Why do we have museums? - J. V. Maranto

Tại sao chúng ta lại có bảo tàng? - J. V. Maranto

Translator: Truong Thi Hoang Long Reviewer: Dieu Dang NguyenTran

Hello, everyone. Let's begin our guided tour.

Chào mọi người. Hãy bắt đầu chuyến tham quan của chúng ta.

Welcome to the Museum of Museums.

Chào mừng đến với Bảo tàng của các bảo tàng.

Museums have been a part of human history for over 2000 years.

Bảo tàng đã là một phần của lịch sử nhân loại hơn 2000 năm.

But they weren't always like the ones we visit today.

Nhưng chúng không phải lúc nào cũng giống bảo tàng ngày nay.

The history of museums is far older and much stranger than you might imagine.

Lịch sử của bảo tàng lâu đời và lạ lùng hơn những gì bạn tưởng tượng.

We'll start over here in the Greek wing.

Chúng ta sẽ bắt đầu tại khu vực Hy Lạp.

Our word museum comes from the Greek mouseion,

Từ " bảo tàng" ( museum ) bắt nguồn từ từ " mouseion " trong tiếng Hy Lạp,

temples built for the Muses, the goddesses of the arts and the sciences.

ngôi đền được xây dựng cho các nàng thơ, nữ thần của nghệ thuật và khoa học.

Supplicants asked the Muses to keep watch over academics

Mọi người đến cầu khấn các vị nữ thần phù hộ cho họ về mặt học vấn.

and grant ingenuity to those they deemed worthy.

và ban phát sự khéo léo cho những người xứng đáng.

The temples were filled with offerings of sculptures,

Những ngôi đền này chứa đầy những bức tượng điêu khắc,

mosaics,

đồ trang trí,

complex scientific apparatuses,

các máy móc khoa học phức tạp,

poetic and literary inscriptions,

những ấm bia khắc các bài thơ văn,

and any other tribute that would demonstrate a mortal's worthiness

và một số vật phẩm biểu trưng cho sự tôn quý của con người

for divine inspiration.

đối với thần linh

We have arrived at the Mesopotamian wing.

Chúng ta vừa đến Mesopotamian

The first museum was created in 530 B.C. in what is now Iraq.

Đây là bảo tàng đầu tiên được xây dựng năm 530 trước Công Nguyên, bây giờ là Iraq

And the first curator was actually a princess.

Và người phụ trách đầu tiên của bảo tàng là một nàng công chúa

Ennigaldi-Nanna started to collect and house Mesopotamian antiquities

Ennigaldi-Nanna bắt đầu sưu tập và lưu trữ các đồ dùng thời Mesopotamian

in E-Gig-Par, her house.

ở E-Gig-Par, nhà của cô ấy.

When archeologists excavated the area,

Khi các nhà khảo cổ học khai quật khu vực này

they discovered dozens of artifacts neatly arranged in rows,

họ khám phá ra hàng tá đồ thủ công được sắp xếp gọn gàng theo hàng lối,

with clay labels written in three languages.

với nhãn mác được làm bằng đất sét và viết bằng ba thứ tiếng.

She must have had interesting parties.

Hẳn cô ấy đã có những bữa tiệc rất thú vị.

The tradition of collecting and displaying intriguing items began to be mimicked,

Truyền thống sưu tập và trưng bày những đồ vật thú vị bắt đầu được lan truyền,

as you can see here in the Roman Empire wing.

như bạn có thể nhìn thấy ở khu vực Đế Chế Rome.

Treasure houses of politicians and generals

Những căn nhà chứa đầy kho báu của các nhà chính trị gia và tướng sĩ

were filled with the spoils of war,

chứa đầy những vật phẩm từ chiến tranh,

and royal menageries displayed exotic animals

và một bộ sưu tập các loài thú quý hiếm

to the public on special occasions, like gladiator tournaments.

để đem ra cho công chúng chiêm ngưỡng vào những dịp đặc biêt, như trong các buổi đấu của đấu sĩ.

As you can see, we have a lion here and a gladiator,

Như các bạn có thể thấy, chúng ta có sư tử và một dũng sĩ giác đấu,

and, well, the janitor ought to be in this wing clearly.

và, người gác cổng cũng ở khu vực này.

Moving on, hurry along.

Tiếp tục nào

The next step in the evolution of museums occurred in the Renaissance,

Bước tiến hóa tiếp theo của bảo tàng xảy ra vào thời kì Phục Hưng,

when the study of the natural world was once again encouraged

khi nghiên cứu thế giới tự nhiên lần nữa được khuyến khích

after almost a millennium of Western ignorance.

sau gần một thiên niên kỷ bị Phương Tây bác bỏ.

Curiosity cabinets, also referred to as Wunderkammers,

Căn phòng của sự tò mò hay còn được biết đến là Wunderkammers

were collections of objects that acted as a kind of physical encyclopedia,

là một sưu tập như một cuốn bách khoa toàn thư về các vật thể,

showcasing artifacts.

trưng bày đồ thủ công.

Just step into the wardrobe here. There you go. Mind the coats.

Hãy bước vào chiếc tủ quần áo nào. Đúng rôi. Nhớ tránh chiếc áo

And we'll tour Ole Worm's cabinet,

Và bây giừ chúng ta đang được chiêm ngưỡng bộ sưu tập của Ole Worm

One of the most notable Wunderkammers

Một trong những Wunderkammers nổi tiếng

belonged to a wealthy 17th-century naturalist,

thuộc về một nhà tự nhiên học thế kỉ 17,

antiquarian, and physician Ole Worm.

