Scientists are obsessed with this lake - Nicola Storelli and Daniele Zanzi

Çeviri: Selin Tüfekçi Gözden geçirme: Elif Usta

Roughly 3 billion years ago,

Yaklaşık 3 milyar yıl önce, tek hücreli fotosentetik bir bakteri,

a single-celled photosynthetic bacterium began burping a new chemical

dünyadaki hemen hemen her tür için zehirli olan

that was poisonous to nearly every species on Earth.

yeni bir kimyasalı dışarı salgılamaya başladı.

Over the following hundreds of millions of years,

Takip eden yüz milyonlarca yıl boyunca,

more microorganisms began producing this toxic gas,

önce dünyadaki okyanuslara ve sonunda atmosfere nüfuz ederek,

daha fazla mikroorganizma bu zehirli gazı üretmeye başladı.

first saturating Earth's oceans and eventually its atmosphere.

Up here, this chemical changed the composition of pre-existing gases

Burada, bu kimyasal önceden var olan gazların bileşimini

so drastically that it caused a global ice age.

o kadar büyük ölçüde değiştirdi ki, küresel bir buzul çağına neden oldu.

And the name of this powerful, poisonous, world-changing gas? Oxygen.

Ve bu güçlü, zehirli, dünyayı değiştiren gazın adı neydi? Oksijen.

In the millions of years since the Great Oxygen Catastrophe,

Büyük Oksijen Felaketinden bu yana geçen milyonlarca yıl içinde,

most life, including all multicellular organisms,

tüm çok hücreli organizmalar da dahil olmak üzere,

have evolved to rely on this gas.

çoğu yaşam, bu gaza dayanacak şekilde evrimleşti.

However, there are some places where oxygen-averse microorganisms,

Bununla birlikte, dünyanın ilk günlerindekiler gibi

oksijenden kaçınan mikroorganizmaların yeniden ortaya çıktığı bazı yerler vardır.

like those from Earth's earliest days, have re-emerged.

Many of these places are in the ocean depths,

Bu yerlerin çoğu,

araştırmacıların ulaşamayacağı okyanus derinliklerindedir.

beyond the reach of researchers.

But there are other bodies of water completely devoid of oxygen,

Ancak tamamen oksijensiz, fakat yüzeye keşfedilecek kadar yakın olan

yet close enough to the surface to explore.

başka su kütleleri de var.

And one such lake is hidden high in the Swiss Alps’ Piora Valley.

Ve bu tür bir göl, İsviçre Alplerinin Piora Vadisinde saklı.

Formed over 10,000 years ago,

10.000 yıldan fazla bir süre önce oluşan Cadagno Gölü,

Lake Cadagno is one of roughly 200 known meromictic lakes,

bilinen yaklaşık 200 meromiktik gölden biridir,

meaning it's actually two distinct bodies of water stacked on top of each other.

yani bu aslında üst üste yığılmış iki farklı su kütlesidir.

The top layer functions like a standard body of freshwater.

Üst katman standart bir tatlı su kütlesi gibi işlev görür.

It’s safe for swimming and known mostly for a plump and plentiful fish population

Yüzmek için güvenlidir ve çoğunlukla yüzyıllardır

yerel balıkçılık efsanelerinin konusu olan

that’s been the subject of local fishing legends for centuries.

dolgun ve bol balık popülasyonu ile bilinir.

But just 13 meters beneath that bounty is a dense, sulfurous, oxygen-free pool

Ancak bu ödülün sadece 13 metre altında,

balıklar dahil tüm çok hücreli yaşam formları için

lethal to any multicellular life forms, fish included.

öldürücü olan yoğun, kükürtlü, oksijensiz bir havuz var.

In a typical lake, the entire body of water would gradually mix,

Tipik bir gölde, tüm su kütlesi, yüzeyden oksijeni yayarak

diffusing oxygen from the surface throughout.

yavaş yavaş karışır.

But these two layers never mix, as is the case with any meromictic lake.

Ancak bu iki katman, asla herhangi bir meromiktik gölde olduğu gibi karışmaz.

And the reason for this divide in Cadagno

Cadagno’daki bu bölünmenin nedeni,

is the waters’ unique chemical compositions.

suların benzersiz kimyasal bileşimleridir.

Both layers are fed by rainwater flowing down the mountains,

Her iki katman da dağlardan aşağı akan yağmur suyuyla beslenir,

however, this water can take two paths.

ancak bu su iki yol izleyebilir.

The first is to trickle down the granitic mountain directly into the top layer.

Birincisi, granit dağdan doğrudan üst tabakaya damlamaktır.

