How do our brains process speech? - Gareth Gaskell

414,139 views ・ 2020-07-23

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Miraç Şendil
00:06
The average 20 year old knows between 27,000 and 52,000 different words.
0
6814
7231
20 yaşındaki biri 27.000 ile 52.000 farklı kelime bilir.
00:14
By age 60, that number averages between 35,000 and 56,000.
1
14045
6008
60 yaşına geldiğinde, bu sayı 35.000 ile 56.000 arasındadır.
00:20
Spoken out loud, most of these words last less than a second.
2
20053
4277
Yüksek sesle söylenen bu kelimelerin çoğu bir saniyeden az sürer.
00:24
So with every word, the brain has a quick decision to make:
3
24330
4205
Yani her kelimede beyin hızlı bir karar alır:
00:28
which of those thousands of options matches the signal?
4
28535
3700
bu binlerce seçenekten hangisi sinyale uyuyor?
00:32
About 98% of the time, the brain chooses the correct word.
5
32235
4110
Beyin, %98 oranında doğru kelimeyi seçer.
00:36
But how?
6
36345
1130
Ama nasıl?
00:37
Speech comprehension is different from reading comprehension,
7
37475
3640
Konuşulan kelime tanımanın işaret dilinden
00:41
but it’s similar to sign language comprehension—
8
41115
3260
daha fazla incelenmesine rağmen konuşma anlama,
00:44
though spoken word recognition has been studied more than sign language.
9
44375
4486
okuduğunu anlamadan farklıdır, ancak işaret dili kavrayışına benzer.
00:48
The key to our ability to understand speech
10
48861
2560
Konuşmayı anlama yeteneğimizin anahtarı
00:51
is the brain’s role as a parallel processor,
11
51421
3270
beynin paralel bir işlemcisi olarak rol oynar,
00:54
meaning that it can do multiple different things at the same time.
12
54691
4000
yani aynı anda birden fazla farklı şey yapabilir.
00:58
Most theories assume that each word we know
13
58691
2610
Çoğu teori, bildiğimiz her kelimenin sadece bir işi olan
01:01
is represented by a separate processing unit that has just one job:
14
61301
4470
ayrı bir işlem birimi tarafından temsil edildiğini varsayar:
01:05
to assess the likelihood of incoming speech matching that particular word.
15
65771
5160
söz konusu sözcükle eşleşen yeni konuşma olasılığını değerlendirmek.
01:10
In the context of the brain, the processing unit that represents a word
16
70931
4208
Beyin bağlamında, bir kelimeyi temsil eden
01:15
is likely a pattern of firing activity across a group of neurons
17
75139
4657
işlem birimi muhtemelen beynin korteksindeki
bir grup nörondaki bir ateşleme aktivitesi modelidir.
01:19
in the brain’s cortex.
18
79796
1890
01:21
When we hear the beginning of a word,
19
81686
1820
Bir kelimenin başlangıcını duyduğumuzda,
01:23
several thousand such units may become active,
20
83506
3780
bu tür binlerce birim aktif hale gelebilir,
01:27
because with just the beginning of a word,
21
87286
2066
çünkü bir kelimenin başlangıcında
01:29
there are many possible matches.
22
89352
2180
birçok olası eşleşme vardır.
01:31
Then, as the word goes on, more and more units register
23
91532
4003
Daha sonra, kelime ilerledikçe giderek daha fazla birim
01:35
that some vital piece of information is missing and lose activity.
24
95535
5131
bazı hayati bilgilerin eksik olduğunu ve aktivitesini kaybettiğini gösterir.
01:40
Possibly well before the end of the word,
25
100666
2460
Kelimenin sonundan çok önce,
01:43
just one firing pattern remains active, corresponding to one word.
26
103126
4964
sadece bir ateşleme kalıbı aktif kalır, bir kelimeye karşılık gelir.
01:48
This is called the "recognition point."
27
108090
2738
Buna "tanıma noktası" denir.
01:50
In the process of honing in on one word,
28
110828
2820
Tek bir kelimeye odaklanma sürecinde,
01:53
the active units suppress the activity of others,
29
113648
3070
aktif birimler başkalarının aktivitesini baskılayarak
01:56
saving vital milliseconds.
30
116718
2120
önemli milisaniyeler kazandırır.
01:58
Most people can comprehend up to about 8 syllables per second.
31
118838
4797
Çoğu insan saniyede yaklaşık 8 heceyi kavrayabilir.
02:03
Yet, the goal is not only to recognize the word,
32
123635
3330
Ancak, amaç sadece kelimeyi tanımakla kalmayıp
02:06
but also to access its stored meaning.
33
126965
3450
aynı zamanda kayıtlı anlamına erişmektir.
02:10
The brain accesses many possible meanings at the same time,
34
130415
3780
Beyin, kelimenin tam olarak tanımlanmasından önce,
02:14
before the word has been fully identified.
