Ethical dilemma: Who should you believe? - Alex Worsnip

Tłumaczenie: Przemysław Kolber Korekta: Ola Królikowska

You’re sitting on the couch watching TV, when you hear a knock on the door.

Siedzicie na kanapie i oglądacie telewizję,

kiedy słyszycie pukanie do drzwi.

The police have just arrived to arrest your spouse— for murder.

Policja właśnie przyjechała aresztować współmałżonka za morderstwo.

This accusation comes as a total shock.

Oskarżenie jest totalnym szokiem.

In your experience, your partner has always been gentle and loving,

Wasz partner był zawsze bezkonfliktową i kochającą osobą,

and you can't imagine them committing a grisly murder.

i nie wyobrażacie sobie, żeby mógł popełnić tak makabryczne morderstwo.

But the evidence is serious:

Dowody są jednak poważne.

their fingerprints were found on the murder weapon.

Odciski palców znajdują się na narzędziu zbrodni.

Your spouse insists they're innocent.

Wasz współmałżonek twierdzi, że jest niewinny.

“I know it looks bad,” they say, “but you have to believe me!

“Wiem, że to źle wygląda, ale musisz mi uwierzyć!

If you don’t, who will?”

Jeśli nie ty, to kto?“.

Should you believe your spouse,

Czy należy wierzyć współmałżonkowi,

even though the evidence against them looks damning?

mimo że zebrane dowody są niepodważalne?

Take a second to think what you would believe in this situation.

Zastanówcie się przez chwilę, w co byście uwierzyli.

This dilemma is part of what philosophers call the ethics of belief:

Ten dylemat jest częścią tego, co filozofowie nazywają etyką przekonań.

a field of study that explores how we ought to form beliefs,

To dziedzina nauki badająca, jak należy kształtować własne przekonania,

and whether we have ethical duties to believe certain things.

i czy mamy etyczny obowiązek wierzyć w pewne rzeczy.

The question here isn't about what you should do,

Pytanie nie dotyczy tego, co powinniście zrobić,

such as whether or not you should find your spouse guilty in a court of law.

czy uznać go winnym przed sądem, czy nie.

After all, you wouldn’t be on the jury in their trial!

W końcu nie zasiądziecie na ławie przysięgłych!

Rather, it’s about what you should believe to be true.

Chodzi raczej o to, w co powinniście wierzyć, że jest prawdą.

So, what factors should you consider?

Jakie czynniki wziąć pod uwagę?

Perhaps the most obvious is your evidence.

Być może najbardziej oczywistym z nich są wasze dowody.

After all, to believe something is to take it to be true.

W końcu uwierzyć w coś, to uznać to za prawdę.

And evidence is, by definition,

A dowody według definicji

all information that helps us determine what's true.

to wszystkie informacje, które pomagają ustalić prawdę.

From this, some philosophers draw the conclusion that evidence

Niektórzy filozofowie uważają,

że tylko dowód powinien określać, w co się wierzy.

is the only thing that ought to determine what you believe.

This view is called evidentialism, and a strict evidentialist would say

Ten pogląd to ewidencjalizm, a skrupulatny ewidencjalista powiedziałby,

it doesn’t matter that the accused is your spouse.

że nie ma znaczenia, czy osoba oskarżona jest waszym małżonkiem.

You should evaluate the evidence from a neutral, objective point of view.

Powinniście ocenić dowody z obiektywnego punktu widzenia.

Taking the perspective of an unbiased third party,

Jeśli spojrzymy z perspektywy bezstronnej osoby,

your judgment of your spouse's character is a relevant consideration.

wasza ocena charakteru współmałżonka jest istotnym czynnikiem.

But finding their fingerprints at the crime scene

Ale znalezienie odcisków palców na miejscu zbrodni

is surely stronger evidence.

jest z pewnością mocniejszym dowodem.

So, from an evidentialist point of view,

Z punktu widzenia ewidencjonalisty

you should either believe your spouse is guilty,

powinniście albo wierzyć, że współmałżonek jest winny,

or at best remain undecided.

albo w najlepszym wypadku pozostać niezdecydowanymi.

