How does chemotherapy work? - Hyunsoo Joshua No

5,399,993 views ・ 2019-12-05

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Yen Nhi Ta Nguyen Reviewer: Ngoc Nguyen
00:06
During World War I, one of the horrors of trench warfare
0
6793
4280
Trong thế chiến thứ nhất,
một trong những nỗi kinh hoàng của chiến tranh chiến hào
00:11
was a poisonous yellow cloud called mustard gas.
1
11073
4127
là một loại hơi độc màu vàng tên là khí mù tạc.
00:15
For those unlucky enough to be exposed,
2
15200
2890
Những ai không may mắn bị phơi nhiễm
00:18
it made the air impossible to breathe, burned their eyes,
3
18090
3892
sẽ thấy ngạt thở, mắt bỏng rát,
00:21
and caused huge blisters on exposed skin.
4
21982
4052
và nổi những bóng nước phồng rộp trên da.
00:26
Scientists tried desperately to develop an antidote to this vicious weapon of war.
5
26034
5502
Các nhà khoa học cố tìm mọi cách để tạo ra thuốc chữa
chống lại thứ vũ khí chết người này.
00:31
In the process they discovered the gas was irrevocably damaging the bone marrow
6
31536
5665
Trong lúc nghiên cứu, họ nhận thấy
khí này phá hủy tủy của những người lính bị nhiễm vĩnh viễn,
00:37
of affected soldiers— halting its ability to make blood cells.
7
37201
4450
khiến không còn khả năng tạo tế bào máu.
00:41
Despite these awful effects, it gave scientists an idea.
8
41651
5076
Dù có những tác động khủng khiếp,
nó vẫn mang đến cho các nhà khoa học một sáng kiến.
00:46
Cancer cells share a characteristic with bone marrow: both replicate rapidly.
9
46727
6076
Tế bào ung thư và tủy có điểm chung là: tốc độ nhân đôi chóng mặt.
00:52
So could one of the atrocities of war
10
52803
2530
Liệu một trong những vũ khí hủy diệt bậc nhất của chiến tranh
00:55
become a champion in the fight against cancer?
11
55333
2929
có thể biến thành vũ khí tối thượng trong cuộc chiến chống ung thư?
00:58
Researchers in the 1930s investigated this idea
12
58262
3279
Trong những năm 1930, các nhà nghiên cứu đã thử nghiệm
01:01
by injecting compounds derived from mustard gas
13
61541
3511
tiêm hợp chất dẫn xuất khí mù tạc vào tĩnh mạch của bệnh nhân ung thư.
01:05
into the veins of cancer patients.
14
65052
2612
01:07
It took time and trial and error to find treatments that did more good than harm,
15
67664
5245
Tốn rất nhiều thời gian và thử nghiệm để tìm ra liệu pháp điều trị thích hợp.
01:12
but by the end of World War II,
16
72909
2090
Khi thế chiến thứ hai kết thúc,
01:14
they discovered what became known as the first chemotherapy drugs.
17
74999
5136
thuốc hóa trị đầu tiên được tạo ra.
01:20
Today, there are more than 100.
18
80135
2410
Ngày nay, có hơn 100 loại thuốc thuốc hóa trị.
01:22
Chemotherapy drugs are delivered through pills and injections
19
82545
3750
Thuốc hóa trị được đưa vào cơ thể bằng cách uống hoặc tiêm,
01:26
and use "cytotoxic agents," which means compounds that are toxic to living cells.
20
86295
6470
sử dụng các tác nhân gây độc, tức là hợp chất gây hại cho tế bào sống.
01:32
Essentially, these medicines cause some level of harm to all cells in the body—
21
92765
5418
Về bản chất, những thuốc này
gây hại cho mọi tế bào trong cơ thể ở một mức độ nào đó
01:38
even healthy ones.
22
98183
1690
kể cả những tế bào khỏe mạnh.
01:39
But they reserve their most powerful effects for rapidly-dividing cells,
23
99873
4910
Nhưng nó lại có tác động mạnh lên các tế bào phân chia nhanh,
01:44
which is precisely the hallmark of cancer.
