An athlete uses physics to shatter world records - Asaf Bar-Yosef

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Sancak Gülgen

In the early 1960s,

1960'ların başlarında,

Dick Fosbury tried his hand at almost every sport,

Dick Fosbury ellerini hemen hemen her türlü sporda denedi;

but never excelled at anything,

ama hiçbirinde ilerleyemedi,

until, at the age of 16, he turned to the high jump.

sonunda 16 yaşında yüksek atlamaya başlayıncaya dek.

But when he couldn't compete against

Fosbury, üniversitesindeki güçlü

the strong athletes at his college

sporcularla o zamanki standart yüksek

using the standard high jump techniques of the time,

atlama tekniklerini kullanarak yarışamayınca,

Fosbury tried to jump a different way: backwards.

yeni bir atlama tekniği denedi: Geriye doğru.

Instead of jumping with his face towards the bar,

Yüzü çıtaya doğru atlayarak,

bringing each leg over in the

geleneksel binme yöntemiyle

traditional straddle method,

her bacağı geçirmek yerine,

he jumped with his back towards the bar.

sırtı çıtaya doğru atladı.

Fosbury improved his record by over half a foot,

Fosbury, rekorunu otuz santimetre üzerinde iyileştirerek,

and left his coaches amazed

antrenörlerini bu değişik,

by this strange new style of high jumping.

yeni yüksek atlama stiliyle büyüledi.

During the next few years,

Sonraki birkaç yıl,

Fosbury perfected his high jump style,

Fosbury yüksek atlama stilini iyice geliştirerek

won the U.S. National trials,

ABD Ulusal denemelerini kazandı

and assured his place in the 1968 Olympics in Mexico.

ve 1968 Meksika Olimpiyatları'nda yerini garantiledi.

In the Olympic Games, Fosbury amazed the world

Fosbury, Olimpiyat Oyunları'nda yeni tekniğiyle

with his new technique, winning a gold metal

dünyayı büyüledi ve 2,24 metrelik atlayışıyla

with an Olympic record leap of 2.24 meters.

Olimpiyat rekorunu kırarak altın madalya kazandı.

By the next Olympic Games,

Bir sonraki Olimpiyat Oyunları'nda

almost all of the competing of high jumpers

yarışan yüksek atlamacıların hemen hemen

had adopted what came to be known as

tamamı Fosbury Flop (Ters Uçuş)

the Fosbury Flop.

diye bilinen tekniği benimsediler.

What's the secret behind the technique?

Bu tekniğin ardındaki sır nedir?

It lies in a physics concept

Ardında kütle merkezi adı verilen

called the center of mass.

bir fizik kavramı yatar.

For every object,

Her obje için,

we can locate the average position of all of its mass

kütlenin objenin etrafında nasıl dağıldığını

by taking into account how the mass

göz önüne alarak bütün kütlesinin

is spread around the object.

ortalama konumunu belirleyebiliriz.

For instance, the center of mass

Örneğin, eşit dağılan yoğunluğa

of a flat, rectangular object of uniform density

sahip düz bir dikdörtgen objenin kütle merkezi,

will be in the intersection of both diagonals,

birbirlerinden eşit uzaklıklarda olan

in equal distance from each corner.

her iki köşegenin kesişim noktası olacaktır.

We can find the center of mass for other objects

Diğer objeler için de kütle merkezini

by similar calculations,

benzer hesaplamalarla

or by finding the object's balancing point,

veya objenin tam kütle merkezinin altında olan

which lies right underneath its center of mass.

ağırlık merkezini belirleyerek bulabiliriz.

Try balancing a broom by holding it

Bir süpürgeyi tutarak

and slowly bringing your hands together until they meet.

ve yavaşça ellerinizi birleştirerek dengelemeyi deneyin.

This balancing point lies right underneath

Bu ağırlık merkezi süpürgenin

the broom's center of mass.

kütle merkezinin tam altındadır.

We humans also have a center of mass.

Biz insanların da kütle merkezi vardır.

When most people stand up,

Çoğu insan ayağa kalktığında

their center of mass is around the belly,

kütle merkezleri karınları civarındadır;

but what happens to your center of mass

ama ellerinizi havaya kaldırdığınızda

when you lift your hands in the air?

kütle merkezinize ne olur?

Your center of mass moves upwards.

Kütle merkeziniz yukarı taşınır.

It moves all the time as you move through the day,

Siz gün boyu hareket ettikçe, vücudunuzun

based on how your body is positioned.

pozisyonuna bağlı olarak sürekli değişir.

It can even move outside of your body.

Vücudunuzun dışında dahi hareket edebilir.

When you bend forward, your center of mass

Öne eğildiğinizde, kütle merkeziniz

is located below your bent belly

bükülmüş karnınızın altında,

in a place where there is no mass at all.

hiçbir kütlenin olmadığı bir yerde olur.

Weird to think about, but that's the average position

Biraz garip olmakla beraber, bütün kütlenizin ortalama

of all your mass.

pozisyonu böyledir.

Many objects' center of mass

Birçok objenin kütle merkezi

are outside their bodies.

cismin dışındadır.

Think of doughnuts or boomerangs.

Donutları ve bumerangları düşünün.

Now look at the Fosbury Flop, and follow the position

Şimdi Fosbury Flop'a bakın ve atlamacının kütle merkezinin

of the center of mass of the jumper.

pozisyonunu takip edin.

The jumper runs very fast,

Atlamacı çok hızlı koşuyor,

so he can divert his horizontal velocity

böylece yatay hızını dikey hıza

to vertical velocity, and jumps.

çevirip atlayabiliyor.

Wait for it...there.

Burada bekle.

Look at the jumper's center of mass

Vücudu geriye doğru eğilince

as his body bends backward.

atlamacının kütle merkezine bakın.

It's below the bar.

Çıtanın altında.

That is the secret behind the jump.

Atlamanın ardındaki sır işte bu.

With the old, pre-Fosbury techniques,

Eski, yani Fosbury'den önceki tekniklerde

the jumper had to apply enough force

atlamacı çıtayı aşmak için kütle merkezini

to lift his center of mass above the bar

çıtanın birkaç inç üstüne çıkarmayı sağlayacak

by a few inches in order to clear it.

yeterince gücü uygulamak zorundaydı.

The Fosbury Flopper doesn't have to do that.

Fosbury Flop yapanlar bunu yapmak zorunda değil.

The genius of the Fosbury Flop is that the jumper

Fosbury Flop'un özelliği, atlamacının

can apply the same amount of force,

aynı oranda güç uygulaması;

but raise his body much higher than before.

ama bedenini öncekinden çok daha yükseğe kaldırması.

That means he can raise the bar so high

Bunun anlamı, çıtayı öylesine yükseltebilir ki

that even when his center of mass

kütle merkezi daha fazla yükseğe

can't go any higher, his arching body can.

çıkamasa da, bükülmüş gövdesi bunu yapabilir.

Fosbury's technique brought

Fosbury'nin tekniğinde,

the high jump to new heights

atlamacının gövdesini kütle

by splitting the jumper's body

merkezinden ayırması

away from his center of mass,

yüksek atlamada yeni rekorlar getirdi,

giving it that much more room

daha da yüksek çıtaları aşmak için

to clear higher and higher bars.

çok daha fazla alan verdi.

So the Fosbury Flop may be sports history's

Yani Fosbury Flop, spor tarihindeki

only great leap forward,

aynı zamanda büyük bir geriye atılım

that is also a great leap backward.

olan belki de tek büyük ileri atılım.