Ugly History: The El Mozote murders - Diana Sierra Becerra

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Nihal Aksakal

In 1984, a group of radio broadcasters and operators

1984′de bir grup radyocu ve operatör

walked into the abandoned village of El Mozote in El Salvador.

El Salvador’da terk edilmiş El Mozote köyüne girdi.

Fireflies illuminated the remnants of a massacre

Ateş böcekleri, üç yıl önce gerçekleşen

that had taken place three years earlier.

bir katliamdan geriye kalanları aydınlatıyordu.

Led by Colonel Domingo Monterrosa,

Albay Domingo Monterrosa liderliğinde

government soldiers had tortured, raped, and murdered 978 people,

hükümetin askerleri 553 çocuk da dâhil olmak üzere

978 insana işkence etti, tecavüz etti ve öldürdü.

including 553 children.

The youngest victim, Concepción Sánchez, was just three days old.

En genç kurban Concepción Sánchez sadece üç günlüktü.

Both the US and Salvadoran governments denied the massacre had taken place,

Hem ABD hem de El Salvador gerçekleşen bu katliamı inkar etti

and the slaughter left few people alive to tell their story.

ama bu katliam hikâyelerini anlatmak üzere birkaç kişiyi sağ bıraktı.

But with the help of Radio Venceremos, one of those survivors, Rufina Amaya,

Radyo Venceremos’un yardımıyla

sağ kalanlardan biri olan Rufina Amaya yaşadıklarını paylaştı—

shared her testimony—

exposing both Monterrosa and the governments funding his crimes.

hem Monterrosa’nın hem de hükümetin suçlarını açığa çıkardı.

This massacre was one in a long line of atrocities

Bu katliam, El Salvadorlu çiftçilere karşı işlenen

committed against El Salvador’s farmers.

birçok zulümden sadece biriydi.

Since the 1800s, a handful of oligarchs

1800′lerden beri,

bir avuç oligark ülkenin hemen hemen tüm topraklarını kontrol ediyor

had controlled nearly all the country’s land,

forcing laborers to work for almost nothing.

ve işçileri neredeyse yok pahasına çalıştırıyordu.

In 1932, Indigenous farm workers led an insurrection,

1932′de yerli çiftçiler ayaklandılar

but the dictatorial government responded by committing genocide

fakat diktatör hükümet bu topluluklara soykırım yaparak karşılık verdi.

against these communities.

From then on, one military dictatorship after another ruled the country

O zamandan beri, birbiri ardına askeri diktatörlük

zengin toprak sahipleriyle birlikte ülkeyi yönetti.

in concert with wealthy landowners.

Their power only grew in the 1960s,

1960′larda ABD rejime askeri yardım temin etmeye başladığında ise

when the United States began supplying the regime with military aid.

güçleri iyice arttı.

The US wanted to stop the spread of reformist and revolutionary movements,

ABD, kapitalizme karşı tehdit olarak gördüğü

reformcu ve inkılapçı hareketlerin yayılmasını durdurmak istedi.

which they saw as threats to capitalism.

So they spent huge sums of money training Salvadoran soldiers and “death squads”—

Bu yüzden El Salvadorlu askerlerle “Ölüm Mangası“nı —

bir başka deyişle acımasız kontrgerilla yöntemlerinde tecrübeli

fascist military units versed in brutal counter-insurgency methods.

faşist askeri birlikleri eğitmek için büyük meblağlar harcadılar.

Throughout the 1970s, these forces slaughtered farmers

1970′ler boyunca bu güçler;

asgari ücret, gıda ve temiz su gibi

who organized to demand basic rights,

such as living wages, food, and clean water.

temel haklar talep etmek üzere örgütlenen çiftçileri katletti.

Finally, in 1980, farmers and urban workers formed

En sonunda 1980 yılında çiftçiler ve işçiler,

the Farabundo Martí National Liberation Front.

Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi’ni oluşturdular.

This coalition of guerrilla groups fought to overthrow the dictatorship

Gerillaların bu koalisyonu diktatörlüğü devirmek

and build a socialist society that met the needs of laborers.

ve işçilerin ihtiyaçlarını karşılayan sosyalist bir toplum kurmak için savaştı.

These revolutionaries were attacked from every direction.

Ama bu devrimciler her taraftan topa tutuldular.

Colonel Monterrosa led a special battalion intent on destroying the FMLN,

Albay Monterrosa, Amerikan askeri okulunda öğrendiği taktikleri kullanarak

using tactics he’d learned at an American military school.

FMLN’yi yok etmekte kararlı özel bir tabura liderlik etti.

State forces terrorized farmers to stop them

Devlet güçleri, çiftçilerin bu gerillalara katılmasını

veya yardım etmesini önlemek için terör saçtılar.

from joining or aiding the guerrillas.

But one group of rebels would not be silenced:

Fakat bir isyancı grubu susturulamayacaktı:

the operators of Radio Venceremos.

Radyo Venceremos’un operatörleri.

This clandestine guerrilla radio began in 1981,

Bu gizli gerilla radyosu 1981′de faaliyete başladı

and its broadcasters Santiago and Mariposa became the voice of the revolution.

ve yayıncıları Santiago ile Mariposa devrimin sesi oldular.

They transmitted news from the front lines

Ön cepheden haber yayınladılar

and reported military abuses that no other source covered.

ve başka hiçbir kaynağın ele almadığı askeri zulümleri anlattılar.

The station’s politics and popularity made it a high-profile target.

Bu radyo istasyonunun siyasi görüşü ve popülaritesi

onları önemli bir hedef haline getirdi.

