Why the @#$% is there so much traffic? - Benjamin Seibold

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Esra Çakmak

You’re cruising down the highway when all of a sudden

Otobanda yol alıyorsunuz

ve bir anda sonsuz sıralı stop lambaları ötede görünüyor.

endless rows of brake lights appear ahead.

There’s no accident, no stoplight,

Kaza yok, trafik ışıkları yok,

no change in speed limit or narrowing of the road.

hız limitinde bir değişiklik yok ya da yol daralmıyor.

So why the @#$%! is there so much traffic?

Peki neden bu kadar trafik var?

When traffic comes to a near standstill for no apparent reason,

Trafik görünür bir sebep olmadan durma noktasına geldiğinde

it’s called a phantom traffic jam.

buna aldatıcı trafik sıkışıklığı deniyor.

A phantom traffic jam is an emergent phenomenon

Aldatıcı trafik sıkışıklığı acil bir hadise,

whose behavior takes on a life of its own, greater than the sum of its parts.

bu kontrolden çıkan ve parçalarının toplamından büyük olan bir hareket.

But in spite of this, we can actually model these jams,

Fakat buna rağmen, sıkışıklıkları örnek olarak alabiliriz,

even understand the principles that shape them—

hatta onları şekillendiren prensipleri de anlayabiliriz

and we’re closer than you might think

ve gelecekte bu tür bir trafiği engellemeye

to preventing this kind of traffic in the future.

düşündüğünüzden daha çok yaklaşabiliriz.

For a phantom traffic jam to form, there must be a lot of cars on the road.

Aldatıcı trafik sıkışıklığının ortaya çıkması için

yolda çok fazla araba olması gerekir.

That doesn’t mean there are necessarily too many cars

Bu, ille de çok fazla sayıda arabanın

to pass through a stretch of roadway smoothly,

şeritten kolayca geçmesi anlamına gelmez,

at least not if every driver maintains the same consistent speed and spacing

en azından her sürücü, diğer sürücülere nazaran

aynı hızda gitmeyip aynı alanı bırakmadığında böyle olur.

from other drivers.

In this dense, but flowing, traffic,

Böyle yoğun ama akıcı olan bir trafikte,

it only takes a minor disturbance to set off the chain of events

trafik sıkışıklığına yol açan olaylar dizisini başlatmak için

that causes a traffic jam.

ufacık bir rahatsızlık yeterli.

Say one driver brakes slightly.

Diyelim ki bir sürücü hafifçe frene bastı.

Each successive driver then brakes a little more strongly,

Ardından gelen her sürücü frene biraz daha sert basacak,

creating a wave of brake lights that propagates backward

böylece, yol boyunca arkada yer alan arabalara da yayılan

through the cars on the road.

stop lambaları dalgası oluşacak.

These stop-and-go waves can travel along a highway for miles.

Bu dur kalk dalgaları, otoban boyunca kilometrelerce sürebilir.

With a low density of cars on the road,

Az yoğun olan yoldaki arabalarla trafik kolayca akar

traffic flows smoothly because small disturbances,

çünkü şerit değiştiren

ya da yavaşlama eğilimindeki şahsi araçların

like individual cars changing lanes or slowing down at a curve,

verdiği küçük rahatsızlıklar

are absorbed by other drivers’ adjustments.

diğer sürücülerin uyumuyla sönümlenir.

But once the number of cars on the road exceeds a critical density,

Fakat yoldaki arabaların sayısı kritik yoğunluğu bir kez aştığında

generally when cars are spaced less than 35 meters apart,

arabalar birbirlerine genellikle 35 metre uzaklıkta duruyor olurlar,

the system’s behavior changes dramatically.

böylece sistemin hareketi çarpıcı biçimde değişir.

It begins to display dynamic instability, meaning small disturbances are amplified.

Dinamik dengesizlik açığa çıkmaya başlar,

bunun anlamı, küçük rahatsızlıkların güçlenmesidir.

Dynamic instability isn’t unique to phantom traffic jams—

Dinamik dengesizlik, aldatıcı trafik sıkışıklığına özel bir şey değildir,

it’s also responsible for raindrops, sand dunes, cloud patterns, and more.

ayrıca yağmur damlalarından, kum tepeciklerinden, bulut dağılımlarından

ve daha birçok şeyden de sorumludur.

The instability is a positive feedback loop.

Dengesizlik, pozitif geri bildirim döngüsüdür.

Above the critical density,

Kritik yoğunluğun üzerindeki her ekstra araç

any additional vehicle reduces the number of cars per second

yol üzerinde verilen bir noktanın içinden geçerek

passing through a given point on the road.

saniyedeki araba sayısını düşürür.

