The infamous overpopulation bet: Simon vs. Ehrlich - Soraya Field Fiorio

579,673 views ・ 2021-08-31

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ceren Calici Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:07
In 1980, two American professors bet $1,000
0
7746
3333
1980′de iki Amerikalı profesör, bir soru hakkında
olabilecek en yüksek meblağda, 1000 dolar üzerine iddiaya girdiler:
00:11
on a question with stakes that couldn’t be higher:
1
11079
2542
00:14
would the earth run out of resources to sustain a growing human population?
2
14079
5167
Dünyanın kaynakları, artan insan nüfusunu sürdürmek için tükenir mi?
00:19
One of them was Stanford biologist Paul Ehrlich,
3
19913
3166
Biri, 1968 yılının çok satan kitabı “Nüfus Bombası“nı yazan
00:23
who wrote the bestselling 1968 book, “The Population Bomb.”
4
23079
4250
Stanfordlı biyolog Paul Ehrlich’ti.
00:27
The global population had grown rapidly since World War II,
5
27538
3291
II. Dünya Savaşı’ndan bu yana küresel nüfus hızla artmıştı
00:30
and Ehrlich predicted that millions would starve to death
6
30829
3000
ve Ehrlich, nüfus artışının gıda tedariğinden hızlı olması nedeniyle
00:33
as the population increased faster than the food supply.
7
33829
3417
milyonların açlıkla karşı karşıya kalacağını öngörmüştü.
00:37
He drew from the ideas of 18th century economist Thomas Malthus
8
37662
4750
18. yüzyıl ekonomisti Thomas Malthus’un fikirlerini alıp
00:42
and related work from the 20th century.
9
42412
2250
20. yüzyıldan çalışmalarla ilişkilendirmiştir.
Malthus, nüfus artışının zaman içinde kontrol altına alınmadığı takdirde,
00:45
Malthus had posited that population growth,
10
45204
2458
00:47
if unchecked over time, would always outpace food supply.
11
47662
3834
her zaman gıda tedariğini geride bırakacağını belirtmişti.
00:52
Through the 1970s, it seemed like Ehrlich was right:
12
52162
3084
1970′lere kadar Ehrlich haklı görünüyordu:
00:55
famines, pollution, and political unrest
13
55246
2416
kıtlık, kirlilik ve politik istikrarsızlık
00:57
had many concerned that humanity was on the brink of such a crisis,
14
57662
3709
birçok insanı krizin eşiğine gelindiği konusunda endişelendiriyordu
01:01
and some governments considered and even implemented
15
61537
2792
ve bazı devletler nüfus artışını sınırlandırmak üzere
01:04
policies to limit population growth.
16
64329
2500
politikalar düşündüler ve hatta uyguladılar.
01:07
Betting against Ehrlich was Julian Simon, a professor of business and economics.
17
67246
5542
Ehrlich’le iddiaya giren kişi,
işletme ve ekonomi profesörü Julian Simon’dı.
Tüm dünyadan topladığı tarihsel verinin analizini yaptı
01:13
He analyzed historic data from around the world,
18
73079
2500
01:15
and found no correlation between a growing population
19
75579
2750
ve artan nüfusla yaşam standartlarının düşmesi arasında hiçbir ilişki bulamadı—
01:18
and a decrease in standards of living—
20
78329
2042
01:20
in fact, he found the opposite.
21
80579
2042
hatta tam aksini buldu.
01:23
He argued that Ehrlich’s work, and that of Malthus before him,
22
83329
3750
Gerçek dünya verileri farklı bir hikâye anlatırken
01:27
was based on theoretical calculations,
23
87079
2792
Ehrlich’in ve ondan önce de Malthus’un çalışmalarının
01:29
while the real-world data told a different story.
24
89871
3000
teorik hesaplamalara dayandığını öne sürdü.
Ama sonra, insan becerisinin azalan kaynakları telafi etmek için
01:33
But then, he departed from the data himself,
25
93329
2542
01:35
claiming human ingenuity would always find alternatives
26
95871
3292
her zaman alternatifler bulabileceğini iddia ederek
01:39
to compensate for diminishing resources.
27
99163
2458
kendi verilerinden uzaklaştı.
01:41
If that seems overly optimistic to you, well, you're not alone.
28
101788
4166
Eğer bu size aşırı derecede iyimser görünüyorsa yalnız değilsiniz.
01:46
Ehrlich and other experts found Simon’s claims preposterous.
29
106538
4750
Ehrlich ve diğer uzmanlar, Simon’ın görüşlerini mantık dışı buldular.
01:51
In June 1980, Simon wrote a scathing article for Science Magazine
30
111913
5708
Haziran 1980′de Simon, iki adam arasında hararetli bir tartışmayı teşvik eden
01:57
that incited a heated debate of published articles between the two men.
31
117621
4042
sert bir makale kaleme aldı Science Magazine için.
02:01
Simon said he should have placed a wager against Ehrlich years before,
32
121954
3584
Simon, Ehrlich’e karşı yıllar önce -
Ehrlich “İngiltere 2000 yılında var olmayacak”
02:05
when Ehrlich ventured that,
33
125538
1750
deme cesaretini gösterdiği zaman - onunla bahse girmesi gerektiğini söyledi.
02:07
“England would not exist in the year 2000.”
34
127288
2916
02:11
Later that year, Simon called Ehrlich a false prophet
35
131704
2917
O yıl, daha sonra Simon, Ehrlich’i sahte kâhin olarak andı
02:14
and challenged him to a bet.
36
134663
2125
ve bir iddiaya girmek üzere ona meydan okudu.