24
104783
3570
đặc trưng của tế bào ung thư.
01:48
Take, for example, those first chemotherapy drugs,
25
108353
3109
Ví dụ, những thuốc hóa trị đầu tiên
01:51
which are still used today and are called alkylating agents.
26
111462
4204
ngày nay vẫn còn được sử dụng gọi là tác nhân kiềm hóa.
01:55
They’re injected into the bloodstream,
27
115666
1904
Thuốc được tiêm vào máu
01:57
which delivers them to cells all over the body.
28
117570
3190
và theo máu đi đến các tế bào trong khắp cơ thể.
02:00
Once inside, when the cell exposes its DNA in order to copy it,
29
120760
4805
Bên trong tế bào, khi gặp DNA chuẩn bị sao chép,
02:05
they damage the building blocks of DNA’s double helix structure,
30
125565
4070
chúng sẽ phá hủy các đơn phân trong cấu trúc xoắn kép của DNA,
02:09
which can lead to cell death unless the damage is repaired.
31
129635
3738
khiến tế bào chết đi, trừ khi sai hỏng được sửa chữa.
02:13
Because cancer cells multiply rapidly,
32
133373
2791
Vì tế bào ung thư nhân lên rất nhanh,
02:16
they take in a high concentration of alkylating agents,
33
136164
3947
nên hấp thụ nhiều tác nhân kiềm hóa,
DNA của chúng tiếp xúc nhiều hơn với các tác nhân kiềm hóa
02:20
and their DNA is frequently exposed and rarely repaired.
34
140111
4165
và hiếm khi tự sửa chữa,
02:24
So they die off more often than most other cells,
35
144276
3554
nên các tế bào này chết nhiều hơn các tế bào khác,
02:27
which have time to fix damaged DNA
36
147830
2345
có nhiều thời gian để tự sửa chữa DNA bị hỏng
02:30
and don’t accumulate the same concentrations of alkylating agents.
37
150175
4476
và các tác nhân kiềm hóa cũng không tích tụ nhiều tại đây.
02:34
Another form of chemotherapy involves compounds called microtubule stabilizers.
38
154651
5959
Một nhóm thuốc hóa trị khác là hợp chất ổn định vi ống.
02:40
Cells have small tubes that assemble to help with cell division
39
160610
3830
Tế bào chứa các ống nhỏ gắn kết với nhau giúp tế bào phân chia và nhân đôi DNA,
02:44
and DNA replication, then break back down.
40
164440
3349
sau đó lại phân tách ra.
02:47
When microtubule stabilizers get inside a cell,
41
167789
3188
Khi chất ổn định vi ống vào trong tế bào,
02:50
they keep those tiny tubes from disassembling.
42
170977
3338
làm cho các vi ống không thể gắn kết
02:54
That prevents the cell from completing its replication, leading to its death.
43
174315
4938
ngăn không cho phân bào hoàn tất, làm tế bào chết đi.
02:59
These are just two examples of the six classes of chemotherapy drugs
44
179253
4440
Đó mới chỉ là hai ví dụ về sáu loại thuốc hóa trị
03:03
we use to treat cancer today.
45
183693
2542
ta sử dụng ngày nay.
03:06
But despite its huge benefits, chemotherapy has one big disadvantage:
46
186235
4877
Dù lợi ích to lớn, hóa trị vẫn có một nhược điểm khổng lồ:
03:11
it affects other healthy cells in the body that naturally have to renew rapidly.
47
191112
5657
ảnh hưởng lên các tế bào khỏe mạnh lẽ ra phải được nhân lên nhanh chóng.
03:16
Hair follicles, the cells of the mouth, the gastrointestinal lining,
48
196769
4720
Nang lông, tế bào trong khoang miệng, tế bào niêm mạc đường tiêu hóa,
03:21
the reproductive system, and bone marrow are hit nearly as hard as cancer.
49
201489
5954
hệ sinh sản và tủy xương cũng bị ảnh hưởng như tế bào ung thư.
