Why do we have museums? - J. V. Maranto

Çeviri: Eren Gokce Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Hello, everyone. Let's begin our guided tour.

Herkese merhaba. Haydi rehberli turumuza başlayalım.

Welcome to the Museum of Museums.

Müzeler Müzesi'ne hoş geldiniz.

Museums have been a part of human history for over 2000 years.

Müzeler, neredeyse 2000 yıldır insanlık tarihinin bir parçası olmuştur.

But they weren't always like the ones we visit today.

Fakat bugün ziyaret edebildiğimiz türden müzeler her zaman yoktu.

The history of museums is far older and much stranger than you might imagine.

Müzelerin tarihi, tahmin edebileceğinizden çok daha eski ve ilginçtir.

We'll start over here in the Greek wing.

Turumuza, Yunan kanadıyla başlayacağız.

Our word museum comes from the Greek mouseion,

Müze kelimesi, Yunanca'da Müzler, yani sanat ve bilim tanrıçaları için

temples built for the Muses, the goddesses of the arts and the sciences.

inşa edilen tapınaklar anlamına gelen "mouseion" kelimesinden geliyor.

Supplicants asked the Muses to keep watch over academics

Tapan kişiler, Müzler'in akademiye bekçilik etmelerini ve hak eden

and grant ingenuity to those they deemed worthy.

kişilere de beceri vermelerini diliyorlardı.

The temples were filled with offerings of sculptures,

Tapınaklar, heykeller, mozaikler, karmaşık bilimsel araçlar,

mosaics,

şiirsel ve edebî

complex scientific apparatuses,

yazıtlardan oluşan sunumlarla

poetic and literary inscriptions,

ve bir ölümlünün, kutsal ilhama layık olduğunu

and any other tribute that would demonstrate a mortal's worthiness

gösterebilecek diğer hediyelerle

for divine inspiration.

doluydu.

We have arrived at the Mesopotamian wing.

Şimdi Mezopotamya kanadına geçiyoruz.

The first museum was created in 530 B.C. in what is now Iraq.

İlk müze, şu anda Irak olan bölgede, M.Ö. 530 yılında kurulmuştu.

And the first curator was actually a princess.

İlk müze yöneticisi de aslında bir prensesti.

Ennigaldi-Nanna started to collect and house Mesopotamian antiquities

Ennigaldi-Nanna, E-Gig-Par adlı evinde Mezopotamya antikalarını toplamaya

in E-Gig-Par, her house.

ve biriktirmeye başladı.

When archeologists excavated the area,

Arkeologlar bölgede kazı yaptıklarında,

they discovered dozens of artifacts neatly arranged in rows,

üstlerinde üç dille yazı yazılmış kil etiketleriyle birlikte,

with clay labels written in three languages.

düzgünce sıralanmış, düzinelerce eser keşfettiler.

She must have had interesting parties.

İlginç partiler veriyor olmalıydı.

The tradition of collecting and displaying intriguing items began to be mimicked,

İlgi çekici parçaları toplama ve sergileme geleneği, Roma İmparatorluğu

as you can see here in the Roman Empire wing.

kanadında da görebildiğiniz gibi, taklit edilmeye başlamıştı.

Treasure houses of politicians and generals

Politikacıların ve generallerin hazine evleri,

were filled with the spoils of war,

savaş kalıntılarıyla doluydu

and royal menageries displayed exotic animals

ve krala ait hayvanat bahçeleri de gladyatör turnuvaları gibi

to the public on special occasions, like gladiator tournaments.

özel günlerde, halka egzotik hayvan sergiliyordu.

As you can see, we have a lion here and a gladiator,

Gördüğünüz gibi, burada bir aslanımız ve bir de gladyatör var

and, well, the janitor ought to be in this wing clearly.

ve tabii hizmetlinin de bu kanatta olması gerekiyor.

Moving on, hurry along.

Devam ediyoruz, acele edin.

The next step in the evolution of museums occurred in the Renaissance,

Müzelerin evriminde bir sonraki adımımız Rönesans'ta,

when the study of the natural world was once again encouraged

doğal yaşam çalışmaları, neredeyse bin yıllık bir Batı cahilliğinden sonra

after almost a millennium of Western ignorance.

tekrar ortaya çıktığı zamanda meydana geliyor.

Curiosity cabinets, also referred to as Wunderkammers,

Aynı zamanda Wunderkammers adı da verilen antika kabinleri,

were collections of objects that acted as a kind of physical encyclopedia,

fiziksel bir ansiklopedi gibi görünen, camekânlarda sergilenen

showcasing artifacts.

eserlerin toplandığı yerdi.

Just step into the wardrobe here. There you go. Mind the coats.

Şuradaki elbise dolabına girin. İşte geldiniz. Ceketlere dikkat edin.

And we'll tour Ole Worm's cabinet,

Ole Worm'un kabininde gezeceğiz;

One of the most notable Wunderkammers

17. yy'da doğa bilimcisi, antikacı ve

belonged to a wealthy 17th-century naturalist,

doktor olan zengin Ole Worm'a ait ve en göze çarpan

antiquarian, and physician Ole Worm.

antika kabinlerinden birisi.

