History's "worst" nun - Theresa A. Yugar

Çeviri: Saliha Karatepeli Gözden geçirme: Nihal Aksakal

Juana Ramírez de Asbaje sat before a panel of prestigious theologians,

Juana Ramírez de Asbaje, saygın ilahıyatçılar, hukukçular

ve matematikçilerden oluşan bir jüri heyetinin önüne oturdu.

jurists, and mathematicians.

The viceroy of New Spain had invited them to test the young woman’s knowledge

Yeni İspanya kral naibi onları, sorabildikleri en zor soruları sorarak

by posing the most difficult questions they could muster.

genç kadının bilgisini ölçmeleri için davet etti.

But Juana successfully answered every challenge,

Juana, karmaşık denklemlerden

from complicated equations to philosophical queries.

felsefik sorgulara her türlü soruyu başarıyla cevapladı.

Observers would later liken the scene

Gözlemciler daha sonra sahneyi;

"bir kraliyet savaş gemisinin birkaç kanoyu savuşturmasına" benzetecektir.

to “a royal galleon fending off a few canoes.”

The woman who faced this interrogation was born in the mid-17th century.

Bu sorguya maruz kalan kadın 17. yüzyılın ortalarında doğdu.

At that time, Mexico had been a Spanish colony for over a century,

O zamanlar Meksika bir asırdan fazladır İspanyol kolonisiydi;

leading to a complex and stratified class system.

karmaşık ve katmanlı bir sınıf sistemine öncülük ediyordu.

Juana’s maternal grandparents were born in Spain,

Juana'nın anneannesi ve dedesi İspanya'da doğmuştu,

making them members of Mexico’s most esteemed class.

bu da onları Meksika'nın en saygıdeğer sınıfının üyesi yapıyordu.

But Juana was born out of wedlock, and her father – a Spanish military captain –

Ancak Juana gayri meşru doğmuştu ve İspanyol ordusunda yüzbaşı olan babası;

left her mother, Doña Isabel, to raise Juana and her sisters alone.

annsesi Doña Isabel'i, Juana ve kız kardeşleriyle tek başına bırakmıştı.

Fortunately, her grandfather’s moderate means

Neyse ki dedesinin orta halli serveti,

ensured the family a comfortable existence.

aileye rahat bir yaşam sağladı.

And Doña Isabel set a strong example for her daughters,

Doña Isabel, okuma yazma bilmemesine ve zamanın kadın nefretine rağmen,

successfully managing one of her father’s two estates,

babasının iki mülkünü başarıyla yöneterek

despite her illiteracy and the misogyny of the time.

kızları için güçlü bir örnek oluşturdu.

It was perhaps this precedent that inspired Juana’s lifelong confidence.

Muhtemelen bu örnek Juana'nın hayat boyu kendine güvenmesine ilham verdi.

At age three, she secretly followed her older sister to school.

Üç yaşındayken, okula giden ablasını gizlice takip etti.

When she later learned that higher education was open only to men,

Yüksek öğretimin sadece erkekler için olduğunu öğrendiğinde

she begged her mother to let her attend in disguise.

annesine kılık değiştirerek gitmek için yalvardı.

Her request denied, Juana found solace in her grandfather’s private library.

Teklifi reddedilen Juana, teselliyi dedesinin özel kütüphanesinde buldu.

By early adolescence, she’d mastered philosophical debate, Latin,

Ergenlik çağının başında felsefi tartışmada,

and the Aztec language Nahuatl.

Latincede ve Aztek dili Nahuatide uzmanlaştı.

Juana’s precocious intellect attracted attention

Juana'nın erken gelişen zekası,

from the royal court in Mexico City,

Meksika Şehri kraliyet mahkemesinin dikkatini çekti

and when she was sixteen,

ve on altı yaşına geldiğinde

the viceroy and his wife took her in as their lady-in-waiting.

kral naibi ve eşi, onu nedimeleri olarak aldı.

Here, her plays and poems alternately dazzled and outraged the court.

Burada, senaryoları ve şiirleri mahkemeyi önce hayran bırakıp sonra öfkelendirdi.

Her provocative poem Foolish Men

Provakatif şiiri Aptal Erkekler cinsiyetçi çifte standartları

infamously criticized sexist double standards,

kötü bir şekilde eleştirdi, erkeklerin kadınları

decrying how men corrupt women while blaming them for immorality.

ahlaksızlıkla suçlayarak kadınları yozlaştırmalarını kınadı.

Despite its controversy, her work still inspired adoration,

Eseri tartışılmasına rağmen hayranlık uyandırdı

and numerous proposals.

ve birçok evlilik teklifi aldı.

