Why haven’t we cured arthritis? - Kaitlyn Sadtler and Heather J. Faust

496,040 views ・ 2019-11-07

TED-Ed


Videoni ijro etish uchun quyidagi inglizcha subtitrlarga ikki marta bosing.

Translator: Madina Juarez Reviewer: Nazarbek Nazarov
00:06
While regaling you with daring stories from her youth,
0
6539
2911
Buvingiz sizni yoshligidagi jasurligi bilan lol qoldirsa ham,
00:09
it might be hard to believe your grandmother used to be a trapeze artist.
1
9450
3914
siz buvingiz trapez ustasi bo'lganiga ishonishingiz qiyin bo'lsa kerak.
00:13
However, the bad backs, elbow pain, and creaky knees so common in older people
2
13364
4980
Ammo bel va tirsakdagi og'rig', qariyalar orasida keng tarqalgan tizza qirsillashi
00:18
is more than just “old age."
3
18344
2153
shunchaki “qarilik” emas.
00:20
In fact, the source of this stiffness plagues many young people as well.
4
20497
4660
Aslida, bog'imdagi qotish holati ko'plab yoshlarni ham azoblantiradi.
00:25
The culprit is arthritis:
5
25157
1681
Sabachisi artrit.
00:26
a condition that causes inflammation and pain in the joints
6
26838
3136
Bu kasallik bo’g’imlarda yallig’lanish va og’riq keltiradi.
00:29
of over 90 million people in the U.S. alone.
7
29974
3720
AQShda 90 million kishilarda mavjud.
00:33
But are stiff, creaky joints really inevitable?
8
33694
2873
Ammo qotgan va qirsillaydigan bo'g'imlar muqarrar holatmi?
00:36
What makes arthritis so pervasive,
9
36567
2214
Nima sababdan artrit ko'p uchraydiga kasallik
00:38
and why haven’t we found a cure for this widespread condition?
10
38781
3838
va nima uchun haligacha bu keng tarqalgan kasallikga da'vo topmadik?
00:42
The first hurdle is that arthritis is actually a spectrum
11
42619
2919
Birinchi to'siq bu artritning
00:45
of over 100 different arthritic conditions.
12
45538
3411
yuzta turli hil holatlardan iboratligi.
00:48
All these conditions share symptoms of joint pain and inflammation,
13
48949
4154
Bu barcha holatlarda bo'gimda og'riq hamda yallig'lanish kuzatiladi.
00:53
but the origin and severity of those symptoms vary widely.
14
53103
4017
Ammo, bularni nima keltirishi hamda simptomlar avjligi farqlanadi.
00:57
Even the most common type, osteoarthritis,
15
57120
2692
Hattoki, eng tarqalgan turi osteoartritni
00:59
is trickier to prevent than one might think.
16
59812
2405
oldini olish biz oylagandek oson emas.
01:02
It’s a general misconception that arthritis is confined to old age.
17
62217
4025
Artrit aynan bir yosh guruhiga munosibligi notog'ri tushunchadir.
01:06
The origins of osteoarthritis can often be traced to a patient’s early life,
18
66242
4398
Osteoartrit sababi ko'pincha bemorning yoshligidagi
01:10
from any seemingly ordinary joint injury.
19
70640
3041
oddiy jarohat tufayli yuzaga kelgani aniqlanishi mumkin.
01:13
Following impact, immune cells rush in to help clean and repair the damaged site
20
73681
4530
Immunitet hujayralari tezda shikastlangan joyni tozalash va tiklashga yordam berib,
01:18
and begin pumping out enzymes,
21
78211
1790
fermentlarni ishlab chiqaradi.
01:20
including matrix metalloproteinases and aggrecanases.
22
80001
4064
Bu fermentlardan bir turlari bu matritca metalloproteinazlari va agrekanazlaridir.
01:24
These enzymes clear out the damaged tissue and contribute to inflammation.
23
84065
4156
Bular shikastlangan joydagi toqimalarni tozalaydi va yallig'lanishni qozg'atadi.
01:28
But while this rapid swelling helps protect the joint during recovery,
