How do self-driving cars “see”? - Sajan Saini

539,266 views ・ 2019-05-13

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Saliha Karatepeli Gözden geçirme: Figen Ergürbüz
00:08
It’s late, pitch dark, and a self-driving car winds down a narrow country road.
0
8145
6987
Geç vakitte, zifiri karanlıkta, sürücüsüz bir araç dar taşra yolunda yavaşlıyor.
00:15
Suddenly, three hazards appear at the same time.
1
15132
3592
Aniden, üç tehlike aynı anda ortaya çıkıyor.
00:18
What happens next?
2
18724
2122
Şimdi ne olacak?
00:20
Before it can navigate this onslaught of obstacles,
3
20846
3197
Engellerin saldırısını yönlendirmeden önce
00:24
the car has to detect them—
4
24043
2040
araba onları tespit etmeli.
00:26
gleaning enough information about their size, shape, and position,
5
26083
3763
Boyutları, şekilleri ve konumlarıyla ilgili yeterli bilgi toplamalı
00:29
so that its control algorithms can plot the safest course.
6
29846
4362
böylece kontrol algoritmaları en güvenli rotayı belirleyebilir.
00:34
With no human at the wheel,
7
34208
1554
Direksiyonda sürücü yokken
00:35
the car needs smart eyes, sensors that’ll resolve these details—
8
35762
4785
bu detayları çözmek için araba sensör ve akıllı gözlere ihtiyaç duyar.
00:40
no matter the environment, weather, or how dark it is—
9
40547
3351
Çevre, hava ya da ne kadar karanlık olduğu fark etmeksizin
00:43
all in a split-second.
10
43898
2022
hepsi anında.
00:45
That’s a tall order, but there’s a solution that partners two things:
11
45920
4239
Bu uzun bir sıralama ama iki şeyi birleştiren bir çözümü var:
00:50
a special kind of laser-based probe called LIDAR,
12
50159
3690
LIDAR adında lazer temelli özel bir tür algılayıcı,
00:53
and a miniature version of the communications technology
13
53849
2729
bir de bilişim ve iletişim teknolojisinin minyatür bir versiyonu,
00:56
that keeps the internet humming, called integrated photonics.
14
56578
4358
internette de çok konuşulan entegre fotonik.
01:00
To understand LIDAR, it helps to start with a related technology— radar.
15
60936
5070
LIDAR'ı anlamak için benzer bir teknoloji olan radarla başlamak yardımcı olabilir.
01:06
In aviation,
16
66006
1159
Havacılıkta,
01:07
radar antennas launch pulses of radio or microwaves at planes
17
67165
4701
radar antenleri uçaklara radyo ya da mikrodalga atımları göndererek
01:11
to learn their locations by timing how long the beams take to bounce back.
18
71866
4754
ışınların geri dönme sürelerinden yerlerini öğrenmeye çalışır.
01:16
That’s a limited way of seeing, though,
19
76620
1973
Fakat bu kısıtlı bir görüştür
01:18
because the large beam-size can’t visualize fine details.
20
78593
4086
çünkü geniş ışın boyutları detayları görselleştiremez.
01:22
In contrast, a self-driving car’s LIDAR system,
21
82679
3448
Açılımı, Işık Tespiti ve Uzaklık Tayini olan
01:26
which stands for Light Detection and Ranging,
22
86127
2507
sürücüsüz bir arabanın LIDAR sistemi,
01:28
uses a narrow invisible infrared laser.
23
88634
3556
aksine görünmeyen dar bir kızılötesi lazer kullanıyor.
01:32
It can image features as small as the button on a pedestrian’s shirt
24
92190
4470
Caddenin karşısındaki bir yayanın gömleğinin düğmesi gibi
01:36
across the street.
25
96660
1463
küçük özellikleri görüntüleyebilir.
01:38
But how do we determine the shape, or depth, of these features?
26
98123
4360
Peki bu özelliklerin derinlik ve şekillerini nasıl belirleriz?