03:27
Similar to cancer cells, the rapid production of these normal cells
50
207443
4120
Giống như tế bào ung thư,
các tế bào bình thường này cũng phân chia nhanh chóng,
03:31
means that they’re reaching for resources more frequently—
51
211563
3240
nghĩa là chúng cần nhiều chất hơn,
03:34
and are therefore more exposed to the effects of chemo drugs.
52
214803
4093
do đó chịu nhiều ảnh hưởng của thuốc hóa trị nhiều hơn,
03:38
That leads to several common side effects of chemotherapy,
53
218896
3329
gây ra một số tác dụng phụ
03:42
including hair loss, fatigue, infertility, nausea, and vomiting.
54
222225
5059
như rụng tóc, mệt mỏi, vô sinh, buồn nôn và ói mửa.
03:47
Doctors commonly prescribe options to help manage these side-effects,
55
227284
3930
Bác sĩ thường kê thêm thuốc để giảm bớt các tác dụng phụ này,
03:51
such as strong anti-nausea medications.
56
231214
2787
như thuốc chống nôn liều mạnh.
03:54
For hair loss, devices called cold caps can help lower the temperature
57
234001
4561
Để giảm rụng tóc, kê thêm thuốc hạ sốt
03:58
around the head and constrict blood vessels,
58
238562
3245
giúp giảm nhiệt độ quanh đầu và hạn chế co thắt mạch máu,
04:01
limiting the amount of chemotherapy drugs that reach hair follicles.
59
241807
3858
giảm lượng hóa chất tiếp xúc với nang lông.
04:05
And once a course of chemo treatment is over,
60
245665
2862
Sau khi kết thúc hóa trị,
04:08
the healthy tissues that’ve been badly affected by the drug will recover
61
248527
4067
những mô khỏe bị ảnh hưởng sẽ hồi phục
04:12
and begin to renew as usual.
62
252594
2645
và bắt đầu được tái tạo lại như trước.
04:15
In 2018 alone, over 17 million people world-wide received a cancer diagnosis.
63
255239
6404
Chỉ trong năm 2018,
đã có hơn 17 triệu người khắp thế giới được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.
04:21
But chemotherapy and other treatments have changed the outlook for so many.
64
261643
4997
Hóa trị và những phương pháp trị liệu khác mang lại hy vọng cho nhiều người.
04:26
Just take the fact that up to 95% of individuals with testicular cancer
65
266640
4835
Cứ nhìn vào thực tế là sẽ rõ, 95% người ung thư tinh hoàn
04:31
survive it, thanks to advances in treatment.
66
271475
3300
sống sót nhờ những tiến bộ trong điều trị.
04:34
Even in people with acute myeloid leukemia— an aggressive blood cancer—
67
274775
4815
Ngay cả những người mắc bệnh bạch cầu cấp dòng tủy (AML),
một loại ung thư máu ác tính,
04:39
chemotherapy puts an estimated 60% of patients under 60
68
279590
4160
hóa trị cũng giúp khoảng 60% bệnh nhân dưới 60 tuổi thuyên giảm
04:43
into remission following their first phase of treatment.
69
283750
4047
sau giai đoạn đầu điều trị.
04:47
Researchers are still developing more precise interventions
70
287797
3557
Các nhà nghiên cứu vẫn đang tìm kiếm các phương pháp can thiệp chuẩn xác hơn
04:51
that only target the intended cancer cells.
71
291354
3192
chỉ tác động lên tế bào ung thư.
04:54
That’ll help improve survival rates while leaving healthy tissues
72
294546
3547
Điều đó sẽ giúp tăng tỉ lệ sống của bệnh nhân,
những mô sống khỏe mạnh cũng ít bị ảnh hưởng hơn,
04:58
with reduced harm,
73
298093
1274
04:59
making one of the best tools we have in the fight against cancer even better.
74
299367
4502
để cải thiện hơn nữa một trong số các công cụ chống ung thư tốt nhất ta có.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7