Four sisters in Ancient Rome - Ray Laurence

Translator: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Çeviri: Elif Oral Gözden geçirme: Sancak Gülgen

Today, we're going to look at the world of Rome

Bugün Roma dünyasına

through the eyes of a young girl.

dört kız kardeşin gözünden bakacağız.

Here she is, drawing a picture of herself

İşte burada, babasının gösterişli evinin avlusunda

in the atrium of her father's enormous house.

kendi resmini çiziyor.

Her name is Domitia,

İsmi Domitia.

and she is just 5 years old.

Sadece 5 yaşında.

She has an older brother who is fourteen,

14 yaşında bir erkek kardeşi var,

Lucius Domitius Ahenobarbus,

Lucius Domitius Ahenobarbus,

named after her dad.

babasının ismini taşıyor.

Girls don't get these long names that boys have.

Kız çocuklarına böyle uzun isimler verilmez.

What is worse is that Dad insists

Daha da kötüsü babasının tüm kızlarına

on calling all his daughters Domitia.

Domitia ismini vermiş olması.

"Domitia!"

"Domitia!"

His call to Domitia drawing on the column,

Sütuna resim yapan Domitia'yı çağırıyor,

Domitia III.

yani III. Domitia'yı.

She has an older sister, Domitia II, who is 7 years old.

7 yaşında büyük bir kız kardeşi var, II. Domitia

And then there's Domitia I, who is ten.

ve 10 yaşında diğer kız kardeşi I. Domitia.

There would have been a Domitia IV,

Bir de IV. Domitia olması lazım

but mom died trying to give birth to her three years ago.

ama üç sene önce anneleri onu doğururken öldü.

Confused?

Kafan karıştı değil mi?

The Romans were too.

Romalıların da kafası karışıktı.

They could work out ancestry through the male line

Soylarını erkek tarafından

with the nice, tripartite names

taşıdıkları havalı üç isimden anlayabiliyorlar,

such as Lucius Domitius Ahenobarbus.

örneğin Lucius Domitius Ahenobarbus.

But they got in a real mess

Ama kadın tarafına gelince

over which Domitia was married to whom

hangi Domitia kimle evliydi

and was either the great aunt

hangisi büyük teyzeydi ya da

or the great stepmother and so on to whom

kimin büyükannesiydi

when they came to write it down.

tam bir muamma.

Domitia III is not just drawing on the pillar,

III. Domitia sadece sütunlara resim yapmıyor,

she's also watching the action.

aynı zamanda etrafında olan biteni de seyrediyor.

You see, it's early,

Gördüğün gibi gündüz vakti,

in the time of day when all her dad's clients and friends

babasının tüm hizmetkarlarının ve arkadaşlarının

come to see him at home to pay their respects.

babasına olan saygısını göstermek için eve geldiği zaman.

Lucius Popidius Secundus, a 17 year old,

Lucius Popidius Secundus, 17 yaşında

he wants to marry Domitia II

ve gelecek beş ile yedi sene içinde

within the next five to seven years,

II. Domitia ile evlenmek istiyor.

has come as well.

Davetliler arasında o da var.

He seems to be wooing not his future wife,

Gelecekteki eşinden çok

but her dad.

onun babasının gözüne girmeye çalışıyor gibi.

Poor Lucius, he does not know that Domitia's dad

Zavallı Lucius, Domitia'nın babasının

thinks he and his family are wealthy

kendisi ve ailesi hakkında varlıklı ama

but still scumbags from the Subura.

hala Subura'da yaşayan çapulcular diye düşündüğünden habersiz.

Afterall, it is the part of Rome

Nihayetinde orası Roma'nın

full of barbers and prostitutes.

serseri ve hayat kadınlarıyla dolu yeri.

Suddenly, all the men are leaving with Dad.

Bir anda herkes Domitia'nın babasıyla birlikte evden ayrılır.

