Why haven’t we cured arthritis? - Kaitlyn Sadtler and Heather J. Faust

501,807 views ・ 2019-11-07

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Vivian Dinh Reviewer: Hung Tran Phi
00:06
While regaling you with daring stories from her youth,
0
6539
2911
Khi bạn đang hứng thú với các truyện mạo hiểm thời trẻ của bà,
00:09
it might be hard to believe your grandmother used to be a trapeze artist.
1
9450
3914
thật khó để tin chuyện bà của bạn từng là một nghệ sĩ nhào lộn.
00:13
However, the bad backs, elbow pain, and creaky knees so common in older people
2
13364
4980
Tuy nhiên, đau lưng, đau khuỷu tay và nhức gối rất phổ biến ở người lớn tuổi
00:18
is more than just “old age."
3
18344
2153
mà không chỉ riêng cho "tuổi già".
00:20
In fact, the source of this stiffness plagues many young people as well.
4
20497
4660
Trên thực tế, sự cứng cơ này cũng ảnh hưởng đến cả thanh niên.
00:25
The culprit is arthritis:
5
25157
1681
Thủ phạm chính là viêm khớp:
00:26
a condition that causes inflammation and pain in the joints
6
26838
3136
tình trạng viêm và đau ở khớp
00:29
of over 90 million people in the U.S. alone.
7
29974
3720
của hơn 90 triệu người chỉ riêng ở Hoa Kỳ.
00:33
But are stiff, creaky joints really inevitable?
8
33694
2873
Nhưng liệu việc cứng khớp thực sự không thể tránh khỏi?
00:36
What makes arthritis so pervasive,
9
36567
2214
Điều gì khiến cho viêm khớp trở nên phổ biến,
00:38
and why haven’t we found a cure for this widespread condition?
10
38781
3838
và tại sao ta chưa thể chữa trị cho một tình trạng phổ biến như vậy?
00:42
The first hurdle is that arthritis is actually a spectrum
11
42619
2919
Rào cản đầu tiên là do viêm khớp là một tập hợp
00:45
of over 100 different arthritic conditions.
12
45538
3411
của hơn 100 dạng viêm khớp khác nhau.
00:48
All these conditions share symptoms of joint pain and inflammation,
13
48949
4154
Tất cả đều có triệu chứng chung là đau và viêm,
00:53
but the origin and severity of those symptoms vary widely.
14
53103
4017
nhưng nguồn gốc và mức độ nghiêm trọng thì rất khác nhau.
00:57
Even the most common type, osteoarthritis,
15
57120
2692
Ngay cả tình trạng phổ biến nhất - thoái hóa khớp -
00:59
is trickier to prevent than one might think.
16
59812
2405
cũng khó phòng ngừa hơn ta nghĩ.
01:02
It’s a general misconception that arthritis is confined to old age.
17
62217
4025
Hầu như ta vẫn quan niệm sai rằng viêm khớp sẽ chỉ diễn ra ở tuổi già.
01:06
The origins of osteoarthritis can often be traced to a patient’s early life,
18
66242
4398
Dấu hiệu viêm khớp cũng được phát hiện ở một bệnh nhân rất trẻ,
01:10
from any seemingly ordinary joint injury.
19
70640
3041
từ những vị trí chấn thương trông rất bình thường.
01:13
Following impact, immune cells rush in to help clean and repair the damaged site
20
73681
4530
Do chấn thương, tế bào miễn dịch tiếp cận để làm sạch và hồi phục vết thương
01:18
and begin pumping out enzymes,
21
78211
1790
và bắt đầu tiết ra các enzym,
01:20
including matrix metalloproteinases and aggrecanases.
22
80001
4064
gồm enzym tế bào cấu trúc nền và enzym phân giải protein ngoại bào.
01:24
These enzymes clear out the damaged tissue and contribute to inflammation.
23
84065
4156
Những enzym này giúp loại bỏ mô bị hỏng và góp phần gây sưng.
01:28
But while this rapid swelling helps protect the joint during recovery,
24
88221
3324
Dù cho việc sưng viêm giúp bảo vệ khớp trong suốt quá trình phục hồi,
01:31
inadequately healed tissue can cause these immune cells to overstay their welcome.
25
91545
4670
thì mặt khác các mô chưa lành khiến cho tế bào miễn dịch ở lại lâu hơn.
01:36
The continuing flood of enzymes starts to degrade the cartilage,
26
96215
3526
Việc tiết enzym liên tục mài mòn lớp sụn bảo vệ,
01:39
weakening the joint and leading to arthritis later on.
27
99741
3392
gây suy yếu khớp và dẫn đến viêm khớp sau này.
01:43
Not all forms of arthritis can simply be traced to an old sports injury.
28
103133
4680
Không phải dạng viêm khớp nào cũng bắt nguồn từ tiền sử chấn thương thể thao.
01:47
Take rheumatoid arthritis, which affects 1.3 million U.S. adults.
29
107813
4770
Căn bệnh thấp khớp ảnh hưởng tới 1,3 triệu người trưởng thành ở Mỹ.
01:52
This condition is actually an autoimmune disease
30
112583
2664
Tình trạng này thực ra là một dạng bệnh tự miễn
01:55
in which autoantibodies target natively produced proteins,
31
115247
3608
khi kháng thể tự miễn tập trung vào các protein được cơ thể sản xuất,
01:58
some of which are secreted by cartilage cells.
32
118855
3019
gồm một số loại protein được tiết ra bởi các tế bào sụn.
02:01
We still don’t know what causes this behavior,
33
121874
2240
Chúng ta chưa biết điều gì dẫn tới phản ứng này
02:04
but the result is that the body treats joint tissue like a foreign invader.
