Ethical dilemma: Who should you believe? - Alex Worsnip

821,669 views ・ 2022-04-12

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Alpçetin Gözden geçirme: Ebrar Batmaz
00:06
You’re sitting on the couch watching TV, when you hear a knock on the door.
0
6878
4629
Koltukta oturmuş televizyon izlerken kapının çaldığını duyuyorsunuz.
00:11
The police have just arrived to arrest your spouse— for murder.
1
11507
4129
Polis eşinizi cinayetten tutuklamak için gelmiş.
00:16
This accusation comes as a total shock.
2
16012
2627
Bu suçlama çok şok edici.
00:19
In your experience, your partner has always been gentle and loving,
3
19140
3629
Deneyimlerine göre partnerin her zaman nazik ve sevecen biri olmuştur
00:22
and you can't imagine them committing a grisly murder.
4
22769
2877
ve korkunç bir cinayet işlediklerini hayal bile edemiyorsun.
00:25
But the evidence is serious:
5
25855
1627
Fakat kanıtlar çok ciddi:
00:27
their fingerprints were found on the murder weapon.
6
27482
2711
Parmak izleri cinayet silahında bulunmuş.
00:30
Your spouse insists they're innocent.
7
30526
2127
Eşin ise masum olduğuna ısrar ediyor.
00:32
“I know it looks bad,” they say, “but you have to believe me!
8
32653
2878
“Kötü göründüğünü biliyorum” diyor, “Ama bana inanmalısın!
00:35
If you don’t, who will?”
9
35531
1460
Sen inanmazsan kim inanacak?”
00:37
Should you believe your spouse,
10
37617
1793
Kanıtlar aleyhine gözükmesine rağmen
00:39
even though the evidence against them looks damning?
11
39410
2503
eşinize inanmalı mısınız?
00:42
Take a second to think what you would believe in this situation.
12
42205
3461
Bir saniyeliğine bu durumda neye inanacağınızı düşünün.
00:46
This dilemma is part of what philosophers call the ethics of belief:
13
46667
4630
Bu ikilem, filozofların inanç etiği dedikleri şeyin bir parçası:
00:51
a field of study that explores how we ought to form beliefs,
14
51589
4046
İnanç etiği, inançları nasıl oluşturmamız gerektiğini
00:55
and whether we have ethical duties to believe certain things.
15
55635
4129
ve bazı şeylere inanmak için
etik vazifelere sahip olup olmadığımızı araştıran çalışma alanıdır.
01:00
The question here isn't about what you should do,
16
60264
2711
Buradaki soru ne yapmanız gerektiği değil,
01:02
such as whether or not you should find your spouse guilty in a court of law.
17
62975
3754
mahkemede eşinizi suçlu bulup bulmamanız gerektiği de değil.
01:06
After all, you wouldn’t be on the jury in their trial!
18
66938
3128
Ne de olsa mahkemesinde jüri heyetinde olmayacaksınız!
01:10
Rather, it’s about what you should believe to be true.
19
70483
3754
Mesele daha çok neyin doğru olduğuna inanmanız gerektiği.
01:14
So, what factors should you consider?
20
74487
2336
O halde hangi etkenleri göz önünde bulundurmalısınız?
01:16
Perhaps the most obvious is your evidence.
21
76823
2252
Muhtemelen en bariz olanı sizin kanıtınız.
01:19
After all, to believe something is to take it to be true.
22
79367
3545
Ne de olsa bir şeye inanmak onun doğru olduğunu farz etmektir.
01:22
And evidence is, by definition,
23
82912
2294
Ki kanıt tanımı gereği
01:25
all information that helps us determine what's true.
24
85206
3295
neyin doğru olduğunu saptamamıza yardım edecek tüm bilgilerdir.
01:29
From this, some philosophers draw the conclusion that evidence
25
89168
3837
Bundan bazı filozoflar,
kanıtın neye inanacağınızı belirlemesi gereken tek şey olduğu sonucuna varıyor.
01:33
is the only thing that ought to determine what you believe.
26
93005
3003
01:36
This view is called evidentialism, and a strict evidentialist would say
27
96384
4921
Bu görüşe kanıtsalcılık deniyor ve katı bir kanıtçı,
suçlanan kişinin eşinizin olmasının bir önemi olmadığını söyler.
01:41
it doesn’t matter that the accused is your spouse.
28
101305
2795
01:44
You should evaluate the evidence from a neutral, objective point of view.
29
104100
4296
Kanıtı tarafsız bir bakış açısıyla değerlendirmelisiniz.
01:48
Taking the perspective of an unbiased third party,
30
108729
3337
Tarafsız üçüncü bir kişinin bakış açısını ele alarak
01:52
your judgment of your spouse's character is a relevant consideration.
31
112066
4713
eşinizin karakterini yargılamanız uygun bir değerlendirmedir.
01:56
But finding their fingerprints at the crime scene
32
116904
2711
Ancak olay yerinde parmak izlerini bulmak
01:59
is surely stronger evidence.
33
119615
2169
hiç şüphesiz daha güçlü bir kanıttır.
02:01
So, from an evidentialist point of view,
34
121951
2544
O halde bir kanıtçının bakış açısına göre
02:04
you should either believe your spouse is guilty,
35
124495
2419
ya eşinizin suçlu olduğuna inanmalısınız
02:06
or at best remain undecided.
36
126914
2544
ya da en iyi ihtimalle bir karara varılmamasını istemelisiniz.