It's the second hour

Saat ikiyi gösteriyor.

and time for him to be in court

Mahkemeye gitme zamanı.

with a sturdy audience of clients

Kendi konuşmasını sağlam kitlesiyle alkışlamak,

to applaud his rhetoric

muhaliflerininkini de

and hiss at his opponent.

yuhalamak gerek.

The house is now quieter.

Ev ise şimdi daha sakin,

The men won't return for seven hours,

Erkekler yedi saatten önce

not until dinner time.

akşam yemeğine kadar dönmez.

But what happens in the house for those seven hours?

Peki bu yedi saat boyunca neler yapıyorlar?

What do Domitia, Domitia, and Domitia do all day?

Domitia, öteki Domitia ve öteki Domitia tüm gün ne yapıyor?

Not an easy question!

Güzel soru!

Everything written down by the Romans

Romalılar tarafından yazılan günümüze kalan

that we have today was written by men.

her şey erkekler tarafından yazılmış.

This makes constructing the lives of women difficult.

Bu da kadınların yaşantısını anlamada güçlük yaratıyor.

However, we can't have a history of just Roman men,

Yine de tarih sadece Romalı erkeklerden ibaret olamaz.

so here it goes.

O halde hikayemize devam ediyoruz.

We can begin in the atrium.

Atriumdan başlayalım.

There is a massive loom,

Kocaman bir dokuma tezgahında,

on which Dad's latest wife is working on a new toga.

babanın en son eşi yeni togasını giymiş çalışıyor.

Domitia, Domitia, and Domitia are tasked

Domitia, öteki Domitia ve öteki Domitia da

with spinning the wool

ihtişamlı kıyafetleri dokumak için kullanılacak

that will be used to weave this mighty garment,

yün yumaklarını sarmakla meşgul,

30 or more feet long and elliptical in shape.

boyu 10 metreyi aşabilen oval biçimdeki kıyafetleri.

Romans loved the idea

Eşlerinin yünle meşgul olması fikrini

that their wives work wool.

Romalılar sevmiş görünüyor.

We know that because it's written

Birçok Romalı kadının mezar taşından

on the gravestones of so many Roman women.

bunu çıkarabiliriz.

Unlike women in Greece,

Yunan kadınlarının aksine,

Roman women go out the house

Romalı kadınlar evden çıkıp

and move about the city.

şehirde gezebiliyorlar.

They go to the baths in the morning to avoid the men

Erkeklerle karşılaşmadan sabahları hamama ya da

or to separate baths that are for women only.

kadınlar için ayrılmış özel hamamlara gidebilirler.

Some do go in for the latest fad of the AD 70s:

Kimisi MS 70'lerin sonundaki modaya uyup

nude bathing with men present.

hamama erkeklerle birlikte çıplak girebiliyor.

Where they have no place

Eğer hamamda yer bulamazlarsa

is where the men are:

erkeklerin gittiği yerlere yani

in the Forum,

Forum'a

in the Law Court,

Anayasa Mahkemesi'ne

or in the Senate House.

veya Senato'ya.

Their place in public is in the porticos

Kadınların kamudaki yeri

with gardens,

bahçelerin,

with sculpture,

heykellerin,

and with pathways for walking in.

yürüyüş yollarının olduğu revaklar.

When Domitia, Domitia, and Domitia want

Domitia, öteki Domitia ve öteki Domitia

to leave the house to go somewhere,

evden ayrılıp başka yere taşınmak istediklerinde

like the Portico of Livia,

örneğin Livia Revağı'na

they must get ready.

buna hazır olmaları gerekiyor.

Domitia II and Domitia III are ready,

II. Domitia ve III. Domitia hazırlar,

but Domitia I, who is betrothed to be married

ama I. Domitia iki sene içinde

in two years to darling Philatus,

nişanlısı Filatus ile evleneceğinden

isn't ready.

hazır değil.

She's not slow, she just has more to do.

Elini çabuk tutsa da yapacak çok işi var.