02:16
Their feud also touched on the debate
37
136788
1750
Aralarındaki çatışma; çevrenin korunmasına mı,
02:18
about whether to prioritize environmental protections or economic growth,
38
138538
4208
yoksa ekonomik olarak gelişmeye mi öncelik verilmesi gerektiği ile ilgili
02:22
a key issue in the American presidential race
39
142954
2625
bir çekişmeye de dayandı ki bu Amerikan başkanlığı yarışında
02:25
between Jimmy Carter and Ronald Reagan.
40
145579
2709
Jimmy Carter and Ronald Reagan arasındaki temel meseleydi.
02:28
After some debate, they set the final terms:
41
148829
3375
Bu çekişmenin ardından Simon ve Ehrlich, son şartları belirledi:
02:32
$200 on the price of each of five metals.
42
152496
3417
Beş metalin her biri için 200 dolar fiyat belirlendi.
02:36
If the price of the metal decreased or held steady over the next decade,
43
156163
4041
Eğer gelecekteki on yılda metalin fiyatı düşerse
ya da olduğu yerde kalırsa Simon kazanacaktı.
02:40
Simon won.
44
160204
1042
02:41
If the price increased, Ehrlich won.
45
161246
2708
Eğer fiyat yükselirse Ehrlich kazanacaktı.
02:44
Wait, what?
46
164454
1667
Bir dakika, ne?
02:46
Weren’t we talking about overpopulation and famine?
47
166121
2917
Aşırı nüfus artışı ve kıtlık hakkında konuşmuyorlar mıydı?
02:49
What could the price of metals possibly have to do with that?
48
169246
3042
Metal fiyatlarının bununla ne ilgisi olabilir ki?
02:52
Well, the reality is that the price of metals may not have been the best choice—
49
172829
4459
Aslında metal fiyatları en iyi seçenek değildi—
02:57
many factors impact these prices that have nothing to do with overpopulation.
50
177288
4291
Sonuçta aşırı nüfus ile ilgisi olmayan pek çok faktör bu fiyatlara etki edebilir.
03:01
But their reasoning was as follows: metals are finite natural resources
51
181871
4708
Ama onların gerekçeleri şuydu:
Metaller, her türlü üretim sahasında kullanılan,
03:06
used in all sorts of manufacturing.
52
186579
2000
sınırı olan doğal kaynaklardır.
03:08
Ehrlich believed a growing population would consume such finite resources,
53
188871
4125
Ehrlich, artan nüfusun böyle sınırlı bir kaynağı tüketeceğine
ve kaynağın az bulunurluğunun fiyatları artıracağına inanıyordu.
03:12
and scarcity would drive the prices up.
54
192996
2250
03:15
Simon thought humanity would find substitutes for the metals,
55
195746
3458
Simon ise insanlığın, metallerin yerine geçebilecek yeni kaynaklar bulabileceğine
03:19
and the prices would stay stable or even decrease.
56
199204
3375
ve fiyatların aynı şekilde kalacağına, hatta düşeceğine inanıyordu.
03:23
So, what happened?
57
203121
1792
Peki, ne oldu?
03:25
The world population continued to increase over the next 10 years,
58
205288
4000
Dünya nüfusu, sonraki 10 yılda artmaya devam etti
03:29
but the price of all five metals decreased,
59
209288
3041
fakat beş metalin de fiyatları düştü.
03:32
making Simon the clear winner of a bet that may not have been a great proxy
60
212329
4584
Bu da onların çekiştikleri konuda mükemmel bir seçenek olmayan iddiayı
03:36
for the question they were debating, anyway.
61
216913
2333
Simon’ın kesin olarak kazandığı anlamına geliyordu.
03:39
As for the question itself, today,
62
219788
2291
Sorunun kendisine gelince, bugün,
03:42
their focus on overpopulation represent a snapshot of history.
63
222079
3750
onların odaklandığı aşırı nüfus tarihten bir enstantane sunuyor.
03:46
Our understanding of what causes starvation and famine has progressed:
64
226121
4208
Bizim açlık ve kıtlığa nelerin neden olduğuna ilişkin anlayışımız ilerledi:
03:50
we have the resources to support a growing human population,
65
230329
3209
Artan insan nüfusunu destekleyecek kaynaklara sahibiz
03:53
but we’re currently failing to distribute those resources equitably,
66
233538
3875
ancak şu anda, bu kaynakları eşit olarak dağıtmakta başarısızlık yaşıyoruz.
03:57
and changing that should be our priority.
67
237621
2375
Bunu değiştirmek de önceliğimiz olmalı.
04:00
And we no longer see population size as a primary cause
68
240538
3166
Artık nüfusun büyüklüğünü, çevresel bozulmanın
04:03
of environmental degradation and climate change,
69
243704
2875
ve iklim değişikliğinin birincil nedeni olarak görmüyoruz.
04:06
or limiting population growth as a viable solution to these problems.
70
246788
3958
Nüfus artışını sınırlamayı, bu problemlere uygulanabilir çözüm olarak da görmüyoruz.
04:10
Rather, experts largely agree that our focus should be
71
250954
3250
Uzmanlar, sürdürülemeyen teknolojileri ve alışkanlıkları,
04:14
on replacing unsustainable technologies and practices with sustainable ones,
72
254204
4542
sürdürülebilir olanlarla değiştirmemiz gerektiği konusunda geniş ölçüde hemfikir,
04:18
and that economic growth and environmental protections
73
258871
2958
üstelik ekonomik büyüme ile çevreyi koruma pratiklerinin
04:21
don’t have to be at odds.
74
261829
2042
üstünlüğü söz konusu değildir.
04:24
In October 1990, Julian Simon received a check from Paul Ehrlich.
75
264496
4917
1990 yılının Ekim ayında Julian Simon, Paul Ehrlich’ten bir çek aldı.
04:29
There was no note.
76
269996
1750
Yanında bir not yoktu.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7