Why haven’t we cured arthritis? - Kaitlyn Sadtler and Heather J. Faust

501,807 views ・ 2019-11-07

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Rumeysa Durmaz Gözden geçirme: Figen Ergürbüz
00:06
While regaling you with daring stories from her youth,
0
6539
2911
Korkusuz gençlik hikâyeleriyle sizi eğlendirirken
00:09
it might be hard to believe your grandmother used to be a trapeze artist.
1
9450
3914
büyükannenizin önceden trapez sanatçısı olduğuna inanmak zor olabilir.
00:13
However, the bad backs, elbow pain, and creaky knees so common in older people
2
13364
4980
Fakat yaşlılarda çok yaygın olan sırt, dirsek ve diz ağrıları
00:18
is more than just “old age."
3
18344
2153
sadece yaşlılıktan kaynaklanmıyor.
00:20
In fact, the source of this stiffness plagues many young people as well.
4
20497
4660
Aslında bu tutulma ve sertleşme birçok genci de etkiliyor.
00:25
The culprit is arthritis:
5
25157
1681
Bunun suçlusu "artrit".
00:26
a condition that causes inflammation and pain in the joints
6
26838
3136
Eklemlerde ağrıya ve iltihaba neden olan bu hastalık
00:29
of over 90 million people in the U.S. alone.
7
29974
3720
yalnızca Amerika'da bile 90 milyondan fazla insanı etkiliyor.
00:33
But are stiff, creaky joints really inevitable?
8
33694
2873
Tutulmuş ve kireçlenmiş eklemler kaçınılmaz son mu?
00:36
What makes arthritis so pervasive,
9
36567
2214
Artrit neden bu kadar yaygın
00:38
and why haven’t we found a cure for this widespread condition?
10
38781
3838
ve neden bu hastalığa bir çare bulamadık?
00:42
The first hurdle is that arthritis is actually a spectrum
11
42619
2919
Bunun önündeki ilk engel aslında artritin
00:45
of over 100 different arthritic conditions.
12
45538
3411
100'den fazla artrit hastalığı kapsaması.
00:48
All these conditions share symptoms of joint pain and inflammation,
13
48949
4154
Bu hastalıkların hepsi eklem ağrısına ve iltihabına neden oluyor.
00:53
but the origin and severity of those symptoms vary widely.
14
53103
4017
Fakat, bu semptomların nedeni ve şiddeti değişiyor.
00:57
Even the most common type, osteoarthritis,
15
57120
2692
En yaygın tip olan osteoartritin bile önlenmesi
00:59
is trickier to prevent than one might think.
16
59812
2405
düşünüldüğünden daha zor.
01:02
It’s a general misconception that arthritis is confined to old age.
17
62217
4025
Artritin sadece yaşlılarda görüldüğü genel bir yanılgı.
01:06
The origins of osteoarthritis can often be traced to a patient’s early life,
18
66242
4398
Osteoartritin başlangıcı genelde hastanın gençliğindeki
01:10
from any seemingly ordinary joint injury.
19
70640
3041
herhangi bir eklem hasarına dayanır.
01:13
Following impact, immune cells rush in to help clean and repair the damaged site
20
73681
4530
Darbe sonrası bağışıklık hücreleri, onarım ve temizleme için hasarlı bölgeye gider
01:18
and begin pumping out enzymes,
21
78211
1790
ve o bölgede enzim üretmeye başlar
01:20
including matrix metalloproteinases and aggrecanases.
22
80001
4064
matriks matelloprotenaz ve agrekanaz gibi.
01:24
These enzymes clear out the damaged tissue and contribute to inflammation.
23
84065
4156
Bu enzimler hasarlı dokuyu temizler ve iltihap oluşumuna katkıda bulunur.
01:28
But while this rapid swelling helps protect the joint during recovery,
24
88221
3324
Bu ani şişme, iyileşme sürecinde eklemi korusa da tam iyileşmemiş doku
01:31
inadequately healed tissue can cause these immune cells to overstay their welcome.
25
91545
4670
bağışıklık hücrelerinin orada gerekenden fazla kalmasına neden olabilir.
01:36
The continuing flood of enzymes starts to degrade the cartilage,
26
96215
3526
Sürekli enzim akışı kıkırdağı bozmaya başlar
01:39
weakening the joint and leading to arthritis later on.
27
99741
3392
ve eklemi güçsüzleştirerek artrite neden olur.
01:43
Not all forms of arthritis can simply be traced to an old sports injury.
28
103133
4680
Her artrit türünün nedeni eski bir spor sakatlanması değildir.
01:47
Take rheumatoid arthritis, which affects 1.3 million U.S. adults.
29
107813
4770
Amerika'da 1,3 milyon kişiyi etkileyen romatizmal artrit buna bir örnek.
01:52
This condition is actually an autoimmune disease
30
112583
2664
Bu aslında bir otoimmün hastalığı,
otoantikorlar vücudun kendi ürettiği proteinleri tehdit olarak görürler.
01:55
in which autoantibodies target natively produced proteins,
31
115247
3608
01:58
some of which are secreted by cartilage cells.
32
118855
3019
Bu proteinlerin bazıları kıkırdak hücreleri tarafından salgılanır.
02:01
We still don’t know what causes this behavior,
33
121874
2240
Bu davranışa neyin sebep olduğunu hâlâ bilmiyoruz
02:04
but the result is that the body treats joint tissue like a foreign invader.
