A needle in countless haystacks: Finding habitable worlds - Ariel Anbar

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Eda Nur Şahaner Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

The universe contains about 100 billion galaxies.

Evren, yaklaşık 100 milyar galaksiyi kapsar.

Each of those galaxies contains about 100 billion stars.

Bu galaksilerin her biri yaklaşık 100 milyar yıldız kapsar.

Many of those stars have planets orbiting them.

Bu yıldızların çoğunun yörüngesinde gezegenler var.

So how do we look for life in all that immensity?

Peki, bu uçsuz bucaksızlıkta nasıl yaşam ararız?

It's like searching for a needle in trillions of haystacks.

Bu, sonu olmayan samanlıkta iğne aramak gibi.

We might want to focus our search on planets that we know can support life as we know it --

Araştırmamızı, yaşamı destekleyeceğini bildiğimiz

gezegenlere odaklamayı isteyebiliriz --

what we call habitable worlds.

yaşanılabilir dünyalar dediğimiz gezegenlere.

What do such planets look like?

Böyle gezegenler nasıl görünür?

To answer that question, we don't look out there.

Bu soruyu yanıtlamak için oraya bakmayız.

Instead, we look at ourselves. At Earth.

Onun yerine kendimize, Dünya'ya bakarız.

Because this is the one planet in the universe that we know for certain is habitable.

Çünkü evrende yaşanılabilir olduğundan emin olduğumuz tek gezegen o.

When we look at Earth from space, we see a blue, watery world.

Uzaydan Dünya'ya baktığımızda mavi, sulu bir dünya görürüz.

It's no coincidence that three quarters of the surface is covered by oceans.

Yüzeyinin 3/4'ünün okyanuslarla kaplı olması tesadüf değildir.

Because of its unique chemical and physical properties,

Eşsiz kimyasal ve fiziksel özelliği sebebiyle

water is absolutely essential for all life as we know it.

su, bildiğimiz kadarıyla tüm yaşamlar için kesinlikle gereklidir.

And so we get especially excited about other worlds on which water is abundant.

Bu yüzden özellikle suyun bol olduğu diğer dünyalar konusunda heyecanlıyız.

Fortunately, water is very common in the universe.

Neyse ki su evrende oldukça yaygın.

But life needs water in the form of liquid, not ice, and not vapor,

Ama yaşamak için suya buz ya da buhar halinde değil,

sıvı halinde ihtiyacımız var ve bu daha az yaygın.

and that's a little bit less common.

For a planet to have liquid water at its surface, three things are important.

Bir gezegenin yüzeyinde sıvı halde su olması için 3 şey önemlidir:

First, the planet needs to be large enough that the force of gravity

İlki, yer çekimi kuvvetinin su moleküllerinin

keeps the water molecules from flying off into space.

uzaya uçmadan durmasını sağlamak için gezegen büyük olmalı.

For example, Mars is smaller than Earth, and so has less gravity,

Örneğin, Mars Dünya'dan küçüktür; bu yüzden daha az yer çekimi vardır.

and that's one important reason that Mars has a very thin atmosphere,

Bu, Mars'ın oldukça ince bir atmosferinin olmasında

and no oceans at its surface.

ve yüzeyinde okyanus olmamasında önemli bir sebeptir.

Second, the planet needs to have an atmosphere. Why?

İkincisi, gezegenin atmosfere ihtiyacı vardır. Neden?

Because without an atmosphere, the planet is in a vacuum,

Çünkü atmosfer olmazsa gezegen boşluktadır

and liquid water isn't stable in a vacuum.

ve sıvı haldeki su boşlukta sabit durmaz.

For example, our moon has no atmosphere, and so if you spill some water on the moon,

Örneğin, Ay'ın atmosferi yoktur; bu yüzden Ay'ın yüzeyine biraz su dökersen

it will either boil away as vapor, or freeze solid to make ice.

ya kaynayıp buhar olur ya da donar ve katı halde buz olur.

Without the pressure of an atmosphere, liquid water can't survive.

Atmosfer basıncı olmadan sıvı haldeki su var olamaz.

Third, the planet needs to be at the right distance from its star.

Üçüncüsü, gezegen yıldızından yeteri kadar uzakta olmalı.

Too close, and the surface temperature will exceed the boiling point of water,

Çok yakın olursa yüzey sıcaklığı su kaynama sıcaklığını aşacak

and oceans will turn to vapor.

ve okyanuslar buharlaşacaktır.

Too far, and the surface temperature will fall below the freezing point of water,

Çok uzak olursa yüzey sıcaklığı suyun donma noktasının altında kalacak,

causing the oceans to turn to ice.

bu da okyanusların buza dönüşmesine sebep olacaktır.

Fire or ice. For life as we know it, neither will suffice.

Çok sıcak ya da çok soğuk.

Bildiğimiz yaşam için ikisi de elverişli değil.

You can imagine that the perfect zone where water stays liquid looks kind of like a belt around a star.

Suyun sıvı halde kalıp yıldız çevresinde bir kemer gibi göründüğü

mükemmel bir bölge düşünebilirsiniz.

We call that belt the habitable zone.

Bu kemere yaşanabilir bölge diyoruz.

So when we search for habitable worlds, we definitely want to look for planets in the habitable zones around their stars.

Yani, yaşanılabilir dünyalar ararken yıldızlarının arasında

yaşanılabilir bölgeler olan gezegenleri aramak istiyoruz.

Those regions are the best bets to find planets like Earth.

Bu bölgeler, Dünya gibi gezegenler bulmak için en isabetli yerler.