24
88221
3324
Tez shishish tizza bog'imining tiklanish vaqtida himoya qilsa ham,
01:31
inadequately healed tissue can cause these immune cells to overstay their welcome.
25
91545
4670
lekin toqimar to'liq bitmasa immunitet hujayralari vaqtdan ortiq qolib ketadi.
01:36
The continuing flood of enzymes starts to degrade the cartilage,
26
96215
3526
Fermentlar to'htamay ishlab chiqarilishi to'g'ayni yemiradi,
01:39
weakening the joint and leading to arthritis later on.
27
99741
3392
bo'g'imni kuchsizlantiradi, va artrit holatini yaratadi.
01:43
Not all forms of arthritis can simply be traced to an old sports injury.
28
103133
4680
Artritning barcha turlari o'tmishdagi sport shikasti tufayli emasdir.
01:47
Take rheumatoid arthritis, which affects 1.3 million U.S. adults.
29
107813
4770
AQShda 1, 3 million kishida uchraydigan romatoid artritini misol qilib olamiz.
01:52
This condition is actually an autoimmune disease
30
112583
2664
Bu kasallik aslida autoimmun kasalligidir,
01:55
in which autoantibodies target natively produced proteins,
31
115247
3608
autoantitanalar tabiiy holda ishlab chiqariladigan oqsillarga hujum qiladi.
01:58
some of which are secreted by cartilage cells.
32
118855
3019
Bu oqsillardan bir turini bog'im tog'ayi ishlab chiqaradi.
02:01
We still don’t know what causes this behavior,
33
121874
2240
Bunga sababchi nima ekanligi hali ham no'malum.
02:04
but the result is that the body treats joint tissue like a foreign invader.
34
124114
4081
Ammo, hulosa shuki organizm bog'im toqimasini horijiy bosqinchi deb ko'radi.
02:08
Immune cells infiltrate the joint despite there being no tissue damage to repair.
35
128195
5050
Immunitet hujayralari toqimani sozlashga hojat bo'lmasa ham bostirib kiradi.
02:13
This response leads to chronic inflammation,
36
133245
2739
Bu reaktciya surunkali yallig'lanishga olib borib,
02:15
which destroys bone and cartilage.
37
135984
2909
suyak va to'g'ayni yemiradi.
02:18
Yet another condition, spondyloarthritis,
38
138893
2755
Yana bitta kassalik turi, spondiloartrit,
02:21
has similarities to both of the conditions we’ve covered.
39
141648
3063
bu paytgacha etib otilgan kasalliklarga o'hshash joylari bor.
02:24
Patients experience continuous inflammation in the joints
40
144711
3055
Bemorlar bog'imlarida doimiy yallig'lanish kuzatiladi,
02:27
and at the sites where ligaments and tendons attach to bones,
41
147766
3143
Bu holat pay va chandirlar suyakka qoshiladigan, hattoki avval
02:30
even without any initial injury.
42
150909
2356
shikast yetqazilmagan joylarda ham kuzatiladi.
02:33
This leads to the flood of enzymes and degradation seen in osteoarthritis,
43
153265
4570
Fermentlar toshib kelib, osteoartritdagi yemirilish holatiga oboradi.
02:37
but is driven by different inflammatory proteins called cytokines.
44
157835
4192
Ammo, buni sababchisi sitokin oqsillari bo'ladi.
02:42
As the enzymes eat away at cartilage,
45
162027
2336
Fermentlar to'g'ayni yemirgani sari,
02:44
the body attempts to stabilize smaller joints by fusing them together.
46
164363
4046
organizm kichik bo'g'imlarni qo'shib ularni barqarorlashtirishga urinadi.
02:48
This process sometimes leads to outgrowths called bone spurs,
47
168409
4139
Bu jarayon paytida ba'zan suyak shporalari deb ataladigan o'simtalar paydo bo'ladi,
02:52
which also cause intense stiffness and joint pain.
48
172548
3475
bu o'simtalar kuchli bo'g'im og'rig'i va zichlanishiga sabab bo'ladi.
02:56
