Why should you read Tolstoy's "War and Peace"? - Brendan Pelsue

Tại sao bạn nên đọc "Chiến tranh và Hòa bình" của Tolstoy? - Brendan Pelsue

Reviewer: Loc Bui

"War and Peace,"

"Chiến tranh và Hòa bình" (CTVHB),

a tome,

một cuốn sách đồ sộ,

a slog,

một hành trình mệt mỏi.

the sort of book you shouldn't read in bed because if you fall asleep,

một kiểu sách mà bạn không nên đọc trên giường vì lỡ như ngủ quên,

it could give you a concussion, right?

nó có thể khiến bạn sốc não, đúng chứ?

Only partly.

Một phần nào đó thôi.

"War and Peace" is a long book, sure,

CTVHB là một quyển sách dài, chắc rồi,

but it's also a thrilling examination of history,

nhưng nó còn là một thử nghiệm li kì của lịch sử,

populated with some of the deepest, most realistic characters you'll find anywhere.

nổi tiếng với những nhân vật đầy thực tế và sâu sắc mà bạn có thể thấy bất cứ đâu.

And if its length intimidates you, just image how poor Tolstoy felt.

Nhưng nếu độ dài của nó làm bạn hoảng, nghĩ xem Tolstoy còn tội nghiệp thế nào.

In 1863, he set out to write a short novel about a political dissident

Năm 1863, ông định viết tiểu thuyết ngắn về một người chống đối chính quyền

returning from exile in Siberia.

lưu vong trở về từ Siberia.

Five years later, he had produced a 1,200 page epic

5 năm sau, ông cho ra đời bộ sử thi 1200 trang

featuring love stories,

gồm những câu chuyện tình,

battlefields,

bankruptcies,

chiến trận,

những vụ phá sản,

firing squads,

các tiểu đội xử bắn,

religious visions,

góc nhìn tôn giáo,

the burning of Moscow,

trận cháy Moscow,

and a semi-domesticated bear,

và một chú gấu bán thuần,

but no exile and no political dissidents.

mà không có lưu vong hay ai đó chống đối chính quyền,

Here's how it happened.

Chuyện diễn ra như sau.

Tolstoy, a volcanic soul,

Tolstoy, một tâm hồn sục sôi, sinh ra

was born to a famously eccentric aristocratic family in 1828.

trong một gia đình quý tộc nổi tiếng lập dị vào năm 1828.

By the time he was 30, he had already dropped out of Kazan University,

Năm 30 tuổi, ông bỏ học ở Đại học Kazan,

gambled away the family fortune,

khuynh gia bại sản vì bài bạc,

joined the army,

tham gia vào quân đội,

written memoirs,

viết hồi kí,

and rejected the literary establishment to travel Europe.

và từ chối giới văn học để du lịch khắp châu Âu.

He then settled into Yasnaya Polyana, his ancestral mansion,

Sau đó ông định cư tại Yasnaya Polyana, trong dinh thự của tổ tiên,

to write about the return of the Decembrists,

để viết về sự trở lại của Những người tháng Chạp,

a band of well-born revolutionaries pardoned in 1856 after 30 years in exile.

một nhóm những nhà cách mạng được ân xá vào 1856 sau 30 năm tù đày.

But, Tolstoy thought,

Nhưng, Tolstoy băn khoăn

how could he tell the story of the Decembrists return from exile

làm thế nào ông có thể kể câu chuyện về Những người tháng Chạp đó

without telling the story of 1825,

mà không nói về chuyện năm 1825,

when they revolted against the conservative Tsar Nicholas I?

khi những người này nổi dậy chống lại phe bảo thủ Tsar Nicholas II?

And how could he do that without telling the story of 1812,

Và làm sao làm được điều đó mà không kể câu chuyện năm 1812,

when Napoleon's disastrous invasion of Russia

khi cuộc xâm chiếm Nga thảm khốc của Napoleon

helped trigger the authoritarianism the Decembrists were rebelling against?

đã khơi mào chế độ độc tài mà Những người tháng Chạp phản đối?

And how could he tell the story of 1812 without talking about 1805,

Và làm sao có thể kể chuyện năm 1812 mà không kể về năm 1805,

when the Russians first learned of the threat Napoleon posed

khi người dân Nga lần đầu biết tới mối đe dọa của Napoleon

after their defeat at the Battle of Austerlitz?

sau thất bại của họ ở Trận Austerlitz?

So Tolstoy began writing,

Thế là Tolstoy bắt đầu viết,

both about the big events of history

về cả hai sự kiện lớn trong lịch sử

and the small lives that inhabit those events.

và những cuộc đời nhỏ bé đi qua những sự kiện đó.

He focused on aristocrats, the class he knew best.

Ông tập trung vào quý tộc, tầng lớp ông biết rõ nhất.

The book only occasionally touches

Cuốn sách chỉ đôi khi nhắc đến

on the lives of the vast majority of the Russian population,

cuộc sống của phần đông người dân Nga,

who were peasants, or even serfs,

những tá điền, hay thậm chí nô lệ,

farmers bound to serve the owners of the land on which they lived.

những nông dân phải hầu hạ địa chủ trên mảnh đất mà mình sống.

