Why are sloths so slow? - Kenny Coogan

Dlaczego leniwce są takie powolne? - Kenny Coogan

5,960,571 views ・ 2017-04-25

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Anna Gzik Korekta: Ola Królikowska
00:06
In 1796, Thomas Jefferson received a box of bones he couldn't identify.
0
6821
6100
W 1796 roku Thomas Jefferson otrzymał skrzynię z nieznanymi kośćmi.
00:12
A long, sharp claw reminded him of a lion,
1
12921
3311
Długi ostry pazur przypominał pazur lwa,
00:16
but the arm bones suggested a larger animal,
2
16232
3201
jednak kości ramienia sugerowały, że było to większe zwierzę
00:19
one about three meters long.
3
19433
2889
o długości około trzech metrów.
00:22
Thinking it might be huge unknown species of North American lion,
4
22322
4339
Myśląc, że może być to nieznany gatunek ogromnego lwa północnoamerykańskiego,
00:26
Jefferson warned explorers Lewis and Clark
5
26661
3342
Jefferson polecił odkrywcom Lewisowi i Clarkowi
00:30
to keep an eye out for this mysterious predator.
6
30003
4559
odnaleźć tajemniczego drapieżnika.
00:34
But Jefferson's box of bones didn't come from a lion.
7
34562
3540
Jednak kości, które otrzymał Jefferson, nie należały do lwa.
00:38
They came from an extinct giant sloth.
8
38102
4101
Były to szczątki wymarłego gatunku ogromnego leniwca.
00:42
Prehistoric ground sloths first appeared around 35 million years ago.
9
42203
5351
Leniwce naziemne pojawiły się około 35 milionów lat temu.
00:47
Dozens of species lived across North, Central and South America,
10
47554
4369
Wiele ich gatunków żyło w Ameryce Północnej, Południowej i Centralnej
00:51
alongside other ancient creatures like mastodons
11
51923
2730
wraz z takimi prehistorycznymi stworzeniami jak mastodonty
00:54
and giant armadillos.
12
54653
2781
i zębolity olbrzymie.
00:57
Some ground sloths, like the megalonychid, were cat-sized,
13
57434
4199
Niektóre leniwce naziemne były rozmiaru kota, jak leniuchowcowate,
01:01
but many were massive.
14
61633
2191
ale wiele było też ogromnych.
01:03
Jefferson's sloth, Megalonyx, weighed about a ton,
15
63824
3810
Megalonyx, leniwiec Jeffersona, ważył około tony,
01:07
and that was small compared to megatherium,
16
67634
2700
ale to i tak niewiele w porównaniu z megaterium,
01:10
which could reach six metric tons, as much as an elephant.
17
70334
4823
który mógł osiągnąć wagę sześciu ton, tyle co słoń.
01:15
They ambled through the forests and savannas using their strong arms
18
75157
4017
Zwierzęta te przedzierały się przez lasy i sawanny dzięki silnym łapom
01:19
and sharp claws
19
79174
1351
i ostrym pazurom,
01:20
to uproot plants and climb trees,
20
80525
2869
wyrywały rośliny, wspinały się na drzewa,
01:23
grazing on grasses, leaves, and prehistoric avocados.
21
83394
5301
żywiły się trawami, liśćmi i prehistorycznymi awokado.
01:28
In fact, we might not have avocados today if not for the giant sloths.
22
88695
6050
Gdyby nie ogromne leniwce, być może dziś nie mielibyśmy awokado.
01:34
Smaller animals couldn't swallow the avocado's huge seed,
23
94745
3881
Mniejsze zwierzęta nie były w stanie połknąć wielkiej pestki awokado,
01:38
but the sloths could,
24
98626
1510
ale leniwce mogły to robić,
01:40
and they spread avocado trees far and wide.
25
100136
4419
przez co rozpowszechniły drzewa awokado na wielu terenach.
01:44
Ground sloths flourished for millions of years,
26
104555
2921
Przez miliony lat leniwce naziemne radziły sobie doskonale,
01:47
but around 10,000 years ago, they started disappearing
27
107476
3639
jednak 10 tysięcy lat temu zaczęły znikać,
01:51
along with the Western Hemisphere's other giant mammals.
28
111115
4559
podobnie jak inne ogromne ssaki z półkuli zachodniej.
01:55
Researchers think that ground sloths could have been pushed out
29
115674
3142
Naukowcy są zdania, że leniwce naziemne wyginęły
01:58
by an oncoming ice age,
30
118816
2290
z powodu nadchodzącej epoki lodowcowej
02:01
or competition with other species, maybe humans,
31
121106
3480
lub przez rywalizację z innymi gatunkami, może ludźmi,
02:04
who arrived in the region around the time most of the sloths went extinct.
32
124586
4819
którzy pojawili się mniej więcej wtedy, gdy większość leniwców wyginęła.
02:09
Some of the smaller sloths did survive and migrated to the treetops.
33
129405
4172
Niektóre z mniejszych leniwców przetrwały i przeniosły się na czubki drzew.
02:13
Today, there are six species left living in the rainforest canopies
34
133577
4740
Obecnie istnieje sześć gatunków, które nadal żyją w koronach drzew
02:18
of Central and South America.
35
138317
3041
lasów tropikalnych Ameryki Centralnej i Południowej.
02:21
Hanging out in the trees is a good way to avoid predators,
36
141358
3110
Wisząc na drzewach, mogą ukryć się przed drapieżnikami
02:24
and there are plenty of leaves to eat.
37
144468
2719
i żywić się liśćmi.
02:27
