How do glasses help us see? - Andrew Bastawrous and Clare Gilbert

Çeviri: Sevkan Uzel Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Almost 2000 years ago,

İki bin yıl kadar önce Romalı filozof Seneca,

the Roman philosopher Seneca peered at his book through a glass of water.

elindeki kitaba bir bardak suyun ardından baktı.

Suddenly, the text below was transformed.

Arkadaki yazı, bir anda değişime uğramıştı.

The words magically became clear.

Sözcükler büyülü bir biçimde netleşmişti.

But it wasn't until a millennium later that that same principle

Aynı ilke kullanılarak ilk gözlüklerin üretilmesi ise

would be used to create the earliest glasses.

bundan ancak bin sene sonra gerçekleşebildi.

Today, glasses can help millions of people with poor vision

Günümüzde gözlük, düzeltilemeyen kırma kusurları nedeniyle

due to uncorrected refractive errors.

görüşü zayıf olan milyonlarca kişiye yardımcı oluyor.

The key to understanding what that means lies with the term refraction,

Kırma kusurlarını anlamak için kırma terimini anlamak gerekir:

the ability of a transparent medium, like glass,

Kırma, cam, su veya göz gibi

water,

saydam bir ortamın,

or the eye to change the direction of light passing through it.

içinden geçen ışığın yönünü değiştirmesidir.

The eye has two main refractive surfaces:

Gözde iki temel kırma yüzeyi bulunur:

the cornea and the lens.

Kornea ve lens.

Ideally, these surfaces work together

İdealde bu yüzeyler birlikte çalışarak,

to refract light in a way that accurately focuses light onto the retina,

gözün arkasında bulunan ışığa duyarlı katman olan

ve görmenin gerçekleşmesi için beyinle birlikte çalışan retinanın

the layer of light-sensitive tissue at the back of the eye

that works with the brain to give rise to vision.

tam üzerine odaklayacak biçimde ışığı kırar.

But many people develop refractive errors,

Fakat pek çok insanda kırma kusurları olur.

either during childhood as their eyes are growing,

Bu kusurlar çocuklukta gözler büyürken

or in later life as their eyes age.

veya ileri yaşlarda gözler yaşlanırken ortaya çıkabilir.

Imperfections in the cornea and lens

Kusursuz olmayan kornea ve lens,

cause refracted light to be focused in front of or behind the retina,

kırılan ışığın retinanın önüne veya arkasına odaklanmasına neden olur.

making images appear blurry.

Bu da görüntüyü bulanıklaştırır.

People with refractive errors can still see color,

Kırma kusuru olan insanlar yine de

movement,

renkleri, hareketleri

and light,

ve ışığı görebilir.

but the details of what they're looking at are out of focus.

Ama baktıkları şeylerin ayrıntıları odağın dışındadır.

People experience refractive errors in different ways,

İnsanlar kırma kusurlarını, gözlerindeki farklılıklara bağlı olarak

owing to differences in their eyes.

farklı biçimlerde deneyimler.

In some, light refracts too much,

Bazılarında ışık çok fazla kırılır;

and in others, too little.

bazılarında ise çok az kırılır.

Eyes with a focal point in front of the retina are called myopic,

Odak noktası retinanın önünde olan gözlere

or short-sighted.

miyop ya da "yakını görebilen göz" denir.

They can see close objects clearly,

Yakındaki nesneleri net görürler,

but those far away are out of focus.

ama uzaktakiler odağın dışındadır.

But when the focus point is behind the retina,

Odak noktası retinanın arkasında olduğunda ise

people are hyperopic, or long-sighted.

kişi hipermetrop olur ve uzağı net görebilir.

For them, objects close up are unfocused,

Onlar için yakındaki nesneler odak dışı iken,

but distant objects are crystal clear.

uzaktaki nesneler son derece nettir.

Finally, some people have a cornea with a non-spherical shape

Bazı insanların ise korneası tam küresel değildir.

that causes astigmatism,

Bu durum astigmatlığa yol açar.

a form of out-of-focus vision that makes all objects seem blurred,

Nesnelerin uzak ya da yakın olmalarından bağımsız olarak,

whether close or far.

odak dışı görüş nedeniyle bulanık olur.

As we age, our eyes face new challenges.

Yaşımız ilerledikçe, gözlerimiz de güçlüklerle karşılaşır.

When we're young, the lens of the eye is flexible

Gençken, göz lensi esnektir ve

and can change shape to bring images into focus,

görüntüleri odağa getirmek için biçimini değiştirebilir.

something called accommodation.

Buna uyumlanma adı verilir.

This keeps objects in focus when we shift our gaze from far to near.

Bakışlarımızı uzaktan yakına çevirdiğimizde,

bu sayede nesneleri odağa alabiliriz.

But as we get older, the lens becomes less flexible,

Fakat yaşlandıkça lensin esnekliği azalır ve

and can't change shape when we want to look at near objects.

yakın nesnelere bakmak istediğimizde biçimini değiştiremez.

This is called presbyopia,

Buna presbitlik denir.

and it affects adults starting around the age of 40 years.

40 yaş civarından itibaren yetişkinleri etkilemeye başlar.

Myopia,

hyperopia,

Miyop,

hipermetrop,

astigmatism,

astigmat

and presbyopia.

ve presbitlik.

Each of these is a refractive error.

Bunların tümü kırma kusurlarıdır.

Nowadays we can fix them all with glasses or contact lenses,

Şimdilerde hepsini, ışığı tekrar odaklayarak tam retinaya düşüren

which work by refocusing light so it strikes the retina precisely.

gözlükler veya yapay lensler ile düzeltebiliyoruz.

It's even possible to correct vision with surgery

Hatta lazerle korneanın biçimini değiştirip kırıcılık özelliklerini

using lasers that change the shape of the cornea

farklılaştıran operasyonlarla

and alter its refractive properties.

görüşü düzeltmek de olası.

But glasses remain the most popular.

Ama yine de gözlükler popülerliğini koruyor.

By using carefully crafted lenses

Dikkatle işlenmiş lensler kullanarak

to steer light to exactly the right spot on the retina,

ışığı retinadaki doğru noktaya yönlendirmek

a person's clear vision can be restored.

ve kişinin görüşünü düzeltmek mümkün.

Seneca'nın keşfinden ve eski zamanların kaba gözlüklerinden

We've come a long way since Seneca's discovery

and the crude glasses of yesteryear.

bu yana epey mesafe kat ettik.

In 1727, a British optician named Edward Scarlett

1727 yılında Edward Scarlett adlı bir İngiliz optikçisi,

developed the modern style of glasses

modern tarz gözlükleri geliştirdi.

which are kept in place with arms which hook over each ear.

Bunlar, kulaklara asılan kollar sayesinde yerinde duruyordu.

Today's glasses take their inspiration from that design,

Günümüzde kullanılan gözlükler de bu tasarıma dayanır;

but they're also much more precise and personal.

fakat çok daha uygun ve kişiye özeldirler.

Each pair is tailored for an individual to bring out their unique powers of sight.

Her gözlük, kişinin görüşünün düzelmesi için gereken biçimde hazırlanır.

So if you're one of the 500 million people with a problem with close or far vision,

Yani eğer uzağı ya da yakını veya her ikisini birden görmede

sorun yaşayan 500 milyon insandan biriyseniz,

or both,

there's a pair of glasses out there waiting to reveal a whole new world

görüşünüzü düzeltip size yepyeni bir dünya sunacak

that's hiding in plain view.

bir gözlük bulabilirsiniz.