Being betrothed means she wears the insignia of betrothal:

Nişanlı olmasının gerektirdiği gibi

engagement rings

nişan yüzüklerini

and all the gifts Pilatus has given her -

ve Filatus'un ona verdiği tüm hediyeleri:

jewels,

mücevherleri,

earrings,

küpeleri,

necklaces,

gerdanlıkları

and the pendants.

ve kolyeleri takmak zorunda.

She may even wear her myrtle crown.

Hatta yaban mersininden yapma tacını da takabilir.

All this bling shouts,

Tüm bu takılanlar,

"I'm getting married to that 19 year old

"Bana bunları veren 19'luk delikanlıyla

who gave me all this stuff I'm wearing!"

evleniyorum" diye bağırıyor.

While as they wait, Domitia II and Domitia III play with their dolls

II. Domitia ve III. Domitia beklerken bir yandan da oyuncaklarıyla

that mirror the image of their sister

ablaların düğünü üstüne

decked out to be married.

oynuyorlar.

One day, these dolls will be dedicated

Kendilerinin de evlenecekleri o gün,

to the household gods on the day of their wedding.

bu oyuncakları domestik tanrılara adayacaklar.

Okay, we're ready.

Tamam. Biz hazırız.

The girls step into litters carried by some burly slaves.

Kızlar güçlü kölelerin taşıdığı tahtırevana çıkıyorlar.

They also have a chaperone with them

Yanlarında onlara refakat eden bir "şaperon" da var.

and will be meeting an aunt at the Porticus of Livia.

Livia Revağı'nda bir teyzeleriyle buluşacaklar.

Carried high on the shoulders of these slaves,

Kölelerin omuzlarında tüllerin ardından

the girls look out through the curtains

yukardan etrafı,

to see the crowded streets below them.

sokaktaki kalabalığı seyrediyolar.

They traverse the city, pass the Coliseum,

Şehrin içinden Kolezyum'un yanından geçip

but then turn off to climb up the hill

dönerek bayır çıkıp

to the Porticus of Livia.

Livia Revağı'na varıyorlar.

It was built by Livia, the wife of the first emperor Augustus,

İlk imparator Augustus'un eşi Livia tarafından

on the site of the house of Vedius Pollio.

Vedius Pollio evinin yanına inşa ettirilmiş.

He wasn't such a great guy.

Öyle muhteşem bir zat değildi.

He once tried to feed a slave

Bir keresinde bir köleyi

to the eels in his fish pond

tabak düşürdü diye

for simply dropping a dish.

balık havuzundaki yılan balıklarına yem edecekti.

Luckily, the emperor was at the dinner

Allah'tan imparator da yemekteydi de

and tamed his temper.

kendisini sakinleştirdi.

The litters are placed on the ground

Tahtırevanlar yere indiriliyor ve

and the girls get out

kızlar dışarı çıkıyorlar.

and arm in arm, two by two,

Kol kola, ikili ikili

they ascend the steps

sütunlarla dolu bahçeye giden

into the enclosed garden with many columns.

merdivenleri çıkıyorlar.

Domitia III shot off and is drawing on a column.

III. Domitia vakit kaybetmeden resim yapmaya başladı.

Domitia II joins her

II. Domitia da onun yalnız bırakmıyor ve

but seeks to read the graffiti higher up on the column.

sütunun yukarısında çizilenleri anlamaya çalışıyor.

She spots a drawing of gladiators

Gördüğü gladyatörleri savaşırken

and tries to imagine seeing them fighting,

seyrettiğini zihninde canlandırıyor.

something she will never be permitted to do,

Bu da asla yapmasına izin verilmeyecek şeylerden biri.

except from the very rear of the Coliseum.

Kolezyumun en arka köşesinden belki.

From there, she will have a good view

Ordan da ancak 50 bin kişiyi bulan

of the 50,000 spectators

seyircileri görür

but will see little by way of blood and gore.

dökülen kanları çok az.

If she really wanted a decent view,

Eğer gerçekten çok iyi yerden seyretmek isterse,

she could become a vestal virgin

rahibe olup

and would sit right down the front.

arenanın en ön sırasına oturabilir.

