What is the rarest color in nature? - Victoria Hwang

1,170,653 views ・ 2022-06-09

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Ozay Ozaydin
00:07
Every color you see in front of you can be found in nature.
0
7670
3379
Gördüğünüz her renk, doğada bulunabilir.
00:11
Some plant, animal, or mineral bears almost every hue imaginable.
1
11049
4295
Bazı bitkiler, hayvanlar ya da mineraller
hayal edebileceğiniz neredeyse her tonu taşır.
00:15
But which of these colors are you least likely to see in the natural world?
2
15762
4296
Ama bu renklerden hangisini doğal yaşamda görmeniz pek mümkün değildir?
00:20
There are two factors that drive the rarity of color in nature:
3
20767
3586
Rengin doğadaki enderliğini belirleyen iki etken vardır:
00:24
physics and evolution.
4
24687
2002
fizik ve evrim.
00:27
Let’s start with physics.
5
27023
1585
Önce fizikle başlayalım.
00:29
Colors are generated when wavelengths of light interact with objects,
6
29859
3962
Renkler, ışığın dalga boyları nesneyle etkileşime girdiğinde oluşur
00:33
and most of the colors you’ve seen outside a screen
7
33821
2461
ve ekran dışında gördüğünüz çoğu renk
00:36
were produced in one of two ways.
8
36282
2127
iki yoldan biriyle üretilir.
00:38
In absorption-based colors,
9
38409
1877
Soğurma-temelli renklerde,
00:40
certain wavelengths are absorbed by an object, while others are not.
10
40286
4213
bazı dalga boyları bir nesne tarafından emilirken diğerleri emilmez.
00:44
The result is a matte final color generated by these leftover light waves.
11
44624
4504
Sonuç ise bu artakalan ışık dalgalarının oluşturduğu nihai mat renktir.
00:49
Most naturally occurring colors fall into this category,
12
49462
3045
Doğal yolla oluşan çoğu renk bu kategoriye girer,
00:52
including those of many fruits and flowers.
13
52507
2252
buna birçok meyve ve çiçeğin rengi de dahil.
00:55
Plants are full of compounds called pigments that absorb light waves
14
55301
3420
Bitkiler, güneş ışığını enerjiye çevirdikleri bir süreç olan
00:58
as part of photosynthesis,
15
58721
1627
fotosentez kapsamında
01:00
the process by which they convert sunlight into energy.
16
60348
2919
ışık dalgalarını emen pigment adındaki bileşiklerle doludur.
01:03
While different plants have evolved different pigments
17
63601
2586
Farklı bitkiler, farklı renkler meydana getiren
01:06
that result in different colors,
18
66187
1835
farklı pigmentler geliştirse de
01:08
higher energy wavelengths are more easily absorbed than lower energy ones.
19
68106
4879
daha yüksek enerjili dalga boyları
daha düşük enerjili olanlardan daha kolay bir şekilde emilir.
01:13
And blue light has some of the highest energy wavelengths
20
73277
2711
Mavi ışık da görünür spektrumdaki
01:15
in the visible spectrum.
21
75988
1460
en yüksek enerjili dalga boylarından bazılarına sahiptir.
01:17
Numerous pigments have evolved to absorb blue light,
22
77657
2919
Pek çok pigment mavi ışığı emmek üzere evrilmiştir,
01:20
including chlorophyll, which absorbs blue and red wavelengths
23
80576
2920
buna doğanın ana rengi yeşili üretmek için
01:23
to produce nature’s trademark green.
24
83496
2210
mavi ve kırmızı dalga boylarını emen klorofil de dahil.
01:26
However, green light is still fairly energetic,
25
86374
3128
Fakat yeşil ışık bir hayli enerjik
01:29
and the most common class of pigments evolved to absorb these wavelengths
26
89502
3712
ve bu dalga boylarını emmek için evrilen en yaygın pigment çeşididir hatta.
01:33
as well.
27
93214
1001
01:34
There are over 1,100 types of carotenoids,
28
94549
4045
1.100′den fazla karotenoid türü vardır,
01:38
pigments which absorb high energy blue and green light,
29
98594
3504
karotenoidler yüksek enerjili mavi ve yeşil ışığı emen pigmentlerdir
01:42
while leaving behind the lower energy red and yellow light.
30
102098
3670
ve arkalarında daha düşük enerjili kırmızı ve sarı ışığı bırakırlar.
01:46
While carotenoids are present in most green plants,
31
106227
2836
Karotenoid çoğu yeşil bitkide bulunsa da
01:49
they only become visible each fall when chlorophyll gets broken down
32
109063
4379
yalnızca her sonbaharda,
klorofil kış için enerji biriktirmek amacıyla düştüğünde görünür hale gelirler.
01:53
to save energy for the winter.
33
113442
2044
01:55
But whether they’re working alone or side by side,
34
115820
2836
Fakat ister yalnız ister yan yana çalışsınlar
01:58
these pigments absorb blue light in virtually all plants.
35
118656
3837
bu pigmentler hemen hemen tüm bitkilerdeki mavi ışığı emerler.
02:02
Even fruits and flowers that appear blue
36
122577
2502
Mavi görünen meyve ve çiçeklerin bile
02:05
actually have pigments that are red or purple,
37
125079
2836
aslında kırmızı veya mor pigmentleri vardır
02:07
and only truly turn blue under specific chemical conditions.
38
127915
3963
ve sadece spesifik kimyasal koşullar altında tam anlamıyla maviye dönerler.
02:12
So, is blue the rarest color in nature?
39
132879
3420
O halde doğadaki en nadir renk mavi midir?
