Why are sloths so slow? - Kenny Coogan

Tại sao lười lại chậm chạp như vậy? - Kenny Coogan

Translator: Loc Bui

In 1796, Thomas Jefferson received a box of bones he couldn't identify.

Năm 1796, Thomas Jefferson nhận được một bộ xương mà ông không thể nhận dạng.

A long, sharp claw reminded him of a lion,

Móng vuốt dài và sắc khiến ông nghĩ tới loài sư tử,

but the arm bones suggested a larger animal,

nhưng xương cánh tay lại cho thấy chúng là của một loài vật lớn hơn,

one about three meters long.

với chiều dài lên tới ba mét.

Thinking it might be huge unknown species of North American lion,

Nghĩ rằng đó có thể là một loài sư tử khổng lồ và chưa được biết tới ở Bắc Mỹ,

Jefferson warned explorers Lewis and Clark

Jefferson cảnh báo hai nhà thám hiểm Lewis và Clark

to keep an eye out for this mysterious predator.

hãy cẩn thận với loài dã thú bí ẩn này.

But Jefferson's box of bones didn't come from a lion.

Nhưng bộ xương của Jefferson không phải đến từ một con sư tử.

They came from an extinct giant sloth.

Chúng là của một loài lười khổng lồ đã tuyệt chủng.

Prehistoric ground sloths first appeared around 35 million years ago.

Lười đất tiền sử xuất hiện lần đầu tiên vào khoảng 35 triệu năm trước.

Dozens of species lived across North, Central and South America,

Hàng chục loài sống xuyên suốt Bắc, Trung và Nam Mỹ,

alongside other ancient creatures like mastodons

cùng với các sinh vật cổ xưa khác như voi răng mấu,

and giant armadillos.

hay loài tatu khổng lồ.

Some ground sloths, like the megalonychid, were cat-sized,

Một số loài lười đất, như megalonychid, chỉ nhỏ bằng một chú mèo,

but many were massive.

nhưng nhiều loài lại có kích thước khổng lồ.

Jefferson's sloth, Megalonyx, weighed about a ton,

Loài mà Jefferson nhận được, Megalonyx, nặng khoảng một tấn,

and that was small compared to megatherium,

nhưng thế vẫn chưa là gì nếu so sánh với megatherium,

which could reach six metric tons, as much as an elephant.

chúng có thể nặng tới sáu tấn, tương đương với một chú voi.

They ambled through the forests and savannas using their strong arms

Chúng nhẹ lướt qua những khu rừng và xavan với đôi tay chắc khỏe,

and sharp claws

và những chiếc móng sắc nhọn

to uproot plants and climb trees,

giúp chúng dễ dàng nhổ bật cây cối và leo trèo,

grazing on grasses, leaves, and prehistoric avocados.

cũng như nhấm nháp các loại cỏ, lá và bơ tiền sử suốt cả ngày.

In fact, we might not have avocados today if not for the giant sloths.

Thực tế, nếu không nhờ loài lười khổng lồ ngày nay cũng sẽ chẳng có những trái bơ.

Smaller animals couldn't swallow the avocado's huge seed,

Những loài vật nhỏ không thể nuốt cái hạt to lớn của trái bơ,

but the sloths could,

nhưng lười hoàn toàn có thể,

and they spread avocado trees far and wide.

và chính chúng đã giúp cây bơ đến được những nơi chưa từng có trước đây.

Ground sloths flourished for millions of years,

Loài lười đất phát triển mạnh trong hàng triệu năm,

but around 10,000 years ago, they started disappearing

nhưng tới khoảng 10,000 năm trước, chúng dần biến mất,

along with the Western Hemisphere's other giant mammals.

cùng với nhiều thú có vú khổng lồ khác ở Tây Bán Cầu.

Researchers think that ground sloths could have been pushed out

Các nhà nghiên cứu nghĩ có thể chúng đã bị đẩy tới bờ tuyệt chủng

by an oncoming ice age,

bởi kỷ băng hà trước mắt,

or competition with other species, maybe humans,

hoặc cạnh tranh với những loài khác, mà có thể là chính con người,

who arrived in the region around the time most of the sloths went extinct.

đã tới khu vực này vào khoảng thời gian mà lượng lớn loài lười tuyệt chủng.

Some of the smaller sloths did survive and migrated to the treetops.

Một vài loài lười nhỏ hơn sống sót và chuyển lên sống trên những ngọn cây.

Today, there are six species left living in the rainforest canopies

Ngày nay, còn lại sáu loài sống trên các tán rừng mưa

of Central and South America.

ở Trung và Nam Mỹ.

Hanging out in the trees is a good way to avoid predators,

Vắt mình trên cây là một cách khôn ngoan để tránh thú dữ,

and there are plenty of leaves to eat.

và còn có rất nhiều lá để ăn.