01:42
LIDAR fires a train of super-short laser pulses to give depth resolution.
27
102483
5784
LIDAR, derinlik çözümleri vermek için çok kısa lazer atımları gönderiyor.
01:48
Take the moose on the country road.
28
108267
2479
Taşra yolundaki geyiği ele alalım.
01:50
As the car drives by, one LIDAR pulse scatters off the base of its antlers,
29
110746
5107
Araba yanından geçerken bir LIDAR atımı, diğeri geri dönmeden önce
01:55
while the next may travel to the tip of one antler before bouncing back.
30
115853
4868
öteki boynuz ucuna ulaşırken boynuzların kökünden yayılıyor.
02:00
Measuring how much longer the second pulse takes to return
31
120721
3557
İkinci atımın geri dönmesinin ne kadar sürdüğünü ölçüp
02:04
provides data about the antler’s shape.
32
124278
2604
boynuzun şekli hakkında bilgi veriyor.
02:06
With a lot of short pulses, a LIDAR system quickly renders a detailed profile.
33
126882
6310
Bir sürü kısa atımla LIDAR sistemi hızlıca detaylı bir profil çıkarıyor.
02:13
The most obvious way to create a pulse of light is to switch a laser on and off.
34
133192
5365
Bir ışık atımı oluşturmanın en bariz yolu lazeri açıp kapatmaktır.
02:18
But this makes a laser unstable and affects the precise timing of its pulses,
35
138557
4871
Fakat bu lazeri dengesizleştiriyor ve derinlik çözümlemesini kısıtlayan,
02:23
which limits depth resolution.
36
143428
2241
atımın belirli zamanlamasını etkiliyor.
02:25
Better to leave it on,
37
145669
1375
Açık bırakıp periyodik olarak ışığı hızlıca ve güvenlice engelleyecek
02:27
and use something else to periodically block the light reliably and rapidly.
38
147044
5987
bir şey kullanmak daha iyi bir seçenek.
02:33
That’s where integrated photonics come in.
39
153031
2956
İşte burada entegre fotonik devreye giriyor.
02:35
The digital data of the internet
40
155987
1842
İnternetin dijital verisi
02:37
is carried by precision-timed pulses of light,
41
157829
3222
bazıları yüz pikosaniye kadar kısa olan
02:41
some as short as a hundred picoseconds.
42
161051
3422
hassas zamanlı ışık atımlarıyla taşınıyor.
02:44
One way to create these pulses is with a Mach-Zehnder modulator.
43
164473
4631
Bu atımları oluşturmanın bir yolu Mach- Zehnder düzenleyicisi kullanmak.
02:49
This device takes advantage of a particular wave property,
44
169104
3761
Bu cihaz, parazit olarak adlandırılan
02:52
called interference.
45
172865
1793
belirli bir dalga özelliğinden faydalanıyor.
02:54
Imagine dropping pebbles into a pond:
46
174658
2955
Çakıl taşlarını bir gölete attığınızı düşünün:
02:57
as the ripples spread and overlap, a pattern forms.
47
177613
3937
Dalgalanma yayılıp üst üste bindikçe bir örüntü oluşur.
03:01
In some places, wave peaks add up to become very large;
48
181550
3914
Bazı yerlerde, dalga tepe noktaları çok fazla büyür;
03:05
in other places, they completely cancel out.
49
185464
2986
diğer yerlerde ise tamamen sıfırlanırlar.
03:08
The Mach-Zehnder modulator does something similar.
50
188450
3067
Mazh-Zehnder düzenleyicisi benzer bir şey yapıyor.
03:11
It splits waves of light along two parallel arms and eventually rejoins them.
51
191517
5775
Işık dalgalarını iki paralel kola bölüyor ve sonunda tekrar birleştiriyor.
03:17
If the light is slowed down and delayed in one arm,
52
197292
3492
Eğer ışık bir kolda yavaşlar ve gecikirse,
03:20
the waves recombine out of sync and cancel, blocking the light.
53
200784
4919
dalga senkronizasyonu bozuluyor ve ışığı engelleyerek sıfırlanıyor.
