What causes opioid addiction, and why is it so tough to combat? - Mike Davis

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Esra Çakmak

More than 3,000 years ago, a flower began to appear in remedies

3 bin yıldan daha önce, Antik Mısır'daki tıbbi yazılarda

in Ancient Egyptian medical texts.

bir çiçek çare olarak görünmeye başladı.

Across the Mediterranean, the ancient Minoans

Akdeniz boyunca Antik Girit Uygarlığı

likely found ways to use the same plant for its high.

aynı bitkiyi sertliği için kullanmanın yollarını muhtemelen buldular.

Both ancient civilizations were on to something—

Her iki antik medeniyet de bir şeyden haberdardı -

opium, an extract of the poppy in question,

mevzubahis, haşhaş özünden çıkarılan afyon,

can both induce pleasure and reduce pain.

bu bitki haz almaya yol açıyor hem de ağrıyı azaltıyor.

Though opium has remained in use ever since,

Afyon o zamandan beri kullanılıyor olsa da,

it wasn’t until the 19th century that one of its chemical compounds,

kimyasal bileşiklerinden biri olan morfin,

morphine, was identified and isolated for medical use.

19. yüzyıla dek tespit edilmedi ve tıbbi kullanım için ayrılmadı.

Morphine, codeine, and other substances made directly from the poppy

Morfin, kodein ve diğer içerikler

doğrudan opiyatlar denen haşhaştan elde ediliyor.

are called opiates.

In the 20th century, drug companies created a slew of synthetic substances

20. yüzyılda ilaç şirketleri bu opiyatlara benzer olan

çok sayıda sentetik içerikler ürettiler,

similar to these opiates,

including heroin, hydrocodone, oxycodone, and fentanyl.

bunlara eroin, hidrokodon, oksikodon ve fentanil de dahildi.

Whether synthetic or derived from opium,

Sentetik olsun ya da afyondan elde edilsin,

these compounds are collectively known as opioids.

bu bileşikler kitlesel olarak opioidler diye bilinirler.

Synthetic or natural, legal or illicit, opioid drugs

Sentetik, doğal, yasal ya da yasa dışı olan opioid ilaçlar

are very effective painkillers, but they are also highly addictive.

çok etkili ağrı kesicilerdir fakat çok bağımlılık da yaparlar.

In the 1980s and 90s,

1980'lerde ve 1990'larda ilaç şirketleri,

pharmaceutical companies began to market opioid painkillers aggressively,

opiyat ağrı kesicileri hırçın bir şekilde pazarlamaya başladılar,

o sırada bunların bağımlılık yaratma potansiyellerini

actively downplaying their addictive potential

hem tıp camiasına hem de topluma etkin şekilde önemsiz gibi gösterdiler.

to both the medical community and the public.

The number of opioid painkillers prescriptions skyrocketed,

Opioid ağrı kesici reçetelerinin sayısı birdenbire yükseldi,

and so did cases of opioid addiction, beginning a crisis that continues today.

böylece opiyat bağımlılık vakaları da yükselerek

bugün de devam eden krizin başlangıcı oldu.

To understand why opioids are so addictive,

Opiyatların neden çok bağımlılık yaptığı şöyle anlaşılabilir:

it helps to trace how these drugs affect the human body from the first dose,

İlk dozdan itibaren tekrar eden kullanımlardan,

uzun süre boyunca kullanımı bırakmaya kadar

through repeated use, to what happens when long-term use stops.

bu maddelerin insan vücudunu nasıl etkilediğini takip etmede yardımcı oluyor.

Each of these drugs has slightly different chemistry,

Bu maddelerin her birinin kimyası birbirinden çok az farklı

but all act on the body’s opioid system by binding to opioid receptors in the brain.

fakat beyindeki opioid reseptörlerine bağlanarak

vücudun opioid sistemini etkilerler.

The body’s endorphins temper pain signals by binding to these receptors,

Vücuttaki endorfin hormonları bu reseptörlere bağlanarak

ağrı sinyallerini azaltırlar

and opioid drugs bind much more strongly, for longer.

ve opioid ilaçlar çok daha güçlü ve daha uzun süre bağlanırlar.

