The city of walls: Constantinople - Lars Brownworth

Surlar şehri: Konstantinopolis - Lars Brownworth

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Sevkan Uzel Gözden geçirme: Eren Gokce

The most important walls in western history aren't even in the West.

Batı tarihinin en önemli surları, Batı'da bile değildir.

They surround the modern city of Istanbul, Constantinople as the Romans called it.

Romalıların Konstantinopol'ünü, yani modern İstanbul'u çevreler.

And for a thousand years, the fate of Europe depended on them.

Bin yıl boyunca, Avrupa'nın yazgısı onlara bağlı olmuştur.

Constantinople was designed to be the center of the world.

Konstantinopol, dünyanın merkezi olması için tasarlanmıştı.

When the frontiers of the Roman Empire began to crumble in the 4th Century,

4. yüzyılda Roma İmparatorluğu'nun sınırları çatırdamaya başladığında,

the capital was moved to the cultured, wealthy, and still stable East.

başkent kültürlü, zengin ve hâlâ dengesini koruyan Doğu'ya taşındı.

There, at the crossroads between Europe and Asia, the hub of the major trade routes of the ancient world,

Orada, Avrupa ile Asya'nın kesiştiği yerde, antik dünyanın

ana ticaret yollarının göbeğinde, İmparator Konstantin şehrini kurdu.

the Emperor Constantine built his city.

This was the city of libraries and universities,

Bu bir kütüphaneler ve üniversiteler şehriydi.

20 times the size of London or Paris at the time.

O zamanların Londra'sından ve Paris'inden 20 kat büyüktü.

It contained the priceless knowledge of the classical world which was fading in the West.

Batı'da kaybolmakta olan klasik dünyanın paha biçilmez bilgeliğini barındırıyordu.

To protect this masterpiece from its many enemies,

Bu başyapıtı düşmanlarından korumak için

Constantine's successors built the finest defensive fortifications ever made.

Konstantin'den sonra gelenler benzersiz güçte savunma engelleri inşa etti.

The first line of protection was a moat 60 feet wide and 22 feet deep,

İlk koruma kalkanı 60 fit genişliğinde ve 22 fit derinliğinde bir hendekti.

stretching all four miles from coast to coast.

Bir uçtan bir uca uzanan hendeğin boyu 4 mil kadardı.

Pipes from inside the city could fill it at the first sight of the enemy,

Şehrin içinden geçen borularla, düşman göründüğü anda doldurulabilirdi.

and a short wall protected archers who could fire at the soaked soldiers trying to swim across.

Kısa bir duvar, yüzüp geçmeye çalışan ıslanmış askerleri vuran okçuları koruyordu.

Those who were lucky enough to clear the moat had to contend with an unceasing barrage from the 27 foot outer wall above.

Hendeği geçebilenleri, dış duvarın 27 fit üstünden gelen bitmeyen bir yaylım ateşi karşılayacaktı.

Arrows, spears, or far worse, Greek fire -- an ancient form of napalm that would ignite on contact

Oklar, mızraklar ve en kötüsü Rum ateşi. Temas ettiği anda yakan antik bir napalm.

and couldn't be extinguished by water -- would rain down on them.

Üstelik su ile sönmüyordu; üzerlerine yağmur yağsa bile.

Squads of Roman defenders would carry portable flame throwers,

Romalı savunma birlikleri taşınabilir alev topları ile

spraying anyone trying to climb out of the moat.

hendekten çıkmaya çalışanları hedef alıyordu.

The terrified victims would leap back, only to find that they still burned underwater.

Dehşete kapılan kurbanlar geri atlıyor, ama suyun altında da yandıklarını görüyorlardı.

At times, the Romans would also mount siphons onto the ramparts,

O zamanlarda Romalılar surlara sıvı aktarım boruları da eklemişti.

and launch clay pots full of Greek fire from catapults at an invading army.

Rum ateşi dolu seramik kapları, mancınıkla işgal ordusuna atıyorlardı.

