Why the @#$% is there so much traffic? - Benjamin Seibold

563,476 views ・ 2020-05-28

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Tran Huynh Reviewer: Ly Nguyễn
00:06
You’re cruising down the highway when all of a sudden
0
6897
2530
Bạn đang lái xe trên đường cao tốc, và thật bất ngờ
00:09
endless rows of brake lights appear ahead.
1
9427
2920
một loạt đèn phanh trải dài vô tận trước mắt bạn.
00:12
There’s no accident, no stoplight,
2
12347
2240
Không có tai nạn, cũng chả có đèn đỏ,
00:14
no change in speed limit or narrowing of the road.
3
14587
2936
không thay đổi về giới hạn tốc độ hay thu hẹp làn đường gì cả.
00:17
So why the @#$%! is there so much traffic?
4
17523
3484
Vậy làm thế @#$%! nào mà xe lại kẹt đến thế!?
Khi xe kẹt đến gần như bất động mà không có một lý do rõ ràng nào cả,
00:21
When traffic comes to a near standstill for no apparent reason,
5
21007
3580
00:24
it’s called a phantom traffic jam.
6
24587
2930
hiện tượng này được gọi là tắc đường “ảo”.
00:27
A phantom traffic jam is an emergent phenomenon
7
27517
2900
Tắc đường ảo là một hiện tượng khẩn cấp
00:30
whose behavior takes on a life of its own, greater than the sum of its parts.
8
30417
4600
mà sự hoạt động dựa trên chính nó hơn là tổng các phần cộng lại.
Nhưng vì điều này, chúng ta có thể thực sự mô phỏng việc tắc nghẽn này,
00:35
But in spite of this, we can actually model these jams,
9
35017
3630
00:38
even understand the principles that shape them—
10
38647
2590
thậm chí hiểu được cả nguyên lý hình thành nên chúng-
00:41
and we’re closer than you might think
11
41237
1800
và chúng ta đang gần hơn điều bạn có thể nghĩ
00:43
to preventing this kind of traffic in the future.
12
43037
3160
là ngăn chặn sự tắc nghẽn giao thông này trong tương lai.
00:46
For a phantom traffic jam to form, there must be a lot of cars on the road.
13
46197
4893
Để tạo nên tắc đường ảo nhất định phải có nhiều xe chạy trên đường.
00:51
That doesn’t mean there are necessarily too many cars
14
51090
3120
Điều này không có nghĩa là có quá nhiều xe
00:54
to pass through a stretch of roadway smoothly,
15
54210
2330
băng qua một quãng đường một cách trơn tru,
00:56
at least not if every driver maintains the same consistent speed and spacing
16
56540
4583
ít nhất là không nếu mỗi tài xế duy trì cùng tốc độ và khoảng cách
01:01
from other drivers.
17
61123
1440
với các tài xế khác.
01:02
In this dense, but flowing, traffic,
18
62563
2420
Trong luồng giao thông đông đúc nhưng vẫn di chuyển này,
01:04
it only takes a minor disturbance to set off the chain of events
19
64983
4428
chỉ cần một xáo trộn nhỏ cũng đủ gây ra chuỗi vấn đề
01:09
that causes a traffic jam.
20
69411
2230
gây ra ùn tắc giao thông.
01:11
Say one driver brakes slightly.
21
71641
2440
Khi một tài xế phanh nhẹ
01:14
Each successive driver then brakes a little more strongly,
22
74081
4324
thì mỗi một tài xế kế tiếp phanh mạnh hơn một chút,
01:18
creating a wave of brake lights that propagates backward
23
78405
3440
tạo ra một làn sóng đèn phanh lan truyền ra phía sau
01:21
through the cars on the road.
24
81845
1680
qua các xe trên đường.
01:23
These stop-and-go waves can travel along a highway for miles.
25
83525
4989
Làn sóng tiến và dừng này có thể đi xa hàng dặm trên đường cao tốc.