So opioid drugs can manage much more severe pain than endorphins can.

Yani, opioid maddeler, endorfinlere nazaran

çok daha fazla şiddetli acıyı kontrol edebilirler.

Opioid receptors also influence everything from mood to normal bodily functions.

Ayrıca opioid reseptörleri,

ruh hâlinden normal vücut işleyişine kadar her şeyi etkilerler.

With these functions, too, opioids’ binding strength and durability

Bu işleyişlerle de opioidlerin bağlanma güçleri ve dayanıklıkları,

mean their effects are more pronounced and widespread

onların etkilerinin, vücudun doğal sinyal moleküllerinin etkilerine nazaran

than those of the body’s natural signaling molecules.

daha bariz ve yaygın olduğunu ifade eder.

When a drug binds to opioid receptors, it triggers the release of dopamine,

Bir ilaç opioid reseptörlerine bağlandığında

dopamin salgılamasını tetikler,

which is linked to feelings of pleasure and may be responsible

ki bu hormon haz hissine bağlıdır

ve belki de yüksek opioid ile karakterize olan

for the sense of euphoria that characterizes an opioid high.

aşırı mutluluk hissinden sorumludur.

At the same time, opioids suppress the release of noradrenaline,

Aynı zamanda opioidler noradrenalin salgılanmasını da baskılarlar;

which influences wakefulness, breathing, digestion, and blood pressure.

bu hormon da uyanıklığı, nefes almayı, sindirimi ve kan basıncını etkiler.

A therapeutic dose decreases noradrenaline enough to cause side effects

Bir terapötik doz, kabızlık gibi yan etkilere yol açarak

like constipation.

noradrenalini yeterince düşürür.

At higher doses opioids can decrease heart and breathing rates to dangerous levels,

Daha yüksek dozlarda, opioidler kalp ve nefes hızını

tehlikeli seviyelere kadar düşürebilir,

causing loss of consciousness and even death.

ki bu bilinç kaybına hatta ölüme bile yol açabilir.

Over time, the body starts to develop a tolerance for opioids.

Vücut zamanla opiodlere karşı tolerans geliştirmeye başlar.

It may decrease its number of opioid receptors,

Bu, opioid reseptörlerinin sayısını azaltabilir

or the receptors may become less responsive.

ya da reseptörler daha az duyarlı hale gelebilir.

To experience the same release of dopamine and resulting mood effects as before,

Aynı dopamin salgısıyla karşılaşmak için

ve önceki gibi ruh halleriyle sonuçlandırmak için

people have to take larger and larger doses—

insanlar çok daha fazla doz almak zorundadır -

a cycle that leads to physical dependence and addiction.

bu, fiziksel bağımlılığa yol açan bir döngüdür.

As people take more opioids to compensate for tolerance,

İnsanlar toleransı dengelemek için daha fazla opioid aldıkça,

noradrenaline levels become lower and lower,

noradrenalin seviyeleri o kadar çok azalır ki

to a point that could impact basic bodily functions.

temel vücut işleyişini etkileyebilir.

The body compensates by increasing its number of noradrenaline receptors

Vücut, noradrenalin reseptörlerini artırarak durumu dengeler,

so it can detect much smaller amounts of noradrenaline.

böylece çok daha küçük miktardaki noradrenalini tespit edebilir.

This increased sensitivity to noradrenaline

Noradrenaline yönelik artan bu hassasiyet,

allows the body to continue functioning normally—

vücudun normal işleyişine olanak tanır -

in fact, it becomes dependent on opioids to maintain the new balance.

oysa, vücut yeni dengeyi sürdürmek için opioidlere bağımlı hale gelir.

When someone who is physically dependent on opioids stops taking them abruptly,

Opioidlere fiziksel olarak bağımlı olan bir kişi,

bu ilacı almayı aniden bırakırsa

that balance is disrupted.

bu denge bozulur.

Noradrenaline levels can increase within a day of ceasing opioid use.