The front lines would turn into an inferno,

Ön saflar tam bir cehenneme dönüyordu;

making it appear as if the earth itself was on fire.

sanki yanan şey toprağın kendisiymiş gibi.

If, by some miracle, the outer wall was compromised,

Eğer mucizevi bir şekilde dış duvar tehlikeye girerse,

attackers would be faced with the final defense: the great inner wall.

saldırganlar son bir savunma kalkanı olan iç duvarla yüz yüze kalıyordu.

These walls were wide enough to have four men ride side by side,

Bu duvarlar dört kişinin yan yana durabileceği genişlikteydi.

allowing troops to be rushed wherever they were needed.

Birlikler böylece gereken yere derhâl intikal edebiliyordu.

Attilla the Hun, destroyer of civilizations, who named himself the Scourge of God,

Kendisine "Tanrı'nın Kırbacı" diyen, pek çok devlet yıkan Attila Han

took one look at them and turned around.

surlara şöyle bir bakmış ve geri dönmüştür.

The Avars battled the walls uselessly til their catapults ran out of rocks.

Avarlar, mancınıklarındaki taşlar bitene dek surlarla boş yere savaşmıştır.

The Turks tried to tunnel under them, but found the foundations too solid.

Türkler, alttan tünel kazmayı denemiş; ama temellerin çok sağlam olduğunu anlamıştır.

The Arabs tried to starve the city into submission,

Araplar kuşatma yapıp, şehri açlıktan öldürmek istemiş;

but ran out of food themselves and had to resort to cannibalism.

fakat sonunda kendileri yiyeceksiz kalıp, yamyamlığa başvurmuşlardır.

It took the guns of the modern world to finally bring them down.

En sonunda surları yıkan, modern dünya silahları oldu.

In 1453, the Turks brought their super weapon:

1453'te Türkler süper silahlarını getirdiler.

a monster cannon that could fire a 15 hundred pound stone ball over a mile.

1500 librelik taştan bir topu 1 mil uzağa atabilen bir canavar top.

Together with more than a hundred smaller guns,

Yüzden fazla daha ufak silahla beraber,

they kept up a steady bombardment day and night.

gece gündüz süren bir bombardımana başladılar.

A section of the old walls collapsed, but even in their death throes they proved formidable.

Eski duvarların bir bölümü çöktü, ama ölüm döşeğinde bile aşılmaları zordu.

The rubble absorbed the shock of the cannonballs better than the solid wall.

Moloz döküntüleri topları sağlam duvardan daha başarılı absorbe ediyordu.

It took a month and a half of continuous blasting to finally open a breach.

Bir geçit açabilmek tam 1,5 aylık saldırı gerektirdi.

The last Roman Emperor, Constantine the 11th, drew his sword

Son Roma İmparatoru XI. Konstantin yağmacıları durdurmak için

and jumped into the gap to stop the onrushing horde,

kılıcını çekip boşluğa atlayarak

disappearing into legend.

ölürken bir efsane hâline geldi.

The city was taken, and the Roman Empire finally disappeared.

Şehir ele geçirilmiş ve Roma İmparatorluğu sonunda yok olmuştu.

But those broken walls had one last gift.

Ama o kırık duvarların son bir armağanı vardı.

As the survivors fled the doomed city, they brought with them their precious books and their ancient traditions.

Hayatta kalanlar mahvolan şehirden kaçarken, değerli kitaplarını ve

antik geleneklerini de beraberlerinde götürmüşlerdi.

They traveled west to Italy, reintroduced the Greek language and learning to western Europe, and ignited the Renaissance.

Batı'ya doğru İtalya'ya varmış, Batı Avrupa'yı Yunan dili ve geleneği ile

yeniden tanıştırmış ve Rönesans'ı ateşlemişlerdir.

Konstantinopol'ün taş ve mermer surlarının uzun süre sağladığı koruma sayesinde,

Thanks to Constantinople's walls, that pile of brick and marble that guarded them for so long,

bugün hâlâ klasik geçmişimize sahibiz.

we still have our classical past.