But this diet has its drawbacks.

Nhưng chế độ ăn này cũng có những hạn chế.

Animals extract energy from food and use that energy to move around,

Động vật lấy năng lượng từ thức ăn và dùng năng lượng đó để di chuyển,

maintain their body temperature,

giữ nhiệt độ cơ thể ổn định,

keep their organs working,

đảm bảo các cơ quan

and all the other activities necessary for survival.

vận hành trơn tru và thực hiện các hoạt động cần thiết khác.

But leaves don't contain much energy,

Nhưng lá cây không có nhiều năng lượng,

and that which they do have is tough to extract.

và những gì chúng có lại rất khó hấp thu.

Most herbivores supplement a leafy diet with higher energy foods

Hầu hết các loài ăn cỏ thường bổ sung các thực phẩm giàu năng lượng hơn

like fruit and seeds.

như trái cây và các loại hạt.

But sloths, especially three-toed sloths, rely on leaves almost exclusively.

Nhưng lười, đặc biệt là lười ba ngón, phụ thuộc hầu như hoàn toàn vào lá cây.

They've evolved finely tuned strategies for coping with this restricted diet.

Chúng đã phát triển một chiến lược tinh vi để thích ứng với chế độ ăn eo hẹp này.

First, they extract as much energy from their food as possible.

Đầu tiên, chúng cố gắng hấp thu tối đa năng lượng từ thức ăn.

Sloths have a multi-chambered stomach that takes up a third of their body,

Lười có một chiếc dạ dày nhiều ngăn chiếm tới một phần ba cơ thể,

and depending on the species,

và tùy theo mỗi loài,

they can spend five to seven days, or even weeks, processing a meal.

chúng có thể dành từ 5 tới 7 ngày, thậm chí vài tuần, để tiêu hóa một bữa ăn.

The other piece of the puzzle is to use as little energy as possible.

Mặt khác, chúng hạn chế tối đa sự tiêu hao năng lượng.

One way sloths do this is, of course, by not moving very much.

Một cách ưa thích của chúng, dĩ nhiên, là không di chuyển quá nhiều.

They spend most of their time eating, resting, or sleeping.

Hầu hết thời gian của chúng là để ăn, nghỉ ngơi và ngủ.

They descend from the canopy just once a week for a bathroom break.

Chúng chỉ xuống đất một lần mỗi tuần để loại bỏ chất thải.

When sloths do move, it's not very fast.

Khi di chuyển, lười cũng không mấy nhanh nhẹn.

It would take a sloth about five minutes to cross an average neighborhood street.

Băng qua một con phố bình thường cũng sẽ khiến chúng mất tới 5 phút.

This unhurried approach to life means that sloths don't need very much muscle.

Với phong cách sống chẳng mấy vội vàng này lười không cần quá nhiều cơ bắp.

In fact, they have about 30% less muscle mass than other animals their size.

Thực tế, khối lượng cơ của chúng ít hơn 30% so với các loài cùng kích cỡ.

Sloths also use less energy to keep themselves warm

Lười cũng dùng ít năng lượng để giữ ấm cơ thể hơn

because their body temperature can fluctuate by about five degrees Celsius,

bởi lẽ nhiệt độ cơ thể của chúng có thể dao động tới 5 độ C,

less than a cold-blooded reptile, but more than most mammals.

ít hơn loài bò sát máu lạnh, nhưng lớn hơn hầu hết động vật có vú.

These physical and behavioral adaptations minimize the sloth's energy expenditure,

Những đặc điểm thích nghi cả về thể chất và hành vi đã hạn chế tối đa

or metabolic rate.

sự tiêu hao năng lượng và trao đổi chất của loài lười.

Three-toed sloths have the slowest metabolism of any mammal.

Lười ba ngón là thú có vú với tốc độ trao đổi chất chậm nhất.

The giant panda is second slowest,

Gấu trúc khổng lồ đứng thứ hai,

and two-toed sloths come in third.

và thứ ba là lười hai ngón.

Moving slowly has allowed sloths to thrive in their treetop habitat.

Chính tốc độ chậm chạp đã cho phép lười phát triển mạnh trên những ngọn cây.

But it's also made the sloths themselves a great habitat for other organisms,

Nhưng điều đó cũng khiến lười trở thành môi trường sống cho các sinh vật khác,

including algae, which provides a little extra camouflage, and maybe even a snack.

trong đó có tảo, thứ vừa là ngụy trang và đôi khi lại có thể là đồ ăn vặt nữa.

Sloths may not be giant anymore,

Ngày nay lười không còn là loài vật khổng lồ nữa,

but that doesn't make them any less remarkable.

nhưng sự đặc biệt của chúng cũng chẳng vì thế mà bớt đi.