Noradrenalin seviyeleri,

opioid kullanımını bırakmanın akabinde bir gün içinde artabilir.

But the body takes much longer to get rid of

Fakat vücudun bütün bu ekstra noradrenalin reseptörlerini savuşturması

all the extra noradrenaline receptors it made.

çok daha uzun zaman alır.

That means there’s a period of time

Bu da, vücut noradrenaline karşı çok duyarlı olduğunda

when the body is too sensitive to noradrenaline.

bir zaman dilimi olduğu anlamına gelir.

This oversensitivity causes withdrawal symptoms,

Bu aşırı duyarlılık yoksunluk semptomlarına yol açar;

including muscle aches, stomach pains, fever, and vomiting.

bu semptomlara kas ağrıları, karın ağrıları, ateş ve kusma da dahildir.

Though temporary, opioid withdrawal can be incredibly debilitating.

Geçici olsa da opioid yoksunluğu

insanı inanılmaz derecede elden ayaktan düşürebilir.

In serious cases, someone in withdrawal can be violently ill

Ciddi vakalarda, yoksun kalan kişi

for days or even weeks.

günlerce hatta haftalarca ölümcül hasta olabilir.

People who are addicted to opioids aren't necessarily using the drugs

Opioide bağımlı olan insanlar sarhoş olmak için

to get high anymore, but rather to avoid being sick.

ille de uyuşturucu madde kullanmazlar fakat kusmaktan kaçınmak için kullanırlar.

Many risk losing wages or even jobs while in withdrawal,

Yoksunluk sırasında birçok kişi maaşlarını hatta işlerini yitirme riskine girerler

or may not have anyone to take care of them during withdrawal.

ya da yoksunluk sırasında onlarla ilgilenecek kimse olmayabilir.

If someone goes back to using opioids later,

Bir kişi daha sonra opioid kullanmaya tekrardan başlarsa

they can be at particularly high risk for overdose,

özellikle aşırı doz riski çok yüksektir

because what would have been a standard dose while their tolerance was high,

çünkü bu kişilerin toleransları yüksekken standart olan doz

can now be lethal.

o an ölümcül olabilir.

Since 1980, accidental deaths from opioid overdose

1980'den beri, aşırı doz opioid kaynaklı kazara ölümler

have grown exponentially in the United States,

ABD'de katlanarak arttı

and opioid addictions have also exploded around the world.

ve opiyat bağımlılıkları dünya çapında da patlama yaptı.

While opioid painkiller prescriptions are becoming more closely regulated,

Opioid ağrı kesici reçeteleri sıkı sıkıya düzenlenirken

cases of overdose and addiction are still increasing,

aşırı doz ve bağımlılık vakaları

especially among younger people.

özelllikle gençler arasında hâlâ artıyor.

Many of the early cases of addiction were middle-aged people

Birçok eski bağımlılık vakaları orta yaştaki kişilerde vardı,

who became addicted to painkillers they had been prescribed,

bu kişiler onlara reçete edilen ağrı kesicilere bağımlı olmuşlardı

or received from friends and family members with prescriptions.

ya da reçete yazılan arkadaşlarından ve ailelerinden bunları almışlardı.

Today, young people are often introduced to prescription opioid drugs in those ways

Bugün, genç kişilere de opioid maddeler sıklıkla böyle reçete ediliyor

but move on to heroin or illicit synthetic opioids that are cheaper

fakat daha ucuz olan ve temini daha kolay olan

eroin ya da yasa dışı sentetik opioidlere devam edilebiliyor.

and easier to come by.

Beyond tighter regulation of opioid painkillers,

Opioid ağrı kesicilerin daha sıkı düzenlemelerinin ötesinde,

what can we do to reverse the growing rates of addiction and overdose?

artan bağımlılık ve aşırı doz oranlarını tersine çevirmek için ne yapabiliriz?

A drug called naloxone is currently our best defense against overdose.

Nalokson adındaki ilaç şu anda aşırı doza karşı en iyi savunmamız.

Naloxone binds to opioid receptors but doesn’t activate them.