35
134195
2680
birçok olası anlama ulaşır.
02:16
We know this from studies which show that even upon hearing a word fragment—
36
136875
5143
Bunu, "kap-" gibi bir kelime parçasını duyduktan sonra bile,
dinleyenlerin tam kelimenin ortaya çıkmasından önce
02:22
like "cap"—
37
142018
1280
02:23
listeners will start to register multiple possible meanings,
38
143298
3500
kaptan veya kapital gibi birden fazla olası anlamı kaydetmeye
02:26
like captain or capital, before the full word emerges.
39
146798
5172
başlayacağını gösteren çalışmalardan biliyoruz.
02:31
This suggests that every time we hear a word
40
151970
3150
Bu, her kelimeyi duyduğumuzda aklımızda
02:35
there’s a brief explosion of meanings in our minds,
41
155120
3360
kısa bir anlam patlaması olduğunu ve tanıma noktasında
02:38
and by the recognition point the brain has settled on one interpretation.
42
158480
4811
beynin bir yoruma ayak uydurduğunu gösterir.
02:43
The recognition process moves more rapidly
43
163291
2930
Tanıma süreci, bize rastgele bir kelime dizisinden ziyade
02:46
with a sentence that gives us context than in a random string of words.
44
166221
4600
bağlam veren bir cümle ile daha hızlı hareket eder.
02:50
Context also helps guide us towards the intended meaning of words
45
170821
4188
Bağlam ayrıca "bat" veya "crane" gibi birden fazla yorum içeren kelimelerin
02:55
with multiple interpretations, like "bat," or "crane,"
46
175009
4000
amaçlanan anlamında veya "no" ya da "know" gibi
02:59
or in cases of homophones like "no" or "know."
47
179009
4000
sesteş sözcüklerde bizi yönlendirmeye yardımcı olur.
03:03
For multilingual people, the language they are listening to is another cue,
48
183009
4384
Çok dilli insanlar için dinledikleri dil, dil içeriğiyle eşleşmeyen
03:07
used to eliminate potential words that don’t match the language context.
49
187393
5313
potansiyel kelimeleri ortadan kaldırmak için kullanılan başka bir ipucudur.
03:12
So, what about adding completely new words to this system?
50
192706
4000
Peki, bu sisteme tamamen yeni kelimeler eklemeye ne dersiniz?
03:16
Even as adults, we may come across a new word every few days.
51
196706
4000
Yetişkin olarak bile, birkaç günde bir yeni bir kelimeyle karşılaşabiliriz.
03:20
But if every word is represented as a fine-tuned pattern of activity
52
200706
4403
Ancak, her kelime birçok nöron üzerine dağıtılmış ince ayarlanmış
bir aktivite modeli olarak temsil edilirse,
03:25
distributed over many neurons,
53
205109
2330
03:27
how do we prevent new words from overwriting old ones?
54
207439
4553
yeni kelimelerin eskilerinin üzerine yazılmasını nasıl önleyebiliriz?
03:31
We think that to avoid this problem,
55
211992
2330
Bu problemden kaçınmak için,
03:34
new words are initially stored in a part of the brain called the hippocampus,
56
214322
4763
yeni kelimelerin başlangıçta beynin hipokampus adı verilen bir bölümünde,
03:39
well away from the main store of words in the cortex,
57
219085
3608
korteksteki ana kelime deposundan çok uzakta saklandığını,
03:42
so they don’t share neurons with others words.
58
222693
3370
böylece nöronları başka kelimelerle paylaşmadıklarını düşünüyoruz.
03:46
Then, over multiple nights of sleep,
59
226063
3010
Ardından, birden fazla gece uykusunda,
03:49
the new words gradually transfer over and interweave with old ones.
60
229073
5397
yeni kelimeler yavaş yavaş aktarılır ve eskileriyle iç içe geçer.
03:54
Researchers think this gradual acquisition process
61
234470
3520
Araştırmacılar, bu kademeli edinim sürecinin
03:57
helps avoid disrupting existing words.
62
237990
3364
mevcut kelimeleri bozmamaya yardımcı olduğunu düşünüyor.
04:01
So in the daytime,
63
241354
1420
Bu yüzden gündüz
04:02
unconscious activity generates explosions of meaning as we chat away.
64
242774
4530
bilinçsiz aktivite, sohbet ederken anlam patlamaları yaratır.
04:07
At night, we rest, but our brains are busy integrating new knowledge
65
247304
5001
Geceleri dinleniriz, ama beynimiz yeni bilgiyi kelime ağına
04:12
into the word network.
66
252305
1820
entegre etmekle meşgul olur.
04:14
When we wake up, this process ensures that we’re ready
67
254125
3530
Uyandığımızda, bu süreç sürekli değişen
04:17
for the ever-changing world of language.
68
257596
3100
dil dünyasına hazır olmamızı sağlar.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7