34
124114
4081
nhưng kết cục cơ thể xem mô khớp như là kẻ đột nhập.
02:08
Immune cells infiltrate the joint despite there being no tissue damage to repair.
35
128195
5050
Các tế bào miễn dịch thâm nhập vào khớp dù không hề có mô tổn thương.
02:13
This response leads to chronic inflammation,
36
133245
2739
Phản ứng này dẫn đến sự viêm mãn tính,
02:15
which destroys bone and cartilage.
37
135984
2909
làm tiêu hủy xương và sụn.
02:18
Yet another condition, spondyloarthritis,
38
138893
2755
Một dạng viêm khác, viêm đốt sống,
02:21
has similarities to both of the conditions we’ve covered.
39
141648
3063
có tình trạng tương tự với hai dạng viêm trên.
02:24
Patients experience continuous inflammation in the joints
40
144711
3055
Bệnh nhân trải qua cơn viêm mãn tính ở khớp
02:27
and at the sites where ligaments and tendons attach to bones,
41
147766
3143
và ở những vùng dây chằng, gân dính với xương,
02:30
even without any initial injury.
42
150909
2356
dù không có chấn thương nghiêm trọng nào.
02:33
This leads to the flood of enzymes and degradation seen in osteoarthritis,
43
153265
4570
Điều này dẫn đến việc tiết enzym quá mức và sự thoái hóa ở người bị thoái hóa khớp,
02:37
but is driven by different inflammatory proteins called cytokines.
44
157835
4192
nhưng nguyên do lại do một protein gây viêm khác là cytokine.
02:42
As the enzymes eat away at cartilage,
45
162027
2336
Khi các enzym bào mòn sụn,
02:44
the body attempts to stabilize smaller joints by fusing them together.
46
164363
4046
cơ thể cố gắng ổn định các khớp nhỏ hơn bằng cách hợp nhất chúng lại.
02:48
This process sometimes leads to outgrowths called bone spurs,
47
168409
4139
Quá trình này đôi khi dẫn đến một sự phát triển quá mức gọi là gai xương,
02:52
which also cause intense stiffness and joint pain.
48
172548
3475
thứ gây ra cứng khớp và đau khớp dữ dội.
02:56
With so many factors causing arthritis,
49
176023
2273
Với vô vàn tác nhân gây ra viêm khớp,
02:58
our current treatments are tailored to tackle specific symptoms
50
178296
3109
phác đồ điều trị thay đổi để ứng với các triệu chứng cụ thể
03:01
rather than underlying causes.
51
181405
2000
hơn là dựa trên các nguyên nhân cơ bản.
03:03
These range from promising MACI techniques,
52
183405
2434
Điều này bao gồm kỹ thuật y sinh MACI đầy hứa hẹn,
03:05
which harvest cells from small pieces of cartilage to grow replacement tissue.
53
185839
4089
thu thập tế bào từ những mảnh sụn nhỏ nhằm phát triển mô thay thế.
03:09
To a technique called microfracture,
54
189928
2339
Đối với kỹ thuật kích thích tuỷ,
03:12
where surgeons create small holes in the bone,
55
192267
2505
bác sĩ khoan những lổ nhỏ trên xương,
03:14
allowing bone marrow stem cells to leak out and form new cartilage.
56
194772
4410
kích thích tế bào tuỷ xương sản sinh và hình thành sụn mới.
03:19
As a last resort,
57
199182
1150
Phương sách cuối cùng,
03:20
people with withered cartilage can even undergo full joint replacements.
58
200332
4500
là thay thế toàn bộ khớp đối với người bị hỏng khớp hoàn toàn.
03:24
But outside these drastic measures,
59
204832
1831
Ngoài những biện pháp quyết liệt này,
03:26
the underlying drivers of autoimmune arthritis
60
206663
2762
nguyên nhân chính của bệnh viêm khớp tự miễn
03:29
still present a unique treatment challenge.
61
209425
3016
vẫn là thách thức để hình thành phác đồ trị liệu chuyên biệt.
03:32
Scientists are making progress with therapies that block TNF-alpha,
62
212441
4387
Các nhà khoa học tiếp tục triển khai các liệu pháp ngăn chặn TNF-alpha,
03:36
one of the primary proteins causing inflammation in rheumatoid arthritis.
63
216828
4019
một trong những protein chính gây viêm khớp dạng thấp.
03:40
But even this approach only treats the symptoms of the condition, not the cause.
64
220847
5170
Song phương thức này cũng chỉ chữa trị các triệu chứng, không phải nguyên nhân.
03:46
In the meantime, some of our best defenses against arthritis are lifestyle choices:
65
226017
5492
Trong khi đó, biện pháp phòng ngừa viêm khớp tốt nhất là thay đổi lối sống:
03:51
maintaining a healthy weight to take pressure off joints,
66
231509
3029
như duy trì cân nặng lý tưởng để giảm áp lực cho khớp,
03:54
low-impact exercises like yoga or cycling, and avoiding smoking.
67
234538
4720
các bài tập nhẹ như yoga hoặc đạp xe và tránh hút thuốc.
03:59
These arthritis-fighting behaviors can help us lead longer lives
68
239258
3934
Những hành động trên có thể giúp ta sống lâu hơn
04:03
as we continue to research cures and treatments
69
243192
2900
khi chúng ta tiếp tục nghiên cứu cách chữa trị
04:06
for the huge diversity of arthritic conditions.
70
246092
3010
cho sự đa dạng của căn bệnh viêm khớp.
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7