But Juana was more interested in knowledge than marriage.

Fakat Juana evlilikten çok bilgiyle ilgiliydi.

And in the patriarchal society of the time,

Zamanın ataerkil toplumunda

there was only one place she could find it.

bunu bulabileceği tek bir yer vardı.

The Church, while still under the zealous influence of the Spanish Inquisition,

İspanyol Engizisyon Mahkemesi'nin hararetli etkisi altında olan Kilise,

would allow Juana to retain her independence and respectability

Juana'ya bekar kalarak

bağımsızlığını ve saygınlığını koruma imkanı sağladı.

while remaining unmarried.

At age 20, she entered the Hieronymite Convent of Santa Paula

20 yaşında Santa Paula Hieroynmite Manastırı'na girdi

and took on her new name: Sor Juana Inés de la Cruz.

ve yeni ismini aldı: Sor Juana Inés de la Cruz

For years, Sor Juana was considered a prized treasure of the church.

Yıllarca Sor Juana kilisenin değerli hazinesi olarak görüldü.

She wrote dramas, comedies, and treatises on philosophy and mathematics,

Dini müzik ve şiire ek olarak felsefe ve matematik hakkında

in addition to religious music and poetry.

dramalar, komediler ve eleştiriler yazdı.

She accrued a massive library,

Çok büyük bir kütüphane oluşturdu

and was visited by many prominent scholars.

ve bu kütüphane birçok seçkin alim tarafından ziyaret edildi.

While serving as the convent’s treasurer and archivist,

Manastırın hazinedarı ve arşivcisi olarak hizmet ederken

she also protected the livelihoods of her niece and sisters

aynı zamanda yeğeni ve kız kardeşlerinin geçimlerini,

from men who tried to exploit them.

onlardan faydalanmaya çalışan erkeklere karşı korudu.

But her outspokenness ultimately brought her into conflict with her benefactors.

Fakat açık sözlülüğü eninde sonunda bağışçılarıyla ters düşmesine sebep oldu.

In 1690, a bishop published Sor Juana’s private critique of a respected sermon.

1690'da bir piskopos Juana’nın saygın bir vaaza dair kişisel eleştirisini yayınladı.

In the publication,

Yayınlanırken, Sor Juana'ya kendisini tartışmaya değil

he admonished Sor Juana to devote herself to prayer rather than debate.

duaya adaması konusunda uyardı.

She replied that God would not have given women intellect

Cevabı, eğer Tanrı kullanmalarını istemeseydi

if he did not want them to use it.

kadınlara zeka vermezdi oldu.

The exchange caught the attention of the conservative Archbishop of Mexico.

Bu konuşma, Meksika Başpiskopusluğunun dikkatini çekti.

Slowly, Sor Juana was stripped of her prestige,

Sor Juana'nın itibarı yavaşça elinden alındı,

forced to sell her books and give up writing.

kitaplarını satmaya ve her şeyden vazgeçmeye zorlandı.

Furious at this censorship, but unwilling to leave the church,

Kısıtlamaya sinirli fakat kiliseden ayrılmaya niyetli olmayan Juana,

she bitterly renewed her vows.

buruk bir şekilde yeminini yeniledi.

In her last act of defiance, she signed them

Son meydan okuma eyleminde kendi kanıyla:

“I, the worst of all,” in her own blood.

"Ben, aralarında en kötüsü" yazarak yemini imzaladı.

Deprived of scholarship, Sor Juana threw herself into charity work,

İlimden yoksun bırakılan Sor Juana, hayır işlerine yönlendi

and in 1695, she died of an illness she contracted while nursing her sisters.

ve 1695'te kız kardeşlerine bakarken kaptığı bir hastalıktan dolayı öldü.

Today, Sor Juana has been recognized as the first feminist in the Americas.

Bugün Sor Juana Amerika'daki ilk feminist olarak kabul edilmektedir.

She’s the subject of countless documentaries, novels, and operas,

Sayısız belgesel, roman ve operaya konu olup

and appears on Mexico’s 200-peso banknote.

ayrıca 200'lük Meksika pesosunun yüzü olmuştur.

In the words of Nobel laureate Octavio Paz:

Nobel ödüllü Octavio Paz'ın sözleriyle:

“It is not enough to say that Sor Juana’s work is a product of history;

"Sor Juana'nın çalışmalarının tarihin bir ürünü olduğunu söylemek yeterli değildir,

we must add that history is also a product of her work.”

tarihin de onun çalışmalarının bir ürünü olduğunu eklememiz gerekir."