"War and Peace" opens on the eve of war between France and Russia.

CTVHB mở đầu vào đêm trước chiến tranh Pháp-Nga.

Aristocrats at a cocktail party fret about the looming violence,

Những quý tộc tại bàn tiệc cocktail lo sợ về nguy cơ bạo lực,

but then change the topic to those things aristocrats always seem to care about:

nhưng sau đó chuyển sang những thứ mà giới của họ có vẻ luôn quan tâm như:

money,

tiền,

sex,

tình dục,

and death.

và cái chết.

This first scene is indicative

Cảnh đầu tiên này là cách thức

of the way the book bounces between the political and personal

mà cuốn sách sẽ dùng để qua lại giữa những chính trị gia và cá nhân

over an ever-widening canvas.

trên một bức tranh dần được mở rộng.

There are no main characters in "War and Peace."

Không có nhân vật chính trong CTVHB.

Instead, readers enter a vast interlocking web

Thay vào đó, người đọc lạc vào một mạng lưới liên kết rộng lớn

of relationships and questions.

những quan hệ và nghi vấn.

Will the hapless and illegitimate son of a count

Liệu người con trai ngoài giá thú của một quý tộc

marry a beautiful but conniving princess?

có cưới cô tiểu thư xinh đẹp nhưng quỷ quyệt?

Will his only friend survive the battlefields of Austria?

Người bạn duy nhất của anh có sống sót qua những chiến trường Áo?

And what about that nice young girl falling in love with both men at once?

Và còn cô gái trẻ san sẻ tình cảm cho cả hai chàng trai một lúc thì sao?

Real historical figures mix and mingle with all these fictional folk,

Các nhân vật lịch sử được trộn lẫn với tất cả những hư cấu dân gian này,

Napoleon appears several times,

Napoleon xuất hiện không ít lần,

and even one of Tolstoy's ancestors plays a background part.

và cả một người tổ tiên của Tolstoy cũng tham gia như một diễn viên phụ.

But while the characters and their psychologies are gripping,

Nhưng khi các nhân vật và tâm lí của họ được liên kết chặt chẽ,

Tolstoy is not afraid to interrupt the narrative

Tolstoy không ngại chèn vào giữa

to pose insightful questions about history.

để đặt ra những câu hỏi sâu sắc về lịch sử.

Why do wars start?

Tại sao chiến tranh khởi phát?

What are good battlefield tactics?

Chiến thuật chiến tranh tốt phải thế nào?

Do nations rise and fall on the actions of so-called great men like Napoleon,

Các quốc gia có nổi dậy và sụp đổ trước những bước đi của Napoleon "vĩ đại"

or are there larger cultural and economic forces at play?

hay còn có các thế lực văn hóa và kinh tế lớn hơn đang lộng quyền?

These extended digressions are part of what make "War and Peace"

Những mở rộng ngoài lề này là một phần khiến CTVHB

so panoramic in scope.

bao quát được phạm vi rộng lớn.

But for some 19th century critics,

Nhưng với vài nhà phê bình thế kỉ 19,

this meant "War and Peace" barely felt like a novel at all.

CTVHB không giống một tiểu thuyết cho lắm,

It was a "large, loose, baggy monster," in the words of Henry James.

"một con quái vật khổng lồ, kềnh càng và mơ hồ", theo lời của Henry James.

Tolstoy, in fact, agreed.

Thực tế, Tolstoy cũng đồng ý.

To him, novels were a western European form.

Với ông, tiểu thuyết là kiểu thức của Tây Âu.

Russian writers had to write differently because Russian people lived differently.

Nhưng các tác gia Nga phải viết khác đi vì người dân Nga có cuộc sống khác.

"What is 'War and Peace'?" he asked.

"CTVHB là gì?", ông hỏi.

"It is not a novel.

"Không là tiểu thuyết.

Still less an epic poem.

Không phải thơ sử thi.

Still less a historical chronicle.

Cũng không phải biên niên sử.

'War and Peace' is what the author wanted and was able to express

CTVHB là những gì tác giả muốn và có khả năng thể hiện

in the form in which it was expressed."

trong dạng thức mà nó đã được sử dụng".

It is, in other words, the sum total of Tolstoy's imaginative powers,

Mặt khác, cuốn sách là toàn bộ năng lực tưởng tượng của Tolstoy

and nothing less.

không hơn không kém.

By the time "War and Peace" ends,

Vào lúc CTVHB kết thúc,

Tolstoy has brought his characters to the year 1820,

Tolstoy đã mang nhân vật của mình đến năm 1820,

36 years before the events he originally hoped to write about.

36 năm trước khi những sự kiện ông định viết ban đầu xảy ra.

In trying to understand his own times,

Để cố gắng hiểu về thời của mình,

he had become immersed in the years piled up behind him.

ông đã trở nên đắm mình trong suốt những năm sau đó.

The result is a grand interrogation into history,

Để từ đó sinh ra câu hỏi lớn về lịch sử,

culture,

văn hóa,

philosophy,

triết học,

psychology,

tâm lí học,

and the human response to war.

và phản ứng của con người với chiến tranh.