02:09
Some philosophers present evidentialism only as a view
37
129834
3879
Bazı filozoflar, kanıtsalcılığı sadece
inanması en mantıklı şeyi baz alan bir görüş olarak sunuyor.
02:13
of what’s most rational to believe.
38
133713
2252
02:16
But others, like 19th century evidentialist W.K. Clifford,
39
136132
4629
Fakat 19. yüzyıl kanıtçısı W.K. Clifford gibi diğerleri
02:20
think that following the evidence is also morally required.
40
140761
3963
kanıtın ardına düşmenin aynı zamanda ahlaken de gerekli olduğunu düşünüyorlar.
02:25
One argument for this view is that having well-informed, accurate beliefs
41
145224
4546
Bu görüşün bir iddiası da bilgili, doğru inançların genellikle
02:29
is often vitally important to determining the ethical way to act.
42
149770
4588
harekete geçerken etik yolu belirlemede son derece önemli olduğudur.
02:34
Another argument is that there’s something unethical about being dishonest,
43
154817
4713
Diğer bir argümanları ise dürüst olmamada ahlak dışı bir şey olduğudur
02:39
and refusing to follow the evidence is a way of being dishonest with oneself.
44
159530
5130
ve kanıtı takip etmeyi reddetmek kendine karşı dürüst olmamanın bir yoludur.
02:45
However, perhaps there are other ethical factors in play.
45
165161
3587
Fakat muhtemelen geçerli başka etik unsurlar da var.
02:49
Although the evidence against your spouse is strong,
46
169207
2544
Eşinize karşı kanıtlar güçlü olsa da
02:51
there’s still a chance that they’re actually innocent.
47
171751
2711
hala gerçekten de masum olma ihtimalleri vardır.
02:54
Think for a moment about how it would feel to be innocent,
48
174462
3712
Bir saniyeliğine masum olup kimsenin, hatta kendi partnerinizin bile
02:58
and have no one believe you— not even your own partner!
49
178174
3503
size inanmamasının nasıl hissettireceğini düşünün.
03:02
By not trusting your spouse,
50
182053
1918
Eşinize güvenmeyerek
03:03
you run the risk of seriously hurting them in their crucial hour of need.
51
183971
5422
ihtiyaç anlarında onları ciddi bir şekilde kırma riskini göze alıyorsunuz.
03:09
Moreover, consider what this lack of trust would do to your marriage.
52
189936
3628
Dahası bu güven eksikliğinin evliliğinize ne yapacağını düşünün.
03:13
It would be incredibly difficult to continue a loving relationship
53
193564
4088
Bir katil olduğuna inandığınız ya da fazlasıyla şüphelendiğiniz biriyle
03:17
with someone that you believed— or even strongly suspected—
54
197652
3795
sevgi dolu bir ilişki yürütmek
03:21
was a murderer.
55
201447
1335
son derece zor olacaktır.
03:22
You might try to pretend to believe that your spouse is innocent,
56
202782
3253
Eşinizin masum olduğuna inanıyormuş gibi davranabilirsiniz
03:26
but could you really go on living that lie?
57
206035
2753
fakat bu yalanla yaşamaya gerçekten de devam edebilir misiniz?
03:29
According to a theory of the ethics of belief called pragmatism,
58
209205
4087
Yararcılık denen bir inanç etiği teorisine göre,
03:33
these kinds of practical considerations can sometimes make it right
59
213292
4046
bu tür pratik düşünceler
güçlü bir kanıt olamadan bile bazen bir şeye inanmayı kolaylaştırabilir.
03:37
to believe something even without strong evidence.
60
217338
3462
03:41
Some pragmatists would even say that you morally owe it to your spouse
61
221342
4463
Bazı faydacılar, bunu ahlaken eşinize borçlu olduğunuzu bile söylüyor.
03:45
to believe them.
62
225805
1293
03:47
But is it even possible to believe your spouse is innocent
63
227431
3504
Fakat sırf ilişkiniz için iyi olacağını düşündüğünüz için
03:50
just because you think it’ll be good for your relationship?
64
230935
3045
eşinizin masum olduğuna inanmak mümkün mü?
03:54
Or because you think you owe it to the accused?
65
234188
2461
Ya da sırf suçlanan kişiye buna borçlu olduğunuz için?
03:56
You might desperately want to believe they’re innocent,
66
236941
2627
Ümitsizce masum olduklarına inanmak isteyebilirsiniz
03:59
but can you control your beliefs in the same way you control your actions?
67
239568
3838
ama davranışlarınızı kontrol etme şeklinizle
inançlarınızı da kontrol edebilir misiniz?
04:03
It seems like you can’t just believe whatever you like
68
243698
3670
Gerçek gözünüz önündeyken
04:07
when the truth is staring you in the face.
69
247368
2336
her istediğinize öylece inanamıyorsunuz gibi görünüyor.
04:10
But on the other hand, recall your spouse’s plea.
70
250204
3087
Ama diğer yandan da eşinizin yalvarışlarını hatırlayın.
04:13
When we say things like this,
71
253541
1835
Böyle şeyler söylerken
04:15
we seem to be assuming that it is possible to control our beliefs in some way.
72
255376
4838
inançlarımızı kontrol etmenin
bir şekilde mümkün olduğunu farz ediyormuşuz gibi görünüyoruz.
04:20
So what do you think? Can you control what beliefs you have?
73
260965
3628
O halde ne düşünüyorsunuz?
İnançlarınızı kontrol edebilir misiniz?
04:24
And if so, what will you believe about your spouse?
74
264593
3295
Kontrol edebiliyorsanız bile eşiniz konusunda neye inanacaksınız?
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7