Ole Worm collected natural specimens,

Ole Worm; doğal numuneleri,

human skeletons,

insan iskeletlerini,

ancient runic texts,

antik runik metinleri ve

and artifacts from the New World.

Yeni Dünya'dan eserleri topluyordu.

In other curiosity cabinets,

Diğer antika kabinlerinde ise

you could find genetic anomalies,

genetik anormallikler,

precious stones,

değerli taşlar,

works of art,

sanat çalışmaları,

and religious and historic relics.

dini ve tarihi kalıntıları bulabilirdiniz.

Oh my. You might not want to touch that.

Tanrım! Buna dokunmak istemeyebilirsiniz.

These cabinets were private, again, often in residencies,

Bu kabinler kişiseldi ve yine, genellikle konaklarda, sahipleri,

curated by their owners, rulers and aristocrats,

yöneticiler ve aristokratlar, ayrıca tüccarlar ve eski bilim adamları

as well as merchants and early scientists.

tarafından yönetilirdi.

Now, who hears a circus organ?

Şimdi, kimler sirk orgunun sesini duyuyor?

In the 1840s,

1840 civarında

an enterprising young showman named Phineas T. Barnum

genç girişimci bir şovmen olan Phineas T. Barnum,

purchased some of the more famous cabinets of curiosity from Europe

Avrupa'dan ünlü olan antika kabinlerini satın aldı

and started Barnum's American Museum in New York City.

ve New York'ta, Barnum'un Amerikan Müzesi'ni kurdu.

A spectacular hodgepodge of zoo,

Hayvanat bahçesindeki türler,

lecture hall,

amfiteatr,

wax museum,

bal mumu müzesi,

theater,

tiyatro

and freak show that was known for its eclectic residents,

ve seçkin sakinleri ile bilinen,

such as bears,

mesela ayılar,

elephants,

acrobats,

filler,

akrobatlar,

giants,

devler,

Siamese twins,

Siyam ikizleri,

a Fiji mermaid,

Fiji deniz kızı,

and a bearded lady,

sakallı bir kadın ve aynı zamanda

along with a host of modern machinery and scientific instruments.

modern makineler ile bilimsel araçlardan oluşan garip bir gösteri vardı.

Museums open to the public are a relatively new phenomenon.

Halka açık müzeler, kısmen yeni bir olgudur.

Before Barnum, the first public museums

Barnum'dan önce ilk halka açık müzeler

were only accessible by the upper and middle classes,

yalnızca üst ve orta sınıfa açıktı

and only on certain days.

ve bu yalnızca belirli günlerdeydi.

Visitors would have to apply to visit the museum

Ziyaretçilerin, müzeyi ziyaret etmek için, öncelikle

in writing prior to admision,

kabul için mektup yazmaları gerekiyordu

and only small groups could visit the museum each day.

ve müzeyi her gün yalnızca küçük gruplar ziyaret edebiliyordu.

The Louvre famously allowed all members of the public into the museum

Louvre, tüm halkın müzeye girmesine müsaade ediyordu,

but only three days a week.

fakat yalnızca haftada üç gün.

In the 19th century,

19. yy'da, bildiğimiz müze

the museum as we know it began to take shape.

kavramı şekil almaya başlamıştı.

Institutions like the Smithsonian were started

Smithsonian gibi kurumlar ortaya çıktı,

so that objects could be seen and studied, not just locked away.

böylelikle nesneler kilitli kalmak yerine görülebiliyor ve incelenebiliyordu.

American museums, in particular,

Özellikle Amerika müzeleri

commissioned experiments

deneyler gerçekleştiriyordu

and hired explorers to seek out and retrieve natural samples.

ve doğal numuneleri aramak ve yeniden kazanmak için kâşifler tutuyordu.

Museums became centers for scholarship and artistic and scientific discovery.

Müzeler, ilim, sanatsal ve bilimsel keşfin merkezi hâline geldi.

This is often called the Museum Age.

Bu çağa genelde Müze Çağı deniyor.

Nowadays, museums are open to everybody,

Günümüzde müzeler herkese açık,

are centers of learning and research,

öğrenme ve araştırma merkezleri,

and are turning into more hands-on institutions.

ayrıca uygulamaları olan kurumlara dönüşüyorlar.

But the question of who gets to go is still relevant

Fakat müzelere kimin gittiği sorusu hâlâ gündemde,

as ticket prices can sometimes bar admission

çünkü bilet fiyatları bazen geleceğin bilimcilerini, sanatçılarını

to those future scholars, artists and targets of divine inspiration

ve merakını gidermek için bütçesi uygun olmayan

who can't afford to satisfy their curiosity.

kutsal ilhamın hedefi olan insanları engelleyebiliyor.

Thank you all for coming, and please,

Geldiğiniz için teşekkürler

feel free to stop by the gift shop of gift shops on your way out.

ve giderken hediye dükkânlarına da uğramaktan çekinmeyin.