But this diet has its drawbacks.
38
147187
2389
Ta dieta ma jednak swoje wady.
02:29
Animals extract energy from food and use that energy to move around,
39
149576
4351
Zwierzęta czerpią energię z pożywienia, wykorzystując ją do poruszania się,
02:33
maintain their body temperature,
40
153927
1661
utrzymania temperatury,
02:35
keep their organs working,
41
155588
1359
funkcjonowania organów,
02:36
and all the other activities necessary for survival.
42
156947
3662
a także do innych czynności niezbędnych do przetrwania.
02:40
But leaves don't contain much energy,
43
160609
3139
Same liście nie zawierają jednak wiele energii,
02:43
and that which they do have is tough to extract.
44
163748
3750
a tę, którą mają, trudno pobrać.
02:47
Most herbivores supplement a leafy diet with higher energy foods
45
167498
4320
Większość roślinożerców uzupełnia dietę liściastą
wysokoenergetycznymi składnikami, jak owoce i nasiona.
02:51
like fruit and seeds.
46
171818
2621
02:54
But sloths, especially three-toed sloths, rely on leaves almost exclusively.
47
174439
6679
Ale leniwce, zwłaszcza trójpalczaste, żywią się niemal tylko liśćmi.
03:01
They've evolved finely tuned strategies for coping with this restricted diet.
48
181118
5309
Rozwinęły doskonałe mechanizmy, aby móc przetrwać przy tak ścisłej diecie.
03:06
First, they extract as much energy from their food as possible.
49
186427
6201
Po pierwsze, czerpią tyle energii z jedzenia, ile się da.
03:12
Sloths have a multi-chambered stomach that takes up a third of their body,
50
192628
4443
Leniwce mają wielokomorowy żołądek, który stanowi 1/3 ich ciała,
03:17
and depending on the species,
51
197071
1677
a w zależności od gatunku
03:18
they can spend five to seven days, or even weeks, processing a meal.
52
198748
6350
spędzają od pięciu do siedmiu dni, czasem tygodnie, na trawieniu posiłku.
03:25
The other piece of the puzzle is to use as little energy as possible.
53
205098
4359
Ważne jest też jak najmniejsze zużycie energii.
03:29
One way sloths do this is, of course, by not moving very much.
54
209457
4993
W tym celu leniwce ograniczają ruch.
03:34
They spend most of their time eating, resting, or sleeping.
55
214450
3509
Większość czasu spędzają na jedzeniu, odpoczynku i spaniu.
03:37
They descend from the canopy just once a week for a bathroom break.
56
217959
4850
Z koron drzew schodzą tylko raz w tygodniu,
aby udać się na stronę.
03:42
When sloths do move, it's not very fast.
57
222809
3541
Jeśli już leniwce się ruszają, robią to niezbyt szybko.
03:46
It would take a sloth about five minutes to cross an average neighborhood street.
58
226350
4469
Przejście ulicy na osiedlu zajęłoby leniwcowi około pięciu minut.
03:50
This unhurried approach to life means that sloths don't need very much muscle.
59
230819
6661
Powolny tryb życia oznacza, że leniwce nie muszą korzystać z mięśni.
03:57
In fact, they have about 30% less muscle mass than other animals their size.
60
237480
6630
Mają o 30% mniejszą masę mięśniową niż zwierzęta w podobnym rozmiarze.
04:04
Sloths also use less energy to keep themselves warm
61
244110
3290
Zużywają także mniej energii, aby się ogrzać,
04:07
because their body temperature can fluctuate by about five degrees Celsius,
62
247400
4881
ponieważ ich temperatura ciała może się wahać w granicach pięciu stopni Celsjusza.
04:12
less than a cold-blooded reptile, but more than most mammals.
63
252281
4742
To mniej niż u zimnokrwistych gadów, ale więcej niż u większości ssaków.
04:17
These physical and behavioral adaptations minimize the sloth's energy expenditure,
64
257023
5108
Te fizyczne i behawioralne czynniki pozwoliły zmniejszyć zużycie energii,
04:22
or metabolic rate.
65
262131
2759
czyli tempo przemiany materii.
04:24
Three-toed sloths have the slowest metabolism of any mammal.
66
264890
5670
Leniwce trójpalczaste mają najniższe tempo metabolizmu wśród ssaków.
04:30
The giant panda is second slowest,
67
270560
2362
Drugie miejsce zajmuje panda wielka,
04:32
and two-toed sloths come in third.
68
272922
3050
a trzecie są leniwce dwupalczaste.
04:35
Moving slowly has allowed sloths to thrive in their treetop habitat.
69
275972
5809
Wolne tempo poruszania się umożliwiło leniwcom rozwój w ich leśnym środowisku.
04:41
But it's also made the sloths themselves a great habitat for other organisms,
70
281781
5201
Sprawiło też, że same leniwce są idealnym środowiskiem dla organizmów,
04:46
including algae, which provides a little extra camouflage, and maybe even a snack.
71
286982
7261
na przykład alg, które mogą być dodatkowym kamuflażem, a nawet przekąską.
04:54
Sloths may not be giant anymore,
72
294243
2679
Leniwce może nie są już gigantyczne,
04:56
but that doesn't make them any less remarkable.
73
296922
2660
ale to nie czyni ich ani trochę mniej niesamowitymi.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7