But a career tending the sacred flame of Vesta

Tabii Vesta'nın kutsal ateşini takip edecek bir kariyer

is not to everybody's taste.

herkese hitap etmiyor.

Domitia I has met another ten year old

I. Domitia kendisi gibi tüm nişan hediyelerini takmış

also decked out in the insignia of betrothal.

10 yaşında başka bir kızla tanışır.

Home time.

Eve dönme vakti.

When they get there after the eighth hour,

Saat sekizi geçerken eve vardıklarında

something is up.

bir sorun vardı.

A smashed dish lies on the floor.

Yerde duran kırılmış bir tabak.

All the slaves are being gathered together in the atrium

Tüm köleler atriuma(avluya) toplanmış

and await the arrival of their master.

efendilerinin gelmesini bekliyor.

Dad is going to go mad.

Babaları öfkeden deliye dönecek.

He will not hit his children,

Çocuklarına vurmayacak ama

but like many other Romans,

birçok Romalı gibi

he believes that slaves have to be punished.

kölelerin cezalandırılması gerektiğine inanıyor.

The whip lies ready for his arrival.

Kamçı hazır bekliyor.

No one knows who smashed the dish,

Kimse tabağı kimin kırdığını bilmiyor

but Dad will call the undertaker

ama babaları kölelerin başını çağırıp

to torture it out of them, if he must.

onu gerekirse işkence ederek konuşturacak.

The doorkeeper opens the front door to the house.

Bekçi evin ön kapısını açar.

A hush comes over the anxious slaves.

Zaten telaşlanmış köleler iyice ürperir.

In walks not their master

Gelen kişi efendileri değil,

but, instead, a pregnant teenager.

hamile bir genç kız.

It is the master's eldest daughter, age 15,

Efendilerinin 15 yaşındaki evli ve çocuklu

who is already a veteran of marriage and child birth.

en büyük kızı.

Guess what her name is.

Tahmin et adı ne.

There is a five to ten percent chance

Sağlıklı bir şekilde doğum yapabilme ihtimali

she won't survive giving birth to her child,

çok düşük ama şimdilik

but, for now, she has come to dinner with her family.

o da ailesiyle birlikte akşam yemeğine katılacak.

As a teenage mother,

Onlu yaşlarda bir anne olarak,

she has proved that she is a successful wife

kocasının isimini taşıyacak

by bringing children and descendants for her husband,

onun soyundan çocuklar yetiştirdiği için

who will carry on his name in the future.

iyi bir eş olduğunu kanıtlamış.

The family head off to the dining room

Aile yemek odasına doğru geçiyor.

and are served dinner.

Yemekler servis ediliyor.

It would seem Dad has had an invite to dinner elsewhere.

Görünen o ki baba başka bir yerde yemeğe davetli.

With dinner concluded, the girls crossed the atrium

Yemek bittikten sonra, kızlar atriuma geçiyor

to bid farewell to their older sister

ve büyük ablalarını uğurluyorlar.

who is carried home in a litter,

Abla babasının korumalarının eşlik ettiği

escorted by some of Dad's bodyguards.

tahtırevanla evine dönüyor.

Returning to the house,

Esas eve dönecek olursak,

the girls cross the atrium.

kızlar atriuma geçmiş.

The slaves, young and old,

Genç yaşlı,

male and female,

kadın erkek,

await the return of their owner.

tüm köleler efendilerinin dönüşünü bekliyor.

When he returns, he may exact vengeance,

Zira döndüğünde, otoritesini göstermek için

ensuring his power over the slaves

kölelerden birine karşı baya sertleşip

is maintained through violence and terror,

şiddete başvurabilir

to which any slave could be subjected.

ve terör estirebilir.

But, for the girls, they head upstairs for the night,

Kızlar için ise merdivenleri çıktıktan sonra

ready for bed.

tüm gece uyumaya hazır.