The evolution of the human eye - Joshua Harvey

İnsan gözünün evrimi - Joshua Harvey

Çeviri: firdevs altuntov Gözden geçirme: Sevkan Uzel

İnsan gözü harika bir mekanizma.

The human eye is an amazing mechanism,

Birkaç fotondan direkt güneş ışığına kadar herhangi bir yeri algılayabilir

able to detect anywhere from a few photons to direct sunlight,

ya da odak noktasını, önündeki ekrandan

or switch focus from the screen in front of you

to the distant horizon in a third of a second.

uzaktaki ufuk çizgisine saniyenin üçte birinde değiştirebilir.

In fact, the structures required for such incredible flexibility

Aslında böyle inanılmaz bir esneklik için gereken yapılar

bir zamanlar o kadar karmaşık olarak görüldü ki

were once considered so complex

that Charles Darwin himself acknowledged that the idea of there having evolved

Charles Darwin'in kendisi bile gözün evrimleştiği fikrinin

seemed absurd in the highest possible degree.

mümkün olan en yüksek derecede saçma göründüğünü kabul etti;

And yet, that is exactly what happened, starting more than 500 million years ago.

ama gözün evrimi 500 milyon yıldan daha önce başlamıştı.

The story of the human eye begins with a simple light spot,

İnsan gözünün hikayesi,

öglena gibi tek hücreli canlılarda bulunan

such as the one found in single-celled organisms,

basit bir ışık beneği ile başladı.

like euglena.

This is a cluster of light-sensitive proteins

Bu yapı ışığa duyarlı, organizmanın kamçısına

linked to the organism's flagellum,

bağlı olan proteinler yığınıdır.

activating when it finds light and, therefore, food.

Işığı ve yiyeceği bulduğunda aktifleşir.

A more complex version of this light spot can be found in the flat worm, planaria.

Bu ışık beneğinin daha karmaşık bir türü, yassı solucan olan planaryada bulunur.

Being cupped, rather than flat,

Kase biçim gelen ışığın yönünün algılanmasını

enables it to better sense the direction of the incoming light.

düz biçimden daha iyi sağlar.

Among its other uses,

Başka kullanımları içinde,

this ability allows an organism to seek out shade and hide from predators.

bu beceri, organizmanın gölge bulmasını ve avcılardan saklanabilmesini sağlar.

Over the millenia,

Binlerce yıldan fazla sürede,

as such light cups grew deeper in some organisms,

böyle ışık kaseleri bazı organizmalarda derinleştikçe

the opening at the front grew smaller.

öndeki açıklık küçüldü.

The result was a pinhole effect, which increased resolution dramatically,

Sonuç iğne deliği etkisiydi. Bu etki göze sadece ince bir ışık demetinin

reducing distortion by only allowing a thin beam of light into the eye.

girmesine izin verip bozulmayı azaltarak çözünürlüğü çarpıcı bir ölçüde artırdı.

The nautilus, an ancestor of the octopus,

Ahtapotun atası olan notilusda,

uses this pinhole eye for improved resolution and directional sensing.

iğne deliği gözü ileri çözünürlüğü ve yönsel algılamayı sağlar.

Although the pinhole eye allows for simple images,

İğne deliği basit görüntülerin oluşumunu sağlasa da,

the key step towards the eye as we know it is a lens.

bildiğimiz göze doğru giden en önemli adım mercektir.

This is thought to have evolved

Merceğin, enfeksiyonu önlemek için

through transparent cells covering the opening to prevent infection,

açıklığı kapatan, ışık duyarlılığını ve ışığın işlemden geçmesini

allowing the inside of the eye to fill with fluid

en iyi hale getiren sıvıyla gözün içinin dolmasına imkan veren

that optimizes light sensitivity and processing.

şeffaf hücrelerden evrimleştiği düşünülüyor.

Crystalline proteins forming at the surface

Yüzeyde oluşan kristal proteinler,

created a structure that proved useful

ağ tabaka üzerindeki tek bir noktaya

in focusing light at a single point on the retina.

ışığı odaklamada yararlı olduğunu kanıtlayan bir şekil yarattı.

It is this lens that is the key to the eye's adaptability,

Gözün adapte olabilmesinde mercek en önemli olan yapıdır.

changing its curvature to adapt to near and far vision.

