Why haven’t we cured arthritis? - Kaitlyn Sadtler and Heather J. Faust

496,460 views ・ 2019-11-07

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Magdalena Podskarbi Korekta: Ola Królikowska
00:06
While regaling you with daring stories from her youth,
0
6539
2911
Słuchając brawurowych opowieści z młodości babci,
00:09
it might be hard to believe your grandmother used to be a trapeze artist.
1
9450
3914
nigdy byście nie uwierzyli, że była kiedyś akrobatką.
00:13
However, the bad backs, elbow pain, and creaky knees so common in older people
2
13364
4980
Jednak problemy z kręgosłupem, bóle w łokciach i trzeszczące kolana
są powszechne nie tylko wśród osób w podeszłym wieku.
00:18
is more than just “old age."
3
18344
2153
00:20
In fact, the source of this stiffness plagues many young people as well.
4
20497
4660
Problem zesztywnienia występuje też u wielu młodych ludzi.
00:25
The culprit is arthritis:
5
25157
1681
Winowajcą jest artretyzm,
00:26
a condition that causes inflammation and pain in the joints
6
26838
3136
czyli stan wywołujący zapalenie i ból stawów
00:29
of over 90 million people in the U.S. alone.
7
29974
3720
u ponad 90 milionów ludzi w samych USA.
00:33
But are stiff, creaky joints really inevitable?
8
33694
2873
Czy sztywnienia i skrzypienia stawów rzeczywiście nie da się uniknąć?
00:36
What makes arthritis so pervasive,
9
36567
2214
Co sprawia, że zapalenie stawów
00:38
and why haven’t we found a cure for this widespread condition?
10
38781
3838
jest tak powszechne i do tej pory nie ma na nie leku?
00:42
The first hurdle is that arthritis is actually a spectrum
11
42619
2919
Przede wszystkim artretyzm to w rzeczywistości spektrum
00:45
of over 100 different arthritic conditions.
12
45538
3411
ponad 100 różnych schorzeń.
00:48
All these conditions share symptoms of joint pain and inflammation,
13
48949
4154
Wszystkie dolegliwości odznaczają się bólem stawów i stanem zapalnym,
00:53
but the origin and severity of those symptoms vary widely.
14
53103
4017
ale pochodzenie i nasilenie tych objawów znacznie się od siebie różni.
00:57
Even the most common type, osteoarthritis,
15
57120
2692
Nawet najczęstszy rodzaj schorzenia, choroba zwyrodnieniowa stawów,
00:59
is trickier to prevent than one might think.
16
59812
2405
jest trudniejsza w zapobieganiu, niż można przypuszczać.
01:02
It’s a general misconception that arthritis is confined to old age.
17
62217
4025
Panuje błędne przekonanie, że artretyzm związany jest z podeszłym wiekiem.
01:06
The origins of osteoarthritis can often be traced to a patient’s early life,
18
66242
4398
Początków choroby zwyrodnieniowej często upatruje się już w dzieciństwie,
01:10
from any seemingly ordinary joint injury.
19
70640
3041
w zwykłych na pozór urazach stawów.
01:13
Following impact, immune cells rush in to help clean and repair the damaged site
20
73681
4530
Tuż po urazie komórki odpornościowe, próbując oczyścić i naprawić uszkodzenie,
01:18
and begin pumping out enzymes,
21
78211
1790
zaczynają pompować enzymy,
01:20
including matrix metalloproteinases and aggrecanases.
22
80001
4064
w tym metaloproteinazy macierzy pozakomórkowej i agrekanazy.
01:24
These enzymes clear out the damaged tissue and contribute to inflammation.
23
84065
4156
Enzymy oczyszczają uszkodzone tkanki i wspomagają stan zapalny.
01:28
But while this rapid swelling helps protect the joint during recovery,
24
88221
3324
Ten gwałtownie postępujący obrzęk pomaga chronić staw do czasu jego odbudowy,
01:31
inadequately healed tissue can cause these immune cells to overstay their welcome.
25
91545
4670
ale niewłaściwe leczenie może powodować zadomowienie się tych komórek.
01:36
The continuing flood of enzymes starts to degrade the cartilage,
26
96215
3526
Ciągły napływ enzymów zaczyna degradować chrząstkę,
01:39
weakening the joint and leading to arthritis later on.
27
99741
3392
osłabiając staw i powodując artretyzm w późniejszym okresie życia.
01:43
Not all forms of arthritis can simply be traced to an old sports injury.
28
103133
4680
Ale nie wszystkie formy artretyzmu pochodzą z dawnych urazów sportowych.
01:47
Take rheumatoid arthritis, which affects 1.3 million U.S. adults.
29
107813
4770
Na przykład reumatoidalne zapalenie stawów dotyka 1,3 miliona dorosłych Amerykanów.
01:52
This condition is actually an autoimmune disease
30
112583
2664
Ten stan jest w rzeczywistości chorobą autoimmunologiczną,
01:55
in which autoantibodies target natively produced proteins,
31
115247
3608
w której autoprzeciwciała atakują białka wyprodukowane przez gospodarza,
01:58
some of which are secreted by cartilage cells.
32
118855
3019
część z których jest wydzielana przez komórki chrzęstne.
02:01
We still don’t know what causes this behavior,
33
121874
2240
Wciąż nie wiemy, co powoduje takie zachowanie,
02:04
but the result is that the body treats joint tissue like a foreign invader.