But while habitable zones are a pretty good place to begin the search for planets with life,

Yaşanılabilir bölgeler, yaşam olan gezegenlerin araştırılması için

there are a couple of complications.

oldukça iyi yerler olmasına rağmen bazı zorlukları var.

First, a planet isn't necessarily habitable just because it's in the habitable zone.

Öncelikle, yalnızca yaşanılabilir bölgede olması

kesinlikle yaşanılabilir demek değildir.

Consider the planet Venus in our solar system.

Güneş sistemimizdeki Venüs gezegenini düşünelim.

If you were an alien astronomer, you'd think Venus is a pretty good bet for life.

Uzaylı bir astronom olsaydın

Venüs'ün yaşam için oldukça isabetli olacağını düşünürdün.

It's the right size, it has an atmosphere, and it's in the habitable zone of our sun.

Yeterli büyüklükte, atmosferi var ve Güneş'in yaşanılabilir bölgesinde.

An alien astronomer might see it as Earth's twin.

Uzaylı bir astronom Venüs'ü Dünya'nın ikizi olarak düşünebilir.

But Venus is not habitable, at least not at its surface.

Ama Venüs, en azından yüzeyi açısından yaşanılabilir değil.

Not by life as we know it. It's too hot.

Bildiğimiz anlamda yaşanılabilir değil. Çok sıcak.

That's because Venus' atmosphere is full of carbon dioxide, an important greenhouse gas.

Bunun sebebi Venüs atmosferinin

önemli bir sera gazı olan karbondioksitle dolu olması.

In fact, its atmosphere is almost entirely carbon dioxide,

Aslında, atmosferinin tamamı neredeyse karbondioksit

and is almost 100 times thicker than our own.

ve bizimkinden neredeyse 100 kat daha ince.

As a result, the temperature on Venus is hot enough to melt lead,

Sonuç olarak, Venüs'ün sıcaklığı kurşun eritecek kadar sıcak

and the planet is dry as a bone.

ve gezegen kemik kadar kuru.

So finding planets of the right size and distance from their stars is only a beginning.

Yani yeterli büyüklükte ve yıldızlarından yeterli uzaklıkta olan

gezegenler bulmak yalnızca başlangıç.

We also want to know about the makeup of their atmospheres.

Atmosferlerinin oluşumunu da bilmeliyiz.

The second complication emerges when we look a little more deeply at planet Earth.

İkinci zorluk ise Dünya'ya daha yakından baktığın zaman ortaya çıkar.

In the last 30 years, we've discovered microbes living in all sorts of extreme environments.

Son 30 yılda son derece farklı çevrelerde yaşayan mikroplar keşfettik.

Ayaklarımızın kilometrelerce altındaki kayaların çatlaklarında,

We find them in fissures of rock miles beneath our feet,

in boiling waters of the ocean floor,

okyanus tabanında kaynayan sularda,

in acidic waters of thermal springs,

termal kaynakların asitli sularında,

and in cloud droplets miles above our heads.

başımızın kilometrelerce üstündeki

bulut damlalarında bu mikropları buluyoruz.

These so-called extremophiles aren't rare.

Bu sözde-olağanüstü durumlarda yaşayan organizmalar nadir değil.

Some scientists estimate that the mass of microbes living deep underground

Bazı bilim insanları yer altında yaşayan mikrop kütlesinin

Dünya'nın yüzeyinde yaşayan canlı kütlesine eşit olduğunu tahmin ediyor.

equals the mass of all the life at Earth's surface.

These subterranean microbes don't need oceans or sunshine.

Bu yer altı mikroplarının okyanuslara ya da gün ışığına ihtiyacı yok.

These discoveries suggest that Earth-like planets may be only the tip of the astrobiological iceberg.

Bu keşifler Dünya gibi gezegenlerin astro-biyolojik buzdağının

yalnızca görünen kısmı olabileceğini öne sürüyor.

It's possible that life might persist in aquifers beneath the surface of Mars.

Mars yüzeyinin altındaki akiferlerde yaşam devam ediyor olabilir.

Microbes may thrive on Jupiter's moon Europa,

Mikroplar Jüpiter'in uydusu Europa üzerinde gelişiyor olabilir

where liquid water ocean probably lies beneath the icy crust.

ve sıvı haldeki okyanus belki de buzlu kabuğun altında uzanıyordur.

Another ocean beneath the surface of Saturn's moon Enceladus is the source of geysers erupting into space.

Satürn'ün uydusu Enseladus'un yüzeyinin altındaki başka bir okyanus,

uzaya püsküren gayzerlerin kaynağı.

Could these geysers be raining microbes?

Bu gayzerlerden mikrop yağıyor olabilir mi?

Could we fly through them to find out?

Bunu bulmak için gayzerler boyunca uçabilir miyiz?

And what about life as we don't know it, using a liquid other than water?

Peki, su dışında başka bir sıvı kullanarak başaramadığımız yaşam nedir?

Maybe we are the crazy creatures living in an unusual and extreme environment.

Belki de biz alışılmadık ve olağan dışı bir çevrede yaşayan çılgın yaratıklarız.

Maybe the real habitable zone is so large

Belki de gerçekten yaşanılabilir bölge o kadar büyüktür ki

that there are billions of needles in those trillions of haystacks.

bu sonu olmayan samanlıkta milyarlarca iğne vardır.

Maybe in the big scheme of things, Earth is only one of many different kinds of habitable worlds.

Büyük resme bakarsak belki de Dünya

yaşanılabilir birçok dünya arasında yalnızca biridir.

The only way to find out is to go out and explore.

Öğrenmenin tek yolu gitmek ve keşfetmek.