What is the rarest color in nature? - Victoria Hwang

1,170,653 views ・ 2022-06-09

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Marta Konieczna (Kliber)
00:07
Every color you see in front of you can be found in nature.
0
7670
3379
Każdy kolor, który widzicie, można spotkać w naturze.
00:11
Some plant, animal, or mineral bears almost every hue imaginable.
1
11049
4295
Jakaś roślina, zwierzę czy minerał ma prawie każdą możliwą barwę.
00:15
But which of these colors are you least likely to see in the natural world?
2
15762
4296
Których kolorów jednak raczej nie zobaczycie w świecie przyrody?
00:20
There are two factors that drive the rarity of color in nature:
3
20767
3586
Istnieją dwa czynniki mające wpływ na kolory występujące w naturze.
00:24
physics and evolution.
4
24687
2002
Fizyka i ewolucja.
00:27
Let’s start with physics.
5
27023
1585
Zacznijmy od fizyki.
00:29
Colors are generated when wavelengths of light interact with objects,
6
29859
3962
Kolory powstają, kiedy fale świetlne wchodzą w interakcję z danym obiektem.
00:33
and most of the colors you’ve seen outside a screen
7
33821
2461
Większość kolorów, które widzicie poza ekranem,
00:36
were produced in one of two ways.
8
36282
2127
powstało w jeden z tych dwóch sposobów.
00:38
In absorption-based colors,
9
38409
1877
W pierwszym przypadku
00:40
certain wavelengths are absorbed by an object, while others are not.
10
40286
4213
część fal jest absorbowana przez obiekt, a część nie.
00:44
The result is a matte final color generated by these leftover light waves.
11
44624
4504
Rezultatem jest matowy kolor powstały dzięki odbitym falom świetlnym.
00:49
Most naturally occurring colors fall into this category,
12
49462
3045
Do tej kategorii należy większość kolorów występujących w naturze,
00:52
including those of many fruits and flowers.
13
52507
2252
w tym barwy wielu owoców i kwiatów.
Rośliny zawierają związki zwane pigmentami pochłaniające fale świetlne
00:55
Plants are full of compounds called pigments that absorb light waves
14
55301
3420
00:58
as part of photosynthesis,
15
58721
1627
w procesie fotosyntezy,
01:00
the process by which they convert sunlight into energy.
16
60348
2919
która pozwala na przekształcenie światła słonecznego w energię.
01:03
While different plants have evolved different pigments
17
63601
2586
Różne rośliny wykształciły różne pigmenty,
01:06
that result in different colors,
18
66187
1835
które dają odmienne barwy.
01:08
higher energy wavelengths are more easily absorbed than lower energy ones.
19
68106
4879
Fale o wyższej energii są łatwiej absorbowane niż te o niższej.
01:13
And blue light has some of the highest energy wavelengths
20
73277
2711
Światło niebieskie cechuje się falami o najwyższej energii
01:15
in the visible spectrum.
21
75988
1460
w spektrum światła widzialnego.
01:17
Numerous pigments have evolved to absorb blue light,
22
77657
2919
Wiele pigmentów pochłania światło niebieskie,
01:20
including chlorophyll, which absorbs blue and red wavelengths
23
80576
2920
w tym chlorofil, który absorbuje fale niebieskie i czerwone,
01:23
to produce nature’s trademark green.
24
83496
2210
dając znak firmowy natury, czyli kolor zielony.
Mimo to zielone światło ma wysoką energię
01:26
However, green light is still fairly energetic,
25
86374
3128
01:29
and the most common class of pigments evolved to absorb these wavelengths
26
89502
3712
i najbardziej popularny rodzaj pigmentów powstał, żeby pochłaniać także te fale.
01:33
as well.
27
93214
1001
Istnieje ponad 1100 rodzajów karotenoidów,
01:34
There are over 1,100 types of carotenoids,
28
94549
4045
01:38
pigments which absorb high energy blue and green light,
29
98594
3504
czyli pigmentów, które pochłaniają fale światła niebieskiego i zielonego,
01:42
while leaving behind the lower energy red and yellow light.
30
102098
3670
a odbijają fale światła czerwonego i żółtego o niższej energii.
01:46
While carotenoids are present in most green plants,
31
106227
2836
Chociaż karotenoidy występują w większości zielonych roślin,
01:49
they only become visible each fall when chlorophyll gets broken down
32
109063
4379
są widoczne dopiero jesienią, kiedy chlorofil ulega rozpadowi,
01:53
to save energy for the winter.
33
113442
2044
żeby zachować energię na zimę.
01:55
But whether they’re working alone or side by side,
34
115820
2836
Bez względu na to, czy robią to same, czy razem,
01:58
these pigments absorb blue light in virtually all plants.
35
118656
3837
pigmenty absorbują niebieskie światło w niemal wszystkich roślinach.
02:02
Even fruits and flowers that appear blue
36
122577
2502
Nawet owoce czy kwiaty, które wydają się niebieskie,
02:05
actually have pigments that are red or purple,
37
125079
2836
tak naprawdę zawierają czerwone albo fioletowe pigmenty
02:07
and only truly turn blue under specific chemical conditions.
38
127915
3963
i stają się niebieskie tylko w konkretnych warunkach chemicznych.
02:12
So, is blue the rarest color in nature?
39
132879
3420
Czyli najrzadszy kolor w naturze to niebieski?
02:16
Not quite.
40
136799
1168
Nie do końca.