34
124114
4081
ama sonucunda vücut eklem dokusunu yabancı bir istilacı olarak görür.
02:08
Immune cells infiltrate the joint despite there being no tissue damage to repair.
35
128195
5050
Bağışıklık hücreleri eklemde hasar olamasa da oraya hücum ederler.
02:13
This response leads to chronic inflammation,
36
133245
2739
Bu da kronik iltihaba neden olup
02:15
which destroys bone and cartilage.
37
135984
2909
kemik ve kıkırdağı tahrip eder.
02:18
Yet another condition, spondyloarthritis,
38
138893
2755
Başka bir hastalık spondiloartrit
02:21
has similarities to both of the conditions we’ve covered.
39
141648
3063
bahsettiğimiz formların ikisine de benzerlik gösterir.
02:24
Patients experience continuous inflammation in the joints
40
144711
3055
Hastaların eklemlerinin yanı sıra tendon ve bağların
02:27
and at the sites where ligaments and tendons attach to bones,
41
147766
3143
kemikle birleştiği yerler sürekli iltihap toplar,
02:30
even without any initial injury.
42
150909
2356
herhangi bir yaralanma yaşanmamış olsa bile.
02:33
This leads to the flood of enzymes and degradation seen in osteoarthritis,
43
153265
4570
Bu da osteoartritte olduğu gibi enzim yüklenmesine ve aşınmaya neden olur.
02:37
but is driven by different inflammatory proteins called cytokines.
44
157835
4192
Fakat bu iltihap yapan sitokin proteinlerinden kaynaklanır.
02:42
As the enzymes eat away at cartilage,
45
162027
2336
Enzimler kıkırdağı aşındırırken
02:44
the body attempts to stabilize smaller joints by fusing them together.
46
164363
4046
vücut daha küçük eklemleri kaynaştırarak dengelemeye çalışır.
02:48
This process sometimes leads to outgrowths called bone spurs,
47
168409
4139
Bu süreç bazen kemik çıkıntılarına yol açar.
02:52
which also cause intense stiffness and joint pain.
48
172548
3475
Bu durum yoğun tutulma, sertleşme ve eklem ağrısına neden olur.
02:56
With so many factors causing arthritis,
49
176023
2273
Artrite neden olan birçok etken olduğundan
02:58
our current treatments are tailored to tackle specific symptoms
50
178296
3109
şu anki tedaviler, altta yatan nedenler yerine
03:01
rather than underlying causes.
51
181405
2000
belirli semptomları önlemeye çalışıyor.
03:03
These range from promising MACI techniques,
52
183405
2434
Bunlara örnek ümit vadeden MACI yöntemi olabilir
03:05
which harvest cells from small pieces of cartilage to grow replacement tissue.
53
185839
4089
bu yöntemde yeni doku üretmek için kıkırdak parçalarından hücreler alınır.
03:09
To a technique called microfracture,
54
189928
2339
Ya da mikrokırık denilen,
03:12
where surgeons create small holes in the bone,
55
192267
2505
cerrahların kemikte küçük delikler açıp
03:14
allowing bone marrow stem cells to leak out and form new cartilage.
56
194772
4410
kemik iliği kök hücrelerinin dışarı sızıp yeni kıkırdak oluşturduğu bir yöntem.
03:19
As a last resort,
57
199182
1150
En son çare olarak kıkırdağı dejenere olan hastalara
03:20
people with withered cartilage can even undergo full joint replacements.
58
200332
4500
eklem replasmanı ameliyatı ile protez uygulanabilir.
03:24
But outside these drastic measures,
59
204832
1831
Bu etkili ve ciddi önlemler dışında
03:26
the underlying drivers of autoimmune arthritis
60
206663
2762
otoimmün artrite yol açan nedenler
03:29
still present a unique treatment challenge.
61
209425
3016
tedavi açısından hâlâ büyük zorluk teşkil ediyor.
03:32
Scientists are making progress with therapies that block TNF-alpha,
62
212441
4387
Bilim insanları romatoid artrit iltihabına neden olan
03:36
one of the primary proteins causing inflammation in rheumatoid arthritis.
63
216828
4019
başlıca proteinlerden TNF-alfa proteinini engelleyen tedaviler geliştiriyorlar.
03:40
But even this approach only treats the symptoms of the condition, not the cause.
64
220847
5170
Fakat bu bile sadece semptomları iyileştiriyor, hastalığın nedenini değil.
03:46
In the meantime, some of our best defenses against arthritis are lifestyle choices:
65
226017
5492
Bununla birlikte artrite karşı en iyi savunma hayattaki tercihlerimiz.
03:51
maintaining a healthy weight to take pressure off joints,
66
231509
3029
Eklemlerdeki baskıyı azaltmak için sağlıklı bir kiloda olmak,
03:54
low-impact exercises like yoga or cycling, and avoiding smoking.
67
234538
4720
yoga ve bisiklet sürmek gibi hafif sporlar yapmak, sigara içmemek gibi.
03:59
These arthritis-fighting behaviors can help us lead longer lives
68
239258
3934
Artritle savaşan bu tutumlar daha uzun yaşamamızı sağlayabilir
04:03
as we continue to research cures and treatments
69
243192
2900
bu sayede bizler de muazzam çeşitlilikteki artrit hastalıklara
04:06
for the huge diversity of arthritic conditions.
70
246092
3010
çare ve tedaviler aramaya devam ederiz.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7