
Sub-unit vaccines, that inject harmless fragments of viral proteins,
28
113744
4472
Szczepionki podjednostkowe, zawierające nieszkodliwe białka wirusa,
01:58
can also be created quickly.
29
118216
2250
także można szybko opracować.
02:00
But these faster techniques produce less robust resilience.
30
120466
4535
Jednakże szybsze sposoby produkcji wiążą się ze słabszą odpornością.
02:05
These are just three of many vaccine designs,
31
125001
3120
To zaledwie trzy z wielu projektów szczepionek,
02:08
each with their own pros and cons.
32
128121
2530
przy czym każdy z nich ma swoje wady i zalety .
02:10
No single approach is guaranteed to work,
33
130651
2980
Żaden nie ma gwarancji skuteczności,
02:13
and all of them require time-consuming research.
34
133631
3260
a wszystkie wymagają czasochłonnych badań.
02:16
So the best way to speed things up is for many labs
35
136891
3260
Dlatego też najlepszym sposobem na przyspieszenie całego procesu
02:20
to work on different models simultaneously.
36
140151
3230
jest równoczesna praca nad różnymi modelami szczepionek.
02:23
This race-to-the-finish strategy
37
143381
2300
Dzięki takiej strategii "wyścigu",
02:25
produced the first testable Zika vaccine in 7 months,
38
145681
4257
testy szczepionki na wirusa Zika były gotowe po siedmiu miesiącach,
02:29
and the first testable COVID-19 vaccine in just 42 days.
39
149938
5150
a szczepionki na COVID-19 już po 42 dniach.
02:35
Being testable doesn’t mean these vaccines will be successful.
40
155088
4000
Testy nie oznaczają, że szczepionki będą skuteczne.
02:39
But models that are deemed safe and easily replicable
41
159088
3120
Jednakże modele, które zdają się być bezpieczne i łatwe do powielania,
02:42
can move into clinical testing while other labs continue exploring alternatives.
42
162208
5179
mogą przejść do fazy testów klinicznych, a inne laboratoria szukają alternatyw.
02:47
Whether a testable vaccine is produced in four months or four years,
43
167387
4509
Bez względu na to, ile potrwa opracowanie szczepionki testowej,
02:51
the next stage is often the longest and most unpredictable stage of development.
44
171896
5036
kolejny etap jest często najdłuższy i najbardziej nieprzewidywalny.
02:56
Clinical testing consists of three phases, each containing multiple trials.
45
176932
5252
Na testy kliniczne składają się trzy fazy, a na każdą z nich przypada wiele badań.
03:02
Phase I trials focus on the intensity of the triggered immune response,
46
182184
4900
Testy fazy I koncentrują się na nasileniu reakcji systemu immunologicznego
03:07
and try to establish that the vaccine is safe and effective.
47
187084
3840
oraz uzyskaniu szczepionki, która jest bezpieczna i skuteczna.
03:10
Phase II trials focus on determining the right dosage and delivery schedule
48
190924
4305
Faza II skupia się na określeniu stosownej dawki i planu dystrybucji
03:15
across a wider population.
49
195229
2220
większej populacji.
03:17
And Phase III trials determine safety
50
197449
2490
Faza III określa bezpieczeństwo szczepionki
03:19
across the vaccine’s primary use population,
51
199939
3580
wśród pierwszej grupy pacjentów,
03:23
while also identifying rare side effects and negative reactions.
52
203519
4318
jednocześnie identyfikując rzadkie skutki uboczne i powikłania.
03:27
Given the number of variables and the focus on long-term safety,
53
207837
4150
Zważając na liczne zmienne i długoterminowe bezpieczeństwo,
03:31
it’s incredibly difficult to speed up clinical testing.
54
211987
4000
jest niezwykle trudno przyspieszyć testy kliniczne.
03:35
In extreme circumstances, researchers run multiple trials
55
215987
3410
W ekstremalnych okolicznościach, naukowcy prowadzą kilka badań na raz
03:39
within one phase at the same time.