03:25
By toggling this delay in one arm,
54
205703
2632
Bu gecikmeyi bir kolda değiştirerek
03:28
the modulator acts like an on/off switch, emitting pulses of light.
55
208335
5271
düzenleyici bir açma / kapama düğmesi gibi hareket eder ve ışık atımı yayar.
03:33
A light pulse lasting a hundred picoseconds
56
213606
2774
Yüz pikosaniye süren bir ışık atımı
03:36
leads to a depth resolution of a few centimeters,
57
216380
3410
birkaç santimetrelik bir derinlik çözümlemesi sağlıyor
03:39
but tomorrow’s cars will need to see better than that.
58
219790
3513
ama yarının arabalarının bundan daha iyi görmesi gerekiyor.
03:43
By pairing the modulator with a super- sensitive, fast-acting light detector,
59
223303
4292
Düzenleyiciye süper-hassas, hızlı-hareketli
03:47
the resolution can be refined to a millimeter.
60
227595
3283
bir ışık algılayıcı eklenirse çözümleme bir milimetreye çıkarılabilir.
03:50
That’s more than a hundred times better
61
230878
1903
Bu, caddenin karşısındaki 20/20 görüşüyle yapabileceklerimizden
03:52
than what we can make out with 20/20 vision, from across a street.
62
232781
4556
yüz kat daha iyi.
03:57
The first generation of automobile LIDAR has relied on complex spinning assemblies
63
237337
5588
İlk nesil otomobil LIDAR'ı, tavandan ya da kaportadan itibaren tarayabilen
04:02
that scan from rooftops or hoods.
64
242925
2852
karmaşık dönüş düzeneklerine dayanıyordu.
04:05
With integrated photonics,
65
245777
1717
Entegre fotonik ile birlikte,
04:07
modulators and detectors are being shrunk to less than a tenth of a millimeter,
66
247494
5014
düzenleyiciler ve algılayıcılar onda bir milimetreden daha az bir değere küçülüyor
04:12
and packed into tiny chips that’ll one day fit inside a car’s lights.
67
252508
5329
ve bir gün arabanın ışıklarına sığacak küçük çiplere sıkıştırılıyor.
04:17
These chips will also include a clever variation on the modulator
68
257837
3969
Bu çipler ayrıca düzenleyiciye, hareket eden parçalarda
04:21
to help do away with moving parts and scan at rapid speeds.
69
261806
5469
ve ani hızlarda taramaya yardım etmek için akıllıca bir değişiklik de içerecek
04:27
By slowing the light in a modulator arm only a tiny bit,
70
267275
3822
Düzenleyici kolundaki ışığı çok az yavaşlatarak,
04:31
this additional device will act more like a dimmer than an on/off switch.
71
271097
5111
bu ek cihaz açma/kapama düğmesinden ziyade azaltıcı olarak çalışacak.
04:36
If an array of many such arms, each with a tiny controlled delay,
72
276208
4500
Her biri kontrollü küçük gecikmeli birçok kol
04:40
is stacked in parallel, something novel can be designed:
73
280708
4078
paralel olarak sıralanırsa yeni bir şey tasarlanabilir;
04:44
a steerable laser beam.
74
284786
2706
yönlendirilebilir bir lazer ışını.
04:47
From their new vantage,
75
287492
1356
Bu akıllı gözler,
04:48
these smart eyes will probe and see more thoroughly
76
288848
3400
yeni görüş açılarından doğanın hayal edebileceğinden
04:52
than anything nature could’ve imagined—
77
292248
2433
daha çok inceleyecek, ayrıntılı görecek
04:54
and help navigate any number of obstacles.
78
294681
2863
ve sayısız engeli yönlendirmeye yardımcı olacaklar.
04:57
All without anyone breaking a sweat—
79
297544
2554
Yolunu şaşırmış bir geyik dışında,
05:00
except for maybe one disoriented moose.
80
300098
3890
hiç kimse bir damla ter dökmeden.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7