And because they operated in a relatively small area,

Nispeten küçük bir alandan yayın yaptıklarından dolayı

its broadcasters had to move constantly to evade capture.

yayıncıları yakalanmamak için sürekli yer değiştirmek zorundaydı.

To communicate undetected, the group modified two radios into telephones,

Yerleri saptanmadan iletişim kurmak için

ekip, tüm kırsalı kaplayan kilometrelerce uzunlukta dikenli tellerle birbirine bağlı

linked together through kilometers of barbed wire covering the countryside.

radyoları telefonlara dönüştürdüler.

This secret telephone line helped the rebels

Bu gizli telefon hattı,

isyancıların takipçilerinin bir adım önünde olmasını sağlıyordu.

stay one step ahead of their pursuers.

In addition to reporting news,

Radyo, haber yayınlamanın yanında

the radio broadcast educational programs in areas under guerrilla control.

gerillaların kontrolü altındaki bölgelere eğitim programları da yayınlıyordu.

Here, farmers organized democratic councils to govern themselves,

Çiftçiler burada kooperatif, okul ve kliniklerin yanı sıra

alongside cooperatives, schools, and medical clinics.

kendilerini de yönetmek üzere demokratik meclisler de düzenliyordu.

Organizers also encouraged civilian women to participate in these councils

Organizatörler, aynı zamanda devrimin hem kapitalizmi

hem de ataerkilliği devirdiğinden emin olmak için

to ensure the revolution overthrew both capitalism and patriarchy.

sivil kadınları bu meclislere katılmaya teşvik ediyordu.

Women made up roughly a third of the guerrillas,

Gerillaların tahminen üçte birini kadınlar oluşturuyordu

working in a huge variety of roles.

ve çok çeşitli roller üstleniyorlardı.

Colonel Monterrosa was obsessed with destroying Radio Venceremos.

Albay Monterrosa ise kafayı Radyo Venceremos’u yok etmeye takmıştı.

In October 1984,

Ekim 1984′te,

government soldiers finally captured their radio transmitter.

hükümetin askerleri en sonunda radyo vericilerini ele geçirdi.

Monterrosa himself went to retrieve the equipment

Ekipmanı almaya bizzat Monterrosa gitti

and held a theatrical press conference celebrating

ve ”devrimcilere karşı nihai darbesini” kutlayan

his “decisive blow to the subversives.”

abartılı bir basın toplantısı düzenledi.

But in reality, the radio team had outsmarted him once again.

Fakat radyo ekibi aslında onu zekalarıyla bir kez daha alt etmişti.

The transmitter was boobytrapped.

Vericiye bir bubi tuzağı kurulmuştu.

Once Monterrosa’s helicopter left the press conference,

Monterrosa’nın helikopteri basın toplantısını terk eder etmez

radio members detonated the device over El Mozote,

radyo üyeleri cihazı El Mozote’nin üzerinde uçarken patlattı

killing the colonel near the village he had massacred.

ve katliam yaptığı köyün yakınında albayı öldürdüler.

Monterrosa’s death was one victory in a much larger conflict.

Monterrosa’nın ölümü çok daha büyük bir mücadelenin içinde tek bir zaferdi.

The civil war raged on for 8 more years before concluding in 1992,

İç savaş 1992′de sona ermeden önce 8 yıl daha devam etti,

when peace accords dissolved the oppressive National Guard

barış antlaşmaları zalim Ulusal Muhafızlarını dağıtıp

and allowed the FMLN to become an electoral party.

FMLN’nin seçmen parti olmasına izin verdi.

But these accords didn’t address problems of deep, structural inequality.

Fakat bu antlaşmalar derin, yapısal eşitsizlik sorunlarına değinmedi.

In 1993, the UN Truth Commission

1993′te BM Hakikat Komisyonu

reported that over 75,000 people died during the war.

savaş sırasında 75.000′i aşkın insanın öldüğünü bildirdi.

Yet the Salvadoran legislature prevented the prosecution of war crimes

Fakat El Salvador parlamentosu, savaş suçlarının soruşturulmasına engel oldu

and continues to obstruct justice to this day.

ve hala daha adalete mani olmaya devam ediyor.

As of 2021, no participating American officials have been put on trial,

2021 itibariyle hiçbir Amerikalı yetkili yargılanmadı

and only one individual from the Salvadoran government

ve El Salvador hükümetinden sadece bir kişi

has been sentenced for war crimes.

savaş suçundan hüküm giydi.

Historical erasure exists in the US as well,

ABD’nin Orta Amerika’ya müdahalesinin anlatıldığı

where these and other stories of US intervention in Central America

bu ve diğer hikayelerin devlet okullarında nadiren öğretildiği

are rarely taught in public schools.

ABD’de de tarihsel terkin bulunuyor.

But the victims refuse to be forgotten.

Fakat kurbanlar unutulmayı reddediyor.

Rufina Amaya continued to share her testimony until her death in 2007.

Rufina Amaya, 2007′de ölesiye kadar yaşadıklarını paylaşmaya devam etti.

And survivors of other massacres still organize to denounce state violence.

Diğer katliamların sağ kalanları da

hala devlet şiddetini ifşa etmek için örgütleniyorlar.

Eski katliam bölgelerinin haritasını çıkarıyorlar,

They map old massacre sites, exhume and bury loved ones,

sevdiklerini mezardan çıkarıp gömüyorlar ve tapınaklar ile müzeler inşa ediyorlar,

and build sanctuaries and museums,

all in the hope of pollinating a more just future.

tüm bunları daha adil bir gelecek umuduyla yapıyorlar.