Are the illuminati real? - Chip Berlet

4,994,818 views ・ 2019-10-31

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu
00:06
The year was 1776.
0
6565
2504
Sene 1776'ydı.
00:09
In Bavaria, new ideals of rationalism, religious freedom,
1
9069
4350
Bavaria'da akılcılığın, din özgürlüğünün
00:13
and universal human rights
2
13419
1969
ve evrensel insan haklarının yeni idealleri
00:15
competed with the Catholic church’s heavy influence over public affairs.
3
15388
4750
Katolik Kilisesi'nin kamu işlerindeki ağır etkisiyle karşı karşıydı.
00:20
Across the Atlantic,
4
20138
1292
Atlas Okyanusu'nun ötesinde
00:21
a new nation staked its claim for independence on the basis of these ideas.
5
21430
5040
yeni bir millet bu ideallere dayanarak bağımsızlık hakkını iddia etti.
00:26
But back in Bavaria,
6
26470
1496
Ama Bavaria'da
00:27
law professor Adam Weishaupt’s attempts to teach secular philosophy
7
27966
4370
hukuk profesörü Adam Weishaupt'un seküler felsefeyi öğretme çabaları
00:32
continued to be frustrated.
8
32336
2278
boşa çıkmaya devam etti.
00:34
Weishaupt decided to spread his ideas through a secret society
9
34614
4370
Weishaupt, kilisenin ideolojisinin eksikliklerine ışık tutacak
00:38
that would shine a light on the shortcomings of the Church’s ideology.
10
38984
4136
gizli bir cemiyet aracılığıyla fikirlerini yaymaya karar verdi.
00:43
He called his secret society the Illuminati.
11
43120
3932
Gizli cemiyetine Illuminati adını verdi.
00:47
Weishaupt modelled aspects of his secret society off a group called the Freemasons.
12
47052
5740
Weishaupt, gizli cemiyetinin görüşlerini Mason denen bir gruptan örnek aldı.
00:52
Originally an elite stoneworkers’ guild in the late Middle Ages,
13
52792
3880
Aslen Orta Çağ'ın sonlarında seçkin taş işçilerinin cemiyeti olan Masonlar
00:56
the Freemasons had gone from passing down the craft of masonry
14
56672
3600
masonluk zanaatını aktarmaktan
01:00
to more generally promoting ideals of knowledge and reason.
15
60272
3765
çoğunlukla bilgi ve aklın ideallerini desteklemeye geçtiler.
01:04
Over time, they had grown into a semi-secret, exclusive order
16
64037
3893
Zaman içinde gösterişli, gizli tekris törenleriyle
01:07
that included many wealthy and influential individuals,
17
67930
3254
birçok varlıklı ve etkili bireyleri içeren
01:11
with elaborate, secret initiation rituals.
18
71184
3193
yarı gizli, seçkin bir cemiyete dönüştü.
01:14
Weishaupt created his parallel society while also joining the Freemasons
19
74377
4620
Masonlara da katılıp onlardan üye toplarken
01:18
and recruiting from their ranks.
20
78997
2142
Weishaupt kendi paralel cemiyetini yarattı.
01:21
He adopted the code name Spartacus for himself,
21
81139
2997
Kendisi için Roma köle isyanının meşhur lideri olan Spartacus kod adını aldı.
01:24
after the famed leader of the Roman slave revolt.
22
84136
3323
01:27
Early members became the Illuminati’s ruling council, or Areopagus.
23
87459
4810
İlk üyeler Illuminati'nin yönetim kurulu ya da diğer bir adıyla Areopagus'u oldu.
01:32
One of these members, Baron Adolph Knigge, was also a freemason,
24
92269
4654
Bu üyelerden biri olan Baron Adolph Knigge aynı zamanda bir Masondu
01:36
and became an influential recruiter.
25
96923
2567
ve etkili bir üye toplayıcı oldu.
01:39
With Knigge’s help, the Illuminati expanded their numbers,
26
99490
3381
Knigge'nin yardımıyla Illuminati, sayısını arttırdı,
01:42
gained influence within several Masonic chapters,
27
102871
2919
birçok Mason toplantılarında yankı uyandırdı
01:45
and incorporated Masonic rituals.
28
105790
2663
ve Mason ayinlerini de dâhil etti.
01:48
By 1784, there were over 600 members,
29
108453
3353
1784 yılında etkili bilginler ve politikacılar da dâhil olmak üzere
01:51
including influential scholars and politicians.
30
111806
3628
600'den fazla üyesi vardı.
01:55
As the Illuminati gained members,
31
115434
2147
Illuminati'nin üyeleri arttıkça
01:57
the American Revolution also gained momentum.
32
117581
3007
Amerikan Devrimi de aynı zamanda hız kazandı.
02:00
Thomas Jefferson would later cite Weishaupt as an inspiration.
33
120588
4279
Thomas Jefferson sonrasında Weishaupt'dan bir ilham olarak bahsedecekti.
02:04
European monarchs and clergy were fearful of similar revolts on their home soil.
34
124867
5620
Avrupalı hükümdarlar ve ruhban sınıfı
kendi topraklarında benzer bir isyan olmasından korkuyordu.
02:10
Meanwhile, the existence of the Illuminati had become an open secret.
35
130487
4399
Bu sırada Illuminati'nin varlığı herkesçe bilinen bir sır hâline gelmişti.
02:14
Both the Illuminati and the Freemasons drew exclusively
36
134886
3387
Hem Illuminati hem de Masonlar özellikle toplumun varlıklı seçkinlerini çekiyordu
02:18
from society’s wealthy elite,
37
138273
2074
02:20
which meant they were constantly rubbing shoulders
38
140347
2457
ki bu, dinî ve siyasi kurumların üyeleriyle
02:22
with members of the religious and political establishment.