Nalokson, opioid reseptörlerine bağlanıyor fakat onları aktive etmiyor.

It blocks other opioids from binding to the receptors,

Diğer opioidlerin, reseptörlere bağlanmasını engelliyor,

and even knocks them off the receptors to reverse an overdose.

hatta aşırı dozu tersine çevirmek için onları reseptörlerden temizliyor.

Opioid addiction is rarely a stand-alone illness;

Opiyat bağımlılığı nadiren özerk bir hastalıktır;

frequently, people with opioid dependence are also struggling

ayrıca opiyat bağımlılığı olan insanlar

ruh sağlığı bozukluğuyla sıklıkla mücadele ederler.

with a mental health condition.

There are both inpatient and outpatient programs that combine

Hem yatan hasta hem de ayakta tedavi edilen hasta programları vardır,

medication, health services, and psychotherapy.

bu programlar ilaç tedavisi, sağlık hizmetleri

ve psikoterapiyi bir araya getirir.

But many of these programs are very expensive,

Fakat bu programların çoğu çok pahalıdır

and the more affordable options can have long waiting lists.

ve daha ekonomik seçeneklerin de uzun bekleme listeleri olabilir.

They also often require complete detoxification from opioids

Bunlar ayrıca tedaviye başlamadan önce

opioidlerden eksiksiz bir detoksifikasyon gerektirir.

before beginning treatment.

Both the withdrawal period and the common months-long stay in a facility

Hem yoksunluk dönemi hem de bir tesiste aylar süren yatış

can be impossible for people who risk losing jobs and housing in that timeframe.

işlerini kaybetme riskinde olan

ve bu süre içinde konaklayan insanlar için imkânsız olabilir.

Opioid maintenance programs aim to address some of these obstacles

Opioid bakım programları bu engellerin bazılarına değinme amacındadır

and eliminate opioid abuse using a combination

ve aşırı kullanılan opioidi,

ilaç tedavisi ve davranış terapisi kombinasyonuyla elimine eder.

of medication and behavior therapy.

These programs avoid withdrawal symptoms with drugs

Bu programlar yoksunluk semptomlarını ilaçlarla engellerler,

that bind to opioid receptors but don’t have the psychoactive effects

bu ilaçlar opioid reseptörlerine bağlanırlar

fakat ilaçlarda, ağrı kesicilerin, eroinin

of painkillers, heroin, and other commonly abused opioids.

ve genellikle aşırı kullanılan diğer opioidlerin psikoaktif etkileri yoktur.

Methadone and buprenorphine

Metadon ve bupernorfin

are the primary opioid maintenance drugs available today,

bugün için geçerli olan birincil opioid bakım ilaçları.

Fakat opioid ağrı kesicileri reçete etmek için

but doctors need a special waiver to prescribe them—

özel bir eğitim ya da sertifika gerekmemesine rağmen,

even though no specific training or certification

doktorların bu ilaçları reçete edebilmeleri için

is required to prescribe opioid painkillers.

özel bir feragat anlaşması yapmaları gerekir.

Buprenorphine can be so scarce

Bupernorfin o kadar az bulunabilir ki

that there’s even a growing black market for it.

bu madde için genişleyen bir karaborsa ağı bile vardır.

There’s still a long way to go with combating opioid addiction,

Opiyat bağımlılığıyla savaşmada hâlâ daha önümüzde uzun bir yol var

but there are great resources for making sense of the treatment options.

fakat tedavi seçeneklerini anlamlandırmak için harika kaynaklar da var.

If you or someone you know is struggling with opioid use in the United States,

Siz ya da tanıdığınız birisi ABD'de opioid kullanımıyla mücadele hâlindeyse

the Department of Health and Human Services

Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın

operates a helpline: 800-662-4357

bir yardım hattı bulunuyor: 800-662-4357.

and a database of more than 14,000 substance abuse facilities in the US:

Ayrıca ABD'de bulunan

14 binden fazla madde bağımlılığı tesisinin veri tabanı da şu:

www.hhs.gov/opioids

www.hhs.gov/opioids