Some philosophers present evidentialism only as a view

Niektórzy filozofowie przedstawiają ewidencjalizm jako pogląd,

of what’s most rational to believe.

w co najbardziej racjonalnie wierzyć.

But others, like 19th century evidentialist W.K. Clifford,

Ale inni, jak XIX-wieczny ewidencjalista William K. Clifford,

think that following the evidence is also morally required.

uważają, że postępowanie zgodnie z dowodami musi być też moralne.

One argument for this view is that having well-informed, accurate beliefs

Przemawia za tym fakt, że właściwe przekonania

is often vitally important to determining the ethical way to act.

są często bardzo ważne dla określenia etycznego sposobu działania.

Another argument is that there’s something unethical about being dishonest,

Poza tym jest coś nieetycznego w byciu nieuczciwym,

and refusing to follow the evidence is a way of being dishonest with oneself.

a postępowanie wbrew dowodom to nieuczciwość wobec samego siebie.

However, perhaps there are other ethical factors in play.

Być może istnieją jeszcze inne czynniki etyczne, które wchodzą w grę.

Although the evidence against your spouse is strong,

Mimo że dowody przeciwko współmałżonkowi są mocne,

there’s still a chance that they’re actually innocent.

wciąż istnieje szansa, że jest niewinny.

Think for a moment about how it would feel to be innocent,

Zastanówcie się przez chwilę, jak byście się czuli,

gdyby mimo waszej niewinności nikt wam nie wierzył, nawet wasz partner!

and have no one believe you— not even your own partner!

By not trusting your spouse,

Nie ufając współmałżonkowi,

you run the risk of seriously hurting them in their crucial hour of need.

narażacie się na poważne ryzyko zranienia go w najważniejszym momencie.

Moreover, consider what this lack of trust would do to your marriage.

Rozważcie też, czy ten brak zaufania wpłynie na wasze małżeństwo.

It would be incredibly difficult to continue a loving relationship

Byłoby niewiarygodnie trudno kontynuować kochający związek z kimś,

with someone that you believed— or even strongly suspected—

kogo się uważało albo wręcz podejrzewało, że jest mordercą.

was a murderer.

You might try to pretend to believe that your spouse is innocent,

Możecie udawać wiarę w to, że wasz małżonek jest niewinny,

but could you really go on living that lie?

ale czy naprawdę moglibyście żyć dalej w tym kłamstwie?

According to a theory of the ethics of belief called pragmatism,

Zgodnie z teorią etyki przekonań zwaną pragmatyzmem

these kinds of practical considerations can sometimes make it right

tego rodzaju praktyczne rozważania mogą czasami sprawić,

to believe something even without strong evidence.

że słusznie jest w coś wierzyć, nawet bez mocnych dowodów.

Some pragmatists would even say that you morally owe it to your spouse

Niektórzy pragmatycy powiedzieliby,

że jesteście winni waszemu współmałżonkowi zaufanie.

to believe them.

But is it even possible to believe your spouse is innocent

Ale czy w ogóle możliwa jest wiara w niewinność współmałżonka,

just because you think it’ll be good for your relationship?

tylko dlatego, że uważacie, że będzie to dobre dla waszego związku?

Or because you think you owe it to the accused?

A może dlatego, że uważacie, że jesteście to winni oskarżonemu?

You might desperately want to believe they’re innocent,

Możecie desperacko wierzyć w niewinność,

but can you control your beliefs in the same way you control your actions?

ale czy można kontrolować swoje przekonania tak samo, jak działania?

It seems like you can’t just believe whatever you like

Wygląda na to, że nie można wierzyć w cokolwiek się zachce,

when the truth is staring you in the face.

kiedy prawda zagląda nam w oczy.

Ale przypomnijcie sobie prośbę współmałżonka.

But on the other hand, recall your spouse’s plea.

[Musisz mi uwierzyć!]

When we say things like this,

Mówiąc takie rzeczy,

we seem to be assuming that it is possible to control our beliefs in some way.

zdajemy się zakładać, że możliwe jest kontrolowanie naszych przekonań.

So what do you think? Can you control what beliefs you have?

Co o tym sądzicie? Czy można kontrolować swoje przekonania?

And if so, what will you believe about your spouse?

A jeśli tak, to w co będziecie wierzyć swojemu współmałżonkowi?