39
142804
3134
sürekli haşır neşir oldukları anlamına geliyordu.
02:25
Many in the government and church believed that both groups
40
145938
3034
Hükûmetteki ve kilisedeki birçok kişi, her iki grubun da
02:28
were determined to undermine the people’s religious faith.
41
148972
3465
insanların dinî inancını zayıflatmaya kararlı olduklarına inanıyordu.
02:32
But these groups didn’t necessarily oppose religion—
42
152437
3365
Ancak bu gruplar ille de dine karşı çıkmıyordu—
02:35
they just believed it should be kept separate from governance.
43
155802
3441
sadece dinin yönetimden ayrılması gerektiğine inanıyorlardı.
02:39
Still, the suspicious Bavarian government started keeping records
44
159243
4013
Yine de şüphelenen Bavaria hükûmeti
Illuminati üyesi olduğu öne sürülen kişilerin kayıtlarını tutmaya başladı.
02:43
of alleged members of the Illuminati.
45
163256
3018
02:46
Just as Illuminati members begun to secure important positions in local governments
46
166274
4690
Illuminati üyeleri, yerel yönetimde ve üniversitelerde
önemli makamlar elde etmeye başladığında
02:50
and universities,
47
170964
1354
02:52
a 1784 decree by Duke Karl Theodor of Bavaria banned all secret societies.
48
172318
7846
Bavaria Dükü Karl Theodor tarafından verilen 1784 kararnamesi
tüm gizli cemiyetleri yasakladı.
03:00
While a public ban on something ostensibly secret might seem difficult to enforce,
49
180164
4970
Görünürde gizli olan bir şeyi yasaklamak uygulamada zor görünse de
03:05
in this case it worked.
50
185134
1784
bu durumda işe yaradı.
03:06
Only nine years after its founding,
51
186918
1906
Kuruluşundan sadece 9 sene sonra
03:08
the group dissolved, their records were seized,
52
188824
2830
grup dağıldı, kayıtları ele geçirildi
03:11
and Weishaupt forced into exile.
53
191654
3238
ve Weishaupt sürgün edildi.
03:14
The Illuminati would become more notorious in their afterlife
54
194892
3504
Illuminati, daha sonra, kısa varoluşunda olduğundan daha çok adlanacaktı.
03:18
than they had ever been in their brief existence.
55
198396
3188
03:21
A decade later, in the aftermath of the French Revolution,
56
201584
3574
10 yıl sonra, Fransız Devrimi sonrasında,
03:25
conservative authors claimed the Illuminati had survived their banishment
57
205158
4590
muhafazakâr yetkililer, Illuminati'nin sürgünden kurtulduğunu
03:29
and orchestrated the overthrow of the monarchy.
58
209748
3316
ve monarşinin yıkılışını planladığını iddia ettiler.
03:33
In the United States,
59
213064
1160
Amerika Birleşik Devletleri'nde vaiz Jedidah Morse
03:34
preacher Jedidiah Morse promoted similar ideas of an Illuminati conspiracy
60
214224
4950
devlete karşı olan Illuminati komplosunun benzer bir fikrini ileri sürdü.
03:39
against the government.
61
219174
1687
03:40
But though the idea of a secret group orchestrating political upheaval
62
220861
4300
Ama gizli bir cemiyetin siyasi bir devrimi planladığı düşüncesi
03:45
is still alive and well today, there is no evidence that the Illuminati survived,
63
225161
4993
günümüzde hâlâ var olsa da
Illuminati'nin hayatta kaldığı, büyüdüğü
03:50
reformed, or went underground.
64
230154
2981
ve faaliyetlerini gizli olarak sürdürdüğünün bir kanıtı yok.
03:53
Their brief tenure is well-documented in Bavarian government records,
65
233135
3738
Illuminati'nin kısa süreli varlığı Bavaria hükûmetinin kayıtlarında,
03:56
the still-active Freemasons’s records,
66
236873
2285
hâlâ aktif olan Masonların kayıtlarında
03:59
and particularly the overlap between these two sources,
67
239158
3831
ve özellikle de bu iki kaynağın arasındaki kesişimde iyice belgelenmiş,
04:02
without a whisper since.
68
242989
1973
o zamandan beri sesleri çıkmadı da.
04:04
In the spirit of rationalism the Illuminati embraced,
69
244962
3208
Illuminati'nin benimsediği akılcılık ruhuna bakarsak
04:08
one must conclude they no longer exist.
70
248170
3239
artık var olmadıkları sonucuna varmalıyız.
04:11
But the ideas that spurred Weishaupt to found the illuminati still spread,
71
251409
4520
Ancak Weishaupt'u, Illuminati'yi kurmaya teşvik eden fikirler yine de yayıldı,
04:15
becoming the basis for many Western governments today.
72
255929
3289
günümüzdeki birçok Batı devletinin temelini oluşturuyor.
04:19
These ideas didn’t start or end with the Illuminati—
73
259218
3494
Bu fikirler Illuminati ile başlamadı veya sona ermedi—
04:22
instead, it was one community that represented a wave of change
74
262712
4448
aksine, Illimunati kurulduğunda yapım aşamasında olan
ve o dağıldıktan çok sonra da devam eden bir değişim dalgasını
04:27
that was already underway when it was founded
75
267160
2998
04:30
and continued long after it ended.
76
270158
2420
temsil eden bir topluluktu.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7