56
219397
2380
w ramach jednej fazy.
03:41
But they still need to meet strict safety criteria before moving on.
57
221777
4290
Jednak wciąż trzeba spełnić surowe kryteria bezpieczeństwa.
03:46
Occasionally, labs can expedite this process by leveraging
58
226067
3850
Czasami laboratoria mogą przyspieszyć ten proces
03:49
previously approved treatments.
59
229917
2660
wykorzystując uprzednie, zatwierdzone już leczenia.
03:52
In 2009, researchers adapted the seasonal flu vaccine to treat H1N1—
60
232577
6186
W 2009 roku naukowcy przystosowali szczepionkę na grypę do leczenia H1N1,
03:58
producing a widely available vaccine in just six months.
61
238763
5013
produkując powszechnie dostępną szczepionkę w zaledwie sześć miesięcy.
04:03
However, this technique only works when dealing with familiar pathogens
62
243776
4491
Niestety ten sposób działa jedynie w przypadku znanych nam patogenów,
04:08
that have well-established vaccine designs.
63
248267
3630
których modele szczepionek już mamy.
04:11
After a successful Phase III trial, a national regulatory authority
64
251897
4663
Po udanych badaniach fazy III, odpowiednie organy narodowe
04:16
reviews the results and approves safe vaccines for manufacturing.
65
256560
4542
oceniają wyniki i zatwierdzają bezpieczną szczepionkę do produkcji.
04:21
Every vaccine has a unique blend of biological and chemical components
66
261102
4680
Każda szczepionka ma unikalną mieszankę biologicznych i chemicznych składników,
04:25
that require a specialized pipeline to produce.
67
265782
3710
które wymagają dedykowanych linii produkcyjnych.
04:29
To start production as soon as the vaccine is approved,
68
269492
2900
W celu rozpoczęcia produkcji zaraz po zatwierdzeniu szczepionki,
04:32
manufacturing plans must be designed in parallel to research and testing.
69
272392
5362
plany produkcyjne muszą być projektowane równolegle z badaniami i testami.
04:37
This requires constant coordination between labs and manufacturers,
70
277754
4332
To wymaga ciągłej koordynacji prac między laboratoriami i producentami,
04:42
as well as the resources to adapt to sudden changes in vaccine design—
71
282086
4819
jak i również dostosowywania zasobów do nagłych zmian w modelach szczepionki,
04:46
even if that means scrapping months of work.
72
286905
3700
nawet jeśli oznacza to zaprzepaszczenie miesięcy pracy.
04:50
Over time, advances in exploratory research and manufacturing
73
290605
3830
Z czasem postępy w badaniach wstępnych i produkcji
04:54
should make this process faster.
74
294435
2400
powinny przyspieszyć cały proces.
04:56
Preliminary studies suggest that future researchers
75
296835
2610
Badania wstępne sugerują, że przyszli naukowcy
04:59
may be able to swap genetic material from different viruses
76
299445
3890
mogą być w stanie przenosić kody genetyczne różnych wirusów
05:03
into the same vaccine design.
77
303335
2770
do jednego, tego samego modelu szczepionki.
05:06
These DNA and mRNA based vaccines could dramatically expedite
78
306105
5054
Szczepionki oparte na kodach DNA i mRNA mogą znacząco usprawnić
05:11
all three stages of vaccine production.
79
311159
2660
wszystkie trzy etapy opracowywania szczepionki.
05:13
But until such breakthroughs arrive,
80
313819
2130
Chociaż nim nastąpi ten przełom,
05:15
our best strategy is for labs around the world to cooperate
81
315949
3994
naszą najlepszą strategią jest współpraca laboratoriów na całym świecie
05:19
and work in parallel on different approaches.
82
319943
2800
i równoległa praca nad różnymi modelami.
05:22
By sharing knowledge and resources,
83
322743
2240
Poprzez dzielenie się wiedzą i zasobami,
05:24
scientists can divide and conquer any pathogen.
84
324983
3802
naukowcy mogą zwalczyć i okiełznać każdy patogen.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7