Yakın ve uzak görüşe uyum sağlamak için merceğin eğriliği değişir.

This structure of the pinhole camera with a lens

Mercekle birlikte bu iğne deliği kamerasının şekli,

served as the basis for what would eventually evolve into the human eye.

eninde sonunda insan gözüne evrimleşecek şeyin temelini oluşturdu.

Further refinements would include a colored ring, called the iris,

Daha ileri bir gelişme, iris denilen, göze giren ışık miktarını

that controls the amount of light entering the eye,

kontrol eden renkli bir halkayı ve

a tough white outer layer, known as the sclera,

sklera denilen, gözün yapısını koruyan,

to maintain its structure,

sağlam, beyaz, dış bir tabakayı ve

and tear glands that secrete a protective film.

koruyucu ince örtü salgılayan göz yaşı bezlerini içerecekti;

But equally important

ama eşit derecede önemli olan,

was the accompanying evolution of the brain,

aldığı daha keskin ve renkli görüntüleri işlemek için

with its expansion of the visual cortex

görsel korteksin genişlemesiyle,

to process the sharper and more colorful images it was receiving.

gözün evrimine eşlik eden beynin evrimiydi.

We now know that far from being an ideal masterpiece of design,

Artık biliyoruz ki gözümüz ideal bir tasarım şaheseri olmaktan uzak olup,

our eye bares traces of its step by step evolution.

adım adım ilerleyen evrimin izlerini taşır.

For example, the human retina is inverted,

Örneğin, insanlarda ağ tabakası tersine çevrilmiştir ve

with light-detecting cells facing away from the eye opening.

ışığı algılayan hücreler göz açıklığına karşı ters yöne bakar.

This results in a blind spot,

Bu durum kör nokta ile sonuçlanır.

where the optic nerve must pierce the retina

Optik sinir, arkadaki ışığa duyarlı tabakaya ulaşmak için

to reach the photosensitive layer in the back.

ağ tabakayı delmek zorundadır.

The similar looking eyes of cephalopods,

Bağımsız olarak evrimleşen, kafadan bacaklıların

which evolved independently,

benzer görünen gözleri

have a front-facing retina, allowing them to see without a blind spot.

kör nokta olmadan görmelerini sağlayan öne doğru bakan ağ tabakaya sahiptir.

Other creatures' eyes display different adaptations.

Başka yaratıkların gözleri farklı adaptasyonlar gösterir.

Anableps, the so called four-eyed fish,

Dörtgöz balık denilen anableps,

have eyes divided in two sections for looking above and under water,

suyun üstüne ve altına bakmak için iki bölüme ayrılmış gözlere sahiptir.

perfect for spotting both predators and prey.

Hem avcılarını hem de avlarını görmek için mükemmeldir.

Cats, classically nighttime hunters, have evolved with a reflective layer

Klasik olarak gece avcıları olan kediler yansıtıcı bir tabakayla evrimleştiler.

maximizing the amount of light the eye can detect,

Bu tabaka, gözün algılayabileceği ışık miktarını maksimuma ulaştırır ve

granting them excellent night vision, as well as their signature glow.

mükemmel gece görüşünü sağlamakla birlikte kedilere özgü göz parıltısını verir.

These are just a few examples of the huge diversity of eyes in the animal kingdom.

Bunlar hayvanlar alemindeki geniş göz çeşitliliğinin sadece birkaç örneği.

So if you could design an eye, would you do it any differently?

Eğer bir göz tasarımı yapabilseydin, farklı bir şekilde yapar mıydın?

This question isn't as strange as it might sound.

Bu soru o kadar da garip değil.

Today, doctors and scientists are looking at different eye structures

Bugünlerde doktorlar ve bilim insanları görme engellilere yardım etmek amacıyla

to help design biomechanical implants for the vision impaired.

biyomekanik implantların tasarlanması için farklı göz yapılarını araştırıyorlar.

And in the not so distant future,

Çok uzak olmayan bir gelecekte,

the machines built with the precision and flexibilty of the human eye

insan gözünün hassaslığında ve esnekliğinde yapılan makineler

may even enable it to surpass its own evolution.

kendi evriminin bile ötesine geçmesini sağlayabilir.