01:28
With a low density of cars on the road,
26
88514
2537
Với mật độ xe thấp trên đường,
01:31
traffic flows smoothly because small disturbances,
27
91051
3028
giao thông di chuyển thông suốt vì những xáo trộn nhỏ
01:34
like individual cars changing lanes or slowing down at a curve,
28
94079
4372
như xe cá nhân chuyển làn đường hay giảm tốc độ tại khúc cua
01:38
are absorbed by other drivers’ adjustments.
29
98451
2820
thì được các tài xế khác xử lý điều chỉnh.
01:41
But once the number of cars on the road exceeds a critical density,
30
101271
4332
Nhưng khi số lượng xe trên đường vượt quá mật độ giới hạn,
01:45
generally when cars are spaced less than 35 meters apart,
31
105603
4425
thường khi xe cách xa nhau dưới 35m,
01:50
the system’s behavior changes dramatically.
32
110028
3290
thì hoạt động của hệ thống này thay đổi đáng kể.
01:53
It begins to display dynamic instability, meaning small disturbances are amplified.
33
113318
6343
Nó bắt đầu cho thấy sự bất ổn dồn dập, những xáo trộn nhỏ bị khuếch đại.
01:59
Dynamic instability isn’t unique to phantom traffic jams—
34
119661
4000
Sự bất ổn liên hồi không phải độc nhất đối với tắc đường ảo-
02:03
it’s also responsible for raindrops, sand dunes, cloud patterns, and more.
35
123661
6385
nó cũng là nguyên nhân của các giọt mưa, đụn cát, mô hình đám mây và nhiều hơn nữa
02:10
The instability is a positive feedback loop.
36
130046
3280
Sự bất ổn này là một vòng lập phản hồi tích cực.
02:13
Above the critical density,
37
133326
1690
Trên mật độ tới hạn,
thêm một phương tiện sẽ làm giảm số lượng xe mỗi giây
02:15
any additional vehicle reduces the number of cars per second
38
135016
4363
02:19
passing through a given point on the road.
39
139379
2780
băng qua một chốt định sẵn trên đường.
02:22
This in turn means it takes longer for a local pileup
40
142159
4052
Điều này ngược lại có nghĩa sẽ mất lâu hơn đối với một vụ ùn tắc cục bộ
02:26
to move out of a section of the road, increasing vehicle density even more,
41
146211
4868
để di chuyển ra khỏi phần đường, làm tăng mật độ xe cộ nhiều hơn nữa,
02:31
which eventually adds up to stop-and-go traffic.
42
151079
4108
điều này cuối cùng dẫn đến tình trạng giao thông tiến và dừng.
02:35
Drivers tend not to realize they need to break far in advance of a traffic jam,
43
155187
5059
Tài xế có xu hướng không nhận ra là họ cần ngắt quãng xa trước khi có ùn tắc,
02:40
which means they end up having to brake harder to avoid a collision.
44
160246
4186
điều này có nghĩa họ phải phanh mạnh hơn để tránh va chạm.
02:44
This strengthens the wave of braking from vehicle to vehicle.
45
164432
4263
Điều này làm cho làn sóng bóp phanh từ xe này đến xe kia mạnh hơn.
02:48
What’s more, drivers tend to accelerate too rapidly out of a slowdown,
46
168695
4676
Ngoài ra, tài xế có xu hướng tăng tốc quá nhanh ra khỏi khu vực di chuyển chậm,
02:53
meaning they try to drive faster
47
173371
1700
nghĩa là họ cố gắng lái xe nhanh hơn
02:55
than the average flow of traffic downstream of them.
48
175071
3120
luồng giao thông trung bình của họ.
02:58
Then, they have to brake again, eventually producing another feedback loop
49
178191
4522
Sau đó, họ phải phanh lần nữa, cuối cùng thì tạo ra một vòng lặp khác
03:02
that causes more stop-and-go traffic.