34
124114
4081
ale organizm uznaje tkankę stawową za intruza.
02:08
Immune cells infiltrate the joint despite there being no tissue damage to repair.
35
128195
5050
Komórki odpornościowe penetrują staw mimo braku jakiegokolwiek urazu.
02:13
This response leads to chronic inflammation,
36
133245
2739
Odpowiedzią organizmu jest przewlekłe zapalenie,
02:15
which destroys bone and cartilage.
37
135984
2909
które niszczy kość i chrząstkę.
02:18
Yet another condition, spondyloarthritis,
38
138893
2755
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa jest jeszcze jednym schorzeniem,
02:21
has similarities to both of the conditions we’ve covered.
39
141648
3063
które wykazuje podobieństwo do obu wspomnianych przypadków.
02:24
Patients experience continuous inflammation in the joints
40
144711
3055
Pacjenci doświadczają ciągłego zapalenia stawów w miejscach,
02:27
and at the sites where ligaments and tendons attach to bones,
41
147766
3143
w których wiązadła i ścięgna łączą się z kośćmi,
02:30
even without any initial injury.
42
150909
2356
nawet gdy początkowo nie stwierdzono żadnego urazu.
02:33
This leads to the flood of enzymes and degradation seen in osteoarthritis,
43
153265
4570
To prowadzi do zalewu enzymów i degradacji jak w chorobie zwyrodnieniowej stawów,
02:37
but is driven by different inflammatory proteins called cytokines.
44
157835
4192
ale wywołane jest innego rodzaju białkami prozapalnymi, zwanymi cytokinami.
02:42
As the enzymes eat away at cartilage,
45
162027
2336
Podczas gdy enzymy zżerają chrząstkę,
02:44
the body attempts to stabilize smaller joints by fusing them together.
46
164363
4046
organizm próbuje ustabilizować mniejsze stawy poprzez ich połączenie.
02:48
This process sometimes leads to outgrowths called bone spurs,
47
168409
4139
Ten proces prowadzi czasem do wytworzenia narośli zwanych ostrogami kostnymi,
02:52
which also cause intense stiffness and joint pain.
48
172548
3475
które są też przyczyną głębokiej sztywności i bólu stawów.
Przy tak wielu czynnikach powodujących artretyzm
02:56
With so many factors causing arthritis,
49
176023
2273
02:58
our current treatments are tailored to tackle specific symptoms
50
178296
3109
obecnie stosowana terapia polega raczej na leczeniu objawowym
03:01
rather than underlying causes.
51
181405
2000
niż przyczynowym.
03:03
These range from promising MACI techniques,
52
183405
2434
Są to zarówno obiecujące procedury MACI,
03:05
which harvest cells from small pieces of cartilage to grow replacement tissue.
53
185839
4089
zbierające komórki z cząstek chrząstki, żeby wyhodować tkankę zastępczą,
03:09
To a technique called microfracture,
54
189928
2339
jak i techniki zwane metodą mikrozłamań,
03:12
where surgeons create small holes in the bone,
55
192267
2505
polegające na wykonaniu drobnych otworów w kości,
03:14
allowing bone marrow stem cells to leak out and form new cartilage.
56
194772
4410
żeby umożliwić komórkom szpiku kostnego wyciek i budowę nowej tkanki chrzęstnej.
Ratunkiem dla osób dotkniętych zanikiem tkanki chrzęstnej
03:19
As a last resort,
57
199182
1150
03:20
people with withered cartilage can even undergo full joint replacements.
58
200332
4500
może być zabieg wszczepienia endoprotezy stawowej.
03:24
But outside these drastic measures,
59
204832
1831
Z wyjątkiem tych drastycznych metod
03:26
the underlying drivers of autoimmune arthritis
60
206663
2762
czynniki powodujące autoimmunologiczne zapalenie stawów
03:29
still present a unique treatment challenge.
61
209425
3016
wciąż stanowią wyzwanie w jego leczeniu.
03:32
Scientists are making progress with therapies that block TNF-alpha,
62
212441
4387
Naukowcy robią postępy w zakresie terapii blokujących czynnik TNF-alfa,
03:36
one of the primary proteins causing inflammation in rheumatoid arthritis.
63
216828
4019
jedno z głównych białek powodujących stan zapalny w reumatoidalnym zapaleniu stawów.
03:40
But even this approach only treats the symptoms of the condition, not the cause.
64
220847
5170
Ale i to podejście leczy jedynie objawy, a nie przyczyny dolegliwości.
03:46
In the meantime, some of our best defenses against arthritis are lifestyle choices:
65
226017
5492
Póki co najlepszą obroną przed ryzykiem artretyzmu jest nasz styl życia.
03:51
maintaining a healthy weight to take pressure off joints,
66
231509
3029
Utrzymanie prawidłowej wagi, żeby odciążyć stawy, lekkie ćwiczenia,
03:54
low-impact exercises like yoga or cycling, and avoiding smoking.
67
234538
4720
jak joga czy jazda na rowerze, a także unikanie palenia papierosów.
03:59
These arthritis-fighting behaviors can help us lead longer lives
68
239258
3934
Takie prozdrowotne zachowania pomogą przedłużyć życie
04:03
as we continue to research cures and treatments
69
243192
2900
i zarazem kontynuować poszukiwania leku na te zróżnicowane schorzenia stawów.
04:06
for the huge diversity of arthritic conditions.
70
246092
3010
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7