This in turn means it takes longer for a local pileup

Bu, dolayısıyla yolun bir bölümünden çıkmak için

şehir içi zincirleme kaza olma süresini uzattığı anlamına gelir,

to move out of a section of the road, increasing vehicle density even more,

bu da araç yoğunluğunu daha çok arttırır

which eventually adds up to stop-and-go traffic.

ve sonunda trafiğin dur kalk hâline gelmesine yol açar.

Sürücüler trafik sıkışıklığından çok uzakta

Drivers tend not to realize they need to break far in advance of a traffic jam,

ve önceden fren yapmaları gerektiğini fark etmeye yatkın değillerdir,

which means they end up having to brake harder to avoid a collision.

bu da çarpışmadan kaçınmak için daha sert fren yapmalarıyla sonuçlanır.

This strengthens the wave of braking from vehicle to vehicle.

Bu, fren dalgasını araçtan araca değişerek güçlendirir.

What’s more, drivers tend to accelerate too rapidly out of a slowdown,

Dahası, sürücüler durgunluktan çıkmak için süratle hızlanmaya meyillidir,

meaning they try to drive faster

yani arabayı ortalama bir trafik akışından

than the average flow of traffic downstream of them.

daha hızlı sürmeyi denerler.

Then, they have to brake again, eventually producing another feedback loop

Sonra, yine fren yapmak zorunda kalırlar,

sonunda daha çok dur kalk bir trafiğe sebep olan

that causes more stop-and-go traffic.

bir başka geri bildirim döngüsü oluştururlar.

In both cases, drivers make traffic worse

Her iki durumda da, sürücüler trafiği daha kötüleştirirler

simply because they don’t have a good sense of the conditions ahead of them.

çünkü yolun ilerisindeki trafik durumlarını iyi algılayamazlar.

Self driving cars equipped with data on traffic conditions ahead

Bağlantılı araçlardan yol sensörlerine kadar

ilerideki trafik durumlarına dair verilerle donanmış olan arabalar,

from connected vehicles or roadway sensors

might be able to counteract phantom traffic in real-time.

aldatıcı trafiği, gerçek zamanlı olarak etkisiz hâle getirebilirler.

These vehicles would maintain a uniform speed, safety permitting,

Bu araçlar genel akışın ortalama hızıyla eşleşen

that matches the average speed of the overall flow,

sabit bir hızı ve güvenliği sürdürürler

preventing traffic waves from forming.

ve trafik dalgalarının oluşumunu engellerler.

In situations where there’s already a traffic wave,

Hâlihazırda trafik dalgası olan durumlarda,

the automated vehicle would be able to anticipate it,

otomatik araç bunu öngörüp

ve insan bir sürücüye nazaran daha kademeli olarak erkenden fren yapar

braking sooner and more gradually than a human driver

and reducing the strength of the wave.

ve dalganın gücünü düşürür.

And it wouldn’t take that many self-driving cars—

Bu durum çok fazla sürücüsüz aracı kapsamaz.

In a recent experiment, one autonomous vehicle for every 20 human drivers

Son bir deney, her 20 insan sürücüye karşılık,

bir sürücüsüz arabanın

was enough to dampen and prevent traffic waves.

trafik dalgalarını azaltmak ve engellemek için yeterli olduğunu ortaya koydu.

Traffic jams are not only a daily annoyance–

Trafik sıkışıklıkları sadece her gün olan bir sıkıntı değildir,

they’re a major cause of fatalities,

ölümcül olayların, boşa gitmiş kaynakların

wasted resources, and planet-threatening pollution.

ve gezegeni tehdit eden kirliliğin temel sebepleridir.

But new technology may help reduce these patterns,

Fakat yeni teknoloji, bu modelleri azaltmaya yardımcı olabilir,

rendering our roads safer,

yollarımızı daha güvenli,

our daily commutes more efficient, and our air cleaner.

günlük seyahatlerimizi daha etkili hâle getirebilir ve havayı temizleyebilir.

Bir sonraki sefer trafikte sıkışıp kaldığınızda

And the next time you’re stuck in traffic,

it may help to remember that other drivers aren’t necessarily driving spitefully,

diğer sürücülerin ille de haince araba kullanmaları gerekmediğini

ama sadece ilerideki trafikten haberdar olmadıklarını

but are simply unaware of road conditions ahead— and drive accordingly.

ve buna göre araba sürmeleri gerektiğini

bu video size hatırlatmaya yardımcı olabilir.