50
182713
3100
gây ra tình trạng giao thông tiến dừng hơn nữa.
03:05
In both cases, drivers make traffic worse
51
185813
3410
Ở cả hai trường hợp, tài xế là nguyên nhân tình trạng giao thông tệ hơn
03:09
simply because they don’t have a good sense of the conditions ahead of them.
52
189223
4275
đơn giản vì họ không hiểu được tình trạng giao thông phía trước như thế nào.
03:13
Self driving cars equipped with data on traffic conditions ahead
53
193498
4520
Xe tự lái được trang bị với dữ liệu về tình trạng giao thông diễn ra phía trước
từ việc kết nối các phương tiện hoặc cảm biến đường bộ với nhau
03:18
from connected vehicles or roadway sensors
54
198018
3040
03:21
might be able to counteract phantom traffic in real-time.
55
201058
3520
có thể giải quyết tắc đường ảo trong tình huống thực tế.
03:24
These vehicles would maintain a uniform speed, safety permitting,
56
204578
4480
Các xe này sẽ được duy trì cùng một tốc độ ổn định, dưới sự an toàn cho phép,
03:29
that matches the average speed of the overall flow,
57
209058
3729
để cho phù hợp với tốc độ trung bình đang diễn ra của luồng xe chạy,
03:32
preventing traffic waves from forming.
58
212787
2620
giúp ngăn chặn sự hình thành các làn sóng kẹt xe.
03:35
In situations where there’s already a traffic wave,
59
215407
2810
Trong những tình huống mà làn sóng kẹt xe đã hình thành,
03:38
the automated vehicle would be able to anticipate it,
60
218217
3500
xe tự lái cũng sẽ dự đoán trước được,
03:41
braking sooner and more gradually than a human driver
61
221717
3180
và thực hiện phanh xe sớm hơn, chậm rãi hơn là khi tài xế phanh
03:44
and reducing the strength of the wave.
62
224897
3080
đồng thời làm giảm đi mức độ của làn sóng.
03:47
And it wouldn’t take that many self-driving cars—
63
227977
3220
Và sẽ không tốn nhiều xe tự lái như thế-
03:51
In a recent experiment, one autonomous vehicle for every 20 human drivers
64
231197
5673
Trong một thí nghiệm mới đây, chỉ một xe tự lái giữa 20 tài xế
03:56
was enough to dampen and prevent traffic waves.
65
236870
3370
cũng đủ để hạn chế và ngăn chặn những làn sóng kẹt xe.
04:00
Traffic jams are not only a daily annoyance–
66
240240
3010
Ùn tắc giao thông không chỉ là sự khó chịu diễn ra hằng ngày-
04:03
they’re a major cause of fatalities,
67
243250
2230
mà còn là nguyên nhân chính dẫn tới tử vong,
04:05
wasted resources, and planet-threatening pollution.
68
245480
3760
lãng phí nhiên liệu, và mối nguy hại với môi trường của hành tinh chúng ta.
04:09
But new technology may help reduce these patterns,
69
249240
3240
Nhưng công nghệ mới có thể giúp giảm được những ảnh hưởng này,
04:12
rendering our roads safer,
70
252480
1710
giúp cho các tuyến đường an toàn hơn,
04:14
our daily commutes more efficient, and our air cleaner.
71
254190
3820
việc di chuyển hằng ngày hiệu quả hơn và không khí trong lành hơn.
Và lần tới khi bạn bị kẹt xe trên đường,
04:18
And the next time you’re stuck in traffic,
72
258010
2120
04:20
it may help to remember that other drivers aren’t necessarily driving spitefully,
73
260130
4777
bạn sẽ nhớ rằng có thể không phải những tài xế khác lái xe thiếu ý thức đâu,
04:24
but are simply unaware of road conditions ahead— and drive accordingly.
74
264907
5300
họ chỉ đơn giản là không biết được tình hình giao thông phía trước
và cứ thế họ vẫn lái xe mà thôi.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7