With so many factors causing arthritis,
49
176023
2273
Artrit kasalligini keltiradigan omillar ko'p.
02:58
our current treatments are tailored to tackle specific symptoms
50
178296
3109
Shu bois hozirda faqat alomatlarni da'volash usullari qollanadi,
03:01
rather than underlying causes.
51
181405
2000
kasallik sababchilarini emas.
03:03
These range from promising MACI techniques,
52
183405
2434
Bu usullarning biri МАТХ metodi bo'lib,
03:05
which harvest cells from small pieces of cartilage to grow replacement tissue.
53
185839
4089
to'g'ayning bo'laklaridan hujayralar to'planib, ulardan yangi toqima yasaladi.
03:09
To a technique called microfracture,
54
189928
2339
Boshqa bitta usul bu mikrofraktura.
03:12
where surgeons create small holes in the bone,
55
192267
2505
Hirurglar kickik teshiklar yaratib, ular orqali
03:14
allowing bone marrow stem cells to leak out and form new cartilage.
56
194772
4410
suyak iligidan ildiz hujayralari oqib chiqib yangi to'g'ay yaratadi.
03:19
As a last resort,
57
199182
1150
Eng ohorgi chora
03:20
people with withered cartilage can even undergo full joint replacements.
58
200332
4500
to'g'ayi butunlay yemirilgan bemorning toliq bo'g'imini almashtiriluvi.
03:24
But outside these drastic measures,
59
204832
1831
Ammo bu kabi keskin choralar bo'lsa ham
03:26
the underlying drivers of autoimmune arthritis
60
206663
2762
autoimmun artritni yaratuvchi sabablarini
03:29
still present a unique treatment challenge.
61
209425
3016
da'volash hali ham mushkul masaladir.
03:32
Scientists are making progress with therapies that block TNF-alpha,
62
212441
4387
Olimlar NOF-alfa oqsil terapiya usullarini qollab oldinga ketayaptilar.
03:36
one of the primary proteins causing inflammation in rheumatoid arthritis.
63
216828
4019
Bu oqsil romatid artrit yallig'lanishing asosiy sababchilaridar biridir.
03:40
But even this approach only treats the symptoms of the condition, not the cause.
64
220847
5170
Ammo, bu usul ham kasallik sababini emas, kasallik alomatlarini da'volaydi holos.
03:46
In the meantime, some of our best defenses against arthritis are lifestyle choices:
65
226017
5492
Bu orada esa, artrit oldini olishning eng yanhshi himoyasi bu hayot tarzidir, misol
03:51
maintaining a healthy weight to take pressure off joints,
66
231509
3029
sog'lom vazn ushlash, bu bo'g'imlarga bosimni tushiradi, yoki
03:54
low-impact exercises like yoga or cycling, and avoiding smoking.
67
234538
4720
yoga va velosiped minish kabi oson mashq'ulotlar bajarish, va chekmaslik.
03:59
These arthritis-fighting behaviors can help us lead longer lives
68
239258
3934
Bu kabi artrit oldini oladigan faoliyatlar uzoq umr kechirishimizga yordam beradi.
04:03
as we continue to research cures and treatments
69
243192
2900
Bizlar turli hil artrit kasalliklarini da'volash yollarini
04:06
for the huge diversity of arthritic conditions.
70
246092
3010
tadqiqot yoli bilan izlashni davom etamiz.
Ushbu veb-sayt haqida

Ushbu sayt sizni ingliz tilini o'rganish uchun foydali bo'lgan YouTube videolari bilan tanishtiradi. Dunyo bo'ylab eng yaxshi o'qituvchilar tomonidan o'qitiladigan ingliz tili darslarini ko'rasiz. Videoni u yerdan o'ynash uchun har bir video sahifasida ko'rsatilgan inglizcha subtitrlarga ikki marta bosing. Subtitrlar video ijrosi bilan sinxronlashtiriladi. Agar sizda biron bir fikr yoki so'rov bo'lsa, iltimos, ushbu aloqa formasi orqali biz bilan bog'laning.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7