How does chemotherapy work? - Hyunsoo Joshua No

Çeviri: Can Boysan Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

During World War I, one of the horrors of trench warfare

Birinci Dünya Savaşı sırasında, siper mücadelesinin

was a poisonous yellow cloud called mustard gas.

en korkunç taraflarından biri, hardal gazı denen zehirli sarı bulut gazıydı.

For those unlucky enough to be exposed,

Yeterince şanslı olmayanlar bu gaza maruz kalıyordu,

it made the air impossible to breathe, burned their eyes,

hava, nefes almayı imkânsız hâle getirip onların gözlerini yakıyordu

and caused huge blisters on exposed skin.

ve bu gaza maruz kalan ciltlerde kocaman kabarıklıklara sebep oluyordu.

Scientists tried desperately to develop an antidote to this vicious weapon of war.

Bilim insanları korkunç savaş silahı için çaresizce ilaç geliştirmeye çalıştılar.

In the process they discovered the gas was irrevocably damaging the bone marrow

Bu süreçte, gazın, hasta askerlerin kemik iliklerine geri döndürülemez biçimde

of affected soldiers— halting its ability to make blood cells.

zarar verip kan hücreleri üretme yetisini durdurduğunu keşfettiler.

Despite these awful effects, it gave scientists an idea.

Fena etkilerine rağmen bu durum bilim insanlarına fikir verdi.

Cancer cells share a characteristic with bone marrow: both replicate rapidly.

Kanser hücreleri ile kemik iliğinin ortak bir noktası var: ikisi de hızla çoğalıyor.

So could one of the atrocities of war

Peki savaşın vahşetlerinden biri

become a champion in the fight against cancer?

kanserle savaşta bir şampiyon olabilir mi?

Researchers in the 1930s investigated this idea

1930'larda araştırmacılar bu fikri soruşturdular

by injecting compounds derived from mustard gas

ve hardal gazından elde edilen bileşimleri

into the veins of cancer patients.

kanser hastalarının damarlarına enjekte ettiler.

It took time and trial and error to find treatments that did more good than harm,

Zarardan çok yarar sağlayan tedavileri bulmak için

deneme yanılma yaptılar ve bu zaman aldı.

but by the end of World War II,

they discovered what became known as the first chemotherapy drugs.

Ama İkinci Dünya Savaşı'nda ilk kemoterapi ilaçları olarak tanınanları keşfettiler.

Today, there are more than 100.

Bugün bu ilaçların sayısı yüzden fazla.

Chemotherapy drugs are delivered through pills and injections

Kemoterapi ilaçları haplarla ve enjeksiyonlarla uygulanıyor

and use "cytotoxic agents," which means compounds that are toxic to living cells.

ve yaşayan hücrelere zararlı olan "zehirli ajanlar" kullanılıyor.

Essentially, these medicines cause some level of harm to all cells in the body—

Esasen, bu ilaçlar vücuttaki tüm hücrelere belli bir ölçüde zarara sebep oluyor,

bu ilaçlar sağlıklı olan hücrelere bile zararlı.

even healthy ones.

But they reserve their most powerful effects for rapidly-dividing cells,

Ama bunlar en güçlü etkilerini çok hızlı bölünen hücrelere saklıyorlar

which is precisely the hallmark of cancer.

ki bu da kanserin tamamen kendine has olan niteliği.

Take, for example, those first chemotherapy drugs,

Örneğin ilk kemoterapi ilaçlarını ele alalım,

which are still used today and are called alkylating agents.

bu ilaçlar bugün hâlâ kullanılıyor ve bunlara alkile edici ajanlar deniyor.

They’re injected into the bloodstream,

Kana enjekte ediliyorlar

which delivers them to cells all over the body.

ve tüm vücuda yayılıyorlar.

Once inside, when the cell exposes its DNA in order to copy it,

Bu ilaçların DNA'sını kopyalamak için hücre onlarla karşı karşıya geldiğinde

they damage the building blocks of DNA’s double helix structure,

ilaçlar DNA'nın çift sarmallı yapısının yapı taşlarına zarar veriyorlar,

which can lead to cell death unless the damage is repaired.

zarar onarılmadıkça bu durum hücre ölümüne sebep olabiliyor.

Because cancer cells multiply rapidly,

Kanser hücreleri çok hızlı çoğaldığından

they take in a high concentration of alkylating agents,

yüksek konsantreli alkile edici ajanlar içerirler

and their DNA is frequently exposed and rarely repaired.

ve DNA'ları sıklıkla deşifre olup nadiren onarılır.

So they die off more often than most other cells,

Bu yüzden diğer birçok hücreden daha sıklıkla teker teker ölürler,

which have time to fix damaged DNA

diğer hücrelerin zarar görmüş DNA'yı onarmak için zamanları olur

and don’t accumulate the same concentrations of alkylating agents.

ve alkile edici ajanlar gibi aynı yoğunlukta birikmezler.

Another form of chemotherapy involves compounds called microtubule stabilizers.