02:16
Not quite.
40
136799
1168
Pek sayılmaz.
02:18
Absorption is just one of the two main ways light generates color.
41
138426
4463
Soğurma, ışığın rengi meydana getirdiği iki ana yoldan sadece biridir.
02:23
In the second method, some wavelengths are scattered and amplified—
42
143306
4129
İkinci yöntemde, bazı dalga boyları saçılır ve güçlenir—
02:27
overpowering the others to determine an object's final color.
43
147435
3462
nesnenin nihai rengini belirlemek için diğerlerin hakkından gelir.
02:31
These structural colors occur
44
151606
2252
Bu yapısal renkler,
02:33
because some objects around us are made of microscopic particles
45
153858
3545
etrafımızdaki bazı nesneler mikroskobik parçacıklardan oluştuğu için meydana gelir
02:37
which can form nanostructures that interfere with visible light.
46
157403
4171
ama bu parçacıklar görünür ışığa müdahale eden nanoyapılar oluşturabilir.
02:42
For example, this feather has no blue pigments in it.
47
162158
3920
Örneğin, bu tüyde hiç mavi pigment yoktur.
02:46
But when light strikes it, the electrons within its nanostructure
48
166078
4088
Ama ışık vurduğunda
nanoyapısının içindeki elektronlar ağırlığıyla aynı frekansta titreşir.
02:50
vibrate at the same frequency as the weight.
49
170166
3378
02:53
This makes the particles send out a new wave with the same frequency,
50
173544
4338
Bu da parçacıkların aynı frekansta yeni bir dalga göndermesini sağlar
02:57
starting a chain reaction that amplifies and scatters blue light.
51
177882
4296
ve mavi ışığı güçlendiren ve yayan zincirleme bir reaksiyon başlatır.
03:03
Nanostructures of various shapes and sizes scatter different wavelengths,
52
183387
4129
Çeşitli boyut ve şekillerdeki nanoyapılar farklı dalga boyları yayar
03:07
but they typically scatter high-energy wavelengths most easily—
53
187516
4046
fakat en kolay genellikle yüksek enerjili dalga boyları saçarlar
03:11
making blue the most common structural color.
54
191562
3837
ve mavi rengini en yaygın yapısal renk yaparlar.
03:16
Meanwhile, low-energy wavelengths like red are only weakly scattered.
55
196108
4255
Bu sırada kırmızı gibi düşük enerjili dalga boyları sadece kısmen yayılır.
03:20
Even when something evolves specific nanostructures
56
200780
2794
Fazlasıyla kırmızı ışık yayan belirli nanoyapılar evrildiğinde bile
03:23
that strongly scatter red light
57
203574
1752
03:25
they still resonate with other wavelengths,
58
205326
2336
yine de diğer dalga boylarıyla doludurlar,
03:27
only appearing red at some angles of illumination and observation.
59
207954
4212
sadece bazı aydınlatma ve gözlem açılarında kırmızı görünürler.
03:32
This gives us two contenders for nature’s rarest color:
60
212667
3503
Bu da doğanın en nadir rengi için bize iki yarışmacı sunar:
03:36
absorption-based matte blues and structural iridescent reds.
61
216170
4379
soğurma-temelli mat mavi ve yapısal-temelli yanardöner kırmızı.
03:41
Between these two, structural reds are much rarer.
62
221008
3796
Bu ikisi arasında yapısal temelli kırmızı daha nadirdir.
03:45
Only a handful of animals and rocks scatter red light
63
225012
3504
Sadece bir avuç hayvan ve kaya kırmızı ışık yayar
03:48
and none of them scatter red light exclusively.
64
228516
2544
ve hiçbiri özellikle kırmızı ışık yaymaz.
03:51
But since red and blue are rare in one way and common in another,
65
231060
4713
Ama kırmızı ve mavi bir yandan nadir, diğer yandan yaygın olduğundan
03:55
we actually end up seeing both colors quite often.
66
235773
3212
iki rengi aslında çoğu zaman görüyoruz.
03:59
So what color is least likely to be generated
67
239944
2878
Peki yapısal ile soğurma-temelli formlarda
04:02
in structural and absorption-based forms?
68
242822
3170
oluşması en az muhtemel renk nedir?
04:06
The answer is violet.
69
246409
2294
Cevap menekşe rengi.
04:08
Not to be confused with purple, which is just a combination of red and blue light,
70
248911
4213
Kırmızı ve mavi rengin bir karışımı olan morla karıştırmayalım,
04:13
violet occupies a small portion of the visible light spectrum.
71
253124
4421
menekşe rengi görünür ışık spektrumunda küçük bir bölüm kaplar.
04:17
There are only a few nanostructures precise enough
72
257920
2711
Özellikle menekşe rengi ışık yayan
04:20
to exclusively scatter violet light.
73
260631
2836
yeterince keskin sadece birkaç nanoyapı vardır.
04:23
And violet wavelengths are even more energetic than blue ones,
74
263467
3462
Menekşe rengi dalga boyları hatta mavilerinkinden daha enerjiktir,
04:27
making them likely to be absorbed by pigment.
75
267179
2294
onların pigmentler tarafından emilme olasılığını arttırır.
04:30
So if you ever stumble onto the iridescent violet wings
76
270224
3837
O halde mor imparator kelebeğin
04:34
of a purple emperor butterfly,
77
274061
2544
parıltılı menekşe rengi kanatlarına denk gelirseniz
04:37
take a second to appreciate one of nature’s rarest spectacles.
78
277398
5047
doğanın en nadir görüntüsünden birini takdir etmek için birkaç saniye ayırın.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7