đồng thời cũng là một nhà nghiên cứu đồ cổ, và nhà vật lý học Ole Worm.

Ole Worm collected natural specimens,

Ole Worm thu thập các vật mẫu vật từ thiên nhiên

human skeletons,

xương người,

ancient runic texts,

đoạn văn cổ đại,

and artifacts from the New World.

và đồ thủ công từ

In other curiosity cabinets,

Ở một căn phòng của sự tò mò khác,

you could find genetic anomalies,

bạn có thể thấy các vật phẩm khác thường

precious stones,

đá quý,

works of art,

tác phẩm nghệ thuật,

and religious and historic relics.

tôn giáo và lịch sử

Oh my. You might not want to touch that.

Ôi trời. Bạn chắc không muốn chạm vào cái đó đâu

These cabinets were private, again, often in residencies,

Khoang này cá nhân, thường dành cho

curated by their owners, rulers and aristocrats,

chủ nhân, người cai trị và giới quý tộc.

as well as merchants and early scientists.

những nghệ nhân và những nhà khoa học thời kì đầu.

Now, who hears a circus organ?

Bây giờ, có ai nghe thấy tiếng gánh xiếc không nhỉ?

In the 1840s,

Vào năm 1840,

an enterprising young showman named Phineas T. Barnum

một ông chủ gánh xiếc trẻ, liều lĩnh tên Phineas T.Barnum

purchased some of the more famous cabinets of curiosity from Europe

mua lại một số căn phòng tò mò nổi tiếng ở Châu Âu

and started Barnum's American Museum in New York City.

và mở bảo tàng Barnum ở New York

A spectacular hodgepodge of zoo,

Ở đó bao gồm một vườn thú ngoạn mục ,

lecture hall,

giảng đường,

wax museum,

bảo tàng sáp,

theater,

rạp hát,

and freak show that was known for its eclectic residents,

và chương trình kinh dị nổi tiếng với các nhân vật đa dạng

such as bears,

từ gấu,

elephants,

acrobats,

voi,

diễn viên nhào lộn,

giants,

người khổng lồ,

Siamese twins,

cặp song sinh dính liền thân

a Fiji mermaid,

nàng tiên cá Fiji,

and a bearded lady,

và một người phụ nữ có râu,

along with a host of modern machinery and scientific instruments.

cũng ở đó là một mô hình máy móc hiện đại và các vật dụng của các nhà khoa học.

Museums open to the public are a relatively new phenomenon.

Bảo tàng được mở cửa cho công chúng đã gây nên một hiện tượng mới.

Before Barnum, the first public museums

Trước Barnum, bảo tàng mở cửa công cộng

were only accessible by the upper and middle classes,

chỉ được mở cửa cho giới thượng lưu, quý tộc,

and only on certain days.

và chỉ trong một số ngày nhất định.

Visitors would have to apply to visit the museum

Khách tham quan cần phải đăng kí để được thăm quan bảo tàng

in writing prior to admision,

viết đơn xin phép,

and only small groups could visit the museum each day.

và chỉ một vài nhóm nhỏ được thăm quan mỗi ngày.

The Louvre famously allowed all members of the public into the museum

Bảo tàng Louvre nổi tiếng cho phép mọi người thăm quan

but only three days a week.

nhưng chỉ 3 ngày một tuần.

In the 19th century,

Vào thế kỉ thứ 19,

the museum as we know it began to take shape.

bảo tàng bắt đầu giống như những gì bây giờ

Institutions like the Smithsonian were started

Các nới như Smithsonian được mở cửa,

so that objects could be seen and studied, not just locked away.

để các vật được xem xét và nghiên cứu, không phải để giấu đi.

American museums, in particular,

Bảo tàng, cụ thể ở Mĩ,

commissioned experiments

được phép thực hiện các thí nghiệm

and hired explorers to seek out and retrieve natural samples.

và thuê các nhà thám hiểm tìm kiếm và mang về các mẫu vật tự nhiên.

Museums became centers for scholarship and artistic and scientific discovery.

Bảo tàng trở thanh nơi học hỏi và tìm tòi cho các nghệ sĩ, nhà khoa học.

This is often called the Museum Age.

Thời điểm này thường được gọi là Kỉ Nguyên của Bảo tàng.

Nowadays, museums are open to everybody,

Hiện tại, bảo tàng được mở cửa cho tất cả mọi người,

are centers of learning and research,

là nơi để học hỏi và nghiên cứu,

and are turning into more hands-on institutions.

và thực hành.

But the question of who gets to go is still relevant

Nhưng việc ai có thể vào vẫn là một câu hỏi lớn

as ticket prices can sometimes bar admission

khi mà giá vé đôi lúc vẫn khá cao

to those future scholars, artists and targets of divine inspiration

đối với các học giả tương lai, nghệ sĩ và những người muốn tìm kiếm nguồn cảm hứng

who can't afford to satisfy their curiosity.

họ khó có thể trang trải chi phí để thỏa mãn tính tò mò của họ.

Thank you all for coming, and please,

Cảm ơn các bạn đã tới thăm,

feel free to stop by the gift shop of gift shops on your way out.

và xin mời ghé thăm gian hàng lưu niệm ở lối ra.