02:18
Absorption is just one of the two main ways light generates color.
41
138426
4463
Absorpcja to jeden z dwóch sposobów generowania koloru przez światło.
02:23
In the second method, some wavelengths are scattered and amplified—
42
143306
4129
W drugiej metodzie niektóre fale są rozproszone i wzmocnione,
02:27
overpowering the others to determine an object's final color.
43
147435
3462
biorą górę nad innymi i decydują o ostatecznym kolorze przedmiotu.
02:31
These structural colors occur
44
151606
2252
Te strukturalne kolory istnieją,
02:33
because some objects around us are made of microscopic particles
45
153858
3545
bo niektóre z przedmiotów zrobione są z mikroskopijnych cząsteczek,
02:37
which can form nanostructures that interfere with visible light.
46
157403
4171
które mogą tworzyć nanostruktury mające wpływ na światło widzialne.
02:42
For example, this feather has no blue pigments in it.
47
162158
3920
Na przykład to piórko nie ma niebieskiego pigmentu.
02:46
But when light strikes it, the electrons within its nanostructure
48
166078
4088
Ale kiedy pada na nie światło, elektrony w jego nanostrukturze
02:50
vibrate at the same frequency as the weight.
49
170166
3378
wibrują z taką samą częstotliwością jak fala świetlna.
02:53
This makes the particles send out a new wave with the same frequency,
50
173544
4338
To sprawia, że cząsteczki wysyłają nową falę o takiej samej częstotliwości,
02:57
starting a chain reaction that amplifies and scatters blue light.
51
177882
4296
powodując reakcję łańcuchową wzmacniającą i rozpraszającą niebieskie światło.
03:03
Nanostructures of various shapes and sizes scatter different wavelengths,
52
183387
4129
Nanostruktury wielu kształtów i rozmiarów rozpraszają fale różnych długości,
03:07
but they typically scatter high-energy wavelengths most easily—
53
187516
4046
ale zwykle najłatwiej rozpraszają fale o wyższej energii,
03:11
making blue the most common structural color.
54
191562
3837
co czyni niebieski najpowszechniejszym strukturalnym kolorem.
03:16
Meanwhile, low-energy wavelengths like red are only weakly scattered.
55
196108
4255
Z kolei fale o niskiej energii, jak czerwień, są słabo rozpraszane.
03:20
Even when something evolves specific nanostructures
56
200780
2794
Nawet jeśli stworzyć specjalne nanostruktury,
03:23
that strongly scatter red light
57
203574
1752
które rozpraszają czerwone światło,
03:25
they still resonate with other wavelengths,
58
205326
2336
wciąż odbijają one inne długości fali świetlnej,
03:27
only appearing red at some angles of illumination and observation.
59
207954
4212
wyglądając na czerwone pod wybranym kątem oświetlenia i obserwacji.
03:32
This gives us two contenders for nature’s rarest color:
60
212667
3503
Mamy więc dwóch kandydatów na najrzadszy kolor w naturze,
03:36
absorption-based matte blues and structural iridescent reds.
61
216170
4379
bazujący na absorpcji matowy niebieski i strukturalny opalizujący czerwony.
03:41
Between these two, structural reds are much rarer.
62
221008
3796
Z tych dwóch strukturalna czerwień jest zdecydowanie rzadsza.
Czerwone światło rozprasza tylko garstka zwierząt i kamieni,
03:45
Only a handful of animals and rocks scatter red light
63
225012
3504
03:48
and none of them scatter red light exclusively.
64
228516
2544
przy czym żadna nie rozprasza wyłącznie światła czerwonego.
03:51
But since red and blue are rare in one way and common in another,
65
231060
4713
Ponieważ czerwony i niebieski są w jednej formie rzadkie, a w drugiej częste,
03:55
we actually end up seeing both colors quite often.
66
235773
3212
ostatecznie widzimy oba kolory dość często.
03:59
So what color is least likely to be generated
67
239944
2878
Który kolor ma więc najmniejsze szanse na pojawienie się
04:02
in structural and absorption-based forms?
68
242822
3170
w strukturalnej i absorpcyjnej formie?
04:06
The answer is violet.
69
246409
2294
Fioletowy.
04:08
Not to be confused with purple, which is just a combination of red and blue light,
70
248911
4213
Nie należy go mylić z kombinacją czerwonego i niebieskiego światła.
04:13
violet occupies a small portion of the visible light spectrum.
71
253124
4421
Fiolet obejmuje niewielki odcinek spektrum światła widzialnego.
04:17
There are only a few nanostructures precise enough
72
257920
2711
Istnieje tylko kilka nanostruktur tak precyzyjnych,
04:20
to exclusively scatter violet light.
73
260631
2836
żeby rozpraszać tylko fioletowe światło.
04:23
And violet wavelengths are even more energetic than blue ones,
74
263467
3462
Fale fioletowego światła cechują się wyższą energią niż niebieskiego,
04:27
making them likely to be absorbed by pigment.
75
267179
2294
przez co są absorbowane przez pigment.
04:30
So if you ever stumble onto the iridescent violet wings
76
270224
3837
Więc jeśli kiedykolwiek napotkacie opalizująco fioletowe skrzydła
04:34
of a purple emperor butterfly,
77
274061
2544
motyla mieniaka tęczowca,
04:37
take a second to appreciate one of nature’s rarest spectacles.
78
277398
5047
poświęćcie chwilę, żeby docenić jedno z najrzadszych widowisk w naturze.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7