Başka tür bir kemoterapi, mikrotübül stabilizatörü denen bileşimler içerir.

Cells have small tubes that assemble to help with cell division

Hücrelerin, birbirleriyle birleşen küçük tüpleri vardır,

bu tüpler hücre bölünmesine ve DNA replikasyonuna yardım ederler,

and DNA replication, then break back down.

sonra tekrar bölünürler.

When microtubule stabilizers get inside a cell,

Mikrotübül stabilitazörleri bir hücreye girdiğinde

they keep those tiny tubes from disassembling.

bu küçük tüplerin birbirlerine bağlanmalarını engellerler.

That prevents the cell from completing its replication, leading to its death.

Bu da hücrenin çoğalmayı tamamlamasını engelleyip ölümüne sebep olur.

These are just two examples of the six classes of chemotherapy drugs

Bunlar, altı kategoriye sahip kemoterapi ilaçları arasından

we use to treat cancer today.

bugün kanseri tedavi ederken kullandığımız sadece iki örnek.

But despite its huge benefits, chemotherapy has one big disadvantage:

Muazzam yararlarına rağmen kemoterapinin büyük bir dezavantajı var:

it affects other healthy cells in the body that naturally have to renew rapidly.

Doğal şekilde hızlıca yenilenmek zorunda olan

vücuttaki diğer sağlıklı hücreleri etkiliyor.

Hair follicles, the cells of the mouth, the gastrointestinal lining,

Saç kökleri, ağızdaki hücreler, gastrointestinal duvar, üreme sistemi

the reproductive system, and bone marrow are hit nearly as hard as cancer.

ve kemik iliği neredeyse kanserin vücuda verdiği hasar kadar çok zarar görüyorlar.

Similar to cancer cells, the rapid production of these normal cells

Kanser hücrelerine benzer olarak bu normal hücrelerin hızlı üretimi,

means that they’re reaching for resources more frequently—

kaynaklara daha sıklıkla ulaştıkları anlamına geliyor

and are therefore more exposed to the effects of chemo drugs.

ve bu yüzden kemoterapi ilaçlarının etkilerine daha çok maruz kalıyorlar.

That leads to several common side effects of chemotherapy,

Bu durum saç dökülmesi, yorgunluk, kısırlık, mide bulantısı ve kusma gibi

including hair loss, fatigue, infertility, nausea, and vomiting.

kemoterapinin yaygın olan birçok yan etkisine sebep oluyor.

Doctors commonly prescribe options to help manage these side-effects,

Doktorlar yan etkilerle baş etmeye yardım etmek için

bulantı giderici güçlü ilaç tedavileri gibi yolları sıklıkla tavsiye ediyorlar.

such as strong anti-nausea medications.

For hair loss, devices called cold caps can help lower the temperature

Saç dökülmesini engellemek için soğuk şapka denen cihazlar

baş çevresindeki sıcaklığın düşmesine ve kan damarlarının daralmasına

around the head and constrict blood vessels,

yardımcı olabiliyor,

limiting the amount of chemotherapy drugs that reach hair follicles.

bu da saç köklerine ulaşan kemoterapi ilaçlarının miktarını sınırlayabiliyor.

And once a course of chemo treatment is over,

Kemoterapi tedavisi sona erdiğinde

the healthy tissues that’ve been badly affected by the drug will recover

ilaçtan kötü biçimde zarar gören sağlıklı dokular

and begin to renew as usual.

iyileşmeye başlayıp her zamanki gibi yenilenirler.

In 2018 alone, over 17 million people world-wide received a cancer diagnosis.

Sadece 2018'de dünya çapında 17 milyondan fazla insan kanser tanısı aldı.

But chemotherapy and other treatments have changed the outlook for so many.

Ama kemoterapi ve diğer tedaviler birçok insanın bakış açısını değiştirdi.

Just take the fact that up to 95% of individuals with testicular cancer

Sadece testis kanseri olan insanların %95'e varan kısmının

survive it, thanks to advances in treatment.

tedavideki gelişmeler sayesinde hayatta kaldıkları gerçeğini dikkate alın.

Even in people with acute myeloid leukemia— an aggressive blood cancer—

Akut Miyeloid Lösemi olanlarda bile —Saldırgan bir kan kanseri—

chemotherapy puts an estimated 60% of patients under 60

kemoterapi sayesinde, 60 yaşından genç hastaların tahmini %60'ının hastalığı

into remission following their first phase of treatment.

tedavinin ilk safhasını bitirmelerinin akabinde geriliyor.

Researchers are still developing more precise interventions

Araştırmacılar hâlâ sadece kanser hücrelerini hedef alan

that only target the intended cancer cells.

daha hassas müdahaleler geliştiriyorlar.

That’ll help improve survival rates while leaving healthy tissues

Bu da sağlıklı dokulara kısıtlı zararlar verip

hayatta kalma oranlarını arttırarak

with reduced harm,

making one of the best tools we have in the fight against cancer even better.

kansere karşı savaşta sahip olduğumuz

en iyi araçlardan birini daha da geliştirecek.