The second is to seep into the Piora Valley’s vein of dolomite—

İkincisi, Piora Vadisi’nin dolomit damarına sızmaktır -

a porous rock full of salts such as sulfate.

sülfat gibi tuzlarla dolu gözenekli bir kaya.

Rainwater that sinks into the dolomite will slowly inch towards the lake,

Dolomite batan yağmur suyu, oksijenini dökerek ve tuzları toplayarak

all the while shedding its oxygen and picking up salts.

yavaşça göle doğru ilerleyecek.

Finally, this heavier water will cascade from sublacustrine springs

Son olarak, daha ağır olan bu su, göl yüzeyinin altındaki

su altı kaynaklarından akacak ve yoğun,

below the lake’s surface,

forming the dense, salt-rich bottom layer.

tuz bakımından zengin olan taban tabakasını oluşturacaktır.

This lower layer is anoxic, meaning oxygen free,

Bu alt tabaka anoksik, yani oksijensizdir,

and will suffocate any oxygen-dependent life.

ve oksijene bağlı herhangi bir yaşamı boğacaktır.

But it’s ideal for the kind of anaerobic bacteria that died off

Ancak Büyük Oksijen Felaketinde ölen

in the Great Oxygen Catastrophe.

anaerobik bakteriler için idealdir.

The flow from the sublacustrine springs creates microenvironments

Sualtı kaynaklarından gelen akış,

which feed large aggregates of microorganisms

göl yatağından garip ve dünya dışı şekillerde ortaya çıkan

that emerge from the lakebed in strange and otherworldly shapes.

büyük mikroorganizma kümelerini besleyen mikroortamlar yaratır.

Various anaerobic microorganisms take in the water's sulfate

Çeşitli anaerobik mikroorganizmalar suyun sülfatını alır,

and emit toxic sulfide.

ve toksik sülfür yayar.

And at the border of these layers,

Ve bu katmanların sınırında,

there’s a thin blanket mainly composed of pink-bodied Chromatium okenii:

çoğunlukla pembe gövdeli Chromatium okenii’den oluşan

a photosynthesizing bacterium that relies on this sulfur

ince bir örtü var: çoğu bitkinin oksijene güvendiği gibi

the way most plants rely on oxygen.

bu kükürte bel bağlayan, fotosentez yapan bir bakteri.

However, while neither water nor organisms move between the layers,

Bununla birlikte, ne su ne de organizmalar,

katmanlar arasında hareket etmese de,

these ecosystems aren’t completely out of touch.

bu ekosistemler tamamen bağlantısız değildir.

Chromatium okenii live at the top of the bottom layer

Chromatium okenii, güneşe mümkün olduğunca yakın olmaları gerektiğinden

because they need to be as close to the sun as possible.

alt tabakanın üstünde yaşar.

But while they never cross into the deadly oxygenated waters,

Ancak aşırı oksijenli sulara asla geçmeseler de,

they’re close enough that organisms like zooplankton can dive down,

zooplankton gibi organizmaların dalabileceği,

onları yiyebileceği ve tekrar çıkabileceği kadar yakındırlar.

eat them, and get back up.

In fact, this relationship forms the bottom of the upper layer’s

Aslında, bu ilişki,

gölün efsanevi balık popülasyonunu destekleyen üst tabakanın

robust food chain

supporting the lake’s legendary fish population.

sağlam besin zincirinin altını oluşturur.

This unique ecology is more than just a boon for Cadagno’s fishermen.

Bu eşsiz ekoloji, Cadagno'nun balıkçıları için bir nimetten daha fazlasıdır.

Having access to an isolated anaerobic ecosystem

İzole edilmiş bir anaerobik ekosisteme erişim, bilim insanlarının

allows scientists to model the world before the Great Oxygen Catastrophe.

Büyük Oksijen Felaketinden önceki dünyayı modellemelerine olanak tanır.

For example, when Chromatium okenii form their blanket,

Örneğin, Chromatium okenii örtülerini oluşturduğunda,

they increase the density of that thin layer of water.

o ince su tabakasının yoğunluğunu arttırırlar.

As the water sinks, these microorganisms are forced to swim back up,

Su alçaldıkça, bu mikroorganizmalar, biyokonveksiyon adı verilen

creating a minute mixing of water called bioconvection.

küçük bir su karışımı oluşturarak tekrar yukarı yüzmeye zorlanır.

This billions of years old phenomenon might be a clue

Bu milyarlarca yıllık olay, erken yaşamın yüzme yeteneğini

to how early life evolved the ability to swim.

nasıl geliştirdiğine dair bir ipucu olabilir.

And it’s just one of the many insights that await researchers

Ve bu, Cadagno’nun gizemli derinliklerini inceleyen araştırmacıları

studying Cadagno’s mysterious depths.

bekleyen birçok içgörüden sadece biri.